Ang mga Panultihon ni Solomon
1Mao kini ang mga panultihon ni Solomon:
Ang anak nga maalamon nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan, apan ang anak nga buang-buang nagahatag ug kasubo kanila.
2Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dili makahatag ug kaayohan, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas kanimo gikan sa kamatayon.
3Dili motugot ang Ginoo nga magutman ang mga matarong, apan ang mga daotan dili niya tugotan nga matuman ang ilang daotang mga pangandoy.
4Ang pagkatapolan makapakabos sa tawo, apan ang pagkakugihan makapaadunahan kaniya.
5Ang nagatigom ug pagkaon sa ting-ani maalamon nga tawo,10:5 tawo: sa Hebreo, anak. apan ang magsige lag katulog makauulaw.
6Panalanginan sa Dios ang tawong matarong; ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
7Ang tawong matarong mahimong panalangin ngadto sa uban ug kanunayng mahinumdoman, apan ang mga tawong daotan kalimtan sa dayon.
8Ang tawong maalamon nagatuman sa mga sugo. Ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
9Ang tawong matarong layo sa kadaot, apan ang tawong daotan mabulgar ang sala.
10Ang tawong limbongan makahatag ug kasamok, ug ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
11Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa kinabuhi sa uban,10:11 makahatag… sa uban: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. apan ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
12Ang kasilag makahaling ug kasamok, apan ang gugma makapasaylo sa tanang kasaypanan.
13Ang tawo nga may pagsabot nagalitok sa mga pulong nga may kaalam, apan ang tawo nga walay pagsabot nagasultig mga pulong nga maoy hinungdan nga silotan siya.
14Ang mga maalamon padayon nga nagakat-on, apan ang mga buang-buang nagalitok sa mga pulong nga magpadali sa ilang kalaglagan.
15Ang bahandi sa adunahan makapanalipod kaniya, apan ang kawad-on sa kabos molaglag kaniya.
16Ang ganti sa tawong matarong mao ang maayo ug taas nga kinabuhi, apan silot ang maani sa tawong daotan.
17Ang tawo nga mopatuo sa mga pagbadlong makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi, apan ang tawo nga nagasalikway niini mahisalaag.
18Bakakon ang tawo nga naghambin ug kasuko, ug buang-buang ang tawong manglibak.
19Ang tawong tabian daling makasala. Maalamon ang tawong magpugong sa iyang baba.
20Ang mga pulong sa tawong matarong bililhon sama sa pilak, apan ang hunahuna sa tawong daotan walay pulos.
21Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa daghang mga tawo gawas lang sa mga tawong buang-buang nga mangamatay tungod sa kawalay-pagsabot.
22Maadunahan ang tawo tungod sa pagpanalangin sa Ginoo, ug wala nagahatag ang Ginoo ug kalisod sa iyang pagkabahandianon.
23Ang kalipay sa buang-buang mao ang paghimog daotan, apan ang kalipay sa tawo nga may pagsabot mao ang pagkinabuhing maalamon.
24Maingon nga ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, ang ginahandom sa tawong matarong maangkon niya.
25Kon moabot sa kinabuhi ang pagsulay nga daw sa bagyo, mapukan ang tawong daotan, apan ang tawong matarong pabiling magbarog nga lig-on.
26Maingon nga ang suka makapangilo sa ngipon ug ang aso makapaluha sa mata, ang tapolan nga tawo makapaugtas sa nagsugo kaniya.
27Ang nagatahod sa Ginoo taas ug kinabuhi, apan ang tawong daotan mubo rag kinabuhi.
28Ang paglaom sa mga matarong makahatag kanilag kalipay, apan ang paglaom sa mga daotan walay katumanan.
29Ang pagsunod sa mga matarong sa pamaagi sa Ginoo maoy magpanalipod kanila, apan ang pagsupak niini sa mga tawong daotan makapalaglag kanila.
30Ang mga matarong dili papahawaon niining yutaa, apan ang mga daotan palayason.
31Ang mga pulong sa tawong matarong may kaalam, apan ang mga pulong sa tawong limbongan makapalaglag kaniya.
32Ang tawong matarong nasayod kon unsay angay isulti, apan ang mga tawong daotan walay laing masulti kundi ang sayop.
Salomo Mmɛbusɛm
1Salomo mmɛbusɛm:
Ɔba nyansafoɔ ma nʼagya ani gye,
na ɔba kwasea brɛ ne maame awerɛhoɔ.
2Ɛkwan bɔne so ahonya nni boɔ,
nanso tenenee gye onipa firi owuo mu.
