Israel Ka Wɔn Bɔne
1Ɔsram Tisri (bɛyɛ Ahinime) da a ɛto so aduasa baako no, ɔmanfo no boaa wɔn ho ano, dii mmuada, furaa atweaatam, tuu mfutuma petee wɔn tirim. 2Bere a wɔreka wɔn ankasa bɔne ne wɔn agyanom bɔne no, Israelfo no twee wɔn ho fii ananafo nyinaa ho. 3Wɔkenkan Awurade, wɔn Nyankopɔn, mmara nhoma no den bɛyɛ sɛ nnɔnhwerew abiɛsa kyerɛɛ wɔn. Afei, wɔde nnɔnhwerew abiɛsa bio kekaa wɔn bɔne nnidisonnidiso a na wɔresom Awurade, wɔn Nyankopɔn. 4Na Lewifo no bi gyina atrapoe so reteɛ mu frɛ Awurade, wɔn Nyankopɔn. Saa nnipa no ne Yesua, Bani, Kadmiel, Sebania, Buni, Serebia, Bani ne Kenani. 5Afei, Lewifo ntuanofo a wɔne Yesua, Kadmiel, Bani, Hasabnia, Serebia, Hodia, Sebania ne Petahia teɛɛ mu frɛɛ ɔmanfo no se, “Monsɔre nkamfo Awurade, mo Nyankopɔn, efisɛ ɔte hɔ afebɔɔ!”
Wɔtoaa so se, “Monkamfo ne din kronkron no. Ɛso sen sɛnea yebetumi adwene anaa yɛbɛka. 6Wo nko ara ne Awurade. Wo na wobɔɔ ɔsoro ne ɔsoro mu soro ne nsoromma nyinaa. Wo na wobɔɔ asase ne nea ɛwɔ so nyinaa ne ɛpo ne nea ɛwɔ mu nyinaa. Wo na wokora biribiara so ma no nkwa, na ɔsoro abɔfo nyinaa som wo.
7“Woyɛ Awurade Nyankopɔn a wuyii Abram fii Ur a ɛwɔ Kaldea asase so, san too no din Abraham. 8Odii wo nokware no, wo ne no yɛɛ apam sɛ, wode Kanaanfo, Hetifo, Perisifo Yebusifo ne Girgasifo asase bɛma ɔne nʼasefo. Na wudii wo bɔhyɛ so, efisɛ daa wudi wʼasɛm so.
9“Wuhuu amane ne awerɛhow a yɛn agyanom kɔɔ mu wɔ Misraim, na wotee wɔn su fi Po Kɔkɔɔ no ho. 10Woyɛɛ nsɛnkyerɛnne a ɛyɛ hu ne anwonwade kyerɛɛ Farao, nʼasomfo ne ne manfo nyinaa, efisɛ na wunim nhyɛso kwan a na Misraimfo no de wɔn fa so. Wowɔ anuonyam a ahyeta a ani mpa so da. 11Wopaee po mu maa wo nkurɔfo, sɛnea wobetumi afa asase wosee so. Na wusum wɔn atamfo guu po bun mu. Wɔmemem sɛ abo wɔ bun a emu dɔ no ase. 12Wonam omununkum fadum so dii yɛn agyanom anim awia ne ogya fadum so, dii wɔn anim anadwo sɛnea wobehu kwan.
13“Wusian bepɔw Sinai, kasa kyerɛɛ wɔn fi ɔsoro. Wode mmara a ɛyɛ turodoo ne ahyɛde a ɛyɛ nokware brɛɛ wɔn. 14Wokyerɛɛ wɔn mmara a ɛfa wo homeda kronkron ho. Na wonam wo somfo Mose so hyɛɛ wɔn sɛnea wonsi nni wʼahyɛde ne wo mmara no nyinaa so. 15Bere a ɔkɔm dee wɔn no, womaa wɔn brodo a efi ɔsoro ne nsu a efi ɔbotan mu, bere a osukɔm dee wɔn no. Wohyɛɛ wɔn sɛ wɔnkɔfa asase a woaka ho ntam sɛ wode bɛma wɔn no.
16“Nanso yɛn agyanom yɛɛ ahantan ne asoɔden, na wɔanni wʼahyɛde so. 17Wɔantie, na wɔankae wʼanwonwade a woyɛ maa wɔn no. Mmom, wɔtew atua yii ntuanoni sɛ ɔnsan mfa wɔn nkɔ wɔn nkoasom mu wɔ Misraim. Nanso woyɛ ɔdebɔnekyɛ, ahummɔbɔ ne ɔdomfo Nyankopɔn a wo bo kyɛ fuw na wʼadɔe dɔɔso. Enti woampo wɔn, 18bere a wɔyɛɛ nantwi ba na wɔka se, ‘Oyi ne mo nyame a, oyii mo fii Misraim no.’ Wɔyɛɛ bɔne, kekaa abususɛm a ɛyɛ hu.
