Ang Tuig sa Paglimot sa Utang
1“Sa kataposan sa matag pito ka tuig, kinahanglan nga kalimtan na ninyo ang tanang mga utang. 2Mao kini ang inyong himuon: Kinahanglan nga kalimtan na sa nagpautang ang utang sa iyang isigka-Israelinhon. Dili na niya paninglon kay miabot na ang panahon nga gitagana sa Ginoo nga kalimtan ang mga utang. 3Mahimo ninyong paninglan ang langyaw, apan kinahanglan nga kalimtan na ninyo ang utang sa inyong isigka-Israelinhon.
4“Walay kabos kaninyo didto sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios nga inyong panag-iyahon, kay panalanginan gayod niya kamo. 5Kana kon tumanon gayod ninyo ang Ginoo nga inyong Dios ug sundon pag-ayo ang tanang mga sugo nga ginahatag ko kaninyo karong adlawa. 6Panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sumala sa iyang gisaad kaninyo. Daghang mga nasod ang manghulam kaninyo apan kamo dili manghulam. Dumalahan ninyo ang daghang mga nasod apan dili sila mahimong modumala kaninyo.
7“Kon adunay kabos sa inyong mga lungsod, sa yuta nga ginahatag kaninyo sa Ginoo nga inyong Dios, ayaw kamo paglinaog kaniya. 8Kondili, pagmanggihatagon kamo ug pahulama ninyo siya sa iyang gikinahanglan. 9Ayaw kamo paghunahuna ug daotan, nga tungod kay duol na ang ikapito nga tuig, ang tuig nga kalimtan na ang mga utang, dili na lang kamo magpahulam sa inyong kabos nga katagilungsod. Kon modangop kining kabos nga tawo ngadto sa Ginoo tungod sa inyong gihimo, may tulubagon kamo. 10Paghatag kamo kaniya sa kinasingkasing ug walay pagbagutbot. Kon himuon ninyo kini panalanginan kamo sa Ginoo nga inyong Dios sa tanan ninyong buhaton. 11Dili malikayan nga aduna gayoy mga kabos sa inyong nasod, busa ginamandoan ko kamo nga magmatinabangon gayod kamo kanila.
Ang Paghatag ug Kagawasan sa mga Ulipon
(Exo. 21:1-11)
12“Kon ang imong isigka-Hebreohanon, lalaki man o babaye, gibaligya kanimo ingon nga ulipon, ug nagaalagad siya kanimo sulod sa unom ka tuig, kinahanglan nga hatagan mo siya ug kagawasan sa ikapitong tuig. 13Ug kon hatagan mo na siya ug kagawasan, ayaw siya palakwa nga walay dala. 14Hatagi siya sa walay tihik-tihik sa imong mga kahayopan, trigo, ug duga sa ubas, sumala sa pagpanalangin sa Ginoo nga imong Dios kanimo. 15Hinumdomi ninyo nga mga ulipon usab kamo kaniadto sa Ehipto ug gihatagan usab kamo ug kagawasan sa Ginoo nga inyong Dios. Mao kana nga gihatag ko kini nga sugo kaninyo karong adlawa.
16“Apan kon moingon ang imong ulipon kanimo, ‘Dili ako mobiya kanimo kay gimahal ko ikaw ug ang imong panimalay, ug maayo ang akong kahimtang dinhi uban kanimo,’ 17dad-a siya sa pultahan sa imong balay ug tusoki ang iyang dalunggan nga nakapaod sa pultahan ug mahimo mo na siyang ulipon sa tibuok niyang kinabuhi. Mao usab kini ang himuon mo sa imong ulipon nga babaye.
18“Ayaw pagmakuli sa paghatag ug kagawasan sa imong ulipon kay ang serbisyo nga iyang gihatag kanimo sulod sa unom ka tuig doble pa ug bili sa suholan sa usa ka sulugoon. Kon himuon mo kini panalanginan sa Ginoo nga inyong Dios ang tanan mong pagabuhaton.
