Ang Nagkalain-laing mga Sugo
1Gisugo sa Ginoo si Moises 2nga isulti kini sa tibuok katilingban sa Israel:
Magkinabuhi kamo nga balaan kay ako, ang Ginoo nga inyong Dios, balaan. 3Tahora ninyo ang inyong inahan ug amahan, ug tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
4Ayaw kamo pagsimba sa mga dios ni maghimo ug mga rebulto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
5Kon maghalad kamo ug halad alang sa pakigda-it kanako, ihalad kini sa paagi nga dawaton ko alang kaninyo. 6Kan-on ninyo ang karne niini sa adlaw sa inyong paghalad o sa pagkasunod nga adlaw. Apan kon may mahibilin nga karne hangtod sa ikatulo nga adlaw, kinahanglan nga sunogon na ninyo kini. 7Kon kan-on ninyo kini sa ikatulo nga adlaw, isipon ko kini nga hugaw ug dili ko kini dawaton. 8Si bisan kinsa nga mokaon niini may tulubagon tungod kay gipakawalay-bili niya ang butang nga alang kanako; busa kanang tawhana ayaw na ninyo isipa nga inyong sakop.
9Kon mag-ani kamo, ayaw ninyo hutda ug ani ang anaa sa daplin sa inyong tamnanan, ug ayaw na kamo panghagdaw. 10Mao usab sa ubasan, ayaw na ninyo baliki ang mga nangahulog. Ibilin na lang ninyo kini alang sa mga kabos ug sa mga langyaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
11Ayaw kamo pangawat, pamakak, o panglimbong sa inyong isigka-tawo.
12Ayaw kamo panumpa ug bakak ginamit ang akong ngalan, kay kon himuon ninyo kana panamastamasan ninyo ang akong ngalan. Ako mao ang Ginoo.
13Ayaw ninyo limbongi o kawati ang inyong isigka-tawo. Ayaw ninyo paugmai ang paghatag sa sweldo sa tawo nga gipatrabaho ninyo.
14Ayaw ninyo bugalbugali ang bungol, ug ayaw kamo pagbutang ug ali sa agianan sa buta. Himoa ninyo kini sa pagpakita nga nagatahod kamo kanako nga inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.
15Kinahanglan nga makatarunganon ug husto ang inyong paghukom sa korte; ayaw kamo pagpabor-pabor—maadunahan man o makabos.
16Ayaw kamo panglibak sa inyong isigka-tawo. Ayaw kamo paghimo ug bisan unsa nga makadaot sa iyang kinabuhi. Ako mao ang Ginoo.
17Ayaw ninyo dumti ang inyong isigka-tawo. Badlonga ninyo siya kon nakasala siya aron wala kamoy tulubagon. 18Ayaw kamo pagpanimalos o pagdumot sa inyong isigka-tawo, kondili higugmaa ninyo siya sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon. Ako mao ang Ginoo.
19Tumana ninyo ang akong mga patakaran. Ayaw ninyo pahabali ang usa ka mananap sa lain nga klase sa mananap. Ayaw kamo pagtanom ug duha ka klase nga binhi sa usa ka tamnanan. Ayaw kamo pagsul-ob ug bisti nga hinimo sa duha ka klase nga panapton.
20Kon ang usa ka lalaki makighilawas sa usa ka sulugoon nga babaye nga kaslonon na sa laing lalaki, apan kining babaye wala pa maluwas o mahatagi ug kagawasan,19:20 kining babaye wala pa maluwas o mahatagi ug kagawasan: Ang buot ipasabot, wala pa mabayri sa iyang pamanhonon o sa ubang tawo ang iyang agalon aron mahimo siyang gawasnon sa iyang pagkaulipon. kinahanglang silotan sila. Apan dili lang sila patyon kay dili pa man gawasnon ang maong babaye. 21-22Kinahanglang magdala ang lalaki ug hamtong nga laking karnero didto sa pultahan sa Tolda nga Tagboanan isip bayad sa iyang sala. Pinaagi sa paghalad sa pari ug karnero diha sa akong presensya, mahinloan ang lalaki gikan sa iyang sala ug pasayloon ko siya.