19“Nanso wo mmɔborɔhunu mu no, woannyaa wɔn amma wɔanwuwu wɔ sare no so. Omununkum fadum no kɔɔ so dii wɔn anim awia, na ogya fadum no kyerɛɛ wɔn kwan anadwo. 20Wosomaa wo honhom pa no kyerɛɛ wɔn nea wɔnyɛ, na woannyae sɛ wobɛma wɔn brodo afi ɔsoro anaa nsu bere a osukɔm de wɔn. 21Wohwɛɛ wɔn so mfe aduanan wɔ sare so. Saa bere no, biribiara anhia wɔn. Wɔn ntade antetew, na wɔn anan ase antaatae.
22“Woboaa yɛn agyanom ma wodii ahemman akɛse ne aman bebree so, na wode wo nkurɔfo duaa aman no afanan nyinaa so. Wɔfaa ɔhene Sihon a ofi Hesbon ne Basanhene Og asase no nyinaa. 23Womaa wɔn asefo dɔɔso sɛ ɔsoro nsoromma, na wode wɔn baa asase a woahyɛ wɔn agyanom ho bɔ no so. 24Wɔkɔfaa asase no. Wobrɛɛ aman no nyinaa ase wɔ wɔn anim. Na mpo, ahemfo ne Kanaanfo a wɔtenaa asase no so no tumi sae. Wo nkurɔfo ne wɔn dii no sɛnea wɔpɛ. 25Yɛn agyanom faa nkurow a wɔabɔ ho ban ne nsasebere no. Wɔfaa afi a nnepa wɔ mu ne asuten a wɔatutu dedaw no ne bobeturo ne ngofuw ne nnuabafuw no bebree. Enti wodidii ara kosii sɛ wɔdodɔ yɛɛ akɛse, na wɔn ani gyee wɔn ho wɔ wo nhyira mu.
26“Nanso eyinom nyinaa akyi no, wɔyɛɛ asoɔden, tew wʼanim atua. Wɔtow wo mmara no guu nkyɛn. Wokunkum adiyifo a wɔhyɛɛ wɔn nkuran sɛ wɔnsan mmra wo nkyɛn no, na wɔkaa abususɛm a ɛyɛ hu. 27Enti wode wɔn hyɛɛ wɔn atamfo nsa. Nanso wɔn amanehunu mu no, wosu frɛɛ wo, na wutiee wɔn fi ɔsoro. Na ahummɔbɔ a ɛso mu na wosomaa agyefo a wogyee wɔn fii wɔn atamfo nsam.
28“Nanso na nneɛma nyinaa rekɔ so yiye no, wo manfo san kɔɔ bɔne mu bio, na wosan maa wɔn atamfo dii wɔn so. Nanso bere biara a wo nkurɔfo besu afrɛ wo bio, apɛ mmoa no, wufi ɔsoro tiee wɔn bio. Wʼahummɔbɔ nwonwaso nti, wugyee wɔn ntoatoaso.
29“Wobɔɔ wɔn kɔkɔ sɛ wɔnsan mmedi wo mmara no so, nanso wɔyɛɛ ahomaso ne asobrakye a wɔanni wʼahyɛde no so. Wɔanni wo mmara a sɛ nnipa di so a wɔnam so benya nkwa no so. Wɔnam ahomaso so, dan wɔn akyi kyerɛɛ wo a wɔampɛ sɛ wobetie wo. 30Wo dɔ nti, wunyaa wɔn ho ntoboase mfe bebree. Wosomaa wo honhom ma ɔnam adiyifo so bɔɔ wɔn kɔkɔ faa wɔn bɔne ho. Nanso wɔantie. Enti womaa abosonsomfo a wɔwɔ asase yi so no ho kwan ma wodii wɔn so bio. 31Nanso wo mmɔborɔhunu a ɛdɔɔso nti, woantɔre wɔn ase anaa woannyaa wɔn afebɔɔ. Woyɛ ɔdomfo ne ahummɔbɔ Nyankopɔn.
32“Afei, yɛn Nyankopɔn, ɔkɛse, otumfo ne ɔnwonwani Nyankopɔn a ne dɔ apam a ɔyɛe no ommu so, mma yɛn amanehunu a yɛkɔɔ mu no nyinaa nnyɛ ɔkwa wɔ wʼanim. Ɔhaw kɛse aba yɛn ne yɛn ahemfo, yɛn ahenemma ne asɔfo ne adiyifo ne yɛn agyanom so fi bere a Asiria ahemfo didii yɛn so nkonim, de besi saa bere yi. 33Bere biara a wobɛtwe yɛn aso no, na ɛfata. Yɛayɛ bɔne kɛse a wotwe yɛn aso sɛnea ɛsɛ wɔ so. 34Yɛn ahemfo, ahenemma, asɔfo, ne yɛn agyanom no anni wo mmara so anaa wʼahyɛde ne wo kɔkɔbɔ dennen no so. 35Mpo, bere a wɔn ankasa nyaa wɔn ahemman no, wɔansom wo wɔ bere a woahwie wʼayamye adom agu wɔn so no. Womaa wɔn nsase pa akɛse, nanso wɔannu wɔn ho amfi wɔn amumɔyɛsɛm ho.