Ang Kamagulangan nga mga Hayop
19“Ilain ninyo alang sa Ginoo nga inyong Dios ang tanang kamagulangang anak nga laki sa inyong mga kahayopan. Ayaw ninyo gamita sa pagtrabaho ang mga kamagulangan sa inyong mga baka ug ayaw ninyo guntingi ang mga balhibo sa kamagulangan sa inyong mga karnero. 20Kan-a hinuon ninyo kini ug sa inyong pamilya didto sa presensya sa Ginoo nga inyong Dios matag tuig, sa dapit nga iyang pilion diin siya pasidunggan. 21Apan kon may deperensya ang hayop, pananglitan bakol o buta o uban pang depekto, kinahanglan nga dili ninyo kini ihalad sa Ginoo nga inyong Dios. 22Kaona lang ninyo kini diha sa inyong mga lungsod. Ug ang tanan mahimong mokaon niini, giisip man siyang hinlo o hugaw sumala sa kasugoan, sama sa pagkaon ninyo sa usa ug sa gasela. 23Apan kinahanglan nga dili ninyo kan-on ang dugo; ibubo ninyo kini sa yuta sama sa tubig.
Mwaka Wa Kufuta Madeni
(Walawi 25:1-7)
115:1 Kum 31:10; Neh 10:31; Kut 23:10; Yer 34:14Kila mwisho wa miaka saba ni lazima mfute madeni. 2Hivi ndivyo itakavyofanyika: Kila mkopeshaji atafuta mkopo aliomkopesha Mwisraeli mwenzake. Hatamtaka Mwisraeli mwenzake au ndugu yake amlipe hilo deni, kwa sababu wakati wa Bwana wa kufuta madeni umetangazwa. 315:3 Mwa 31:15; Kum 23:20; 28:12; Rut 2:10Unaweza kudai malipo kwa mgeni, lakini lazima ufute kila deni ambalo unamdai ndugu yako. 415:4 Kum 28:5, 8Hata hivyo, hapatakuwepo maskini miongoni mwenu, kwa kuwa katika nchi Bwana Mungu wenu anayowapa kuimiliki kama urithi wenu, atawabariki sana, 515:5 Kut 15:26; Kum 7:12; 28:1ikiwa tutamtii Bwana Mungu wenu kikamilifu na kuwa waangalifu kuyafuata maagizo haya yote ninayowapa leo. 615:6 Kum 28:12-13, 44; Mit 22:7Kwa kuwa Bwana Mungu wenu atawabariki kama alivyoahidi, nanyi mtawakopesha mataifa mengi lakini hamtakopa kwa yeyote. Mtatawala mataifa mengi lakini hakuna taifa litakalowatawala ninyi.
715:7 Mt 26:11; 18:30; 1Yn 3:17Ikiwa kuna mtu maskini miongoni mwa ndugu zenu, katika mji wowote wa hiyo nchi ambayo Bwana Mungu wenu anawapa, msiwe na moyo mgumu wala usimfumbie mkono ndugu yako aliye maskini. 815:8 Mt 5:42; Lk 6:34; Mdo 24:17; Law 25:35; Gal 2:10Afadhali fungua mikono yako na umkopeshe kwa hiari chochote anachohitaji. 915:9 Mt 20:15; Kut 22:23; Ay 5:15; Yak 5:4; Amo 5:11; Mit 28:22; Za 140:12Jihadhari usijiwekee wazo hili ovu: “Mwaka wa saba, mwaka wa kufuta madeni umekaribia,” usije ukaonyesha nia mbaya kwa ndugu yako mhitaji na ukaacha kumpa chochote. Anaweza kumlalamikia Bwana dhidi yako nawe utakuwa umepatikana na hatia ya dhambi. 1015:10 2Kor 9:5; Kum 14:29; 24:19; Mt 25:40; Mdo 20:35; Rum 12:8; 1Tim 6:18; 1Pet 4:11Mpe kwa ukarimu na ufanye hivyo bila kinyongo moyoni, ndipo kwa sababu ya hili Bwana Mungu wenu atakubariki katika kazi zako zote na kwa kila kitu utakachokiwekea mkono wako. 1115:11 Mt 26:11; Mk 14:7; Yn 12:8Siku zote watakuwepo watu maskini katika nchi. Kwa hiyo ninawaamuru mwe na mikono iliyokunjuliwa kuwaelekea ndugu zenu, kuwaelekea maskini na wahitaji katika nchi yenu.