23Kon moabot na kamo sa yuta nga ihatag ko kaninyo, ayaw ninyo kan-a ang mga bunga sa mga kahoy nga inyong gitanom sa unang tulo ka tuig. Isipon ninyo kini nga hugaw.19:23 hugaw: sa literal, wala matuli. 24Sa ikaupat nga tuig, ang tanang bunga ihalad ninyo isip pagdayeg kanako. 25Apan sa ikalima nga tuig makakaon na kamo sa mga bunga. Ug kon tumanon ninyo kini nga mga patakaran, moabunda ang mga bunga sa inyong mga kahoy. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
26Ayaw kamo pagkaon sa karne nga may dugo pa.
Ayaw ninyo himoa ang ginahimo sa mga manalagna o mamamarang. 27Kon magsubo kamo alang sa patay, ayaw ninyo putli ang inyong buhok sa isigka-kilid sa inyong ulo o ang inyong bangas, 28ug ayaw usab ninyo samari ang inyong lawas. Ayaw usab kamo pagpapatik. Ako mao ang Ginoo.
29Ayaw ninyo panamastamasi ang inyong mga anak nga babaye pinaagi sa pag-aghat kanila sa pagbaligya sa ilang dungog, kay mokaylap ang kahilayan ug mapuno sa kadaotan ang inyong dapit.
30Tumana ninyo ang akong mga ginapahimo kaninyo sa Adlaw nga Igpapahulay, ug tahora ninyo ang dapit diin kamo magsimba kanako. Ako mao ang Ginoo.
31Ayaw kamo pagdangop sa mga espiritista ug niadtong mga nagapakigsulti sa kalag sa patay, kay kon himuon ninyo kini isipon kamo nga hugaw. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
32Tahora ninyo ang mga tigulang, ug tahora usab ninyo ako nga inyong Dios. Ako mao ang Ginoo.
33Ayaw ninyo daog-daoga ang mga langyaw nga nagapuyo uban kaninyo. 34Tagda ninyo sila sama sa inyong pagtagad sa mga sama kaninyo, ug higugmaa ninyo sila sama sa inyong paghigugma sa inyong kaugalingon, kay mga dumuduong usab kamo kaniadto didto sa Ehipto. Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios.
35Ayaw kamo panglimbong sa inyong pagtimbang, pagtakos, o pagsukod. 36-37Gamita ninyo ang husto nga timbangan, taksanan, o sukdanan.
Ako mao ang Ginoo nga inyong Dios nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto. Tumana ninyo ang tanan kong mga patakaran ug mga sugo.
Sheria Mbalimbali
1Bwana akamwambia Mose, 2“Sema na kusanyiko lote la Israeli na uwaambie: ‘Kuweni watakatifu, kwa kuwa mimi, Bwana Mungu wenu, ni mtakatifu.
319:3 Kut 20:8, 12; Law 11:44; Neh 9:14; 13:15-21; Isa 58:13; Mk 2:27“ ‘Kila mmoja wenu ni lazima amheshimu mama yake na baba yake, na pia ni lazima kuzishika Sabato zangu. Mimi ndimi Bwana Mungu wenu.
419:4 Kut 20:4; Amu 17:3; Za 96:5; 115:4-7; 135:15; 1Kor 10:14“ ‘Msiabudu sanamu, wala msijitengenezee miungu ya shaba. Mimi ndimi Bwana Mungu wenu.
5“ ‘Mnapotoa dhabihu ya sadaka ya amani kwa Bwana, toeni kwa namna ambayo itakubaliwa kwa niaba yenu. 619:6 Law 7:16-18Sadaka hiyo italiwa siku iyo hiyo mnayoitoa, au kesho yake; chochote kitakachobaki hadi siku ya tatu lazima kiteketezwe kwa moto. 7Kama sehemu yoyote ya sadaka hiyo italiwa siku ya tatu, itakuwa si safi, nayo haitakubaliwa. 819:8 Law 22:2, 15-16; Hes 18:32; Mwa 17:14Yeyote atakayekula atawajibishwa, kwa sababu amenajisi kitu kilicho kitakatifu kwa Bwana; mtu huyo lazima akatiliwe mbali na watu wake.
