Genesis 41 – APSD-CEB & NRT

Ang Pulong Sa Dios

Genesis 41:1-57

Gisaysay ni Jose ang Kahulogan sa Damgo sa Hari

1Paglabay sa duha ka tuig, nagdamgo ang hari sa Ehipto41:1 hari sa Ehipto: sa Hebreo, Faraon. Mao usab sa mosunod nga mga bersikulo. nga nagtindog siya sa daplin sa Suba sa Nilo, 2ug sa kalit lang mitungha gikan sa suba ang pito ka himsog ug tambok nga mga baka, ug nanabsab kini sa kasagbotan. 3Wala madugay, mitunga usab gikan sa suba ang pito ka daot ug niwang nga mga baka, ug miduol sa pito ka himsog ug tambok nga mga baka nga didto sa daplin sa suba. 4Gipangaon sa daot ug niwang nga mga baka ang himsog ug tambok nga mga baka, ug unya nakamata ang hari.

5Nakatulog ug balik ang hari ug nagdamgo na usab siya. Sa iyang damgo nakita niya ang pito ka himsog ug bus-ok nga mga uhay nga misibol diha sa usa lang ka punoan. 6Ug sa mao gihapong punoan, misubol ang laing pito ka mga uhay nga niwang ug nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan.41:6 hangin gikan sa sidlakan: Kining init nga hangin nagagikan sa sidlakan kon didto sa Israel, apan nagagikan kini sa habagatan kon didto sa Ehipto. 7Unya gilamoy sa niwang nga mga uhay ang pito ka himsog nga mga uhay. Unya nakamata ang hari. Abi niyag tinuod apan damgo lang diay kadto.

8Nianang pagkabuntag, nahasol ang hunahuna sa hari tungod sa iyang mga damgo, busa gipatawag niya ang tanang mga madyikero ug maalamon nga mga tawo sa Ehipto. Gisugilon niya kanila ang iyang mga damgo, apan wala gayoy usa kanila nga nakasaysay sa kahulogan niadto. 9Unya miduol sa hari ang pangulo sa iyang mga tigsilbi ug bino ug miingon, “Nahinumdom na ako karon sa akong mga sala. 10Dili ba nasuko ka man kaniadto kanako ug sa pangulo sa mga panadero, ug gipapriso mo man gani kami didto sa bilanggoan, sa lugar nga binantayan sa kapitan sa mga guwardya? 11Usa niadto ka gabii, nagdamgo kaming duha, ug lain-lain ang kahulogan sa among mga damgo. 12May kauban kami didto nga batan-ong Hebreo, nga sulugoon sa kapitan sa mga guwardya sa palasyo. Gisugilon namo kaniya ang among damgo ug gisaysay niya kanamo ang kahulogan niini. 13Nahitabo gayod ang iyang giingon kanamo: Gipabalik mo ako sa akong naandang trabaho ug gipatuhog sa kahoy ang pangulo sa mga panadero.”

14Busa gipatawag sa hari si Jose, ug diha-diha gipagawas siya sa prisohan. Human siya nakapatupi ug nakapamalbas, nagailis siya sa iyang bisti ug miadto sa hari. 15Miingon ang hari kaniya, “Nagdamgo ako apan wala gayoy nakasaysay kon unsa ang kahulogan niadto. May nagsulti kanako nga makahibalo kang mosaysay sa kahulogan sa mga damgo.” 16Mitubag si Jose, “Dili ako, Mahal nga Hari, kondili ang Dios ang maghatag sa kahulogan sa imong mga damgo alang sa imong kaayohan.”

17Unya gisulti sa hari ang iyang damgo kang Jose. Miingon siya, “Nagdamgo ako nga nagtindog ako sa daplin sa Suba sa Nilo. 18Nakita ko nga mitunga gikan sa suba ang pito ka himsog ug tambok nga mga baka, ug nanabsab kini sa kasagbotan. 19Wala madugay mitunga usab ang laing pito ka daot ug niwang nga mga baka. Wala gayod akoy nakitang baka sa tibuok Ehipto nga sama kanila ka daot. 20Unya gikaon niadtong daot ug niwang nga mga baka ang pito ka tambok nga mga baka nga unang mitunga. 21Apan pagkahuman nila ug kaon, morag wala lang gihapon sila makakaon kay niwang man gihapon sila. Unya nakamata ako. 22Apan nakatulog ako pagbalik ug nagdamgo pag-usab. Nakita ko sa akong damgo ang pito ka himsog ug bus-ok nga uhay nga misubol sa usa lang ka punoan. 23Ug niadto usab nga punoan, misalingsing ang laing pito ka uhay nga niwang ug nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan. 24Unya gilamoy sa niwang nga mga uhay ang pito ka himsog nga mga uhay. Gisulti ko na kini sa mga madyikero, apan wala gayoy usa kanila nga nakasaysay kanako kon unsa ang kahulogan.”

