4 Царств 18 – CARS & GKY

Священное Писание

4 Царств 18:1-37

Езекия – царь Иудеи

(2 Лет. 29:1-2; 31:1, 20-21)

1На третьем году правления исраильского царя Осии, сына Элы, в Иудее начал царствовать Езекия, сын Ахаза. 2Ему было двадцать пять лет, когда он стал царём, и правил он в Иерусалиме двадцать девять лет. Его мать звали Авия, она была дочерью Закарии. 3Он делал то, что было правильным в глазах Вечного, как и его предок Давуд. 4Он убрал капища на возвышенностях, разбил священные камни и срубил столбы Ашеры. Он разломал на куски бронзового змея, которого сделал Муса18:4 См. Чис. 21:4-9., потому что до того самого времени исраильтяне возжигали перед ним благовония. Он назывался Нехуштан («медный змей»)18:4 О переводе имён и названий см. приложение VI..

5Езекия доверял Вечному, Богу Исраила. Не было подобного ему среди всех царей Иудеи ни до него, ни после него. 6Он крепко держался Вечного и неотступно следовал за Ним, он исполнял повеления, которые Вечный дал через Мусу. 7И Вечный был с ним: Езекия преуспевал во всём, за что бы ни брался. Он восстал против царя Ассирии и отказался ему служить. 8Он бил филистимлян до самого города Газы и её окрестностей, от сторожевой башни до укреплённого города.

Ассирийцы захватывают Самарию

(4 Цар. 17:5-7)

9На четвёртом году правления царя Езекии – седьмом году правления исраильского царя Осии, сына Элы, – Салманасар, царь Ассирии, двинулся с войсками на Самарию и осадил её. 10Через три года ассирийцы взяли её. Так на шестом году правления Езекии – девятом году правления Осии, царя Исраила, – была взята Самария. 11Царь Ассирии увёл Исраил в плен в свою страну и поселил их в Халахе, в Гозане, что на реке Хавор, и в городах мидян. 12Это произошло потому, что они не слушали Вечного, своего Бога, но нарушили Его соглашение – всё, что повелел Муса, раб Вечного. Они и не слушали, и не исполняли.

Синаххериб угрожает Иерусалиму

(2 Лет. 32:1-19; Ис. 36:1-22)

13На четырнадцатом году правления царя Езекии (в 701 г. до н. э.) Синаххериб18:13 Синаххериб был сыном и преемником Саргона II. Он правил с 705 по 681 гг. до н. э., царь Ассирии, напал на все укреплённые города Иудеи и захватил их. 14Езекия, царь Иудеи, послал в город Лахиш сказать царю Ассирии:

– Я виновен. Оставь меня, и я заплачу тебе всё, что ты от меня потребуешь.

Царь Ассирии взыскал с Езекии, царя Иудеи, десять тонн серебра и тонну18:14 Букв.: «триста… тридцать талантов». золота. 15Езекия отдал ему всё серебро, какое нашлось в храме Вечного и в сокровищницах царского дворца. 16Тогда же Езекия, царь Иудеи, ободрал всё золото, которым покрыл двери и дверные косяки храма Вечного, и отдал его царю Ассирии.

17Но тем не менее царь Ассирии послал из Лахиша к царю Езекии в Иерусалим своего главнокомандующего, начальника придворных и главного виночерпия18:17 Главный виночерпий был одним из самых важных лиц при дворе, которому царь доверял свою жизнь. с огромным войском. Они подошли к Иерусалиму и остановились у водопровода Верхнего пруда, на дороге к Сукновальному полю.

18Они позвали царя, и к ним вышли распорядитель дворца Элиаким, сын Хилкии, писарь Шевна и летописец Иоах, сын Асафа.

19Главный виночерпий сказал им:

– Скажите Езекии: Так говорит великий царь, царь Ассирии: «Откуда у тебя эта уверенность? 20Ты думаешь, что пустые слова – то же самое, что военное искусство и сила? На кого же ты надеешься, что восстал против меня? 21Вот ты надеешься на Египет, эту надломленную трость, которая пронзит ладонь всякому, кто на неё обопрётся! Фараон, царь Египта, поступает так со всеми, кто на него надеется. 22А если ты скажешь мне: „Мы надеемся на Вечного, нашего Бога“, то не Его ли святилища на возвышенностях и жертвенники убрал Езекия, сказав Иудее и Иерусалиму: „Поклоняйтесь только перед этим жертвенником, что в Иерусалиме“?18:22 Виночерпий ложно предполагал, что Езекия оскорбил Вечного, разрушив святилища и тем самым лишив Его всех жертвенников, кроме одного, который находился в Иерусалиме (см. 4 Цар. 18:4; 2 Лет. 31:1).