919:9 Rut 2:2-7; Law 23:10, 22; Kum 24:19-22; Ay 24:10; Kut 23:11; Kum 15:1-18“ ‘Wakati uvunapo mavuno ya nchi yako, usivune hadi kwenye mipaka ya shamba lako, wala usikusanye mabaki ya mavuno yako. 1019:10 Kum 24:19-22; Za 140:12; Mit 14:31; Isa 3:12-15; Mhu 5:8Usirudi mara ya pili katika shamba lako la mizabibu, wala usiokote zabibu zilizoanguka chini. Ziache kwa ajili ya maskini na mgeni. Mimi ndimi Bwana Mungu wako.
1119:11 Kut 20:15-16; 23:4; Lk 3:14; Efe 4:25; Law 6:2; 1Fal 13:18; Yer 9:3-5; Mdo 5:3-4“ ‘Usiibe.
“ ‘Usiseme uongo.
“ ‘Msidanganyane.
1219:12 Yer 5:2; 7:9; 34:16; 44:16, 26; Mal 3:5; Kut 3:13; 20:7; Kum 18:19; Mit 18:10; Isa 42:8; Mt 5:33“ ‘Usiape kwa uongo kwa Jina langu, na hivyo kulinajisi jina la Mungu wako. Mimi ndimi Bwana.
1319:13 Law 25:14, 17; Kut 20:15; 22:15, 25-27; Ay 7:2; 24:12; 31:39; Isa 16:14; Mal 3:5; Kum 24:15; Yer 22:13; Mt 20:8; 1Tim 5:18; Yak 5:4“ ‘Usimdhulumu wala kumwibia jirani yako.
“ ‘Usishikilie mshahara wa kibarua usiku kucha hadi asubuhi.
1419:14 Kut 4:11; Law 21:18; 25:17, 36; Kum 27:18; Rum 14:13; 1Pet 2:17“ ‘Usimlaani kiziwi, wala usiweke kikwazo mbele ya kipofu, lakini umche Mungu wako. Mimi ndimi Bwana.
1519:15 Kut 13:2; 23:8; Kum 24:17; Ay 13:8, 10; 32:21; 34:19; Mit 24:23; 28:21; Mal 2:9; Yak 2:1-4“ ‘Usipotoshe haki; usionyeshe kumpendelea maskini, wala upendeleo kwa mwenye cheo, bali mwamulie jirani yako kwa haki.
1619:16 Za 15:3, 5; 31:13; 41:6; 101:5; Yer 6:28; 9:4; Eze 22:9, 12; Kut 23:7; Kum 10:17; 27:25“ ‘Usieneze uchochezi miongoni mwa watu wako.
“ ‘Usifanye kitu chochote kile kinachohatarisha maisha ya jirani yako. Mimi ndimi Bwana.
1719:17 1Yn 2:9; Mt 18:15; Lk 17:3; Mwa 27:41“ ‘Usimchukie ndugu yako moyoni mwako. Karipia jirani yako kwa uwazi ili usishiriki hatia yake.
1819:18 Mwa 4:23; Rum 12:19; 13:9; Ebr 10:30; Za 103:9; Kut 20:16; Mt 5:43; 19:16; 22:39; Mk 12:31; Lk 10:27; Yn 13:34; Gal 5:14; Yak 2:8“ ‘Usijilipizie kisasi wala kuwa na kinyongo dhidi ya mmoja wa jamaa yako, lakini mpende jirani yako kama unavyojipenda wewe mwenyewe. Mimi ndimi Bwana.
1919:19 Mwa 26:5; Kum 22:9, 11“ ‘Mtazishika amri zangu.
“ ‘Usiwaache wanyama wako wa kufugwa wakazaana na wengine wa aina tofauti.
“ ‘Usipande mbegu za aina mbili katika shamba lako.
“ ‘Usivae nguo iliyofumwa kwa nyuzi za aina mbili tofauti.
2019:20 Kum 22:23-27“ ‘Kama mwanaume anakutana kimwili na mwanamke ambaye ni msichana mtumwa aliyeposwa na mwanaume mwingine, lakini ambaye hajakombolewa wala hajapewa uhuru, lazima iwepo adhabu inayofaa. Hata hivyo hawatauawa, kwa sababu msichana alikuwa bado hajaachwa huru. 2119:21 Law 5:15Lakini huyo mtu lazima alete kondoo dume kwenye ingilio la Hema la Kukutania kwa ajili ya sadaka ya hatia kwa Bwana. 22Kupitia kwa huyo kondoo dume wa sadaka ya hatia, kuhani atafanya upatanisho kwa ajili yake mbele za Bwana kwa ajili ya dhambi aliyotenda, naye atasamehewa dhambi yake.
