La rébellion des Israélites
1Alors toute la communauté se souleva, se mit à pousser de grands cris, et le peuple passa toute la nuit à pleurer. 2Tous les Israélites critiquèrent Moïse et Aaron, et toute la communauté leur dit : Si seulement nous étions morts en Egypte – ou du moins dans ce désert ! 3Pourquoi l’Eternel veut-il nous mener dans ce pays-là pour nous y faire massacrer par l’épée, tandis que nos femmes et nos enfants deviendront la proie de nos ennemis ? Ne ferions-nous pas mieux de retourner en Egypte ?
4Et ils se dirent l’un à l’autre : Nommons-nous un chef, et retournons en Egypte.
5Moïse et Aaron tombèrent face contre terre, en présence de toute l’assemblée réunie des Israélites. 6Josué, fils de Noun, et Caleb, fils de Yephounné, qui faisaient partie de ceux qui avaient exploré le pays, déchirèrent leurs vêtements14.6 En signe de deuil ou de colère., 7et dirent à toute la communauté des Israélites : Le pays que nous avons parcouru et exploré est un excellent pays. 8Si l’Eternel nous est favorable, il nous y mènera et il nous donnera ce pays ruisselant de lait et de miel. 9Seulement, ne vous révoltez pas contre l’Eternel et n’ayez pas peur des gens de ce pays, car nous n’en ferons qu’une bouchée : leur ombre14.9 Leur ombre: langage imagé pour évoquer la protection que leurs dieux étaient censés leur apporter (voir Ps 91.1 ; 121.2-6 ; Lm 4.20 ; Lc 1.35). protectrice s’est éloignée d’eux ; tandis que l’Eternel est avec nous. Ne les craignez donc pas !
Le châtiment
10Toute la communauté parlait de les lapider quand la gloire de l’Eternel apparut sur la tente de la Rencontre aux yeux de tous les Israélites.
11L’Eternel dit à Moïse : Combien de temps ce peuple me méprisera-t-il encore ? Quand cessera-t-il de me refuser sa confiance, alors que j’ai produit au milieu d’eux tant de manifestations extraordinaires ? 12Je vais le frapper de la peste pour l’exterminer, puis je formerai, à partir de toi, un peuple plus nombreux et plus puissant que lui !
13Moïse répondit à l’Eternel : Les Egyptiens savent que c’est toi qui as fait sortir ce peuple de chez eux par ta puissance14.13 Pour les v. 13-19, voir Ex 32.11-14., 14et ils l’ont dit aux habitants de ce pays qui ont appris que toi, Eternel, tu es parmi ce peuple à qui toi, Eternel, tu apparais de façon visible, que ta nuée se tient au-dessus d’eux, que tu marches à leur tête dans une colonne de nuée le jour, et dans une colonne de feu la nuit. 15Si tu fais périr ce peuple tout entier, les autres peuples qui ont entendu parler de toi diront : 16« L’Eternel n’était pas capable de faire entrer ce peuple dans le pays qu’il leur avait promis par serment ; il les a massacrés dans le désert. » 17Maintenant, de grâce, que la puissance du Seigneur se manifeste dans toute sa force, selon ce que tu as déclaré en disant : 18« L’Eternel est patient et riche en amour, il pardonne faute et péché, mais il n’acquitte pas le coupable et il fait payer aux fils le péché des pères jusqu’à la troisième, voire la quatrième génération14.18 Voir Ex 20.5-6 ; 34.6-7 ; Dt 5.9-10 ; 7.9-10.. » 19Pardonne, je te prie, la faute de ce peuple, en vertu de ton immense amour, tout comme tu n’as cessé de pardonner à ce peuple depuis qu’il est sorti d’Egypte.
