Naghinulsol ang mga Israelinhon sa Ilang mga sala
1Sa ika-24 nga adlaw sa mao gihapon nga bulan, nagtigom ang mga Israelinhon aron magpuasa. Nagbisti silag sako ug nagbutang ug abo sa ilang ulo sa pagpakita sa ilang pagsubo. 2Gilain nila ang ilang kaugalingon gikan sa mga dili Israelinhon. Nanindog sila ug gisulti nila ang ilang mga sala ug ang mga sala sa ilang mga katigulangan. 3Nagpabilin sila sa pagtindog sulod sa tulo ka oras samtang gibasa kanila ang Kasugoan sa Ginoo nga ilang Dios. Ug sulod sa laing tulo ka oras gisulti nila ang ilang mga sala ug nagsimba sa Ginoo nga ilang Dios. 4Ang mga Levita mitindog sa hagdanan ug nagaampo ug kusog sa Ginoo nga ilang Dios. Sila mao si Jeshua, Bani, Kadmiel, Shebania, Buni, Sherebia, ug Kenani. 5Unya ang mga Levita nga sila si Jeshua, Kadmiel, Bani, Hashabnea, Sherebia, Hodia, Shebania, ug Petahia miingon, “Tindog kamo ug dayega ang Ginoo nga inyong Dios sa walay kataposan!”9:5 sa walay kataposan: o, nga nagakinabuhi gikan kaniadto hangtod sa kahangtoran.
Unya miingon sila, “O Ginoo, dalaygon ang imong pagkagamhanan! Dili kini matupngan sa among mga pagdayeg. 6Ikaw lang ang Ginoo. Gihimo mo ang langit, ang yuta, ang dagat, ug ang tanang anaa niini. Ginahatagan mo ug kinabuhi ang tanan mong binuhat, ug ginasimba ka sa mga anghel sa langit.
7“Ikaw ang Ginoong Dios nga nagpili kang Abram ug nagdala kaniya pagawas sa Ur, nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon.9:7 Kaldeanhon: Mga katawhan nga nagpuyo kaniadto sa habagatang bahin sa Babilonia. Sa kadugayan nahimong Kaldeanhon ang tawag sa mga taga-Babilonia. Ug ginganlan mo siyag Abraham. 8Nakita mo nga matinumanon siya kanimo, ug naghimo ka ug kasabotan kaniya nga imong ihatag sa iyang mga kaliwat ang yuta sa mga Canaanhon, Hitihanon, Amorihanon, Perisihanon, Jebusihanon, ug sa mga Gergasihanon. Ug gituman mo ang imong saad kanila, tungod kay matarong ka.
9“Nakita mo ang pag-antos sa among mga katigulangan sa Ehipto. Nadungog mo ang pagpangayo nilag tabang kanimo didto sa Pulang Dagat. 10Naghimo ka ug mga milagro ug mga katingalahang butang batok sa Faraon, ug sa tanan niyang mga opisyal ug katawhan, kay nahibaloan mo kon giunsa nila pagdaog-daog ang among mga katigulangan. Ug ang imong ngalan bantogan hangtod karon. 11Gitunga mo ang dagat atubangan sa imong katawhan aron makaagi sila sa yuta nga mala. Ang ilang mga kaaway nga naggukod kanila gitambog mo sa kinahiladman sa dagat nga sama sa bato nga gitambog sa sulog nga tubig. 12Kon adlaw, gitultolan mo sila pinaagi sa panganod nga daw haligi, ug kon gabii, pinaagi sa kalayo nga daw haligi, aron sa paghatag ug kahayag sa dalan nga ilang gilakwan.