23“ ‘Mtakapoingia katika hiyo nchi na kupanda aina yoyote ya mti wa matunda, hesabuni matunda yake kama yaliyokatazwa. Kwa miaka mitatu mtayahesabu kwamba yamekatazwa; hayaruhusiwi kuliwa. 2419:24 Kut 22:29; Mit 3:9; Kum 12:17-18Katika mwaka wa nne matunda yote ya mti huo yatakuwa matakatifu, sadaka ya sifa kwa Bwana. 25Bali katika mwaka wa tano mnaweza kula matunda ya mti huo. Kwa njia hii mavuno yenu yataongezewa. Mimi ndimi Bwana Mungu wako.
2619:26 Mwa 9:4; 30:27; Isa 44:25; Eze 22:18; 2Fal 17:17“ ‘Msile nyama yoyote yenye damu ndani yake.
“ ‘Msifanye uaguzi wala uchawi.
2719:27 Law 21:5; 2Sam 10:4-5; Yer 41:5; 48:37; Eze 5:1-5; Yer 9:26“ ‘Msikate nywele za kichwa denge, wala kunyoa pembe za ndevu zenu.
2819:28 Law 21:5; 1Fal 18:28; Yer 16:6; 41:5; 47:5“ ‘Msichanje chale miili yenu kwa ajili ya mfu, wala msijichore alama juu ya miili yenu. Mimi ndimi Bwana.
2919:29 Law 21:9; Kum 23:18; Mwa 34:7“ ‘Usimdhalilishe binti yako kwa kumfanya kahaba, la sivyo nchi itageukia ukahaba na kujaa uovu.
3019:30 Kut 20:8; Law 26:2“ ‘Shika Sabato zangu na kuheshimu mahali pangu patakatifu. Mimi ndimi Bwana.
3119:31 Kut 22:18; 1Sam 28:7-20; 1Nya 10:13; Law 20:6; 2Fal 21:6; 23:24; Isa 8:19; 19:3; 29:4; 47:12; 65:4“ ‘Msiende kwa waaguzi, wala msitafute wapunga pepo, kwa maana watawanajisi. Mimi ndimi Bwana Mungu wako.
3219:32 1Fal 12:8; Ay 29:8; 32:4; Mit 23:22; Mao 5:12; 1Tim 5:1; Law 11:44“ ‘Uwapo mbele ya mzee, simama ili kuonyesha heshima kwa wazee, nawe umche Mungu wako. Mimi ndimi Bwana.
33“ ‘Wakati mgeni anaishi pamoja nawe katika nchi yako, usimnyanyase. 3419:34 Kut 12:48; 22:21; 23:9; Kum 10:19; 23:7; Za 146:9Mgeni anayeishi pamoja nawe ni lazima umtendee kama mmoja wa wazawa wa nchi yako. Mpende kama unavyojipenda mwenyewe, kwa maana ulikuwa mgeni katika nchi ya Misri. Mimi ndimi Bwana Mungu wako.
3519:35 Kum 25:13-16“ ‘Usitumie vipimo vya udanganyifu unapopima urefu, kupima uzito, wala kupima wingi. 3619:36 Ay 31:6; Mit 11:1; 20:10; Hes 12:7; Mik 6:11; Amu 6:19; Rut 2:17; 1Sam 1:24; 17:17; Eze 45:10-11; Kum 25:13-15; Kut 12:17Tumia mizani halali, mawe ya kupimia uzito halali, efa19:36 Efa kilikuwa kipimo cha vitu vikavu. halali, na hini19:36 Hini kilikuwa kipimo cha vitu vimiminika. halali. Mimi ndimi Bwana Mungu wako, ambaye alikutoa katika nchi ya Misri.
3719:37 2Fal 17:37; 2Nya 7:17; Za 119:5; Eze 18:9; Mwa 26:5; Kum 6:25; Law 18:4-5“ ‘Shika amri zangu zote na sheria zangu zote, nawe uzifuate. Mimi ndimi Bwana.’ ”
