Ang Paghudyaka Walay Kapuslanan
1Gisulayan ko nga magpatuyang sa kalipay sa kinabuhi. Apan nasuta ko nga kini wala gihapoy kapuslanan. 2Ang pagkatawa usa ka binuang. Ug unsa may kaayohan nga mahimo sa paghudyaka? 3Gisulayan ko nga lipayon ang akong kaugalingon pinaagi sa pag-inom ug bino. Bisan pa sa akong pagkamaalamon, gisulayan ko ang pagbuhat ug mga binuang. Naghunahuna ako nga tingalig mao kini ang labing maayo nga himuon sa tawo sa iyang hamubo nga panahon sa pagkinabuhi dinhi sa kalibotan.
4Naghimo akog dagkong mga butang: nagpatukod ako ug mga balay alang sa akong kaugalingon ug nagtanom ug mga ubas. 5Nagpahimo akog mga tamnanan ug gipatamnan ko kinig nagkalain-laing klase sa mga prutas. 6Nagpahimo ako ug irigasyon sa pagpatubig niini. 7Namalit ako ug mga ulipon nga lalaki ug babaye, ug may mga ulipon usab ako nga natawo sa akong panimalay. Mas daghan ako ug kahayopan kaysa tanang nahauna kanako pagpuyo sa Jerusalem. 8Daghan akog natigom nga mga bulawan ug pilak ug uban pang mga bahandi gikan sa mga hari sa mga dapit nga akong gidumalahan. Daghan akog mga mag-aawit nga lalaki ug babaye, ug daghan usab akog maanyag nga mga babaye—ang kalipay sa mga lalaki. 9Ako ang labing adunahan nga tawo nga nakapuyo sa Jerusalem, ug nagpabilin kanako ang akong kaalam.
10Nakuha ko ang tanan kong gusto. Gihimo ko ang bisan unsa nga makalipay kanako. Nalipay gayod ako sa tanan nakong gihimo, ug mao kini ang balos sa akong paghago. 11Apan sa dihang gihunahuna ko pag-ayo ang tanan kong nahimo, nasuta ko nga kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. Wala gayoy kaayohan nga makuha sa paghago dinhi sa kalibotan. 12Unsa pa may mahimo sa mosunod nga mga hari kondili ang gipanghimo na sa nahauna kaniya.
Busa gisulayan ko usab pagtandi ang kaalam ug ang kabuang. 13Ug nakita ko nga mas maayo ang kaalam kaysa kabuang, sama nga ang kahayag maayo kaysa kangitngit. 14Ang tawong maalamon makakita sa iyang padulngan, apan ang buang-buang wala masayod kon asa siya padulong. Apan nasuta ko nga usa ray ilang dangatan. 15Busa miingon ako sa akong kaugalingon, “Kon unsa ang mahitabo sa buang-buang mao usab ang mahitabo kanako. Busa unsay nakuha ko sa akong labihan nga pagkamaalamon? Wala gihapon kini kapuslanan! 16Kitang tanan, maalamon man o buang-buang, mamatay ug malimtan ra sa kaulahian.”
17Busa naglagot ako sa kinabuhi, kay ang mga buluhaton dinhi sa kalibotan nagadala lang kanako ug kalisod. Kining tanan walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod ako sa hangin. 18Naglagot ako kay ang tanang gihagoan ko dinhi sa kalibotan ibilin ko man lang sa mosunod kanako. 19Ug kinsa ang nasayod kon maalamon ba siya o buang-buang? Apan bisan unsa pa siya, siya gihapon ang makapanag-iya sa tanan kong gihagoan sa tibuok kong kusog ug kaalam. Wala usab kini kapuslanan! 20Busa nagmahay ako nga naghago ako pag-ayo dinhi sa kalibotan. 21Kay bisan maghago ka pa ginamit ang tibuok mong kaalam, kahibalo, ug abilidad, ibilin mo lang gihapon ang tanan nga gihagoan mo sa tawo nga wala maghago alang niini. Wala usab kini kapuslanan, ug dili makatarunganon. 22Unsay makuha sa tawo sa iyang paghago ug pagpaningkamot dinhi sa kalibotan? 23Ang tanang adlaw sa iyang kinabuhi puno sa problema ug kasakit. Bisan sa gabii dili makapahulay ang iyang hunahuna. Wala usab kini kapuslanan!
24Ang labing maayong himuon sa tawo mao ang pagkaon ug pag-inom, ug ang pagpahimulos sa iyang hinagoan. Nasuta ko nga bisan kini gikan sa Dios, 25kay kinsa may makakaon ug makaangkon sa kalipay kon dili kini ihatag sa Dios? 26Sa pagkatinuod, hatagan sa Dios ug kaalam, kahibalo, ug kalipay ang tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Apan ang mga makasasala patrabahoon niya aron sa pagtigom ug bahandi nga ihatag ra usab niya sa mga tawo nga nagahatag ug kalipay kaniya. Ang paghago sa mga makasasala walay kapuslanan; sama lang nga nagagukod sila sa hangin.
Amasanyu Tegagasa
12:1 Mub 7:4; 8:15; Luk 12:19Nayogera munda yange nti, “Jjangu kaakano ngezese okusanyuka. Weesanyuse.” Naye laba, na kino kyali butaliimu. 22:2 Nge 14:13; Mub 7:6Nagamba nti, “Okuseka busirusiru. Era okusanyuka kugasa ki?” 32:3 a nny 24-25; Mub 3:12-13 b Mub 1:17Nanoonyereza n’omutima gwange, bwe nnaasanyusa omubiri gwange n’omwenge, nga nkyagoberera okunoonya amagezi. Nayagala okulaba abantu kyebasaanira okukola wansi w’enjuba mu nnaku ez’obulamu bwabwe entono.