13“Nanaog ka sa Bukid sa Sinai gikan sa langit ug nakigsulti ka kanila. Gihatagan mo silag husto nga mga lagda ug mga patakaran ug maayo nga mga tulumanon ug mga sugo. 14Gitudloan mo sila bahin sa ilang himuon sa Adlaw nga Igpapahulay. Ug gisugo mo sila pinaagi sa imong alagad nga si Moises nga tumanon nila ang imong mga sugo, mga tulumanon, ug mga lagda. 15Sa dihang gigutom sila, gihatagan mo silag pagkaon gikan sa langit, ug sa dihang giuhaw sila, gipainom mo silag tubig gikan sa bato. Giingnan mo sila nga sudlon nila ug panag-iyahon ang yuta nga imong gisaad nga ihatag kanila. 16Apan sila nga among mga katigulangan mapahitas-on, gahig ulo, ug wala motuman sa imong mga sugo. 17Nagdumili sila sa pagpamati kanimo, ug gikalimtan nila ang mga milagro nga imong gihimo alang kanila. Nagmagahi sila, ug misupak kanimo pinaagi sa pagpili ug mga pangulo nga modala kanila pagbalik sa pagkaulipon sa Ehipto. Apan mapinasayloon ka nga Dios, maloloy-on, puno sa grasya, dili daling masuko, ug mahigugmaon. Busa wala mo sila isalikway 18bisan naghimo silag rebulto nga baka ug miingon, ‘Mao kini ang atong dios nga nagpagawas kanato gikan sa Ehipto.’ Labihan gayod ang ilang pagpasipala kanimo! 19Apan tungod sa imong dakong kalooy kanila, wala mo sila pasagdi sa disyerto. Wala mobiya kanila ang panganod nga daw haligi nga nagatultol kanila kon adlaw, ug ang kalayo nga daw haligi nga nagahatag ug kahayag sa dalan nga ilang ginalakwan kon gabii. 20Gihatag mo kanila ang imong maayong Espiritu sa pagtudlo kanila. Wala nimo sila hikawi sa pagkaon sa manna, ug padayon mo silang gihatagan ug tubig alang sa ilang kauhaw. 21Giatiman mo sila sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan, busa wala gayod sila makulangi sa ilang mga kinahanglanon. Wala modaan ang ilang mga bisti ug wala usab maluthi ang ilang mga tiil sa paglakaw.
22“Gitugyan mo kanila ang mga gingharian, mga nasod, ug ang mga yuta sa ilang palibot. Giilog nila ang yuta sa Heshbon nga gidumalahan ni Haring Sihon, ug ang yuta sa Basan nga gidumalahan ni Haring Og. 23Gipadaghan mo ang ilang mga kaliwat, sama sa mga bitoon sa langit. Gidala mo sila sa yuta nga imong gisaad sa ilang mga katigulangan nga ilang sudlon ug panag-iyahan. 24Busa gisulod nila kini ug gisakop. Gipapildi mo kanila ang mga Canaanhon nga nagpuyo niadtong yutaa. Gitugyan mo kanila ang mga Canaanhon apil ang ilang mga hari aron himuon nila ang gusto nilang himuon sa mga Canaanhon. 25Giilog sa imong katawhan ang pinarilan nga mga lungsod ug ang mabungahong mga yuta. Giilog usab nila ang mga balay nga puno sa maayong mga butang, mga atabay, mga ubasan, mga tamnanan sa olibo, ug ang mga punoan sa kahoy nga labihan kadaghan ug prutas. Nangaon sila kutob sa ilang gusto ug nanambok. Nagpakabuhong sila sa imong labihan nga kaayo nga gipakita kanila.
26“Apan luyo niini, misupak sila ug nagrebelde kanimo. Gitalikdan nila ang imong balaod ug gipatay nila ang imong mga propeta nga mipahimangno kanila aron sa pagpabalik kanila diha kanimo. Labihan gayod ang mga pagpasipala nga ilang gipanghimo! 27Busa gitugyan mo sila sa ilang mga kaaway nga naglisod-lisod kanila. Apan sa dihang nangayo sila ug tabang kanimo, gipamatian mo pa gihapon sila diha sa langit. Ug sa imong kalooy, gihatagan mo silag mga pangulo nga miluwas kanila gikan sa kamot sa ilang mga kaaway.
