Ang Jerusalem Nahisama sa Babayeng Nanglaki
1Miingon ang Ginoo kanako, 2“Tawo, pahibaloa ang Jerusalem sa iyang mangil-ad nga mga buhat. 3Ingna siya nga ako, ang Ginoo nga Dios nagaingon, kaniya: Usa ikaw ka Canaanhon! Ang imo nga amahan usa ka Amorihanon, ug ang imo nga inahan usa ka Hitihanon. 4Ug sa imo nga pagkahimugso walay nagputol sa imo nga pusod, walay naghugas kanimo, o naghaplas kanimog asin, o nagputos kanimo ug lampin. 5Wala gyoy nagpakabana sa paghimo niini nga mga butanga diha kanimo; wala gyud nalooy kanimo. Gilabay ka lang hinuon didto sa uma, ug gikasilagan sukad sa adlaw sa imo nga pagkahimugso.
6“ ‘Unya sa diha nga miagi ako duol kanimo, nakita ko ikaw nga naglunang sa kaugalingon mo nga dugo. Giingnan ko ikaw nga mabuhi ka gyud. 7Gipadako ko ikaw sama sa usa ka tanom sa uma. Midako ka ug nahimo nga dalaga. Naporma ang imo nga mga dughan ug mitaas ang imo nga buhok, apan hubo ka lang gihapon.
8“ ‘Sa pag-agi ko pag-usab duol kanimo, nakita ko nga mahimo ka nang pangasaw-on. Busa gitabonan ko sa akong kupo ang imo nga pagkahubo. Nanumpa ako nga mahalon ko ikaw. Naghimo ako ug kasabotan kanimo, ug ikaw naako. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.
9“ ‘Unya gihugasan ko ang mga dugo sa imo nga lawas, ug gihaplasan ko ikaw ug lana. 10Unya gipasaninaan ko ikaw ug mahalong sanina nga linen ug seda nga binordahan, ug gisul-oban ug panit nga sandalyas. 11Unya gidayandayanan ko ikaw ug mga alahas: mga pulseras ug kuwintas. 12Gidayandayanan ko usab ug singsing ang imo nga ilong, giaritesan ang imo nga mga dalunggan, ug gikoronahan ang imo nga ulo. 13Gipanindot ko ikaw pinaagi sa plata ug bulawan. Ang imo nga sanina linen ug seda nga binordahan. Ang imo nga pagkaon gikan sa maayo nga klase sa harina, dugos, ug lana sa olibo. Labihan ka kanindot, ug daw usa ikaw ka rayna. 14Nahimo kang bantogan sa mga nasod tungod sa labihang kanindot nga akong gihatag kanimo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.
15“ ‘Apan nagsalig ka sa imo nga katahom, ug gigamit mo ang imo nga pagkabantogan aron sa pagpamiga. Girepresenta mo ang imo nga kaugalingon sa kang bisan kinsa nga lalaki nga molabay, ug nagpahimulos sila pag-ayo kanimo. 16Gigamit mo ang uban mo nga mga sanina sa pagpanindot sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, diin ginahimo mo ang imo nga pagpamiga. Dili gyud unta kana angay nga mahitabo. 17Gigamit mo ang gihatag ko nga mga plata ug mga bulawan nga mga alahas sa paghimog mga dios-dios nga lalaki, ug gisimba mo kini. Sama ra nga ikaw nanglaki! 18Gisaninaan mo kini nga mga dios-dios sa imo nga mga sanina nga binordahan, ug gihalad mo kanila ang akong lana ug insenso. 19Gihalad mo usab kanila ang pagkaon nga gihatag ko kanimo gikan sa maayo nga klase sa harina, dugos, ug lana sa olibo. Gihalad mo kini ingon nga halad nga mahumot. Oo, nahitabo kini. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.
20“ ‘Gikuha mo usab ang imo nga mga anak nga lalaki ug babaye, nga imo nga mga anak kanako, ug gihalad mo ingon nga pagkaon sa mga dios-dios. Dili pa ba igo ang imo nga pagpamiga? 21Gipamatay mo pa ang akong mga anak ug gihalad ngadto sa mga dios-dios. 22Sa imo nga mangil-ad nga mga buhat ug pagpamiga wala mo gyud hinumdomi kon giunsa ko ikaw pag-atiman sa dihang ikaw batan-on pa, niadtong hubo ka ug naglunang sa imo nga kaugalingong dugo.
