Panultihon 3 – APSD-CEB & PCB

Select book
Select chapter

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 3:1-35

Dugang Kamahinungdanon sa Kaalam

1Anak, ayaw gayod kalimti ang gitudlo ko kanimo; tipigi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo, 2kay makapauswag ug makapataas kini sa imong kinabuhi. 3Pabiling maayo ug matinud-anon. Ayaw kini walaa, hinuon tipigi gayod kini sa imong kasingkasing.3:3 Ayaw… kasingkasing: sa literal, Ihigot kana sa imong liog ug isulat sa imong kasingkasing. 4Kon himuon mo kini, kahimut-an ka sa Dios ug sa mga tawo, ug maayo ilang pagtan-aw kanimo.

5Salig sa Ginoo sa tibuok mong kasingkasing, ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong kaalam. 6Hinumdomi ang Ginoo sa tanan mong ginabuhat, ug tultolan ka niya sa hustong dalan. 7Ayaw paghunahuna nga maalamon ka na gayod. Tahora hinuon ang Ginoo ug ayaw paghimog daotan. 8Kay makapabaskog kini sa imong lawas. 9Pasidunggi ang Ginoo pinaagi sa paghalad kaniya sa unang bahin sa tanan mong abot. 10Kon himuon mo kini, manghinobra ang mga abot diha sa imong mga bodega ug ang duga sa ubas sa imong mga pug-anan.

11Anak, ayaw ipakadaotan ang pagdisiplina sa Ginoo kanimo.3:11 pagdisiplina sa Ginoo kanimo: o, pagtul-id sa Ginoo sa imong pamatasan. Ayaw ikasakit kon badlongon ka niya. 12Kay disiplinahon sa Ginoo ang iyang pinangga, sama sa ginahimo sa usa ka amahan ngadto sa anak nga iyang gikahimut-an.

13Bulahan ang tawo nga nakaangkon sa kaalam ug pagsabot. 14Kay mas mapuslanon pa kini kaysa pilak ug bulawan, 15ug mas bililhon pa sa mga alahas. Wala gayoy butang nga imong ginapangandoy nga makatupong niini. 16Magpauswag ug magpataas kini sa imong kinabuhi, ug maghatag kadungganan kanimo. 17Makatabang kini sa imong kinabuhi ug maghatag kanimog maayong kahimtang. 18Bulahan ang tawong padayong nagmaalamon; ang kaalam maghatag kaayohan ug magpataas sa iyang kinabuhi.3:18 maghatag kaayohan… kinabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag ug kinabuhi.

19-20Pinaagi sa kaalam ug kahibalo, gimugna sa Ginoo ang kalibotan ug ang kalangitan, ug mibugwak ang mga tuboran ug naghatag ang mga panganod ug ulan.

21Anak, tipigi gayod ang kaalam ug kahibalo sa pagdesisyon kon unsay ensakto. Ayaw tugoti nga mawala kini kanimo, 22kay makahatag kini kanimog taas ug matahom nga kinabuhi. 23Ug magkinabuhi ka nga luwas sa katalagman ug dili ka maunsa. 24Makatulog ka ug mahinanok nga walay gikahadlokan. 25Busa dili ka angayng mahadlok kon kalit nga moabot ang makalilisang nga panghitabo o laglagon ang mga daotan, 26kay makasalig ka nga bantayan ka sa Ginoo; ilikay ka niya sa katalagman.

27Tabangi ang angayng tabangan kutob sa imong mahimo. 28Ayaw na paugmai ang pagtabang sa imong isigka-tawo, kon mahimo mo ang pagtabang kaniya karon.

29Ayaw pagplano ug daotan sa imong isigka-tawo nga nagsalig kanimo nga iyang isigka-ingon.

30Ayaw pakiglalis sa imong isigka-tawo sa walay hinungdan kon wala siyay nahimong daotan kanimo.

31Ayaw kasina sa tawong bangis ni mosunod sa iyang mga binuhatan. 32Kay ngil-aran ang Ginoo sa mga walay puangod, apan saligan niya ang nagakinabuhing matarong.

33Tinunglo sa Ginoo ang panimalay sa mga daotan, apan panalanginan niya ang panimalay sa mga matarong.