36“Enti mprempren, yɛyɛ nkoa wɔ asase a nnepa abu so wɔ so a wode maa yɛn agyanom no so. Dodow yi nyinaa mu, yɛyɛ nkoa. 37Nnɔbae a ebu so boro so no nyinaa akodi ahemfo a esiane yɛn bɔne nti, woatu wɔn sɛ wɔnhwɛ yɛn so no nsam. Wɔwɔ yɛn ne yɛn anantwi so tumi. Yɛsom wɔn sɛnea wɔpɛ, na yɛwɔ ahokyere kɛse mu.
Woti Apam No Mu
38“Eyinom nyinaa nti, yɛnam kurukyerɛw so rehyɛ bɔ a emu yɛ den. Saa nsɔwano krataa yi mu na yɛn ahenemma ne Lewifo ne asɔfo din wɔ.”
Nagtuad ang mga Israelinhon sang Ila mga Sala
1Sang ika-24 nga adlaw sang amo man nga bulan, nagtipon ang mga Israelinhon agod magpuasa. Nagsuksok sila sang sako kag nagbutang sang abo sa ila ulo sa pagpakita sang ila pagpangasubo. 2Wala nila ginpaintra ang mga indi Israelinhon. Nagtindog sila kag gintuad nila ang ila mga sala kag ang mga sala sang ila mga katigulangan. 3Nagpabilin sila sa pagtindog sa sulod sang tatlo ka oras samtang ginabasa sa ila ang Kasuguan sang Ginoo nga ila Dios. Kag sa sulod sang tatlo ka oras nagtuad sila sang ila mga sala kag nagsimba sa Ginoo nga ila Dios. 4Ang iban nga mga Levita nagatindog sa hagdanan, nga nagapangamuyo sing tudo sa Ginoo nga ila Dios. Sila amo si Jeshua, Bani, Kadmiel, Shebania, Buni, Sherebia, Bani, kag Kenani. 5Ang mga Levita nga nagpanawag sa mga tawo sa pagsimba amo sila ni Jeshua, Kadmiel, Bani, Hashabnea, Sherebia, Hodia, Shebania, kag Petahia. Siling nila, “Tindog kamo kag dayawa ang Ginoo nga inyo Dios nga nagakabuhi sa wala sing katapusan.”
Dayon nagsiling sila, “O Ginoo, dalayawon ang imo pagkagamhanan! Indi ini matupungan sang amon mga pagdayaw. 6Ikaw lang ang Ginoo. Ginhimo mo ang kalangitan, ang duta, ang dagat, kag ang tanan nga ara sa ila. Ginahatagan mo sang kabuhi ang tanan mo nga tinuga, kag ginasimba ka sang mga anghel sa langit.
7“Ikaw ang Ginoong Dios nga nagpili kay Abram kag nagdala sa iya paguwa sa Ur nga sakop sang mga Kaldeanhon.9:7 Kaldeanhon: Mga katawhan nga nagaestar sang una sa bagatnan sang Babilonia. Sang ulihi nangin Kaldeanhon ang tawag sa mga taga-Babilonia. Kag gin-ngalanan mo siya nga Abraham. 8Nakita mo nga matutom siya sa imo, kag naghimo ka sang kasugtanan sa iya nga ihatag mo sa iya mga kaliwat ang duta sang mga Canaanhon, Hithanon, Amornon, Periznon, Jebusnon, kag sang mga Girgashnon. Kag gintuman mo ang imo promisa sa ila, tungod kay matarong ka.
9“Nakita mo ang pag-antos sang amon mga katigulangan sa Egipto. Nabatian mo ang pagpangayo nila sang bulig sa imo sang didto sila sa Mapula nga Dagat. 10Naghimo ka sang mga milagro kag makatilingala nga mga butang kontra sa hari sang Egipto,9:10 hari sang Egipto: sa Hebreo, Faraon. kag sa tanan niya nga mga opisyal kag katawhan, kay nahibaluan mo kon paano nila gindaogdaog ang amon mga katigulangan. Kag ang imo ngalan bantog pa hasta subong. 11Gintunga mo ang dagat sa atubangan sang imo katawhan agod matabok nila ini nga nagalakat sa mamala nga duta. Pero ginlumsan mo ang ila mga kaaway nga naglagas sa ila. Pareho sila sa bato nga naglugdang sa mabaskog nga tubig. 12Kon adlaw, gintuytuyan mo sila paagi sa panganod nga daw haligi, kag kon gab-i, paagi sa kalayo nga daw haligi, sa paghatag sang kasanag sa ila ginalaktan.