20L’Eternel répondit : Je lui pardonne comme tu l’as demandé. 21Néanmoins, aussi vrai que je suis vivant et que toute la terre sera remplie de la gloire de l’Eternel14.21 Pour les v. 21-23, allusion en Hé 3.18., 22aucun de ces hommes qui ont vu ma gloire et les manifestations extraordinaires que j’ai produites en Egypte et dans le désert, qui ont, déjà dix fois, voulu me forcer la main et qui ne m’ont pas obéi, 23aucun de ces hommes ne verra le pays que j’ai promis par serment à leurs ancêtres ! Aucun de ceux qui m’ont méprisé n’y entrera ! 24Mais mon serviteur Caleb a été animé d’un esprit différent : il m’a obéi sans hésitation jusqu’au bout ; c’est pourquoi je le ferai entrer dans le pays où il s’est déjà rendu, et ses descendants en hériteront14.24 Voir Jos 14.9-12 ; Jg 1.20.. 25Comme les Amalécites et les Cananéens demeurent dans la vallée, dès demain, vous ferez demi-tour et vous retournerez au désert, en direction de la mer des Roseaux.
26L’Eternel poursuivit en disant à Moïse et à Aaron : 27Combien de temps encore vais-je laisser cette communauté rebelle se plaindre contre moi ? Car j’ai bien entendu les plaintes incessantes des Israélites contre moi. 28Dis-leur : « Aussi vrai que je suis vivant, parole de l’Eternel, je vous traiterai selon les plaintes que vous m’avez exprimées : 29vos cadavres tomberont dans ce désert14.29 Voir v. 2 ; Hé 3.17. ! Vous tous qui avez été recensés, vous qui avez donc vingt ans et plus, puisque vous vous êtes plaints contre moi, en aussi grand nombre que vous êtes, 30vous n’entrerez pas dans le pays où j’avais promis par serment de vous installer – excepté Caleb, fils de Yephounné, et Josué, fils de Noun ! 31Mais vos enfants, dont vous avez dit qu’ils deviendraient la proie de l’ennemi, je les y conduirai, et ils connaîtront le pays que vous avez méprisé. 32Quant à vous, vos cadavres tomberont dans le désert14.32 Voir 1 Co 10.5-11 ; Hé 3.14-19 ; Jd 5. 33où vos fils seront nomades pendant quarante ans. Ils supporteront ainsi les conséquences de votre infidélité à mon égard jusqu’à ce que le désert ait englouti tous vos cadavres14.33 Voir Ac 7.36.. 34Vous avez mis quarante jours à reconnaître le pays, eh bien, vous porterez les conséquences de vos fautes durant quarante ans : une année pour chaque jour. Ainsi vous saurez ce qu’il en coûte de m’abandonner14.34 Autre traduction : ce que c’est que de m’avoir contre vous. ! 35Moi, l’Eternel, j’ai parlé ! Oui, c’est ainsi que je traiterai cette communauté rebelle qui s’est liguée contre moi ! Ils disparaîtront dans ce désert ; c’est là qu’ils mourront. »
36Les hommes que Moïse avait envoyés reconnaître le pays et qui, à leur retour, avaient entraîné toute l’assemblée à se plaindre contre lui en décriant le pays, 37ces hommes qui avaient débité de mauvais propos contre le pays moururent frappés d’une mort brutale devant l’Eternel. 38Des hommes qui étaient allés prospecter le pays, seuls Josué, fils de Noun, et Caleb, fils de Yephounné, restèrent en vie.
Nouvelle désobéissance
39Quand Moïse rapporta ces paroles aux Israélites, le peuple se livra à de grandes lamentations. 40Le lendemain, ils se levèrent de bon matin et montèrent vers les hauteurs de la région montagneuse14.40 Dont il a été question en 13.17. en disant : Nous avons péché ; mais à présent nous allons marcher vers le lieu dont l’Eternel a parlé.
41Moïse leur déclara : Pourquoi passez-vous outre à ce qu’a dit l’Eternel ? Vous allez au-devant d’un échec ! 42N’y allez pas, car l’Eternel n’est pas au milieu de vous, n’allez donc pas vous faire battre par vos ennemis ! 43Car vous trouverez les Amalécites et les Cananéens sur votre chemin, et vous vous ferez massacrer. Comme vous vous êtes détournés de l’Eternel, il ne sera pas avec vous.
44Dans leur présomption, ils montèrent quand même vers les hauteurs de la région montagneuse ; mais ni le coffre de l’alliance de l’Eternel ni Moïse ne quittèrent le camp. 45Les Amalécites et les Cananéens qui demeuraient sur les montagnes descendirent, les battirent et les écrasèrent en les poursuivant jusqu’à Horma14.45 Ville inconnue de nos jours que l’on situe à l’est de Beer-Sheva. Le récit continuera au chap. 20..