28“Apan kon maayo na ang ilang kahimtang, nagahimo na usab sila ug daotan sa imong atubangan. Unya gitugyan mo na usab sila sa kamot sa ilang mga kaaway aron dumalahan sila. Apan kon mangayo na usab sila sa imong tabang, mamati ka gihapon kanila diha sa langit. Ug sa imong kalooy ginaluwas mo sila kanunay. 29Gipahimangnoan mo sila aron motuman sila pagbalik sa imong Kasugoan. Apan nagmagahi sila ug wala nila tumana ang imong mga sugo. Nagpakasala sila batok sa imong mga sugo nga nagahatag ug tinuod nga kinabuhi sa nagatuman niini. Sa kagahi sa ilang mga ulo mitalikod sila kanimo, ug nagdumili sa pagpamati kanimo. 30Sulod sa daghang mga katuigan gipasensyahan mo sila ug gipahimangnoan sa imong Espiritu pinaagi sa mga propeta. Apan wala sila manumbaling. Busa gitugyan mo sila sa mga katawhan sa ilang palibot. 31Apan bisan pa niini, tungod sa dako mong kalooy, wala mo sila pasagdi o laglaga sa hingpit, kay maloloy-on ka nga Dios ug puno sa grasya.
32“Ikaw nga among Dios makagagahom, katingalahan, ug talahuron. Ginatuman mo ang imong kasabotan, ug ginapakita mo ang imong gugma. Karon, ayaw ipakawalay-bili ang among mga pag-antos. Nagaantos kami ug ang among mga hari, mga pangulo, mga pari, mga propeta, ug mga katigulangan, gikan pa sa panahon nga gidaog-daog kami sa mga hari sa Asiria hangtod karon. 33Matarong ang gihimo mong pagsilot kanamo. Nagmatinud-anon gayod ikaw kanamo, apan kami nagpakasala. 34Ang among mga hari, mga pangulo, mga pari, ug mga katigulangan wala motuman sa imong Kasugoan. Wala sila magtagad sa imong mga sugo ug mga pahimangno. 35Bisan aduna silay kaugalingong gingharian ug nakasinati sa imong dakong kaayo, ug bisan gihatagan mo sila sa halapad ug mabungahong yuta, wala gihapon sila moalagad kanimo o mobiya sa ilang daotang mga binuhatan. 36Mao nga karon nangaulipon kami dinhi niining yuta nga imong gihatag sa among mga katigulangan, diin makakaon unta sila sa mga abot niini ug makapahimulos sa uban pang mga kaayohan niini. 37Ang abunda nga mga abot sa yuta atua paingon sa mga hari nga gipadumala mo kanamo tungod sa among mga sala. Gihimo nila ang ilang gustong himuon kanamo ug sa among mga kahayopan. Ug labihan ang among pag-antos.”
Naghimo ug Kasabotan ang mga Tawo
38“Tungod niining tanan, kaming mga Judio naghimo ug usa ka lig-ong kasabotan. Gisulat kini ug giselyohan sa among mga pangulo, mga pari, ug mga Levita.”
Aisraeli Avomereza Kuchimwa Kwawo
1Pa tsiku la 24 la mwezi womwewo, Aisraeli anasonkhana pamodzi ndi kusala chakudya, kuvala ziguduli ndi kudzithira dothi pa mutu. 2Aisraeliwa anadzipatula pakati pa anthu a mitundu ina ndipo anayimirira nayamba kuwulula machimo awo ndi zolakwa za makolo awo. 3Anthuwo anayimirira pomwepo, ndipo anamva mawu a mʼbuku la malamulo a Yehova akuwerengedwa kwa maora enanso atatu ndipo anakhala maora ena atatu akuwulula machimo awo ndi kupembedza Yehova Mulungu wawo. 4Pa makwerero okhalapo alevi anayimirirapo anthu awa: Yesuwa, Bani, Kadimieli, Sebaniya, Buni, Serebiya, Bani ndi Kenani. Iwowa ankapemphera mokweza mawu kwa Yehova Mulungu wawo. 5Ndipo Alevi awa: Yesuwa, Kadimieli, Bani, Hasabaneya, Serebiya, Hodiya, Sebaniya ndi Petahiya anati: “Imirirani ndipo mutamande Yehova Mulungu wanu, amene ndi wamuyaya.”
“Litamandike dzina lake laulemerero limene liposa madalitso ndi matamando onse. 6Inu nokha ndiye Yehova. Munalenga kumwamba, ngakhale kumwambamwamba, zolengedwa zonse zimene zili mʼmenemo. Munalenga dziko ndi zonse zokhalamo, nyanja ndi zonse zili mʼmenemo. Zonse mumazisunga ndi moyo ndipo zonse za kumwamba zimakupembedzani.
