Ang Pagtratar sa mga Ulipon
(Deu. 15:12-18)
1Miingon ang Ginoo kang Moises, “Mao kini ang mga lagda nga ipatuman mo sa mga Israelinhon:
2“Kon magpalit kamog ulipon nga Hebreohanon, magaalagad siya kaninyo sulod sa unom ka tuig. Apan sa ikapitong tuig may kagawasan na siya ug wala siyay bayronon. 3Kon sa inyong pagpalit kaniya ulitawo pa siya, ulitawo gihapon siya nga mogawas sa ikapitong tuig. Apan kon may asawa na siya sa panahon sa pagpalit ninyo kaniya, ang iyang asawa mahimong gawasnon usab uban kaniya. 4Kon gipaminyo siya sa iyang agalon ug nakaanak sila sa iyang asawa, gawasnon siya sa ikapitong tuig, apan ang iyang asawa ug mga anak magpabilin sa iyang agalon.
5“Apan kon moingon gayod ang ulipon nga gihigugma niya ang iyang agalon, ang iyang asawa ug mga anak, ug dili niya gusto nga mahimong gawasnon, 6dad-on siya sa iyang agalon sa presensya sa Dios.21:6 Dios: o, mga pangulo. Ug didto sa pultahan tusokan sa iyang agalon ang iyang dalunggan nga nakapaod sa pultahan, ug mahimo na siyang ulipon sa iyang agalon hangtod sa hangtod.
7“Kon ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye isip usa ka ulipon, dili kini mahimong mahatagan ug kagawasan sa ikapito nga tuig sama sa mga lalaking ulipon. 8Kon wala siya maangayi sa agalon nga nagpalit kaniya, mahimo siyang lukaton sa iyang pamilya. Apan dili siya mahimong ibaligya sa iyang agalon ngadto sa mga langyaw, tungod kay wala man motuman ang agalon sa iyang responsibilidad. 9Kon ipaminyo sa agalon kini nga ulipon sa iyang anak, kinahanglang isipon niya kini nga iyang anak nga babaye. 10Kon pangasaw-on niya kini nga ulipon, apan mangasawa pa gayod siya ug lain, kinahanglan padayonon niya ang iyang paghatag niini ug pagkaon, bisti, ug ang pagdulog kaniya. 11Kon dili niya mahatag kining tulo ka butang, mahimong mohawa kana nga babaye nga walay bayronon.”
Ang mga Kasugoan bahin sa mga Krimen
12“Si bisan kinsa nga mangulata ug tawo hinungdan nga mamatay kini, kinahanglang patyon usab. 13Apan kon wala niya tuyoa ug gitugot ko kini nga mahitabo, maggahin ako ug dapit nga iyang katagoan. 14Apan kon giplano niya ug gituyo ang pagpatay, bisan pag nagpaduol siya sa akong halaran kuhaa siya ug patya.
15“Si bisan kinsa nga mangulata21:15 mangulata: o, mopatay. sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
16“Si bisan kinsa nga mangdagit ug tawo kinahanglang patyon, bisan kon gibaligya na niya kini o makit-an kini uban kaniya.
17“Si bisan kinsa nga manunglo sa iyang amahan o inahan kinahanglang patyon.
18“Pananglit, nagaaway ang duha ka tawo, unya gisumbag sa usa o gibunalan ug bato ang iyang kontra ug dili na kini makabangon apan wala ra mamatay, 19ang tawo nga nakapasakit dili silotan kon ang tawo nga nasamdan nakabangon ra pag-usab ug nakalakaw-lakaw bisan pag nagsungkod na kini. Apan kinahanglang bayran sa nakasala ang panahon niini nga nausik tungod sa iyang pagluya, ug atimanon niya kini hangtod nga maayo sa hingpit.
20“Kon gibunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipon, lalaki man o babaye, hinungdan sa pagkamatay niini, kinahanglan silotan siya. 21Apan kon wala mamatay ang ulipon ug maulian ra kini paglabay sa usa o duha ka adlaw, dili siya silotan kay siya man ang tag-iya sa ulipon.
22“Kon may mag-away ug unya naigo nila ang usa ka babayeng mabdos, ug nakaanak kinig ahat,21:22 nakaanak kinig ahat: o, nakuhaan. apan wala ray daotang nahitabo kaniya, ang nakaigo pabayron sumala sa kantidad nga pangayoon sa bana basi sa gitugot sa mga maghuhukom. 23Apan kon grabe ang kadaot nga nahiagoman sa babaye, silotan ang nakaigo basi usab sa nahitabo sa babaye. Kon namatay ang babaye, patyon usab siya. 24Kon nabuta ang babaye, butahan usab siya. Kon napangag ang babaye, pangagan usab siya. Kon nabali ang kamot o tiil, balian usab siya sa iyang kamot o tiil. 25Kon napaso, pasoan usab siya. Kon nasamad, samaran usab siya. Ug kon nabun-og, bun-ogon usab siya.