23“ ‘Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga alaot ka gyud! Gawas sa daotan nimo nga gihimo, 24nagpatindog ka pa gyud ug mga simbahan alang sa imo nga mga dios-dios diha sa mga plasa 25ug sa matag kanto sa kadalanan. Ug didto gihugaw-hugawan mo ang imo nga katahom, ug gihanyag mo ang imo nga kaugalingon sa kang bisan kinsang lalaki nga molabay. Nagkagrabe pa gyud ang imo nga pagpamiga. 26Namiga ka pa sa mga Ehiptohanon nga imo nga silingan nga makihilawason. Nakapasuko gyud kanako ang imo nga padayon nga pagpamiga. 27Busa gisilotan ko ikaw ug gipagamyan ang imo nga teritoryo. Gitugyan ko ikaw ngadto sa imo nga hakog nga mga kaaway nga mga Filistihanon, ug bisan sila natingala sa imo nga daotan nga pagbuhat.
28“ ‘Namiga ka usab sa mga taga-Assyria, kay wala ka pa man gyud matagbaw. Ug human niana, wala ka pa gihapon matagbaw. 29Gidugangan pa gyud nimo ang imo nga pagpamiga kay nakipagkuyog ka usab sa mga taga-Babylon, ang dapit sa mga negosyante, apan wala ka gihapon matagbaw.
30“ ‘Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga pagkahuyang mo nga nahimo mo kini nga mga butanga. Sama ka sa usa ka babaye nga baga ug nawong nga nagabaligya sa iyang dungog. 31Nagpatindog kag mga simbahan alang sa imo nga mga dios-dios diha sa mga kanto sa kadalanan ug sa mga plasa. Mas labaw ka pa kadaotan sa mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog tungod kay wala ka magpabayad sa nakighilawas kanimo. 32Usa ikaw ka babaye nga mananapaw! Mas gusto mo pang makighilawas sa laing lalaki kaysa imo nga bana. 33Ang mga babaye nga nagabaligya sa ilang dungog nagapabayad, apan ikaw mao pa hinuon ang nagahatag ug mga gasa sa imo nga mga laki aron sa pag-aghat kanila nga moduol kanimo aron makighilawas. 34Lahi ka kaysa uban nga mga babaye nga nagabaligya ug dungog. Walay manghagad sa pagpakighilawas kanimo; ikaw mismo ang nagapanghagad. Dili ka modawat ug bayad; ikaw pa hinuon ang nagabayad.
35“ ‘Busa, daotan nga babaye, pamatia kini nga akong mensahe. 36Ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon: Gipakita mo ang imo nga pagkahubo ug gihatag mo ang imo nga lawas sa imo nga mga laki tungod sa imo nga pagkabigaon. Gisimba mo ang imo nga mangil-ad nga mga dios-dios, ug gipamatay mo ang imo nga mga anak ingon nga halad ngadto kanila. 37Tungod niini, tigomon ko ang tanan mo nga mga laki nga imo nga gikawilihan—ang imo nga gihigugma lakip ang imo nga gikapungtan. Tigomon ko sila aron sa pagkontra kanimo, ug huboan ko ikaw sa ilang atubangan aron makita nila ang imo nga pagkahubo. 38Silotan ko ikaw sa imo nga pagpanapaw ug pagpamatay. Ug sa akong labihan nga kasuko ug pangabugho, patyon ko ikaw. 39Itugyan ko ikaw ngadto sa imo nga mga laki, ug gub-on nila ang imo nga mga simbahanan sa imo nga mga dios-dios. Huboan ka nila ug kuhaon ang matahom mo nga mga alahas, ug biyaan ka nilang hubo. 40Ipasulong ka nila sa tapok sa mga tawo nga maoy mobato kanimo ug motadtad kanimo sa ilang espada. 41Sunogon nila ang imo nga mga balay ug silotan ka nila atubangan sa daghang mga babaye. Undangon ko ang imo nga pagpamiga ug ang imo nga pagbayad sa imo nga mga laki. 42Unya mahuwasan na ako sa akong labihang kasuko kanimo, ug mawala na ang akong pagpangabugho. Mokalma na ako ug dili na masuko.