7“Inu ndinu Yehova Mulungu amene munasankha Abramu ndi kumutulutsa mʼdziko la Uri wa ku Kaldeya ndi kumutcha dzina lake Abrahamu. 8Inu munaona kuti mtima wake unali wokhulupirika kwa inu, ndipo munapangana naye pangano lakuti mudzapereka kwa zidzukulu zake dziko la Akanaani Ahiti, Aamori, Aperezi, Ayebusi ndi Agirigasi. Inu mwasunga lonjezo lanu chifukwa ndinu wolungama.
9“Munaona kuzunzika kwa makolo athu ku Igupto. Munamva kufuwula kwawo pa Nyanja Yofiira. 10Inu munachita zizindikiro zozizwitsa ndi zodabwitsa kutsutsana ndi Farao, pamaso pa Farao, nduna zake ndi anthu onse a mʼdziko lake, pakuti Inu munadziwa kuti anazunza makolo athu. Inu munadzipangira nokha dzina, monga zilili mpaka lero lino. 11Inu munagawa nyanja anthu anu akupenya, kotero kuti anadutsa powuma, koma munamiza mʼmadzi akuya anthu amene ankawalondola monga mmene uchitira mwala mʼmadzi ozama. 12Masana munkawunikira ndi chipilala cha mtambo ndipo usiku munkawunikira ndi chipilala cha moto njira yonse imene ankayendamo.
13“Munatsika pa Phiri la Sinai, ndipo munawayankhula kuchokera kumwamba. Munawapatsa malangizo olungama, ziphunzitso zoona ndiponso malamulo abwino. 14Inu munawadziwitsa kuti tsiku lanu la Sabata ndi loyera ndipo munawapatsa malamulo ndi ziphunzitso. 15Pamene anali ndi njala munawapatsa buledi wochokera kumwamba. Pamene anali ndi ludzu munawapatsa madzi otuluka mʼthanthwe. Munawawuza kuti apite kukalanda dziko limene munalonjeza kuti mudzawapatsa.”
16“Koma makolo athu anadzikuza ndi kuwumitsa khosi, ndipo iwo sanamvere malamulo anu. 17Anakana kumvera ndipo sanakumbukire zodabwitsa zimene munachita pakati pawo. Koma iwo anawumitsa khosi, nakuwukirani podzisankhira okha mtsogoleri kuti awatsogolere kubwerera ku ukapolo ku dziko la Igupto. Koma ndinu Mulungu wokhululukira, wokoma mtima ndi wachifundo wosapsa mtima msanga ndi wachikondi chachikulu chosasinthika. Choncho Inu simunawasiye. 18Ngakhale pamene iwo anadziwumbira fano la mwana wangʼombe ndi kuti, ‘Uyu ndi mulungu wanu amene anakutulutsani mʼdziko la Igupto,’ kapena pamene anachita chipongwe choopsa.
19“Koma Inu ndi chifundo chanu chachikulu, simunawasiye mʼchipululu. Chipilala cha mtambo sichinasiye kuwatsogolera pa njira yawo masana ndipo chipilala cha moto sichinasiye kuwatsogolera pa njira yawo usiku. 20Inu munawapatsa mzimu wanu wabwino kuti uwalangize. Inu simunawamane chakudya cha mana chija, ndipo munawapatsa madzi akumwa. 21Munawasunga zaka makumi anayi mʼchipululu ndipo sanasowe kanthu kalikonse. Zovala zawo sizinathe kapena mapazi awo kutupa.”
22“Inu munawapatsa mafumu ndi mayiko mʼmanja mwawo. Munawagawiranso mayiko achilendo akutali kwambiri. Munabwera nawo mʼdziko la Sihoni mfumu ya Hesiboni ndi dziko la Ogi mfumu ya Basani kuti alowemo nʼkulitenga kukhala lawo. 23Munachulukitsa ana awo aamuna ngati nyenyezi za mlengalenga. Ndipo munawabweretsa mʼdziko limene munawuza makolo awo kuti alilowe ndi kulitenga. 24Choncho zidzukulu zawo zinapita ndi kukalandira dzikolo. Inu munagonjetsa pamaso pawo, Akanaani amene amakhala mʼdzikolo. Inde munapereka mʼmanja mwawo mafumu awo pamodzi ndi anthu a mʼdzikomo kuti achite nawo monga angafunire. 25Iwo analanda mizinda yotetezedwa ndi dziko lachonde. Anatenganso nyumba zodzaza ndi zinthu zonse zabwino, zitsime zokumbidwa kale, mitengo ya mphesa, mitengo ya olivi ndi mitengo yambiri ya zipatso. Ndipo anadya nakhuta ndipo anali athanzi. Choncho ankakondwa chifukwa cha ubwino wanu wopambana.