42:4 a 1Bk 7:1-12 b Lu 8:11Natandikawo emirimu egy’amaanyi: ne neezimbira amayumba ne neesimbira ennimiro ez’emizabbibu. 5Ne neerimira ennimiro, ne neekolera n’ebifo ebigazi, ne nsimbamu buli ngeri ya miti egy’ebibala. 6Ne neesimira ebidiba omuva amazzi ag’okufukirira ebibira by’emiti emito. 7Neefunira abaddu abasajja n’abakazi, era nalina abaddu abaazaalirwa mu nnyumba yange. Ne mbeera n’amagana g’ente n’ebisibo by’endiga okusinga bonna abansooka okubeera mu Yerusaalemi. 82:8 a 1Bk 9:28; 10:10, 14, 21 b 2Sa 19:35Ne neekuŋŋaanyiza ffeeza ne zaabu ebyavanga mu misolo, egyampebwanga bakabaka n’egyavanga mu bwakabaka bwabwe. Neefunira abayimbi abasajja n’abakazi, ne nfuna n’ebintu byonna ebisanyusa omuntu, ne neefunira n’abakazi. 92:9 1By 29:25; Mub 1:16Ne nfuuka mukulu ne nsukkirira bonna abansooka mu Yerusaalemi. Mu ebyo byonna nasigala siweebuuse mu magezi.
10Na buli amaaso gange kye gaayagala okulaba sa kigamma,
omutima gwange ne ngusanyusa mu buli kimu.
Omutima gwange gwasanyukira bye nakola byonna,
era eyo y’empeera yange olw’okutegana kwange kwonna.
112:11 a Mub 1:14 b Mub 1:3Awo bwe nalowooza byonna emikono gyange bye gyakola,
n’okutegana kwonna nga nkola,
laba, byonna bwali butaliimu na kugoberera mpewo,
tewaali na kimu kye nagobolola wansi w’enjuba.
Amagezi Agatali ga Katonda n’Obusirusiru Byombi Butaliimu
122:12 a Mub 1:17 b Mub 1:9; 7:25Awo ne nkyuka ne ndowooza ku magezi,
ne ku ddalu ne ku busirusiru,
kubanga oyo aliddirira kabaka mu bigere alibaako ki ky’akola,
okuggyako ekyo kabaka ky’akoze?
132:13 a Mub 7:19; 9:18 b Mub 7:11-12Awo ne ndaba amagezi nga gasinga obusirusiru,
n’ekitangaala nga kisinga ekizikiza.
142:14 Zab 49:10; Nge 17:24; Mub 3:19; 6:6; 7:2; 9:3, 11-12Omugezi amaaso ge gali mu mutwe gwe,
naye atalina magezi atambulira mu kizikiza.
Kyokka ne ntegeera
nga bombi akabi kabatuukako.
152:15 Mub 6:8Ne ndyoka njogera mu mutima gwange nti,
“Ekyo ekigwa ku musirusiru nange kirintuukako.
Kale lwaki mbeera omugezi?”
Era na kino ne nkizuula
nga butaliimu.
162:16 Mub 1:11; 9:5Kubanga ku mugezi ne ku musirusiru tewaliwo ajjukirwa lubeerera;
mu nnaku ezirijja bombi baliba beerabirwa dda.
Okufaanana ng’omusirusiru n’omugezi naye alifa.
172:17 Mub 4:2Awo ne nkyawa obulamu kubanga buli ekikolebwa wansi w’enjuba kindeetera buyinike. Byonna butaliimu na kugoberera mpewo. 182:18 Zab 39:6; 49:10Nakyawa okutegana kwange kwonna kwe nateganamu wansi w’enjuba, kubanga byonna ndi wakubirekera oyo alinzirira mu bigere. 19Kale ani amanyi obanga aliba musajja mugezi oba musirusiru? Kyokka ye y’aliba mukama w’ebyo byonna bye nateganira nga nkozesa amagezi gange wansi w’enjuba; era na kino nakyo butaliimu. 20Awo ne nterebuka olw’okutegana kwange kwonna wansi w’enjuba. 21Kubanga oluusi omuntu ategana ng’akozesa amagezi ge n’okumanya awamu n’obukalabakalaba bwe, naye byonna ateekwa okubirekera oyo atabiteganiranga nako. Na kino nakyo butaliimu na kabi keereere. 222:22 Mub 1:3; 3:9Omuntu afuna ki mu kutegana kwe kwonna n’okukaluubirirwa mu ebyo by’ateganamu wansi w’enjuba? 232:23 Yob 5:7; 14:1; Mub 1:18Kubanga ennaku ze zonna n’okutegana kwe bijjula bulumi; era ne mu kiro omutima gwe teguwummula; na kino nakyo butaliimu.
242:24 a Mub 8:15; 1Ko 15:32 b Mub 3:22 c Mub 3:12-13; 5:17-19; 9:7-10Tewali kisingira muntu kulya na kunywa na kusanyukira mu ebyo by’akola. Na kino nkiraba, kiva mu mukono gwa Katonda, 25kubanga awatali ye, ani ayinza okulya oba asobola okusanyuka? 262:26 a Yob 27:17 b Nge 13:22Kubanga omuntu asanyusa Katonda, Katonda amuwa amagezi n’okumanya n’essanyu; naye omwonoonyi Katonda amuwa omulimu gw’okukuŋŋaanyiza oyo asanyusa Katonda. Na kino nakyo butaliimu na kugoberera mpewo.