Dân Chúng Phản Nghịch
1Nghe thế, mọi người khóc lóc nức nở. Họ khóc suốt đêm ấy. 2Họ cùng nhau lên tiếng trách Môi-se và A-rôn: “Thà chúng tôi chết ở Ai Cập hay chết trong hoang mạc này còn hơn! 3Tại sao Chúa Hằng Hữu đem chúng tôi đến đây để chịu đâm chém, và vợ con chúng tôi làm mồi cho địch? Thà đi trở lại Ai Cập còn hơn!” 4Họ quay lại bàn với nhau: “Chúng ta nên bầu một vị lãnh tụ để đem chúng ta quay về Ai Cập!”
5Môi-se và A-rôn sấp mình xuống trước mặt toàn thể người dân Ít-ra-ên. 6Giô-suê, con của Nun, và Ca-lép, con của Giê-phu-nê, là hai người trong toán đi trinh sát Ca-na-an về, liền xé áo mình, 7khích lệ mọi người: “Xứ chúng tôi đi do thám đất đai vô cùng màu mỡ. 8Nếu Chúa Hằng Hữu thương yêu giúp đỡ, Ngài sẽ đưa chúng ta vào và cho chúng ta xứ ấy, là một xứ ‘đượm sữa và mật.’ 9Nhưng, xin anh chị em đừng nổi loạn cùng Chúa Hằng Hữu, cũng đừng sợ dân của xứ ấy, vì họ chỉ là mồi cho chúng ta. Họ không thể chống đỡ vì Chúa Hằng Hữu đứng bên chúng ta, không việc gì ta phải sợ họ!”
10Nhưng mọi người lại bảo nhau lấy đá ném cho hai ông chết. Bỗng vinh quang của Chúa Hằng Hữu hiện ra tại Đền Tạm trước mặt toàn thể người Ít-ra-ên. 11Chúa Hằng Hữu phán bảo Môi-se: “Dân này không tin Ta, khinh dể Ta cho đến bao giờ, mặc dù Ta đã làm bao nhiêu phép lạ giữa họ? 12Ta sẽ truất quyền thừa hưởng của họ, tiêu diệt họ bằng dịch lệ tai ương, rồi sẽ làm cho dòng giống của con thành một nước lớn mạnh hơn họ.”
Môi-se Van Xin cho Dân Chúng
13Nhưng Môi-se thưa lên Chúa Hằng Hữu: “Nếu thế, người Ai Cập sẽ nghe tin này. Vì Chúa đã dùng quyền lực phi thường đem Ít-ra-ên ra đi từ Ai Cập, 14họ sẽ báo cho dân ở trong xứ này biết. Họ cũng có nghe rằng Chúa là Chúa Hằng Hữu ở với người Ít-ra-ên, hiện diện giữa Ít-ra-ên. Đám mây của Chúa dẫn đường Ít-ra-ên ngày và đêm. 15Bây giờ nếu Chúa tiêu diệt Ít-ra-ên, những nước đã nghe danh tiếng Chúa sẽ nói rằng: 16‘Vì Chúa Hằng Hữu không thể nào đem Ít-ra-ên vào đất Ngài thề hứa cho họ, nên mới giết họ trong hoang mạc.’
17Vậy con van nài Chúa, xin quyền năng của Chúa Hằng Hữu thể hiện cách uy nghi,14:17 Nt vĩ đại như Chúa đã phán: 18‘Chúa Hằng Hữu đầy tình thương, chậm giận, hay thứ lỗi, nhưng Chúa cũng không thể không trừng phạt người có tội và dòng dõi họ.’ 19Xin Chúa tha tội cho dân này, vì tình thương không hề thay đổi của Chúa, cũng như Chúa đã bao lần tha thứ cho họ từ khi còn ở Ai Cập cho đến ngày nay.”