26“Komabe iwo anakhala osamvera ndipo anakuwukirani nafulatira malamulo anu. Anapha aneneri anu, amene anakawadandaulira kuti abwerere kwa Inu. Anachita chipongwe choopsa. 27Pamene anazunzidwa anafuwulira kwa Inu, ndipo Inu munawamvera muli kumwambako. Ndipo mwa chifundo chanu chachikulu munkawapatsa atsogoleri amene ankawapulumutsa mʼmanja mwa adani awo.”
28“Koma akangokhala pa mtendere ankayambanso kuchita zoyipa pamaso panu. Choncho munkawapereka mʼmanja mwa adani awo amene ankawalamulira. Komabe pamene ankabwerera ndi kumalira kwa Inu, Inu munkawamva muli kumwambako. Chifukwa cha chifundo chanu chochuluka, nthawi zonse munkawapulumutsa.
29“Inu munkawachenjeza kuti abwerere ndi kuyamba kutsata malamulo anu. Koma iwo ankadzitukumula ndipo sankamvera malamulo anu. Iwo anachimwira malangizo anu amene munati ‘Amapatsa moyo kwa munthu wowamvera.’ Iwo ankakufulatirani, nawumitsa makosi awo osafuna kukumverani. 30Munapirira nawo kwa zaka zambiri. Munkawachenjeza ndi Mzimu wanu kudzera mwa aneneri anu, koma iwo sankakumverani. Choncho munawapereka mʼmanja mwa anthu a mayiko ena. 31Komabe mwachifundo chanu chachikulu simuwatheretu kapena kuwataya pakuti ndinu Mulungu wokoma mtima ndi wachifundo.
32“Nʼchifukwa chake, tsono, Inu Mulungu wathu, Mulungu wamkulu, wamphamvu ndi woopsa kwambiri mumasunga pangano ndi chikondi chosasinthika. Musalole kuti mavuto onse amene atigwera ife, mafumu athu, atsogoleri athu, ansembe athu, aneneri athu, makolo athu ndi anthu ena onse kuyambira nthawi ya mafumu a ku Asiriya mpaka lero aoneke ochepa pamaso panu. 33Koma Inu mwakhala wolungama pa zonse zimene zakhala zikutichitikira. Mwachita zokhulupirika, koma ife tachita zolakwa. 34Ndipotu mafumu athu, atsogoleri athu, ansembe athu ndi makolo athu sanatsatire mawu anu. Iwo sanalabadire za malamulo anu ngakhale mawu anu owachenjeza amene munawapatsa. 35Ngakhale ankadzilamulira okha, nʼkumalandira zabwino zochuluka mʼdziko lalikulu ndi lachonde limene munawapatsa, koma iwo sanakutumikireni kapena kusiya ntchito zawo zoyipa.
36“Tsono, taonani! Ife lero ndife akapolo, ndife akapolo mʼdziko limene munapereka kwa makolo athu kuti azidya zipatso zake ndi zabwino zake zonse. 37Tsono chifukwa cha machimo athu, mafumu amene munawayika kuti azitilamulira angodzilemeretsa ndi chuma chambiri cha dzikoli. Iwo ali ndi mphamvu zolamulira matupi athu ndi ngʼombe zathu momwe afunira. Zedi, ife tili mʼmavuto aakulu.”
Mgwirizano wa Anthu
38“Chifukwa cha zonsezi, ife tikuchita mgwirizano wokhazikika, pochita kulemba, ndipo atsogoleri athu, Alevi athu ndi ansembe athu asindikiza chidindo chawo pa mgwirizanowo.”