34Ginatamay niya ang mga nagapangtamay, apan ginakaloy-an niya ang mga mapainubsanon.

35Ang mga maalamon pasidunggan, apan ang mga buang-buang pakaulawan.

Persian Contemporary Bible

امثال 3:1‏-35

نصيحت به جوانان

1‏-2پسرم، چيزهايی را كه به تو آموخته‌ام هرگز فراموش نكن. اگر می‌خواهی زندگی خوب و طولانی داشته باشی، به دقت از دستورات من پيروی كن. 3محبت و راستی را هرگز فراموش نكن بلكه آنها را بر گردنت بياويز و بر صفحهٔ دلت بنويس، 4اگر چنين كنی هم خدا از تو راضی خواهد بود هم انسان. 5با تمام دل خود به خداوند اعتماد كن و بر عقل خود تكيه منما. 6در هر كاری كه انجام می‌دهی خدا را در نظر داشته باش و او در تمام كارهايت تو را موفق خواهد ساخت.

7به حكمت خود تكيه نكن بلكه از خداوند اطاعت نما و از بدی دوری كن، 8و اين مرهمی برای زخمهايت بوده، به تو سلامتی خواهد بخشيد.

9از دارايی خود برای خداوند هديه بياور، نوبر محصولت را به او تقديم نما و به اين وسيله او را احترام كن. 10آنگاه انبارهای تو پر از وفور نعمت خواهد شد و خمره‌هايت از شراب تازه لبريز خواهد گرديد.

11پسرم، وقتی خداوند تو را تأديب و تنبيه می‌كند، از او آزرده خاطر نشو، زيرا تنبيه كردن او دليل محبت اوست. 12همانطور كه هر پدری پسر محبوب خود را تنبيه می‌كند تا او را اصلاح نمايد، خداوند نيز تو را تأديب و تنبيه می‌كند.

13خوشا به حال كسی كه حكمت و بصيرت پيدا می‌كند؛ 14او از كسی كه طلا و نقره يافته خوشبخت‌تر است! 15ارزش حكمت از جواهرات بيشتر است و آن را نمی‌توان با هيچ گنجی مقايسه كرد. 16حكمت به انسان زندگی خوب و طولانی، ثروت و احترام می‌بخشد. 17حكمت زندگی تو را از خوشی و سلامتی لبريز می‌كند. 18خوشا به حال كسی كه حكمت را به چنگ آورد، زيرا حكمت مانند درخت حيات است.

19خداوند به حكمت خود زمين را بنياد نهاد و به عقل خويش آسمان را برقرار نمود. 20به علم خود چشمه‌ها را روی زمين جاری ساخت و از آسمان بر زمين باران بارانيد.

21پسرم، حكمت و بصيرت را نگاه دار و هرگز آنها را از نظر خود دور نكن؛ 22زيرا آنها به تو زندگی و عزت خواهند بخشيد، 23و تو در امنيت خواهی بود و در راهی كه می‌روی هرگز نخواهی لغزيد؛ 24با خيال راحت و بدون ترس خواهی خوابيد؛ 25از بلايی كه به طور ناگهانی بر بدكاران نازل می‌شود، نخواهی ترسيد؛ 26و خداوند تو را حفظ كرده، نخواهد گذاشت در دام بلا گرفتار شوی.

27اگر می‌توانی به داد كسی كه محتاج است برسی، كمک خود را از او دريغ مدار. 28هرگز به همسايه‌ات مگو: «برو فردا بيا»، اگر همان موقع می‌توانی به او كمک كنی. 29عليه همسايه‌ات كه با خيال راحت در جوار تو زندگی می‌كند توطئه نچين. 30با كسی كه به تو بدی نكرده است بی‌جهت دعوا نكن. 31به اشخاص ظالم حسادت نكن و از راه و روش آنها پيروی ننما، 32زيرا خداوند از اشخاص كجرو نفرت دارد، اما به درستكاران اعتماد می‌كند.

33لعنت خداوند بر بدكاران است، اما بركت و رحمت او شامل حال درستكاران می‌باشد. 34خداوند مسخره‌كنندگان را مسخره می‌كند، اما اشخاص فروتن را ياری می‌دهد. 35دانايان از عزت و احترام برخوردار خواهند گرديد، ولی نادانان رسوا خواهند شد.