Gipatawag ni Haring Balak si Balaam
1Nagpadayon sa paglakaw ang mga Israelinhon hangtod nga nakaabot sila sa kapatagan sa Moab. Nagkampo sila sa sidlakang bahin sa Jordan, atbang sa Jerico.
2Unya nahibaloan ni Haring Balak sa Moab, nga anak ni Zipor, ang tanang gibuhat sa mga Israelinhon ngadto sa mga Amorihanon. 3Nalisang gayod siya ug ang mga Moabihanon tungod sa kadaghan sa mga Israelinhon.
4Miingon ang mga Moabihanon ngadto sa mga tigdumala sa Midian, “Hutdon gayod niining mga tawhana ang tanan nga anaa sa atong palibot, sama sa baka nga mohurot ug sabsab sa mga sagbot sa kaumahan.”
Busa si Balak nga anak ni Zipor, nga maoy hari sa Moab niadtong panahona, 5nagpadala ug mga mensahero sa pagpatawag kang Balaam nga anak ni Beor nga nagpuyo sa Petor nga iyang yutang natawhan, duol sa Suba sa Eufrates. Mao kini ang mensahe ni Balak:
“May mga tawong naggikan sa Ehipto ug hilabihan sila kadaghan ug nagapuyo duol kanamo. 6Busa anhi dayon dinhi ug panghimaraota kining mga tawhana kay mas gamhanan sila kay kanamo. Basin pag mapildi ko sila ug maabog gikan sa akong yuta. Kay nasayod ako nga si bisan kinsa nga panalanginan mo mapanalanginan, ug ang panghimaraoton mo mahimaraot.”
7Busa milakaw ang mga tigdumala sa Moab ug Midian nga dala ang bayad alang kang Balaam. Gisultihan nila kini sa giingon ni Balak. 8Unya miingon si Balaam kanila, “Dinhi lang kamo pangatulog karong gabii, aron isulti ko kaninyo ugma kon unsay isulti sa Ginoo kanako.” Busa didto nangatulog ang mga pangulo sa Moab.
9Unya, nangutana ang Dios kang Balaam, “Kinsa kining kauban mo nga mga tawo?” 10Mitubag si Balaam sa Dios, “Sila ang mga mensahero nga gipadala ni Balak nga hari sa Moab, nga anak ni Zipor. Mao kini ang iyang mensahe: 11‘May mga tawo nga naggikan sa Ehipto ug labihan sila kadaghan. Busa anhi dayon dinhi ug panghimaraota sila, kay basin pa diay ug mapildi ko sila ug maabog palayo.’ ”
12Apan miingon ang Dios kang Balaam, “Ayaw pag-uban kanila. Ug ayaw panghimaraota kadtong mga tawo nga giingon nila, kay gipanalanginan ko sila.”
13Pagbangon ni Balaam pagkabuntag, giingnan niya ang mga pangulo ni Balak, “Pauli na lang kamo sa inyong nasod kay dili mosugot ang Ginoo nga mouban ako kaninyo.”
14Busa namalik ang mga pangulo sa Moab ngadto kang Balak ug miingon, “Nagdumili si Balaam sa pag-uban kanamo.”
15Busa nagpadala pag-usab si Balak ug mas daghang mga pangulo ug mas dungganon kaysa una niyang gipadala. 16Nangadto sila kang Balaam ug miingon:
“Mao kini ang gipasulti ni Balak nga anak ni Zipor: ‘Ayaw pagtugot nga may makababag kanimo sa pag-anhi dinhi. 17Suholan ko gayod ikaw ug buhaton ko bisan unsay imong isulti. Palihog, anhi dinhi ug panghimaraota kining mga tawhana alang kanako.’ ”
18Apan mitubag si Balaam kanila, “Bisan pag ihatag ni Balak kanako ang iyang palasyo nga puno sa pilak ug bulawan, dili ko mahimong lapason ang sugo sa Ginoo nga akong Dios, bisan sa dako o sa gamay lang nga butang. 19Apan dinhi lang una kamo pangatulog karong gabii sama sa gihimo sa uban ninyong kauban, kay basin kon duna pay ubang isulti ang Ginoo kanako.”
20Niadtong gabhiona miingon ang Dios kang Balaam, “Tungod kay mianhi na man kining mga tawhana aron sa pag-uban kanimo, uban na lang kanila, apan ang ako lang isulti maoy imong buhaton.”