Kuwaacha Huru Watumwa
(Kutoka 21:1-18)
1215:12 Yer 34:14; Kut 21:2; Law 25:39Kama Mwebrania mwenzako, mwanaume au mwanamke, akijiuza kwako na kukutumikia miaka sita, katika mwaka wa saba ni lazima umwache aende zake akiwa huru. 13Nawe wakati utakapomwachia usimwache aende mikono mitupu. 1415:14 Hes 18:27; Mit 10:22Mpe kwa uhuru kutoka zizi lako la kondoo na mbuzi, kutoka sakafu yako ya kupuria nafaka na kutoka mashinikizo yako ya kukamulia divai. Mpe kama vile ambavyo Bwana Mungu wako alivyokubariki. 1515:15 Kut 13:3; Yer 34:13; Kut 20:2; Kum 4:34; 9:26; 16:12; 24:18; Yer 16:14; 27:7Kumbukeni kuwa ninyi mlikuwa watumwa huko Misri naye Bwana Mungu wenu aliwakomboa. Ndiyo sababu nimewapa agizo hili leo.
1615:16 Kum 21:5-6Lakini mtumishi wako akikuambia, “Sitaki kukuacha,” kwa sababu anakupenda wewe na jamaa yako naye anaridhika nawe, 17ndipo utachukua chuma kidogo utoboe sikio lake mpaka hicho chuma kiingie kwenye ubao wa mlango, naye atakuwa mtumishi wako wa maisha. Ufanye vivyo hivyo kwa mtumishi wa kike.
1815:18 Isa 16:14; 21:16Usifikiri kuwa kuna ugumu kumwacha mtumishi wako huru, kwa sababu utumishi wake kwako kwa miaka hii sita umekuwa wa thamani mara mbili ya ujira wa mtumishi wa kuajiriwa. Naye Bwana Mungu wenu atakubarikia kwa kila kitu utakachofanya.
Wazaliwa Wa Kwanza Wa Wanyama
1915:19 Law 27:9; Kut 13:2; Mwa 4:4; Kut 22:30Wekeni wakfu kwa Bwana Mungu wenu kila mzaliwa wa kwanza wa kiume wa makundi yenu ya ngʼombe na ya mbuzi na kondoo. Maksai walio wazaliwa wa kwanza msiwafanyize kazi, wala msinyoe manyoya ya wazaliwa wa kwanza wa kondoo. 2015:20 Law 7:15-18; Kum 12:5-7; 14:23Kila mwaka ninyi na jamaa zenu mtapaswa kuwala mbele za Bwana Mungu wenu pale mahali atakapopachagua. 2115:21 Kut 12:5; Law 22:19-25; Kum 17:1; Mal 1:8, 13Kama mnyama ana dosari, akiwa ni kilema au kipofu au kama ana kilema kibaya, kamwe usimtoe dhabihu kwa Bwana Mungu wenu. 2215:22 Kum 12:15, 22Itawapasa kumla ninyi wenyewe katika miji yenu. Wote wasio safi na walio safi kwa desturi za kiibada mwaweza kula kama vile mnavyokula paa au kulungu. 2315:23 Mwa 9:4; Kum 12:16; Eze 33:25; Law 7:26; 17:10Lakini kamwe msinywe damu; imwageni ardhini kama maji.