26“Kon gisumbag sa agalon ang mata sa iyang ulipon, lalaki man o babaye, unya nabuta kini, hatagan niya ug kagawasan ang ulipon ingon nga bayad sa iyang pagkabuta. 27Kon natangtang ang ngipon sa iyang ulipon, lalaki man o babaye, hatagan usab niya ug kagawasan ang ulipon ingon nga bayad sa ngipon nga natangtang.
28“Kon may torong baka nga makasungay ug tawo, lalaki man o babaye, unya namatay kini, kinahanglan nga batohon ang baka hangtod mamatay, ug dili kan-on ang unod niini, apan ang tag-iya sa baka walay tulubagon niini. 29Apan kon ang baka daan na nga gapanungag ug tawo ug gipasidan-an na ang tag-iya bahin niini, apan gipasagdan lang niya ang baka, ug nakapatay kini ug tawo, kinahanglan nga batohon kini hangtod mamatay ug ang tag-iya niini patyon usab. 30Apan kon pabayron na lang ang tag-iya aron dili siya patyon, kinahanglan nga mobayad siya sa kantidad nga pangayoon gikan kaniya. 31Mao gihapon kini ang lagda nga sundon kon makasungay ang baka ug bata, lalaki man o babaye. 32Kon makasungay ang baka ug ulipon, lalaki man o babaye, kinahanglang magbayad ang tag-iya niini ug 30 ka buok nga pilak sa agalon sa ulipon, ug kinahanglan nga batohon ang baka hangtod mamatay.
33“Pananglit, may tawo nga nagkuha sa tabon sa atabay o naghimo ug atabay ug wala niya kini taboni, ug may nahulog nga baka o asno sa maong atabay, 34bayran sa tag-iya sa atabay ang tag-iya sa mananap, ug maiya na ang patay nga mananap.
35“Kon ang baka sa usa ka tawo nakapatay ug baka sa laing tawo, ibaligya nila ang buhing baka ug tungaon nila ang halin niini. Bahinon usab nila ang karne sa namatay nga baka. 36Apan kon ang baka nga nakapatay daan na nga gapanungag ug gipasagdan lang kini sa tag-iya, kinahanglang magbayad ang tag-iya niini ug usa ka baka ilis sa namatay, ug iyahon na ang patay nga baka.
Ang Pagtratar sa mga Ulipon
(Deu. 15:12-18)
1Nagsiling ang Ginoo kay Moises, “Amo ini ang mga pagsulundan nga ipatuman mo sa mga Israelinhon:
2“Kon magbakal kamo sang ulipon nga Hebreo, magaalagad siya sa inyo sa sulod sang anom ka tuig. Pero sa ikapito nga tuig, mahilway na siya sa pagkaulipon nga wala siya sing bayaran. 3Kon sang pagbakal sa iya wala pa siya sing asawa kag sang ulihi nagpangasawa siya, siya lang ang mahilway sa ikapito nga tuig. Pero kon may asawa na siya sang pagbakal sa iya, ang iya asawa mahilway man upod sa iya. 4Kon ginpaasawahan siya sang iya agalon kag nakabata sila sang iya asawa, mahilway siya, pero ang iya asawa kag mga bata magapabilin sa iya agalon.
5“Pero kon magsiling ang ulipon nga ginahigugma niya ang iya agalon, ang iya asawa kag mga bata, kag indi niya gusto nga mahilway, 6dal-on siya sang iya agalon sa presensya sang Dios.21:6 Dios: ukon, mga pangulo. Kag didto sa puwertahan ukon hamba tuhugan sang iya agalon ang iya dulunggan sang inugtuhog, kag mangin ulipon siya sang iya agalon sa bug-os niya nga kabuhi.
7“Kon ibaligya sang isa ka tawo ang iya anak nga babayi nga mangin ulipon, indi siya mahilway sa ikapito nga tuig pareho sa mga lalaki nga ulipon. 8Kon wala malipay sa iya ang iya agalon nga nagbakal sa iya, puwede siya nga gawaron sang iya pamilya. Pero indi siya puwede nga ibaligya sang iya agalon sa mga indi Israelinhon, tungod kay ang iya agalon amo ang nagtalikod sa iya. 9Kon ipaasawa sang agalon ini nga ulipon sa iya anak, kinahanglan nga kabigon niya siya bilang iya anak nga babayi. 10Kon pangasaw-on niya mismo ini nga ulipon, kag magpangasawa pa gid siya sang iban nga babayi, kinahanglan padayunon niya ang paghatag sa sini nga ulipon sang pagkaon kag bayo, kag ang paghulid sa iya. 11Kon indi niya matuman ining tatlo ka butang, puwede maghalin ina nga babayi nga wala sing balayran.