25Miingon si Jose sa hari, “Mahal nga hari, usa ray kahulogan sa duha mo ka damgo. Gipadayag kanimo sa Dios kon unsa ang iyang pagabuhaton. 26Ang pito ka tambok nga mga baka ug ang pito ka himsog nga mga uhay managsama nga nagkahulogan ug pito ka tuig. 27Ang pito ka niwang ug daot nga mga baka ug ang pito ka niwang nga mga uhay nga nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan nagkahulogan ug pito ka tuig nga kagutom. 28Sumala sa giingon ko na kanimo, Mahal nga Hari, gipadayag kanimo sa Dios kon unsa ang iyang pagabuhaton. 29Moabot ang pito ka tuig nga labihan gayod kaabunda sa tibuok Ehipto. 30Ug mosunod dayon ang pito ka tuig nga kagutom, ug malimtan sa mga tawo ang nasinati nila nga kaabunda sa Ehipto. Ang kagutom mohimo ug dakong kadaot sa yuta sa Ehipto. 31Tungod sa makalilisang nga kagutom nga moabot, walay makita nga timailhan sa milabay nga panahon sa kaabunda sa yuta sa Ehipto. 32Nagdamgo ka sa duha gayod ka higayon, Mahal nga Hari, aron nga mahibaloan mo nga pagbuot kini sa Dios nga mahitabo ug mahitabo gayod kini sa dili madugay.

33“Busa karon, Mahal nga Hari, pagpili ug usa ka tawong maalamon nga padumalahon mo sa yuta sa Ehipto. 34Pagbutang usab ug mga opisyal sa tibuok yuta sa Ehipto aron mangolekta sa ikalima nga bahin sa abot sa kaumahan sulod sa pito ka tuig nga abunda ang abot. 35Sulod nianang mga tuiga, ipatigom kanila ang tanan nga bahin nga makolekta ninyo gikan sa mga abot.41:35 Tan-awa ang 47:24. Ug ilalom sa imong pagdumala, patipigi kanila ang mga abot diha sa mga bodega sa mga lungsod. 36Kini nga mga pagkaon itagana alang sa moabot nga pito ka tuig nga kagutom sa Ehipto, aron dili magutman ang katawhan.”

Gitudlo si Jose Isip Tigdumala sa Ehipto

37Nakauyon ang hari ug ang iyang mga opisyal sa plano ni Jose. 38Miingon siya sa iyang mga opisyal, “May makita pa ba kitang sama kang Jose nga gigiyahan sa espiritu sa Dios?” 39Busa miingon ang hari kang Jose, “Tungod kay gipadayag sa Dios kining mga butanga kanimo, wala nay laing tawo nga may kaalam ug salabotan nga sama kanimo. 40-41Himuon ko ikaw karon nga tigdumala sa akong palasyo ug gobernador sa tibuok Ehipto, ug motuman kanimo ang tanan kong katawhan. Ako ray labaw kanimo kay hari man ako.” 42Unya gihuslo sa hari ang iyang singsing nga pangtimbre ug gisul-ob kini sa tudlo ni Jose. Gipasul-oban niya si Jose ug pinasahi nga bisti nga linen ug gipakuwintas ug bulawan. 43Gipasakay niya si Jose sa iyang ikaduhang karwahe,41:43 iyang ikaduhang karwahe: o, karwahe nga alang sa iyang luyo-luyong opisyal. ug may mga tigpahibalo nga nagauna kaniya ug nagsinggit, “Yukboi ninyo ang gobernador!” Busa sukad niadto nahimong gobernador si Jose sa tibuok Ehipto.

44Unya miingon ang hari kang Jose, “Ako ang hari dinhi sa Ehipto, apan walay bisan kinsa nga makahimo ug bisan unsa dinhi sa Ehipto gawas kon may pagtugot gikan kanimo.” 45Unya ginganlan niya si Jose ug Zafenat Panea. Gipaasawa usab niya kang Jose si Asenat nga anak ni Potifera nga pari sa lungsod sa On. Ingon nga gobernador, si Jose na ang nagdumala sa Ehipto.41:45 Ingon… nagdumala sa Ehipto: o, Gilibot ni Jose ang Ehipto. 46Nagaedad si Jose ug 30 ka tuig sa dihang nagsugod siya sa pag-alagad sa hari sa Ehipto. Usa ka higayon niana, mibiya si Jose sa palasyo ug milibot sa tibuok Ehipto.