43“ ‘Gikalimtan mo kon giunsa ko ikaw pag-atiman sa dihang batan-on ka pa. Gipasuko mo hinuon ako sa imo nga gipanghimo. Busa ako, ang Ginoo nga Dios, nagaingon nga silotan ko gyud ikaw sumala sa imo nga mga gihimo. Dili ba naghimo ka ug law-ay nga mga buhat dugang sa tanan mo nga mangil-ad nga mga binuhatan?
44“ ‘May mga tawo nga nagasulti niini nga panultihon kanimo: “Kon unsa ang inahan mao usab ang anak.” 45Sama gyud ikaw sa imo nga inahan nga nagtamay sa iyang bana ug sa iyang mga anak. Ug sama ka usab sa imo nga mga igsoong babaye nga nagtamay sa ilang mga bana ug mga anak. Ang imo nga inahan usa ka Hitihanon ug ang imo nga amahan usa ka Amorihanon. 46Ang magulang mo nga babaye mao ang Samaria nga anaa nagapuyo sa amihan uban sa iyang mga anak nga babaye.16:46 iyang mga anak nga babaye: Ang buot ipasabot, ang iyang mga nagpuyo, o, ang mga baryo sa iyang palibot. Mao usab sa bersikulo 48, 49, 53, 55. Ang imo nga manghod nga babaye mao ang Sodoma nga anaa nagapuyo sa habagatan uban sa iyang mga anak nga babaye. 47Gisunod mo ang ilang mga buhat ug ang ilang mangil-ad nga mga buhat. Ug sa mubo lang nga mga panahon milabaw ka pa kadaotan kay kanila. 48Ako, ang Ginoo nga Dios nga buhi, nagasulti sa tinuod nga ang Sodoma nga imo nga igsoon ug ang iyang mga anak nga babaye wala makahimo ug sama sa gihimo nimo ug sa imo nga mga anak nga babaye. 49Ang sala sa Sodoma nga imo nga igsoon mao ang pagkamapahitas-on. Siya ug ang iyang mga anak nga babaye abunda sa pagkaon ug hayahay ang panginabuhi, apan wala gyud niya tabangi ang mga pubri ug timawa. 50Sa ilang pagkamapahitas-on naghimo silag mangil-ad nga mga butang sa akong atubangan, busa gilaglag ko sila sa diha nga nakita ko ang ilang gihimo.
51“ ‘Ang Samaria wala makahimo bisan katunga lang sa imo nga nahimo nga mga sala. Mas daghan kag nahimo nga mangil-ad nga mga buhat kaysa imo nga mga igsoon nga babaye, busa mas matarong pa sila kay kanimo tungod sa tanang daotan nga buhat nga imo nga gihimo. 52Angay kang maulaw tungod kay sa imo nga mga sala gipakita mo nga mas daotan ka kaysa imo nga mga igsoon nga babaye. Dawata ang kaulawan kay ikaw na mismo ang nagpakita nga mas matarong pa sila kay kanimo. 53Apan moabot ang panahon nga pauswagon ko pag-usab ang Sodoma ug ang Samaria, apil ang ilang mga anak nga babaye. Ug ikaw pauswagon ko pag-usab apan uban kanila, 54aron maulaw ka sa tanan mo nga gihimo, kay tungod niini migawas nga morag mas maayo sila kay kanimo. 55Oo, mouswag pag-usab ang imo nga mga igsoon nga babaye—nga mao ang Sodoma ug Samaria, lakip ang ilang mga anak nga babaye. Ug mao usab kini ang mahitabo kanimo ug sa imo nga mga anak nga babaye. 56Gitamay mo pa kaniadto ang Sodoma sa panahon sa imo nga pagkamapahitas-on 57ug sa wala pa madayag ang imo nga pagkadaotan. Apan karon sama na ikaw kaniya. Gitamay ka usab sa mga nagpuyo sa Edom16:57 Edom: Mao kini sa Syriac ug sa ibang mga kopya sa Hebreo. Sa kadaghanan nga mga kopya sa Hebreo, sa Septuagint, ug sa Latin Vulgate, Aram. ug sa mga dapit sa palibot niini, ug sa mga lumulupyo sa Filistia ug sa mga dapit sa imo nga palibot. 58Pagaantuson mo ang silot tungod sa imo nga law-ay ug mangil-ad nga mga buhat. Ako, ang Ginoo, ang nagaingon niini.’ ”