23Итак, заключи сделку с моим господином, царём Ассирии: я дам тебе две тысячи коней, только найдёшь ли ты для них всадников? 24Как ты сможешь отразить хотя бы наименьшего военачальника у моего господина, даже надеясь на египетские колесницы и всадников? 25Да и разве не по воле Вечного я двинулся на это место, чтобы уничтожить его? Вечный Сам сказал мне пойти на эту страну и уничтожить её».

26Тогда Элиаким, сын Хилкии, Шевна и Иоах сказали главному виночерпию:

– Пожалуйста, говори с твоими рабами по-арамейски, ведь мы понимаем этот язык. Не говори с нами по-еврейски при народе, что стоит на стене.

27Но главный виночерпий ответил:

– Разве мой господин послал меня сказать это только вашему господину и вам, а не людям, находящимся на стене, которые, как и вы сами, будут есть свой кал и пить свою мочу?

28Главный виночерпий встал и громко закричал по-еврейски:

– Слушайте слово великого царя, царя Ассирии! 29Так говорит царь: «Не давайте Езекии обманывать вас. Он не может избавить вас от моей руки. 30Не давайте Езекии убедить вас положиться на Вечного, когда он говорит: „Вечный непременно спасёт нас; этот город не будет отдан в руки царя Ассирии“. 31Не слушайте Езекию».

Так говорит царь Ассирии: «Заключите со мной мир и выходите ко мне. Тогда все вы будете есть плоды со своей лозы и инжира и пить воду из своего колодца, 32пока я не приду и не возьму вас в страну, такую же, как ваша, в страну зерна и вина, страну хлеба и виноградников, страну маслин и мёда. Выберите жизнь, а не смерть! Не слушайте Езекию, потому что он сбивает вас с толку, когда говорит вам: „Вечный спасёт нас“. 33Разве какой-либо бог другого народа избавил свою страну от руки царя Ассирии? 34Где боги Хамата и Арпада? Где боги Сепарваима, Ены и Иввы? Разве кто-нибудь избавил от моей руки Самарию? 35Кто из богов всех этих земель смог избавить от меня свою страну? Как же Вечный сможет избавить от моей руки Иерусалим?»

36Но народ молчал и ничего не говорил в ответ, потому что царь приказал не отвечать ему. 37И распорядитель дворца Элиаким, сын Хилкии, писарь Шевна и летописец Иоах, сын Асафа, пришли к Езекии в разорванных одеждах18:37 Такой внешний вид был знаком глубокой скорби. и передали ему то, что сказал главный виночерпий.

Holy Bible in Gĩkũyũ

2 Athamaki 18:1-37

Hezekia Mũthamaki wa Juda

118:1 Hos 1:1; Mik 1:1Na rĩrĩ, mwaka-inĩ wa ĩtatũ wa Hoshea mũrũ wa Ela mũthamaki wa Isiraeli, nĩguo Hezekia mũrũ wa Ahazu mũthamaki wa Juda aambĩrĩirie gũthamaka. 218:2 Isa 38:5Aarĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtano rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki, nake agĩthamaka arĩ Jerusalemu mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na kenda. Nyina eetagwo Abija mwarĩ wa Zekaria. 318:3 1Ath 14:8; Isa 38:5Nake agĩĩka maũndũ marĩa magĩrĩire maitho-inĩ ma Jehova, o ta ũrĩa ithe Daudi eekĩte. 418:4 2Maũ 31:1; Ndar 21:9Nĩeheririe kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru, akĩhehenja mahiga marĩa maamũrĩirwo ngai cia mĩhianano, na agĩtemenga itugĩ cia Ashera. Nayo nyoka ya gĩcango ĩrĩa yathondeketwo nĩ Musa akĩmiunanga tũcunjĩ, nĩgũkorwo nginyagia ihinda rĩu andũ a Isiraeli nĩmamĩcinagĩra ũbumba. Nayo yetagwo Nehushitani.