47Sulod sa pito ka tuig nga kaabunda, dako kaayo ang abot sa kaumahan. 48Ug niadtong mga tuiga, gipatigom ni Jose ang tanang mga bahin nga nakolekta gikan sa mga abot.41:48 Tan-awa ang 47:24. Gipatipigan niya sa matag lungsod ang mga bahin sa abot nga nakolekta gikan sa mga uma sa palibot niini. 49Labihan gayod kadaghan sa trigo nga natigom ni Jose; daw sama kini kadaghan sa balas sa baybayon. Tungod sa kadaghan niini giundangan na niya ang pagtakos.

50Sa wala pa moabot ang tinggutom, natawo ang duha ka anak ni Jose kang Asenat, nga anak ni Potifera nga pari sa On. 51Ginganlan ni Jose ang kamagulangan ug Manase41:51 Manase: Posible nga ang buot ipasabot sa Hebreo, gikalimtan. kay miingon siya, “Tungod sa tabang sa Dios, nalimtan ko ang akong mga pag-antos ug ang kamingaw ko sa panimalay sa akong amahan.” 52Ginganlan niya ang ikaduha niyang anak ug Efraim41:52 Efraim: Posible nga ang buot ipasabot sa Hebreo, miuswag. kay miingon siya, “Tungod sa tabang sa Dios, gihatagan ako ug kaliwat sa dapit diin nahiagom ako sa mga kasakit.”

53Nahuman ang pito ka tuig sa kaabunda sa Ehipto, 54ug nagsugod ang pito ka tuig nga kagutom sumala sa giingon ni Jose. May kagutom sa uban nga mga dapit apan ang tibuok Ehipto may pagkaon. 55Wala madugay, nakasinati na usab sa kagutom ang mga taga-Ehipto, busa nangayo sila ug pagkaon gikan sa hari. Miingon ang hari kanila, “Adto kamo kang Jose ug buhata ninyo kon unsay iyang isulti.”

56Mikuyanap ang kagutom sa tibuok kayutaan. Ug tungod sa labihan nga kagutom sa tibuok Ehipto, gipaablihan ni Jose ang tanang mga bodega ug gibaligyaan ug pagkaon ang mga taga-Ehipto. 57Nangadto usab sa Ehipto ang katawhan sa ubang mga nasod aron pagpalit ug pagkaon kang Jose tungod kay labihan na gayod ang kagutom sa tibuok kalibotan.

New Russian Translation

Бытие 41:1-57

Иосиф толкует сны фараона

1Прошло два года, и фараону приснился сон: он стоял на берегу Нила, 2и вот из реки поднялись семь коров – гладких и жирных – и стали пастись в тростниках. 3Вслед за ними вышли из Нила другие семь коров – безобразных и тощих – и встали рядом с теми на берегу реки. 4И безобразные, тощие коровы пожрали семь гладких, жирных коров. Тут фараон проснулся.

5Он заснул вновь, и ему приснился другой сон: семь колосьев – здоровых и полных – росли на одном стебле. 6Вслед за ними выросли еще семь колосьев – тощих и опаленных восточным ветром. 7Тощие колосья проглотили семь здоровых, полных колосьев. Тут фараон проснулся: это был сон.

8Утром его не оставляла тревога. Он созвал всех чародеев и мудрецов Египта и рассказал им свои сны, но никто не смог их истолковать.

9Тогда главный виночерпий сказал фараону:

– Теперь я вспоминаю, что провинился. 10Однажды фараон разгневался на своих слуг и заключил меня и главного пекаря в доме начальника стражи. 11И мне, и ему в одну и ту же ночь приснился сон, и каждый сон имел свое значение. 12Там с нами был молодой еврей, слуга начальника стражи. Мы рассказали ему наши сны, и он истолковал их нам; каждому он дал свое толкование. 13И как он истолковал, так все и вышло: меня возвратили на прежнюю службу, а того посадили на кол.

14Фараон послал за Иосифом, и его спешно привели из темницы. Он подстригся, сменил одежду и предстал перед фараоном. 15Фараон сказал Иосифу:

– Мне приснился сон, и никто не может его истолковать. Но я слышал о тебе, что ты понимаешь сны и умеешь толковать их.

16Иосиф ответил:

– Не я, но Бог даст фараону ответ во благо.

17Фараон сказал Иосифу:

– Мне снилось, что я стою на берегу Нила, 18и вдруг из реки поднялись семь коров, жирных и гладких, и стали пастись в тростниках. 19Вслед за ними поднялись семь других коров – костлявых, худых и таких безобразных, каких я никогда прежде не видел во всей земле египетской. 20Тощие, безобразные коровы пожрали семь жирных коров, которые вышли первыми. 21Но это не пошло им впрок: они остались такими же безобразными, как и прежде. Тут я проснулся.

22Потом я видел во сне семь колосьев на одном стебле, полных доброго зерна. 23Вслед за ними выросли другие семь колосьев – сухие, тощие и опаленные восточным ветром. 24Тощие колосья проглотили семь полных колосьев. Я рассказал чародеям, но никто не смог дать мне объяснение.