Mga Kasuguan Parte sa mga Krimen
12“Ang bisan sin-o nga magsakit sang tawo kag mapatay niya ini, dapat patyon man siya. 13Pero kon wala niya ini ginhungod kag gintugutan ko ini nga matabo, makapalagyo siya sa lugar nga himuon ko nga dalangpan. 14Pero kon ginplano niya kag ginhungod ang pagpatay, patya ninyo siya bisan magpalapit pa siya sa akon halaran.
15“Ang bisan sin-o nga magsakit21:15 magsakit: ukon, magpatay. sa iya amay kag iloy dapat patyon.
16“Ang bisan sin-o nga magkidnap sang tawo dapat patyon, bisan ginbaligya na niya ang iya ginkidnap ukon wala pa.
17“Ang bisan sin-o nga magpakamalaot sa iya amay ukon iloy dapat patyon.
18“Halimbawa, nag-away ang duha ka tawo, kag ginsumbag sang isa ukon ginlampusan sang bato ang iya kontra kag indi na ini makabangon pero wala mapatay. 19Kon sa ulihi makabangon siya kag makalakat-lakat, bisan nagabaston lang, ang tawo nga nagsakit sa iya indi pagsilutan. Pero kinahanglan magbayad ang tawo sa iya, sa iya panahon nga nausik tungod sa iya pagkabalda, kag kinahanglan atipanon siya sang tawo hasta mag-ayo siya.
20“Kon ginbakol sang isa ka tawo ang iya ulipon, lalaki man ukon babayi, kag napatay ini, dapat silutan siya. 21Pero kon wala mapatay ang ulipon kag nakabangon ini pagkaligad sang isa ukon duha ka adlaw, ang tawo indi pagsilutan kay siya man ang tag-iya sang ulipon.
22“Kon may nagaaway kag naigo ang isa ka babayi nga nagabusong, kag nagbata ini sa indi pa oras,21:22 nagbata ini sa indi pa oras: ukon, nahulugan. pero wala man sing may malain nga natabo sa iya, ang nakaigo pabayaron suno sa kantidad nga pangayuon sang bana kag ginatugutan sang mga hukom. 23Pero kon grabe ang natabo sa babayi silutan ang responsable suno man sa natabo sa babayi. Kon napatay ang babayi, patyon man siya. 24Kon nabulag ang babayi, bulagon man siya. Kon nabingaw ang ngipon, bingawon man siya. Kon nabali ang kamot ukon tiil, balion man ang iya kamot ukon tiil. 25Kon napaso, pasuon man siya. Kon napilas, pilason man siya. Kag kon nabagrasan, bagrasan man siya.
26“Kon nasumbag sang agalon ang iya ulipon nga lalaki ukon babayi sa mata kag nabulag ini, hilwayon niya siya sa pagkaulipon bilang bayad sa mata nga iya ginbulag. 27Kon nabingaw niya ang ngipon sang iya ulipon nga lalaki ukon babayi, hilwayon man niya siya sa pagkaulipon bilang bayad sa ngipon nga iya ginbingaw.
28“Kon ang turo nga baka nakasungay sang tawo, lalaki ukon babayi, kag napatay ini, dapat batuhon ang baka, kag indi pagkan-on ang iya unod, pero ang tag-iya sang baka wala sing salabton. 29Pero kon ang baka naanad na nga magpanungay sang tawo kag ginpaandaman na ang tag-iya parte sini, pero ginpabay-an lang niya ang baka, kag nakapatay ini sang tawo, kinahanglan batuhon ini hasta mapatay kag ang tag-iya patyon man. 30Pero kon pabayaron ang tag-iya para mabuhi siya, kinahanglan nga bayaran niya kon pila ang ipabayad sa iya. 31Amo man ini ang pagsulundan kon nakasungay ang baka sang bata, lalaki man ukon babayi. 32Kon nakasungay ang baka sang ulipon, lalaki man ukon babayi, kinahanglan nga magbayad ang tag-iya sini sang 30 ka bilog nga pilak sa agalon sang ulipon, kag kinahanglan nga batuhon ang baka hasta mapatay.
33“Halimbawa, may tawo nga nagkuha sang tabon sang bubon ukon nagkutkot sang bubon kag wala niya ini pagtabuni, kag may nahulog nga baka ukon asno sa amo nga bubon, 34ang tag-iya sang bubon dapat magbayad sa tag-iya sang sapat, kag mangin iya na ang patay nga sapat.
35“Kon ang baka sang isa ka tawo nakapatay sang baka sang iya kapareho, ibaligya nila nga duha ang buhi nga baka kag tungaon ang bili sini. Tungaon man nila ang karne sang napatay nga baka. 36Pero kon ang baka nga nakapatay naanad na nga magpanungay kag ginpabay-an lang ini sang tag-iya, dapat magbayad ang tag-iya sini sang isa man ka baka sa baylo sang napatay, kag ining napatay nga baka mangin iya na.
