1Как мёртвые мухи портят и делают зловонными благовония,
так и небольшая глупость перевешивает мудрость и честь.
2Сердце мудрого влечёт его вправо,
а сердце глупого – влево.
3Даже когда глупый просто идёт по дороге,
ему не хватает ума,
и всем видно, насколько он глуп.
4Если гнев правителя вспыхнет на тебя,
не покидай своего места –
кротость может сгладить и большие ошибки.
5Есть ещё одно зло, которое я видел под солнцем,
ошибку, которую совершает властитель:
6глупых ставят на многие высокие посты,
а богатые занимают низкие.
7Видел я, как рабы ездили на лошадях,
а начальники шли пешком, подобно рабам.
8Кто копает яму, тот может упасть в неё,
и кто разрушает стену, того может ужалить змея.
9Кто работает на каменоломне, тот может покалечиться,
и кто колет дрова, тот подвергает себя опасности.
10Если топор тупой,
и лезвие его не отточено,
то нужно будет прилагать большое усилие,
а мудрость бы всё предусмотрела.
11Нет пользы заклинателю от его искусства,
если змея ужалит его до заклинания.
12Благодатны слова из уст мудрого,
а уста глупого губят его самого.
13Начало его речи – глупость,
а конец её – злое безумие.
14Глупый говорит много,
хотя человек не знает будущего,
и кто может сказать ему, что будет после него?
15Труд утомляет глупого,
который даже не знает, как добраться до города.
16Горе тебе, страна, чей царь – ещё ребёнок10:16 Или: «чей царь – как слуга».,
и чьи вельможи пируют уже с утра.
17Благословенна ты, страна, чей царь из знатного рода
и чьи вельможи едят и пьют в нужное время –
для подкрепления, а не для пьянства.
18Если человек ленив, то в доме его прогнётся потолок,
и если руки его праздны, то протечёт крыша.
19Пиры устраиваются для удовольствия,
и вино веселит жизнь,
а деньги обеспечивают и то, и другое.
20Даже в мыслях своих не злословь царя
и в своей спальне не говори плохо о богатом,
потому что птица небесная может перенести твои слова,
крылатая может передать, что ты сказал.
110:1 Thim 13:16O ta ũrĩa ngi nguũ itũmaga maguta manungi wega magĩe na kĩheera kĩuru-rĩ,
noguo ũkĩĩgu mũnini ũkomagĩrĩria ũũgĩ na gĩtĩĩo.
2Ngoro ya mũndũ ũrĩa mũũgĩ yerekagĩra mwena wa ũrĩo,
no ngoro ya mũndũ mũkĩĩgu ĩkeerekera mwena wa ũmotho.
310:3 Thim 13:16O na rĩrĩa egũthiĩ na njĩra,
mũndũ mũkĩĩgu nĩoragwo nĩ meciiria make,
na akoonia mũndũ o wothe ũrĩa arĩ mũkĩĩgu.
410:4 Koh 8:3; Thim 16:14Marakara ma mũndũ ũrĩa wathanaga mangĩarahũka igũrũ rĩaku,
ndũkoime harĩa ũrĩ;
ũhooreri no ũhoorerie mahĩtia manene.
5Nĩ harĩ ũndũ mũũru nyonete gũkũ thĩ kwaraga riũa,
na nĩ ihĩtia rĩrĩa riumanaga na mwathi wa andũ:
610:6 Thim 29:2Atĩ andũ arĩa akĩĩgu nĩmatũũgagĩrio mũno,
nao andũ arĩa itonga makanyiihio.
710:7 Thim 19:10Nĩnyonete ngombo igĩthiĩ ihaicĩte mbarathi,
nao ariũ a athamaki magathiĩ na magũrũ ta ngombo.
810:8 Thab 57:6; Amos 5:19Mũndũ ũrĩa wenjaga irima-rĩ, nĩwe ũkaarĩgũa;
nake ũrĩa ũtharagia rũthingo nĩkũrũmwo akaarũmwo nĩ nyoka.
9Mũndũ ũrĩa wenjaga mahiga no agerwo ngero nĩmo;
nake ũrĩa watũraga ngũ no imũrehere ũgwati.
10Ithanwa rĩngĩtuuha na rĩage kũnoorwo-rĩ,
mũndũ nĩatũmagĩra hinya mũingĩ,
no ũũgĩ wa wĩra ũrehaga ũhootani.
1110:11 Thab 58:5; Isa 3:3Nyoka ĩngĩrũma mũndũ ĩtanathuuthĩrwo ĩhoorere-rĩ,
hatirĩ bata kũrĩ mũmĩthuuthĩri.
1210:12 Thim 10:32Ciugo cia kanua ka mũndũ mũũgĩ nĩ cia ũtugi,
no mũndũ mũkĩĩgu aniinagwo nĩ mĩromo yake mwene.
13Kĩambĩrĩria-inĩ ciugo ciake nĩ cia ũrimũ;
na kĩrĩkĩrĩro-inĩ nĩ cia ũgũrũki mũtheri:
1410:14 Koh 5:3nake mũndũ mũkĩĩgu no ciugo aingĩhagia.
Gũtirĩ mũndũ ũũĩ ũrĩa gũkaahaana,
ningĩ nũũ ũngĩmwĩra ũhoro wa maũndũ marĩa mageekĩka thuutha wake?
15Wĩra wa mũndũ mũkĩĩgu nĩũmũnogagia;
we ndamenyaga njĩra ya gũthiĩ itũũra-inĩ.
1610:16 Isa 3:4-5, 12Bũrũri ũrĩa mũthamaki wakuo aarĩ ndungata,
na anene akuo marokagĩra kũrĩa o rũciinĩ kaĩ ũrĩ na haaro-ĩ!
17Kũrathimwo-rĩ, nĩwe bũrũri ũrĩa mũthamaki waku aaciarĩtwo arĩ mũndũ wa gũtĩĩka,
na ũrĩa ariũ ake marĩĩaga irio ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire:
nĩgeetha magĩe na hinya, na makanyua, no ti geetha marĩĩo.
18Mũndũ angĩkorwo arĩ kĩgũũta, mĩitĩrĩro ya nyũmba yake nĩĩhocagĩrĩra;
namo moko make mangĩregera, nyũmba no yure.
19Iruga rĩrugagwo nĩguo andũ makene,
nayo ndibei ĩkenagia muoyo,
no mbeeca nĩcio ihingagia maũndũ mothe.
2010:20 Thaam 22:28Ndũkanarume mũthamaki, o na meciiria-inĩ maku,
na ndũkanacuuke gĩtonga ũrĩ nyũmba yaku ya thĩinĩ,
tondũ nyoni ya rĩera-inĩ no ĩtware ciugo ciaku,
o na kana ĩrĩa ĩrĩ mathagu ĩheane ũhoro ũcio warĩtie.