25Иосиф сказал фараону:

– Смысл обоих снов фараона один. Бог открыл фараону, что Он собирается сделать. 26Семь хороших коров – это семь лет, и семь хороших колосьев – это семь лет; смысл тот же. 27Семь худых, безобразных коров, которые пришли следом – это семь лет, и так же – семь тощих колосьев, опаленных восточным ветром – это семь лет голода.

28Вот что я имел в виду, когда сказал фараону, что Бог открыл ему Свои замыслы. 29В земле египетской наступают семь лет великого изобилия, 30а за ними последуют семь лет голода, когда все изобилие в Египте будет забыто, и голод опустошит землю. 31Прежнее изобилие забудется в этой земле из-за голода, который последует за ним, потому что голод будет жестокий. 32А то, что сон повторился фараону дважды, означает, что Бог твердо определил это и вскоре исполнит Свой замысел.

33Пусть же фараон найдет проницательного и мудрого человека и поставит его над землей Египта. 34Пусть фараон назначит чиновников по всей стране, чтобы они собирали пятую часть урожая в Египте в те семь лет изобилия. 35Пусть в те добрые годы они собирают все продовольствие, что поступает к ним, и пусть властью фараона запасают зерно и хранят его в городах. 36Это продовольствие будет для страны про запас, чтобы страна не погибла в те семь лет голода, которые потом будут в Египте.

Иосиф назначается главным правителем Египта

37Фараон и все его приближенные одобрили этот план. 38Фараон спросил своих приближенных:

– Найдем ли мы еще такого, как этот человек, в котором Дух Бога?41:38 Или: «дух богов?».

39И фараон сказал Иосифу:

– Раз Бог открыл тебе все это, значит, нет никого мудрее и проницательнее тебя. 40Я ставлю тебя над моим домом, и весь мой народ будет слушаться твоих приказов. Только троном я буду выше тебя.

41Фараон сказал Иосифу:

– Смотри, я ставлю тебя над всей землей Египта.

42Он снял с пальца свой перстень и надел на палец Иосифу, он одел его в одежды из тонкого полотна и повесил ему на шею золотую цепь. 43Он велел возить его в колеснице как второго после себя41:43 Или: «в колеснице второго после себя»; или: «в своей второй колеснице». и кричать перед ним: «Дорогу!»41:43 Или: «Кланяйтесь!». Так он поставил его над всей землей Египта.

44Фараон сказал Иосифу:

– Я фараон, но без твоего слова никто во всем Египте не посмеет и пальцем шевельнуть.

45Он дал Иосифу имя Цафнат-Панеах41:45 Значение этого имени неизвестно. и отдал ему в жены Асенефу, дочь Потифера, жреца города Она41:45 Другое название города Гелиополя; также в ст. 50 и 46:20.. И отправился Иосиф в путь по всей египетской земле41:45 Или: «получил власть надо всей землей египетской»; или: «путешествовал по всей земле египетской». Смысл этого места в еврейском тексте неясен..

46Иосифу было тридцать лет, когда он поступил на службу к фараону, царю Египта. Он вышел от фараона и отправился в путь по всему Египту. 47В семь лет изобилия земля приносила богатый урожай. 48Иосиф собирал весь урожай тех семи лет изобилия в Египте и складывал его в городах; в каждом городе он складывал урожай с окрестных полей. 49Собранного Иосифом зерна было как песка в море, и он перестал вести ему счет, потому что сосчитать его было невозможно.

50Прежде чем пришли годы голода, у Иосифа родились два сына от Асенефы, дочери Потифера, жреца города Она. 51Иосиф назвал своего первенца Манассия41:51 По звучанию это имя напоминает «заставить забыть». и сказал: «Это потому, что Бог дал мне забыть все мои страдания и дом моего отца». 52Второго сына он назвал Ефрем41:52 От еврейского слова, означающего «быть плодовитым»., сказав: «Это потому, что Бог сделал меня плодовитым в земле моего страдания».

53Семь лет изобилия в Египте подошли к концу, 54и начались семь лет голода, как Иосиф и предсказал. Голод был во всех других землях, только в земле Египта была пища. 55Когда весь Египет начал голодать, люди взмолились к фараону о пище, и фараон сказал египтянам:

– Идите к Иосифу и делайте, как он скажет.

56Когда голод распространился по всей стране, Иосиф открыл склады41:56 Так в некоторых древних переводах; букв.: «открыл все, что было в них». и стал продавать зерно египтянам, потому что голод в Египте был жестокий. 57Из всех стран приходили в Египет, чтобы купить у Иосифа зерна, потому что по всему миру был жестокий голод.