Ang Asno ni Balaam
21Pagkabuntag, giandam ni Balaam ang iyang asno ug miuban sa mga pangulo sa Moab, 22uban sa iyang duha ka sulugoon. Apan samtang naglakaw22:22 samtang naglakaw: o, tungod kay milakaw. si Balaam sakay sa iyang asno, nasuko pag-ayo ang Dios, busa gibabagan siya sa anghel sa Ginoo diha sa dalan. 23Pagkakita sa asno nga nagatindog ang anghel sa Ginoo nga nagagunit ug espada diha sa dalan, mitipas kini ug mipaingon sa uma. Busa gibunalan kini ni Balaam aron mobalik sa dalan.
24Unya mibarog ang anghel sa Ginoo sa sigpit nga dalan taliwala sa paril sa duha ka ubasan. 25Sa dihang nakita sa asno ang anghel sa Ginoo, midip-ig ang asno sa paril ug naipit ang tiil ni Balaam. Busa gibunalan kini pag-usab ni Balaam.
26Unya milakaw sa unahan ang anghel sa Ginoo ug mibarog sa usa ka sigpit nga dapit nga wala gayoy matipasan—sa tuo man o sa wala. 27Sa dihang nakita sa asno ang anghel sa Ginoo milubog na lang kini. Nasuko pag-ayo si Balaam, ug gibunalan niya ang asno sa iyang baston. 28Unya gipasulti sa Ginoo ang asno, ug miingon kini kang Balaam, “Unsa bay nabuhat ko kanimo nga gibunalan mo man ako sa makatulo ka higayon?” 29Mitubag si Balaam sa asno, “Gihimo mo akong daw sa buang-buang! Kon may espada lang ako patyon ko gayod ikaw.” 30Miingon ang asno kang Balaam, “Dili ba ako man ang imong asno nga kanunay mong ginasakyan? Nagainingon ba gud ako niini kanimo kaniadto?” Mitubag si Balaam, “Wala.”
31Unya gipakita sa Ginoo kang Balaam ang iyang anghel nga nagatindog sa dalan nga nagagunit ug espada. Busa mihapa si Balaam sa yuta.
32Nangutana kaniya ang anghel sa Ginoo, “Nganong gibunalan mo ang imong asno sa makatulo gayod? Mianhi ako dinhi sa pagbabag kanimo kay daotan ang imong binuhatan sa akong tan-aw. 33Nakakita kanako ang imong asno ug milikay kini kanako sa makatulo. Kon wala pa siya milikay, gipatay ko na unta ikaw, ug ang imong asno pasagdan ko nga mabuhi.”
34Miingon si Balaam sa anghel sa Ginoo, “Nakasala ako! Wala gayod ako nahibalo nga nagatindog ka diay diha sa pagbabag kanako! Kon daotan alang kanimo ang akong gihimo, mopauli na lang ako.”
35Miingon ang anghel sa Ginoo kang Balaam, “Uban nianang mga tawhana, apan isulti lang ang isulti ko kanimo.” Busa miuban si Balaam sa mga pangulo ni Balak.
36Pagkahibalo ni Balak nga nagapadulong na si Balaam, misugat siya didto sa usa ka lungsod sa Moab duol sa Arnon, sa utlanan sa iyang teritoryo.
37Miingon si Balak kang Balaam, “Nganong wala ka dayon mianhi sa unang higayon nga gipatawag ko ikaw? Naghunahuna ka ba nga dili ko ikaw gantihan?” 38Mitubag si Balaam, “Ania na ako. Apan wala akoy ikasulti kanimo gawas sa ipasulti sa Dios kanako.”
39Unya miuban si Balaam kang Balak sa Kiriat Huzot. 40Ug didto naghalad si Balak ug baka ug karnero. Gihatag niya ang ubang karne kang Balaam ug sa mga pangulo nga kauban niya. 41Pagkaugma, gidala ni Balak si Balaam ibabaw sa Bamot Baal, ug didto nakita niya sa ubos ang katawhan sa Israel.
Balak Summons Balaam
1Then the Israelites traveled to the plains of Moab and camped along the Jordan across from Jericho.
2Now Balak son of Zippor saw all that Israel had done to the Amorites, 3and Moab was terrified because there were so many people. Indeed, Moab was filled with dread because of the Israelites.
4The Moabites said to the elders of Midian, “This horde is going to lick up everything around us, as an ox licks up the grass of the field.”
