‒ 6 ‒
1Kon mokaon ka uban sa usa ka pangulo, pagbantay pag-ayo sa imong lihok. 2Kon kusog kang mokaon, pugngi ang imong kaugalingon. 3Ayaw kaibog sa lamiang pagkaon nga iyang gidalit, kay basig gipanid-an niya ang imong pamatasan.
‒ 7 ‒
4Ayaw hagoa ang imong kaugalingon sa labihang pagpaninguha nga maadunahan. Pagkat-on hinuon sa pagpugong sa kaugalingon ug sa paghunahuna kon unsay ensakto. 5Ang bahandi mawala sa usa lang ka pagpamilok, nga daw sa aduna kini pako ug molupad palayo sama sa agila.
‒ 8 ‒
6Ayaw pagkaon ni kaibog sa pagkaon nga giandam sa kuripot nga tawo, bisan ug lamian pa kini. 7Kay ang tawo nga sama niana maniid kon unsa kadaghan imong gikaon.23:7 Kay… gikaon: Dili klaro ang buot ipasabot niini sa Hebreo nga teksto. Moingon siya, “Sige, kaon pa.” Apan dili diay kinasingkasing ang iyang gisulti. 8Busa isuka mo ang imong gikaon ug sayang lang ang imong mga pagdayeg kaniya.
‒ 9 ‒
9Ayaw pakigsulti sa mga buang-buang, kay bisag puno sa kaalam ang imong isulti wala lang gihapon kini pulos alang kanila.
‒ 10 ‒
10Ayaw iloga ang yuta sa mga ilo pinaagi sa pagbalhin sa karaan nga mga muhon niini. 11Kay ang Ginoo mao ang ilang gamhanan nga tigpanalipod. Siya ang molaban kanila batok kanimo.
‒ 11 ‒
12Pamati kon ginatul-id ang imong pamatasan aron makakat-on ka.
‒ 12 ‒
13-14Ayaw pagduhaduha sa pagdisiplina sa imong anak. Ang pagbunal dili makapatay kaniya, makaluwas pa hinuon kini kaniya gikan sa kamatayon.
‒ 13 ‒
15-16Anak, malipay gayod ako kon magmaalamon ka ug kon husto ang imong ginapamulong.
‒ 14 ‒
17Ayaw kasina sa mga makasasala; tahora hinuon sa kanunay ang Ginoo. 18Ug siguro gayod nga may maayo kang kaugmaon, ug dili mapakyas ang imong mga tinguha.
‒ 15 ‒
19Anak, pamati sa mga ginapanudlo ko kanimo. Pagmaalamon ug sunda ang husto nga dalan. 20-21Ayaw sunda ang mga palahubog ug ang mga hangol ug kaon, kay kanang klaseha sa mga tawo daling mapobre. Sige lang silag katulog, ug magkagidlay sila sa kaulahian.
‒ 16 ‒
22Paminaw sa imong ginikanan nga maoy nagpakatawo kanimo ug ayaw sila bugalbugali kon tigulang na sila. 23Paninguhaa nga maangkon mo ang kamatuoran, kaalam, saktong pamatasan, ug maayong panabot. Ug ayaw gayod kini ibaylo sa bisan unsang butang. 24-25Malipay gayod ang imong ginikanan kon matarong ka ug maalamon. Ikalipay nila nga sila nahimong imong amahan ug inahan.
‒ 17 ‒
26Anak, pamati pag-ayo kanako, ug sunda ang akong pagkinabuhi. 27Kay ang babayeng nagabaligya sa iyang dungog makadaot kanimo sama sa lawom kaayo nga bangag. 28Sama siya sa tulisan nga mag-atang ug mabiktima, ug siya ang hinungdan sa pagluib sa daghang mga bana sa ilang mga asawa.
‒ 18 ‒
29Kinsay tawo nga miserable? Kinsay palaaway? Kinsay reklamador? Kinsay makulatahan nga mahimo ra untang likayan? Kinsay kanunayng magpula ang mata? 30Siya ang tawo nga palahubog, ug mahiligon sa pagtilaw sa nagkalain-laing matang sa bino. 31Ayaw pagpadani sa isog nga bino, nga makalaway tan-awon sulod sa baso, ug daw kalami imnon. 32Kay pagkahuman mo ug inom niini, bation mo nga daw sa gipaak ka sa malala nga bitin, 33ug bisan unsa na lay imong makita, ug dili ka na makahunahuna ug maayo. 34Paminaw mo morag nagsakay kag barko ug naghigda ibabaw sa palo.23:34 palo: taas nga kahoy diin nahigot ang layag sa barko. 35Moingon ka, “May mibunal ug misumbag kanako, apan wala ako makabatig sakit. Kanus-a pa kaha ako mahuwasi aron makainom na pod ko?”
Saying 7
1When you sit to dine with a ruler,
note well what23:1 Or who is before you,
2and put a knife to your throat
if you are given to gluttony.
3Do not crave his delicacies,
for that food is deceptive.
Saying 8
4Do not wear yourself out to get rich;
do not trust your own cleverness.
5Cast but a glance at riches, and they are gone,
for they will surely sprout wings
and fly off to the sky like an eagle.
Saying 9
6Do not eat the food of a begrudging host,
do not crave his delicacies;
7for he is the kind of person
who is always thinking about the cost.23:7 Or for as he thinks within himself, / so he is; or for as he puts on a feast, / so he is
“Eat and drink,” he says to you,
but his heart is not with you.
8You will vomit up the little you have eaten
and will have wasted your compliments.
Saying 10
9Do not speak to fools,
for they will scorn your prudent words.
Saying 11
10Do not move an ancient boundary stone
or encroach on the fields of the fatherless,
11for their Defender is strong;
he will take up their case against you.
Saying 12
12Apply your heart to instruction
and your ears to words of knowledge.
Saying 13
13Do not withhold discipline from a child;
if you punish them with the rod, they will not die.
14Punish them with the rod
and save them from death.
Saying 14
15My son, if your heart is wise,
then my heart will be glad indeed;
16my inmost being will rejoice
when your lips speak what is right.
Saying 15
17Do not let your heart envy sinners,
but always be zealous for the fear of the Lord.
18There is surely a future hope for you,
and your hope will not be cut off.
Saying 16
19Listen, my son, and be wise,
and set your heart on the right path:
20Do not join those who drink too much wine
or gorge themselves on meat,
21for drunkards and gluttons become poor,
and drowsiness clothes them in rags.
Saying 17
22Listen to your father, who gave you life,
and do not despise your mother when she is old.
23Buy the truth and do not sell it—
wisdom, instruction and insight as well.
24The father of a righteous child has great joy;
a man who fathers a wise son rejoices in him.
25May your father and mother rejoice;
may she who gave you birth be joyful!
Saying 18
26My son, give me your heart
and let your eyes delight in my ways,
27for an adulterous woman is a deep pit,
and a wayward wife is a narrow well.
28Like a bandit she lies in wait
and multiplies the unfaithful among men.
Saying 19
29Who has woe? Who has sorrow?
Who has strife? Who has complaints?
Who has needless bruises? Who has bloodshot eyes?
30Those who linger over wine,
who go to sample bowls of mixed wine.
31Do not gaze at wine when it is red,
when it sparkles in the cup,
when it goes down smoothly!
32In the end it bites like a snake
and poisons like a viper.
33Your eyes will see strange sights,
and your mind will imagine confusing things.
34You will be like one sleeping on the high seas,
lying on top of the rigging.
35“They hit me,” you will say, “but I’m not hurt!
They beat me, but I don’t feel it!
When will I wake up
so I can find another drink?”