3Awurade remma ɛkɔm nne ɔteneneeni
na omumuyɛfoɔ deɛ ɔka nʼadepa gu.
4Nsa a ɛnyɛ adwuma ma onipa di hia,
nanso nsiyɛfoɔ nsa de ahonya ba.
5Deɛ ɔboaboa nnɔbaeɛ ano wɔ ahuhuro berɛ no yɛ ɔba nyansafoɔ
na deɛ ɔda wɔ twaberɛ mu no yɛ ɔba nimguaseni.
6Teneneefoɔ hyɛ nhyira kyɛ
na akakabensɛm ayɛ omumuyɛfoɔ anom ma.
7Ɔteneneeni nkaeɛ yɛ nhyira,
na omumuyɛfoɔ din bɛporɔ.
8Akoma mu nyansafoɔ tie ɔhyɛ nsɛm,
na ɔkwasea kasafoɔ hwe ase.
9Ɔnokwafoɔ nante dwoodwoo,
na deɛ ɔfa akwan kɔntɔnkye so no ho bɛda adi.
10Deɛ ɔde nitan bu nʼani no de ɔhaw ba,
na ɔkwasea kasafoɔ hwe ase.
11Ɔteneneeni anom yɛ nkwa asutire,
na akakabensɛm ayɛ omumuyɛfoɔ anom ma.
12Ɔtan hwanyan mpaapaemu,
nanso ɔdɔ kata mfomsoɔ nyinaa so.
13Wohunu nyansa wɔ nhunumufoɔ anom,
na abaa fata deɛ ɔnni atemmuo akyi.
14Anyansafoɔ kora nimdeɛ,
nanso ɔkwasea ano frɛfrɛ ɔsɛeɛ.
15Adefoɔ ahonya yɛ wɔn kuropɔn a wɔabɔ ho ban,
nanso ahiafoɔ hia yɛ wɔn asehweɛ.
16Ateneneefoɔ akatua de nkwa brɛ wɔn,
na deɛ amumuyɛfoɔ nya no de asotwe brɛ wɔn.
17Deɛ ɔtie nteteeɛ pa no kyerɛ nkwa kwan,
na deɛ ɔpo ntenesoɔ no di afoforɔ anim yera ɛkwan.
18Deɛ ɔkata nitan soɔ no yɛ ɔtorofoɔ,
na deɛ ɔdi nsekuro no yɛ ɔkwasea.
19Mfomsoɔ mpa ɔkasa bebree mu,
na deɛ ɔkora ne tɛkrɛma no yɛ onyansafoɔ.
20Ɔteneneeni tɛkrɛma yɛ dwetɛ amapa
nanso omumuyɛfoɔ akoma nni boɔ.
21Teneneefoɔ ano ho mfasoɔ ma bebree aduane,
na atemmuo a nkwaseafoɔ nni enti wɔwuwu.
22Awurade nhyira de ahonya ba,
na ɔmmfa ɔhaw biara nka ho.
23Bɔneyɛ yɛ anigyedeɛ ma ɔkwasea,
nanso deɛ ɔwɔ nimdeɛ anigyeɛ wɔ nyansa mu.
24Deɛ amumuyɛfoɔ suro no bɛba wɔn so;
na deɛ teneneefoɔ pɛ no, wɔde bɛma wɔn.
25Sɛ ahum no bɛtwam a, amumuyɛfoɔ yera,
nanso teneneefoɔ gyina hɔ pintinn afebɔɔ.
26Sɛdeɛ nsã kekakeka ka ɛse, na wisie kɔ ani no,
saa ara na ɔkwadwofoɔ yɛ ma wɔn a wɔsoma noɔ.
27Awurade suro ma nkwa tenten,
nanso wɔtwa amumuyɛfoɔ nkwa so.
28Teneneefoɔ anidasoɔ de ahotɔ ba,
nanso amumuyɛfoɔ anidasoɔ nkɔsi hwee.
29Awurade ɛkwan yɛ dwanekɔbea ma ɔteneneeni,
nanso ɛyɛ ɔsɛeɛ ma wɔn a wɔyɛ bɔne.
30Wɔrentɔre teneneefoɔ ase da,
nanso amumuyɛfoɔ renka asase no so.
31Nyansa firi teneneeni anom ba
nanso tɛkrɛma a ɛdaadaa no wɔbɛtwa atwene.
32Teneneefoɔ ano nim adeɛ a ɛfata
na omumuyɛfoɔ ano nim deɛ ɛyɛ nnaadaasɛm nko ara.
