Dugang mga Pahimangno
1Anak, kon moako ka nga mobayad sa utang sa ubang tawo, 2masulod ka sa kompromiso, 3ug manubag ka ngadto sa imong gisaaran. Apan mao kini ang himoa aron makalingkawas ka sa imong obligasyon: Adtoa ang imong gisaaran ug pagpakilooy nga ipalingkawas ka niya sa maong obligasyon. 4Ayaw gayod tulog-tulogi o unya-unyaa 5hangtod nga makalingkawas ka niini, nga daw sa usa o sa langgam nga nakaikyas gikan sa mangangayam.
6Kamong mga tapolan, obserbahi ug kat-oni ang pagkinabuhi sa mga lamigas, aron magmaalamon kamo. 7Bisan walay pangulo o tigdumala nga nagsugo kanila, 8nagatigom silag pagkaon sa panahon sa ting-init ug ting-ani, aron may pagkaon sila sa ting-ulan. 9Kamong mga tapolan, magsige ra ba gayod mog katulog? Kanus-a man mo magmata? 10Sige ramog tulog-tulog, hayang-hayang, ug panguyogpos, 11unya sa kalit lang moabot kaninyo ang kawad-on nga daw sa armadong tulisan.
12Ang mga walay pulos ug daotang mga tawo manugilon ug bakak. 13Pinaagi sa ilang kidhat-kidhat ug sinyas-sinyas sa ilang mga kamot ug tiil manglimbong sila sa uban. 14Sa ilang pagka-mangingilad, kanunay silang nagaplano sa paghimo ug daotan, ug tigpasiugda silag kagubot. 15Busa sa kalit lang laglagon sila, ug wala gayoy makatabang kanila.
16May pito6:16 pito: sa literal, unom o pito. ka matang sa tawo nga gikapungtan ug gikangil-aran sa Ginoo:
17ang mga hambogiro,
ang mga bakakon,
ang mga nagapamatay ug tawo,
18ang mga nagaplanog daotan,
ang mga abtik mohimog daotan,
19ang mga nagasaksi ug bakak,
ug ang mga nagapaaway sa iyang isigka-tawo.
20Anak, sunda ang mga sugo ug gipanudlo sa imong ginikanan. 21Itanom kini sa imong hunahuna aron dili mo gayod malimtan. 22Maggiya kini, magtipig, ug magpahinumdom kanimo sa bisan unsay imong buhaton.6:22 bisan unsay imong buhaton: sa literal, sa imong paglakaw, pagtulog, ug pagbangon. 23Kay ang ilang mga sugo sama sa suga nga mohatag kanimog kahayag. Ug ang pagbadlong ug pagtul-id nila sa imong pamatasan makaayo ug makapataas sa imong kinabuhi. 24Ilikay ka usab niini gikan sa babayeng daotan nga makadaning manulti. 25Ayaw pagpatintal sa iyang katahom. Ayaw pagpadala sa iyang mga kidhat.6:25 kidhat: o, matahom nga mata. 26Ang pagpakighilawas sa babayeng nagabaligya sa iyang dungog mabayran rag pilak, apan ang pagpakighilawas sa asawa sa uban bayran mo sa imong kinabuhi.
27Kon ipaduol mo ang kalayo sa imong dughan masunog ang imong bisti. 28Kon maglakaw ka sa baga mapaso ang imong tiil. 29Mao kana nga kon makighilawas ka sa asawa sa uban, silotan ka!
30Mahimong palabyon ang gihimo sa kawatan nga nangawat tungod kay gigutom siya, 31apan kon madakpan siya, pabayron siyag pito ka pilo sa kantidad nga iyang gikawat, bisan pag mahurot ang tanan niyang butang.
32Ang tawong nakigrelasyon sa asawa sa uban walay hustong panabot. Gidaot lang niya ang iyang kaugalingon. 33Sakiton siya ug maulawan hangtod sa kahangtoran. 34Ang bana nga nangabugho masuko pag-ayo, ug mobalos siya nga walay kalooy. 35Dili siya modawat ug bayad, bisan pag unsa kini kadako.
Warnings Against Folly
1My son, if you have put up security for your neighbor,
if you have shaken hands in pledge for a stranger,
2you have been trapped by what you said,
ensnared by the words of your mouth.
3So do this, my son, to free yourself,
since you have fallen into your neighbor’s hands:
Go—to the point of exhaustion—6:3 Or Go and humble yourself,
and give your neighbor no rest!
4Allow no sleep to your eyes,
no slumber to your eyelids.
5Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter,
like a bird from the snare of the fowler.
6Go to the ant, you sluggard;
consider its ways and be wise!
7It has no commander,
no overseer or ruler,
8yet it stores its provisions in summer
and gathers its food at harvest.
9How long will you lie there, you sluggard?
When will you get up from your sleep?
10A little sleep, a little slumber,
a little folding of the hands to rest—
11and poverty will come on you like a thief
and scarcity like an armed man.
12A troublemaker and a villain,
who goes about with a corrupt mouth,
13who winks maliciously with his eye,
signals with his feet
and motions with his fingers,
14who plots evil with deceit in his heart—
he always stirs up conflict.
15Therefore disaster will overtake him in an instant;
he will suddenly be destroyed—without remedy.
16There are six things the Lord hates,
seven that are detestable to him:
17haughty eyes,
a lying tongue,
hands that shed innocent blood,
18a heart that devises wicked schemes,
feet that are quick to rush into evil,
19a false witness who pours out lies
and a person who stirs up conflict in the community.
Warning Against Adultery
20My son, keep your father’s command
and do not forsake your mother’s teaching.
21Bind them always on your heart;
fasten them around your neck.
22When you walk, they will guide you;
when you sleep, they will watch over you;
when you awake, they will speak to you.
23For this command is a lamp,
this teaching is a light,
and correction and instruction
are the way to life,
24keeping you from your neighbor’s wife,
from the smooth talk of a wayward woman.
25Do not lust in your heart after her beauty
or let her captivate you with her eyes.
26For a prostitute can be had for a loaf of bread,
but another man’s wife preys on your very life.
27Can a man scoop fire into his lap
without his clothes being burned?
28Can a man walk on hot coals
without his feet being scorched?
29So is he who sleeps with another man’s wife;
no one who touches her will go unpunished.
30People do not despise a thief if he steals
to satisfy his hunger when he is starving.
31Yet if he is caught, he must pay sevenfold,
though it costs him all the wealth of his house.
32But a man who commits adultery has no sense;
whoever does so destroys himself.
33Blows and disgrace are his lot,
and his shame will never be wiped away.
34For jealousy arouses a husband’s fury,
and he will show no mercy when he takes revenge.
35He will not accept any compensation;
he will refuse a bribe, however great it is.
