1Лучше сухая корка с покоем и миром,
чем дом, полный заколотого скота, а в нём – вражда.
2Мудрый раб будет править беспутным сыном хозяина
и получит долю наследства, как один из братьев.
3В тигле испытывается серебро,
в горне плавильном – золото,
а сердца испытывает Вечный.
4Нечестивый слушает речи злодея;
лгун внимает пагубному языку.
5Издевающийся над нищим оскорбляет его Создателя,
радующийся несчастью не останется безнаказанным.
6Внуки – венец старикам,
а отцы – гордость своих сыновей.
7Не пристала глупцу высокая речь,
а тем более правителю – лживое слово!
8Взятка – как волшебный камень в глазах дающего её:
куда он ни повернётся, преуспеет!
9Прощающий оскорбление ищет любви,
а напоминающий о нём отталкивает близкого друга.
10Упрёк сильнее воздействует на разумного,
чем сто ударов на глупца.
11Только смуты ищет злодей,
и вестник17:11 Или: «ангел». безжалостный будет послан против него.
12Лучше встретить медведицу, лишённую медвежат,
чем глупца с его глупостью.
13Если человек воздаёт злом за добро,
зло не покинет его дома.
14Ссору начать, что плотину пробить;
остановись, прежде чем она вспыхнет.
15Оправдывающий виноватого и обвиняющий невиновного –
Вечный гнушается их обоих.
16Зачем глупцу на премудрость деньги,
если учиться он не желает?
17Друг любит во всякое время,
и брат рождён разделить беду.
18Лишь неразумный человек даёт залог,
чтобы ручаться за другого.
19Кто любит ссоры, тот любит грех;
кто бахвалится, ищет падения.
20Лукавый сердцем не преуспеет;
лживый язык попадёт в беду.
21Горе тому, кто родил глупца;
нет радости отцу невежды.
22Весёлое сердце исцеляет, как лекарство,
а подавленный дух иссушает кости.
23Нечестивый тайно берёт взятку,
чтобы извратить пути правосудия.
24Разумный не отводит от мудрости взгляд,
а глаза глупца блуждают на краях земли.
25Глупый сын – горе для отца
и горечь для матери.
26Нехорошо и наказывать невиновного,
и знатных бичевать за правду.
27Человек знания осторожен в словах,
и рассудительный – хладнокровен.
28Даже глупца, когда молчит, мудрым сочтут,
и когда он удерживает язык, может показаться рассудительным.
1باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە
لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی.
2بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و
لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات.
3بۆتە17:3 دەفرێکی کانزایی سەختە بۆ تواندنەوەی کانزای دیکە تێیدا بەکاردێت. بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ،
یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە.
4بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت،
درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز.
5ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات،
ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت.
6منداڵی منداڵ تاجی پیرانە،
شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن.
7قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە،
لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر.
8بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی،
ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت.
9ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات،
بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.
10سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو
قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل.
11کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە،
لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت.
12باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت،
نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی.
13ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە،
خراپە ماڵی بەرنادات.
14دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە،
جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە.
15بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست،
هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان.
16بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟
کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی!
17برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت،
براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت.
18کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات17:18 تەوقەکردن بە مەبەستی ڕێککەوتن بەبێ هیچ بەڵگەنامەیەک. و
بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی.
19ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات،
ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات.
20ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی،
ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت.
21ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت،
باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت.
22دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت،
بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات.
23بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت
تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە.
24کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە،
بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی.
25کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و
تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە.
26پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە،
هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی.
27ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە،
ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە.
28تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت،
ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو.