59Miingon pa gyud ang Ginoo nga Dios: “Silotan ko ikaw kon unsay angay kanimo, kay gipakawalay-bili mo ang saad pinaagi sa paglapas sa kasabotan. 60Apan tumanon ko sa gihapon ang kasabotan nga akong gihimo kanimo sa batan-on ka pa, ug magahimo ako kanimo ug kasabotan nga magapadayon sa walay kataposan. 61Unya mahinumdoman mo kon unsa ang imo nga gawi kaniadto ug maulaw ka, labi na kon himuon ko ang imo nga mga igsoong babaye, ang Samaria ug Sodoma, nga imo nga mga anak, bisan tuod dili kini sakop sa akong kasabotan kanimo. 62Lig-onon ko ang akong kasabotan kanimo, ug mahibaloan mo nga ako ang Ginoo. 63Mahinumdoman mo ang imo nga mga sala ug maulaw ka, ug dili ka na gyud makatingog sa labihan nga kaulaw kon pasayloon ko na ang tanan mo nga gihimo. Ako, ang Ginoo nga Dios, ang nagaingon niini.”
اورشليم، همسر بیوفا
1-2بار ديگر خداوند با من سخن گفت و فرمود:
«ای انسان خاكی، اورشليم را از گناهان و اعمال كثيفش آگاه ساز، 3و به او از جانب من چنين بگو:
«تو در سرزمين كنعان چشم به جهان گشودی. پدرت اموری بود و مادرت، حيتی!16:3 اموریها و حيتیها اقوامی بودند که پيش از ورود قوم اسرائيل به کنعان، در اين سرزمين زندگی میکردند و قوم اسرائيل ايشان را اقوامی بتپرست و فاسد میدانستند. 4وقتی به دنيا آمدی، كسی اهميتی به تو نداد؛ نه نافت را بريدند، نه تو را شستند و نه در قنداقه پيچيدند. 5هيچكس كوچكترين توجهی به تو نداشت و دلش به حال تو نمیسوخت و كسی حاضر نبود از تو نگهداری كند. روزی كه متولد شدی، چون از تو كراهت داشتند، تو را در بيابان انداختند و همانجا رهايت كردند.
6-7«همان وقت از كنار تو عبور كردم و ديدم كه در خونت میغلتی. پس به تو گفتم: زنده بمان! تو را همچون گياه صحرا پرورش دادم، و تو رشد كردی و دوشيزهای زيبا شدی؛ سينههايت برآمد و موهايت بلند شد، اما عريان بودی.
8«مدتی بعد كه از كنارت گذشتم به تو نگاه كردم؛ اين بار آمادهٔ ازدواج بودی، پس ردايم را بر تو انداختم، عريانیات را پوشاندم و سوگند ياد كرده، با تو پيمان ازدواج بستم و تو از آن من شدی. 9سپس شستشويت دادم تا از خونت پاک شوی و بر بدنت روغن ماليدم. 10لباسهای زيبای قلابدوزی شده، از جنس كتان لطيف و ابريشم به تو دادم و كفش از پوست خز به پايت كردم. 11تو را با زيورآلات آراستم، النگوها به دستت كردم و گردنبند به گردنت انداختم، 12حلقه در بينیات و گوشواره در گوشهايت و تاجی زيبا بر سرت گذاشتم. 13به اين ترتيب، با طلا و نقره آراسته و زيبا شدی. لباسهای زيبای قلابدوزی شده، از كتان لطيف و ابريشم پوشيدی و بهترين خوراكها را خوردی. زيبايی تو خيره كننده بود و همچون ملكه شدی. 14زيبايیات به سبب كمالاتی كه من به تو بخشيده بودم، كامل گرديد و زبانزد همهٔ قومها شد.