518:5 2Ath 19:10; Thim 3:26Nake Hezekia agĩtũũra ehokete Jehova, Ngai wa Isiraeli. Gũtiarĩ mũndũ ũngĩ take harĩ athamaki othe a Juda, mbere yake kana arĩa mookire thuutha wake. 618:6 Gũcook 6:18Nĩatũũrire arũgamĩte wega harĩ Jehova na ndaigana gũtiga kũmũrũmĩrĩra; na nĩatũũire arũmĩtie maathani ma Jehova marĩa aaheire Musa. 718:7 Kĩam 39:3; Ezar 4:19Nake Jehova aarĩ hamwe nake; nake Hezekia akĩgaacĩra maũndũ-inĩ mothe marĩa ekaga. Ningĩ nĩareganire na watho wa mũthamaki wa Ashuri, na akĩrega kũmũtungata. 818:8 2Ath 17:9Nĩatooririe Afilisti kuuma mũthiringo-inĩ wa arangĩri nginya itũũra-inĩ rĩrĩa rĩairigĩtwo na rũthingo rwa hinya, o nginya Gaza na matũũra makuo.

918:9 Isa 1:1Mwaka-inĩ wa ĩna wa ũthamaki wa Hezekia, na nĩguo warĩ mwaka wa mũgwanja wa Hoshea mũrũ wa Ela mũthamaki wa Isiraeli, Shalimaneseru mũthamaki wa Ashuri nĩathiire kũrũa na itũũra rĩa Samaria na akĩrĩrigiicĩria. 10Na thuutha wa mĩaka ĩtatũ Ashuri magĩtunyana Samaria. Nĩ ũndũ ũcio itũũra rĩa Samaria rĩgĩtahwo mwaka-inĩ wa ĩtandatũ wa ũthamaki wa Hezekia, na warĩ mwaka wa kenda wa ũthamaki wa Hoshea mũthamaki wa Isiraeli. 1118:11 Isa 37:12; Ezek 16:39Nake mũthamaki wa Ashuri agĩthaamĩria andũ a Isiraeli kũu Ashuri, akĩmahe ũtũũro Hala, kũu Gozani ndwere-inĩ cia Rũũĩ rwa Haboru na matũũra-inĩ ma Amedi. 1218:12 Dan 9:6, 10; 1Ath 9:6Ũndũ ũcio wekĩkire nĩ ũndũ nĩmagĩte gwathĩkĩra Jehova Ngai wao, no magĩthũkia kĩrĩkanĩro gĩake, na ũrĩa wothe Musa ndungata ya Jehova aamaathĩte. Matiathikĩrĩirie maathani macio kana makĩmahingia.

13Mwaka-inĩ wa ikũmi na ĩna wa ũthamaki wa Hezekia, Senakeribu mũthamaki wa Ashuri agĩtharĩkĩra matũũra mothe manene ma Juda marĩa mairigĩirwo na thingo cia hinya, na akĩmatunyana. 1418:14 2Ath 19:8; Isa 24:5Nĩ ũndũ ũcio Hezekia mũthamaki wa Juda agĩtũmĩra mũthamaki wa Ashuri ũrĩa warĩ kũu Lakishi ndũmĩrĩri ĩno: “Nĩhĩtĩtie. Njeherera na nĩngũkũrĩha kĩrĩa gĩothe ũngĩnjĩtia.” Nake mũthamaki wa Ashuri agĩĩtia Hezekia mũthamaki wa Juda taranda magana matatũ18:14 nĩ ta tani 10 cia betha, na taranda mĩrongo ĩtatũ18:14 nĩ ta tani 1 cia thahabu kĩa hinya. 1518:15 1Ath 15:18; Isa 39:2Nĩ ũndũ ũcio Hezekia akĩmũhe betha iria ciothe cionekire hekarũ-inĩ ya Jehova na igĩĩna-inĩ ciothe cia nyũmba ya ũthamaki.

16Ihinda-inĩ rĩu, Hezekia mũthamaki wa Juda akĩruta thahabu ĩrĩa yagemetie mĩrango na itugĩ cia mĩrango ya hekarũ ya Jehova na akĩmĩhe mũthamaki wa Ashuri.