20Chúa Hằng Hữu đáp: “Theo lời con xin, Ta đã tha cho họ. 21Nhưng hiển nhiên như Ta hằng sống, vinh quang Chúa Hằng Hữu14:21 Nt Giê-hô-va sẽ tràn ngập đất. 22Trong tất cả những người thấy vinh quang Ta, sẽ không cho một ai được thấy đất đai Ta đã hứa cho tổ tiên họ. Họ đã thấy các phép lạ Ta làm tại Ai Cập cũng như 23trong hoang mạc, nhưng đã mười lần không tin Ta, không vâng lời Ta. 24Nhưng đầy tớ Ta là Ca-lép, với một tinh thần khác biệt, đã hết lòng theo Ta; nên Ta sẽ đưa Ca-lép vào đất người đã trinh sát, và con cháu người sẽ hưởng chủ quyền đất ấy. 25Lúc ấy người A-ma-léc và người Ca-na-an đang sống trong thung lũng. Ngày mai, các ngươi sẽ quay lại, đi vào hoang mạc theo hướng Biển Đỏ.”
Chúa Hằng Hữu Trừng Phạt Người Ít-ra-ên
26Chúa Hằng Hữu phán bảo Môi-se và A-rôn: 27“Những người tội lỗi này còn phàn nàn oán trách Ta cho đến bao giờ? Ta đã nghe hết những lời của người Ít-ra-ên phàn nàn rồi. 28Con bảo họ rằng: ‘Hiển nhiên như Chúa Hằng Hữu hằng sống, Ta sẽ làm cho những lời kêu ca của các ngươi thành sự thật. 29Các ngươi đều phải chết trong hoang mạc; tất cả những ai đã oán trách Ta, từ hai mươi tuổi trở lên, 30đều không được vào đất hứa, trừ Ca-lép, con Giê-phu-nê và Giô-suê, con Nun.
31Đối với con cái của các ngươi, các ngươi nói rằng chúng nó sẽ làm mồi cho địch, nhưng Ta sẽ đưa chúng nó vào đất các ngươi chê bỏ. 32Còn về chính các ngươi thì thây các ngươi sẽ nằm rạp trong hoang mạc này. 33Vì các ngươi bất trung, nên con cái các ngươi phải lang thang trong hoang mạc suốt bốn mươi năm, cho đến ngày những người sau cùng trong các ngươi chết trong hoang mạc.
34Vì các ngươi đã trinh sát xứ trong bốn mươi ngày, nên các ngươi phải lang thang trong hoang mạc suốt bốn mươi năm—mỗi ngày là một năm, đó là thời gian các ngươi phải mang tội ác mình. Các ngươi sẽ ý thức được hậu quả của việc toa rập nhau chống nghịch Ta.’ 35Ta là Chúa Hằng Hữu đã quyết định như vậy, họ phải chết trong hoang mạc này vì tội phản nghịch Ta.”
36Riêng các thám tử mà Môi-se đã sai đi trinh sát xứ, khi trở về có xui cho dân chúng lằm bằm cùng Môi-se, 37những người cản trở, trình báo sai trật đều bị tai vạ hành chết ngay trước mặt Chúa Hằng Hữu. 38Trong những người đi trinh sát xứ chỉ có Giô-suê, con trai của Nun, và Ca-lép, con trai của Giê-phu-nê còn sống được.
39Môi-se thuật lại mọi lời của Chúa Hằng Hữu cho toàn dân Ít-ra-ên, nên họ vô cùng sầu thảm. 40Sáng hôm sau, họ dậy sớm, leo lên núi và nói: “Chúng tôi đã phạm tội. Nhưng bây giờ chúng tôi sẵn sàng vào đất hứa. Thấy không, chúng tôi đã lên đến tận đất mà Chúa Hằng Hữu đã hứa với chúng tôi.”
41Nhưng Môi-se nói: “Đã đến nước này sao còn cãi lệnh Chúa Hằng Hữu? Làm vậy anh em chỉ có thất bại. 42Tự ý ra đi khi không có Chúa Hằng Hữu đi cùng, anh em sẽ bị quân thù đánh bại. 43Anh em sẽ chết dưới lưỡi gươm của quân A-ma-léc và Ca-na-an, vì anh em đã chối bỏ Chúa Hằng Hữu, nên Ngài cũng từ bỏ anh em.”
44Nhưng họ ngoan cố cứ tiến lên núi, mặc dù Môi-se và Hòm Giao Ước của Chúa Hằng Hữu vẫn chưa rời trại. 45Quân A-ma-léc và Ca-na-an ở trên đồi núi đổ xuống đánh giết họ và đánh đuổi họ chạy dài cho đến Họt-ma.