15«اما تو فكر كردی كه میتوانی جدا از من نيز كمال خود را حفظ كنی. بنابراين از زيبايی و آوازهات سرمست شدی و در ورطه زناكاری افتادی و همچون يک فاحشه، خود را در اختيار هر رهگذری گذاشتی. 16آن رختهای زيبايی را كه به تو داده بودم، برای ساختن بتخانهها و تزيين بستر فاحشگیات به کار بردی. چنين چيزی هرگز رخ نداده و نخواهد داد. 17آن جواهرات و طلا و نقرهای را كه به تو داده بودم، گرفتی و با آنها مجسمه مردان را ساختی و آنها را پرستش نموده، به من خيانت كردی.
18«لباسهای زيبای قلابدوزی شدهای را كه به تو بخشيده بودم، به بتهايت پوشاندی! روغن و بخور مرا برای پرستش بتها به کار بردی! 19آرد و روغن و عسل مرغوبی را كه برای خوراک به تو داده بودم، برای آنها نذر كردی تا از تو راضی باشند! 20پسران و دخترانی را كه برای من زاييده بودی، گرفتی و برای خدايانت قربانی كردی! آيا زناكاری كافی نبود كه به چنين جنايتی همدست زدی؟ 21تو فرزندان مرا كشتی و برای بتها قربانی كردی و سوزاندی و 22در تمام اين سالهای زناكاری و گناه، يک بار هم دوران گذشته را به یاد نياوردی، دورانی كه برهنه بودی و در خونت میغلتيدی.
23«وای بر تو، وای بر تو كه بعد از اين همه شرارت، 24-25در هر كوی و برزنی عمارتها برای بتپرستی و زناكاریات بنا كردی، و زيبايی خود را بیارزش و خوار كردی و در اختيار هر رهگذری قرار دادی و روزبهروز فاسدتر شدی. 26با مصر، اين سرزمين فاسد پيمان اتحاد بستی و او را بر جمع فاسقانت افزودی و خشم مرا شعلهور ساختی.
27«از اين جهت دست خود را دراز كردهام تا تو را مجازات نمايم و مواهب خود را از تو باز پس گيرم. تو را در جنگ فلسطينیها كه تشنه خونت هستند، رها كردهام. حتی آنها نيز از رفتار شرمآورت نفرت دارند.
28«با آشوریها نيز زنا كردی، زيرا با ايشان همپيمان شدی و بتهايشان را پرستيدی. ولی با همهٔ اينها، سير نشدی! 29پس به بتهای بابل، سرزمين بازرگانان، روی آوردی، ولی به اين هم قانع نشدی.
30«چقدر تو سست اراده هستی! كارهای تو، كارهای يک روسپی بیحياست! 31بر سر هر راه، بتخانه و بر سر هر كوچه، فاحشهخانه ساختی! ولی تو مانند فاحشههای ديگر، به دنبال پول نيستی. 32تو همچون همسری خائن و زناكار هستی كه شوهر خود را رها میكند و به آغوش مردان ديگر پناه میبرد. 33-34آری، تو با روسپیهای ديگر فرق داری. روسپیها از فاسقان خود پول و هديه میگيرند، اما تو به جای اجرت گرفتن، اجرت و رشوه میدهی تا بيايند و با تو زنا كنند، چون كسی رغبتی به تو نشان نمیدهد.
35-36«حال، ای بدكاره، به آنچه میگويم گوش فرا ده: به سبب فساد و زناكاری با فاسقانت، يعنی پرستش و عبادت بتها، و نيز برای آنكه فرزندانت را برای خدايانت قربانی كردی، 37اينک من فاسقان يعنی همدستانت را، چه آنانی را كه دوست داشتنی و چه آنانی را كه دوست نداشتنی، همه را گرد خواهم آورد و در مقابل ايشان تو را عريان خواهم ساخت. 38تو را برای جنايتها و زناكاریهايت، با خشم و غضب، مجازات و هلاک خواهم نمود. 39تو را به دست اين قومها، يعنی فاسقانت خواهم سپرد. آنان عشرتكدهها و بتخانههايت را با خاک يكسان كرده، تمام جواهرات زيبايت را غارت خواهند نمود و برهنه و بينوا رهايت خواهند ساخت. 40آنها تو را سنگسار كرده، با شمشير پارهپاره خواهند نمود. 41خانههايت را خواهند سوزاند و در مقابل زنان ديگر مجازاتت خواهند كرد. من تو را از زناكاری با بتها باز خواهم داشت و ديگر نخواهم گذاشت كه به فاسقانت يعنی به همدستانت اجرت و رشوه دهی. 42آنگاه آتش خشم و غيرت من فرو خواهد نشست و آرام خواهد گرفت و ديگر غضبناک نخواهم بود. 43تو دوران جوانی خود را به فراموشی سپردی و با كارهايت مرا رنجانيدی و زناكاريهايت را هم بر آنها افزودی. پس من هم تو را به سزای اعمالت میرسانم.