Senakeribu Kwĩhĩtĩra Jerusalemu

1718:17 2Ath 20:20; Isa 20:1Mũthamaki wa Ashuri agĩtũma mwathi ũrĩa mũnene wa mbũtũ ciothe cia ita, na mũrũgamĩrĩri wa anene arĩa angĩ, na mwathi wa mbũtũ cia mbaara, marĩ na mbũtũ nene ya ita kuuma Lakishi mathiĩ kũrĩ Mũthamaki Hezekia kũu Jerusalemu. Magĩkinya Jerusalemu na makĩrũgama mũtaro-inĩ wa Karia ka Rũgongo,18:17 Ũyũ warĩ mũtaro wa maaĩ wenjetwo rungu rwa thĩ nĩ Mũthamaki Hezekia wa kũrehe maaĩ kuuma Rũũĩ rwa Gihoni. njĩra-inĩ ya gũthiĩ Mũgũnda-inĩ wa Mũthambia Nguo. 1818:18 2Ath 19:2; Isa 22:20Magĩtũmanĩra mũthamaki; nake Eliakimu mũrũ wa Hilikia mũrũgamĩrĩri wa nyũmba ya ũthamaki, na Shebina ũrĩa mwandĩki-marũa, na Joa mũrũ wa Asafu ũrĩa warĩ mwandĩki wa maũndũ ma ihinda rĩu, makiumagara mathiĩ kũrĩ o.

1918:19 Ayub 4:6Nake mũnene wa mbũtũ cia ita akĩmeera atĩrĩ, “Ĩrai Hezekia atĩrĩ:

“ ‘Mũthamaki ũrĩa mũnene, o we mũthamaki wa Ashuri, ekuuga atĩrĩ: Ũrutĩte ũmĩrĩru ũcio ũrĩ naguo kũ? 20Wee uugaga ũrĩ na hinya wa mbũtũ cia ita, na nĩũũĩ kũrũa, no waragia o ciugo cia tũhũ. Nũũ ũcio wĩhokete atĩ nĩguo ũnemere? 2118:21 Ezek 29:6; Isa 30:5, 7Atĩrĩrĩ, wee wĩhokete andũ a Misiri acio mahaana ta kamũrangi koinĩkangu, karĩa gatheecaga mũndũ guoko, gakamũguraria etiirania nako! Ũguo nĩguo Firaũni mũthamaki wa Misiri ahaana kũrĩ arĩa othe mamwĩhokaga. 22O na ũngĩnjĩĩra atĩrĩ, “Ithuĩ twĩhokete Jehova Ngai witũ”, githĩ tiwe wehereirio kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru, na igongona iria ciarĩ kuo nĩ Hezekia, akĩĩra andũ a Juda na Jerusalemu atĩrĩ, “No nginya mũhooyagĩre mbere ya kĩgongona gĩkĩ kĩrĩ Jerusalemu?”

23“ ‘Rĩu-rĩ, ũka ũkeiguithanie na mwathi wakwa, mũthamaki wa Ashuri: Nĩngũkũhe mbarathi ngiri igĩrĩ angĩkorwo ũrĩ na andũ mangĩcitwarithia! 2418:24 Isa 10:8Wakĩhota gũtooria o na mũnene ũrĩa mũnini mũno thĩinĩ wa anene a mwathi wakwa, o na gũtuĩka wĩhokete ngaari cia ita na andũ arĩa mathiiaga mahaicĩte mbarathi a Misiri? 2518:25 2Ath 19:29Na ningĩ-rĩ, njũkĩte gũtharĩkĩra na kwananga kũndũ gũkũ iterĩĩtwo nĩ Jehova? Jehova we mwene nĩwe wanjĩĩrire njũke hũũre bũrũri ũyũ, na ndĩwanange.’ ”

2618:26 Ezar 4:7Nake Eliakimu mũrũ wa Hilikia, na Shebina, na Joa makĩĩra mũnene ũcio wa mbũtũ cia ita atĩrĩ, “Twagũthaitha arĩria ndungata ciaku na rũthiomi rwa Asuriata, tondũ nĩtũrũũĩ. Tiga gũtwarĩria na rũthiomi rwa Kĩhibirania, andũ aya marĩ rũthingo-inĩ makĩiguaga.”