So Balak son of Zippor, who was king of Moab at that time, 5sent messengers to summon Balaam son of Beor, who was at Pethor, near the Euphrates River, in his native land. Balak said:
“A people has come out of Egypt; they cover the face of the land and have settled next to me. 6Now come and put a curse on these people, because they are too powerful for me. Perhaps then I will be able to defeat them and drive them out of the land. For I know that whoever you bless is blessed, and whoever you curse is cursed.”
7The elders of Moab and Midian left, taking with them the fee for divination. When they came to Balaam, they told him what Balak had said.
8“Spend the night here,” Balaam said to them, “and I will report back to you with the answer the Lord gives me.” So the Moabite officials stayed with him.
9God came to Balaam and asked, “Who are these men with you?”
10Balaam said to God, “Balak son of Zippor, king of Moab, sent me this message: 11‘A people that has come out of Egypt covers the face of the land. Now come and put a curse on them for me. Perhaps then I will be able to fight them and drive them away.’ ”
12But God said to Balaam, “Do not go with them. You must not put a curse on those people, because they are blessed.”
13The next morning Balaam got up and said to Balak’s officials, “Go back to your own country, for the Lord has refused to let me go with you.”
14So the Moabite officials returned to Balak and said, “Balaam refused to come with us.”
15Then Balak sent other officials, more numerous and more distinguished than the first. 16They came to Balaam and said:
“This is what Balak son of Zippor says: Do not let anything keep you from coming to me, 17because I will reward you handsomely and do whatever you say. Come and put a curse on these people for me.”
18But Balaam answered them, “Even if Balak gave me all the silver and gold in his palace, I could not do anything great or small to go beyond the command of the Lord my God. 19Now spend the night here so that I can find out what else the Lord will tell me.”
20That night God came to Balaam and said, “Since these men have come to summon you, go with them, but do only what I tell you.”
Balaam’s Donkey
21Balaam got up in the morning, saddled his donkey and went with the Moabite officials. 22But God was very angry when he went, and the angel of the Lord stood in the road to oppose him. Balaam was riding on his donkey, and his two servants were with him. 23When the donkey saw the angel of the Lord standing in the road with a drawn sword in his hand, it turned off the road into a field. Balaam beat it to get it back on the road.
24Then the angel of the Lord stood in a narrow path through the vineyards, with walls on both sides. 25When the donkey saw the angel of the Lord, it pressed close to the wall, crushing Balaam’s foot against it. So he beat the donkey again.
26Then the angel of the Lord moved on ahead and stood in a narrow place where there was no room to turn, either to the right or to the left. 27When the donkey saw the angel of the Lord, it lay down under Balaam, and he was angry and beat it with his staff. 28Then the Lord opened the donkey’s mouth, and it said to Balaam, “What have I done to you to make you beat me these three times?”
29Balaam answered the donkey, “You have made a fool of me! If only I had a sword in my hand, I would kill you right now.”
30The donkey said to Balaam, “Am I not your own donkey, which you have always ridden, to this day? Have I been in the habit of doing this to you?”
“No,” he said.
31Then the Lord opened Balaam’s eyes, and he saw the angel of the Lord standing in the road with his sword drawn. So he bowed low and fell facedown.
32The angel of the Lord asked him, “Why have you beaten your donkey these three times? I have come here to oppose you because your path is a reckless one before me.22:32 The meaning of the Hebrew for this clause is uncertain. 33The donkey saw me and turned away from me these three times. If it had not turned away, I would certainly have killed you by now, but I would have spared it.”
34Balaam said to the angel of the Lord, “I have sinned. I did not realize you were standing in the road to oppose me. Now if you are displeased, I will go back.”
35The angel of the Lord said to Balaam, “Go with the men, but speak only what I tell you.” So Balaam went with Balak’s officials.
36When Balak heard that Balaam was coming, he went out to meet him at the Moabite town on the Arnon border, at the edge of his territory. 37Balak said to Balaam, “Did I not send you an urgent summons? Why didn’t you come to me? Am I really not able to reward you?”
38“Well, I have come to you now,” Balaam replied. “But I can’t say whatever I please. I must speak only what God puts in my mouth.”
39Then Balaam went with Balak to Kiriath Huzoth. 40Balak sacrificed cattle and sheep, and gave some to Balaam and the officials who were with him. 41The next morning Balak took Balaam up to Bamoth Baal, and from there he could see the outskirts of the Israelite camp.