44«ای اورشليم، مردم درباره تو خواهند گفت كه چنان مادری، چنين دختری هم بايد داشته باشد. 45تو براستی شبيه مادرت هستی كه از شوهر و فرزندانش نفرت میداشت؛ تو درست شبيه خواهرانت هستی كه از شوهران و فرزندانشان بيزار بودند. براستی كه مادرت حيتی بود و پدرت اموری!
46«خواهر بزرگ تو سامره است كه با دخترانش يعنی آبادیهای اطرافش، در شمال تو زندگی میكنند. خواهر كوچكت سدوم است كه با دخترانش در جنوب تو ساكن هستند. 47تو نه فقط راهها و گناهان ايشان را تقليد كردی، بلكه در مدتی كوتاه، از آنان جلو افتادی و از ايشان فاسدتر شدی. 48به ذات مقدس خود سوگند كه سدوم و آبادیهای اطرافش، به اندازه تو و آبادیهايت، فاسد و شرير نبودند! 49گناه خواهرت سدوم و دخترانش اين بود كه از فراوانی نعمت و آسايش و امنيت مغرور شده بودند و هيچ به فكر فقرا و مستمندان نبودند. 50آنها با كمال گستاخی در حضور من مرتكب اعمال زشت و بتپرستی میشدند؛ بنابراين من نيز ايشان را از ميان بردم.
51«سامره حتی نصف گناهان تو را هم مرتكب نشد. كارهای زشت و بتپرستیهای تو، به مراتب بيشتر از خواهرانت بوده است. تو روی آنها را سفيد كردی! 52پس تعجب نكن اگر آنها كمتر از تو مجازات شوند، زيرا گناهان تو به قدری هولناک است كه در برابر تو، خواهرانت پاک و بیگناه به نظر میرسند!
53«ولی روزی خواهد رسيد كه سعادت را به سدوم و سامره و مردم يهودا باز خواهم گرداند. 54شرمساری و مجازات سنگين تو باعث تسلی آنها خواهد شد، چون از مجازات آنها شديدتر خواهد بود. 55آری، خواهرانت سدوم و سامره و دخترانشان يعنی آبادیهای اطرافشان، و خود تو نيز با دخترانت بار ديگر به حالت نخستين خود برخواهيد گشت. 56در آن روزها با تكبر و غرور سدوم را مسخره میكردی، 57اما حال كه شرارتت برای همه عيان و آشكار گشته، خودت نيز مورد تمسخر و ملامت ادوم و تمام همسايگانش و همه فلسطينیها قرار گرفتهای. 58بنابراين، به سزای شرارتها و اعمال زشت خود خواهی رسيد.
59«از آنجا كه سوگند و وفاداریات را فراموش كردی و عهد مرا شكستی، من نيز تو را مجازات خواهم نمود. 60اما من عهدی را كه در دوران جوانیات با تو بستم، به یاد خواهم آورد و اين بار عهدی جاودان با تو خواهم بست، 61و تو با شرمساری، اعمال زشتت را به یاد خواهی آورد؛ و هنگامی كه خواهران بزرگ و كوچكت يعنی سامره و سدوم را باز آورم و ايشان را دختران تو بگردانم تا بر ايشان حكمرانی كنی، از لطف و بزرگواری من خجل و شرمگين خواهی شد، چون خودت میدانی كه شايسته اين لطف نبودهای، زيرا عهد مرا شكستهای. 62من بار ديگر عهد خود را با تو برقرار خواهم ساخت تا بدانی كه من خداوند هستم. 63من گناهانت را خواهم آمرزيد و تو با به یاد آوردن آنها، از خجالت و شرمساری، ديگر دهان خود را نيز نخواهی گشود.»