27No mũnene ũcio wa mbũtũ cia ita agĩcookia atĩrĩ, “Kaĩ ndatũmirwo nĩ mwathi wakwa kũrĩ mwathi wanyu na kũrĩ inyuĩ ndĩmwĩre maũndũ maya, na ti kũrĩ andũ aya maikarĩte rũthingo igũrũ, o aya makaarĩa kĩoro kĩao na manyue mathugumo mao o ene o ta ũrĩa inyuĩ mũgeeka?”

28Ningĩ mũnene wa mbũtũ cia ita akĩrũgama, akĩanĩrĩra na rũthiomi rwa Kĩhibirania, akiuga atĩrĩ: “Thikĩrĩriai ndũmĩrĩri ya mũthamaki ũrĩa mũnene, mũthamaki wa Ashuri! 2918:29 2Ath 19:10Mũthamaki ekuuga ũũ: Mũtigetĩkĩrie Hezekia amũheenie. Ndangĩhota kũmũhonokia kuuma guoko-inĩ gwakwa. 30Mũtigetĩkĩre Hezekia amũringĩrĩrie kwĩhoka Jehova hĩndĩ ĩrĩa ekuuga atĩrĩ, ‘Ti-itherũ Jehova nĩegũtũhonokia; itũũra rĩĩrĩ rĩtikaneanwo guoko-inĩ kwa mũthamaki wa Ashuri.’

3118:31 Ndar 13:23; Jer 14:3“Mũtigathikĩrĩrie Hezekia. Mũthamaki wa Ashuri ekuuga ũũ: Rekei tũiguane, na mũũke kũrĩ niĩ. Mweka ũguo o ũmwe wanyu nĩakarĩĩaga kuuma kũrĩ mũtĩ wake wa mũthabibũ na mũkũyũ, na anyuuage maaĩ ma gĩthima gĩake, 3218:32 Gũcook 30:19nginya rĩrĩa ngooka ndĩmũtware bũrũri ũrĩa ũhaana ta wanyu, bũrũri ũrĩ ngano na ndibei ya mũhihano, bũrũri ũrĩ irio na mĩgũnda ya mĩthabibũ, bũrũri ũrĩ mĩtĩ ya mĩtamaiyũ na ũũkĩ. Thuurai muoyo no ti gĩkuũ!

“Mũtigathikĩrĩrie Hezekia, nĩgũkorwo nĩaramũhĩtithia rĩrĩa ekuuga atĩrĩ, ‘Jehova nĩegũtũhonokia.’ 3318:33 2Ath 19:12Nĩ kũrĩ ngai ya bũrũri o na ũrĩkũ ĩrĩ yahonokia bũrũri wayo kuuma guoko-inĩ kwa mũthamaki wa Ashuri? 3418:34 2Ath 17:24; Isa 10:9Ngai cia Hamathu na Aripadi irĩ kũ? Ngai cia Sefarivaimu, na Hena na Iva irĩ kũ? Nĩihonoketie Samaria kuuma guoko-inĩ gwakwa? 3518:35 Thab 2:1-2Nĩ ngai ĩrĩkũ harĩ ngai ciothe cia mabũrũri macio yanahonokia bũrũri wayo kuuma kũrĩ niĩ? Gwakĩhoteka atĩa Jehova ahonokie Jerusalemu kuuma guoko-inĩ gwakwa?”

36No andũ acio magĩkira ki, na matirĩ ũndũ maamũcookeirie, tondũ mũthamaki nĩamathĩte, akameera atĩrĩ, “Mũtikamũcookerie ũndũ.”

3718:37 Isa 33:7; 2Ath 6:30Hĩndĩ ĩyo Eliakimu mũrũ wa Hilikia ũrĩa mũrori wa maũndũ ma nyũmba ya ũthamaki, na Shebina ũrĩa mwandĩki-marũa, na Joa mũrũ wa Asafu ũrĩa mwandĩki wa maũndũ ma ihinda rĩu, magĩthiĩ kũrĩ Hezekia, matembũrangĩte nguo ciao, na makĩmwĩra ũrĩa mũnene ũcio wa mbũtũ cia ita oigĩte.