13“Nagpanaog ka sa Bukid sang Sinai halin sa langit kag nagpakighambal ka sa ila. Ginhatagan mo sila sang husto nga mga pagpanudlo kag maayo nga mga sugo kag mga pagsulundan. 14Gintudluan mo sila parte sa ila nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway. Kag ginsugo mo sila paagi sa imo alagad nga si Moises nga tumanon nila ang imo mga sugo, mga pagsulundan, kag mga pagpanudlo. 15Sang gin-gutom sila, ginhatagan mo sila sang pagkaon halin sa langit. Kag sang gin-uhaw sila, ginpainom mo sila sang tubig halin sa bato. Ginsilingan mo sila nga sudlon nila kag panag-iyahan ang duta nga imo ginsumpa nga ihatag sa ila. 16Pero sila nga amon mga katigulangan nangin matinaas-taason, matig-a sing ulo, kag indi matinumanon sa imo mga sugo. 17Indi sila gusto magpamati sa imo mga ginasiling, kag ginkalimtan lang nila ang mga milagro nga imo ginpanghimo sa ila. Nangin matig-a ang ila mga ulo, kag nagrebelde sila sa imo paagi sa pagpili sang pangulo nga magdala sa ila pabalik sa pagkaulipon sa Egipto. Pero mapinatawaron ka nga Dios, maluluy-on, mabinalak-on, indi dali maakig, kag mahigugmaon. Gani wala mo sila pagsikwaya, 18bisan naghimo sila sang imahen nga baka, kag nagsiling, ‘Amo ini ang aton dios nga nagpaguwa sa aton sa Egipto.’ Puwerte gid ang ila pagpasipala sa imo! 19Pero tungod sang imo dako nga kaluoy sa ila, wala mo sila pagpabay-i sa kamingawan. Wala mo pagkuhaa ang panganod nga daw haligi nga nagatuytoy sa ila kon adlaw, kag amo man ang kalayo nga daw haligi nga nagahatag sang kasanag sa ila ginalaktan kon gab-i. 20Ginhatag mo sa ila ang imo maayo nga Espiritu sa pagtudlo sa ila. Padayon mo sila nga ginpakaon sang manna,9:20 manna: Tan-awa sa Exo. 16 parte sa sini nga pagkaon. kag ginhatagan sang tubig sa ila kauhaw. 21Ginhatagan mo sila sang ila mga kinahanglanon sa sulod sang 40 ka tuig sa kamingawan, gani wala gid sila makulangi. Wala magdaan ang ila mga bayo kag wala man malap-uki ang ila mga tiil sa pagpanglakaton.
22“Ginpapierdi mo sa ila ang mga ginharian, mga nasyon, kag ang mga duta sa ila palibot. Gin-agaw nila ang duta sang Heshbon nga ginadumalahan ni Haring Sihon, kag ang duta sang Bashan nga ginadumalahan ni Haring Og. 23Ginpadamo mo ang ila mga kaliwat, pareho sa mga bituon sa langit. Gindala mo sila sa duta nga imo ginpromisa sa ila mga katigulangan nga sudlon nila kag panag-iyahan. 24Ginsulod matuod nila ini kag ginsakop. Ginpapierdi mo sa ila ang mga Canaanhon nga nagaestar sa sadto nga duta. Gintugyan mo sa ila ang mga Canaanhon pati ang ila mga hari agod himuon sang imo katawhan ang gusto nila nga himuon sa ila. 25Gin-agaw sang imo katawhan ang napaderan nga mga banwa kag ang mapatubason nga mga duta. Gin-agaw man nila ang mga balay nga puno sang maayo nga mga butang, kag ang mga bubon, mga talamnan sang ubas, mga talamnan sang olibo kag iban pa nga mga kahoy nga nagapamunga, nga puwerte kadamo. Nagkaon sila hasta nga nabusog sila kag nagmayo ang ila lawas. Nagkalipay sila sa imo puwerte nga kaayo sa ila.
26“Pero sa pihak sina, nagsupak sila kag nagrebelde sa imo. Gintalikdan nila ang imo Kasuguan, kag ginpatay nila ang imo mga propeta nga nagtawag sa ila nga magbalik sa imo. Puwerte gid ang ila pagpasipala sa imo! 27Gani gintugyan mo sila sa ila mga kaaway nga nagpigos sa ila. Pero sang ginpigos sila nagpangayo sila sang bulig sa imo, kag ginpamatian mo pa gihapon sila didto sa langit. Kag sa dako mo nga kaluoy, ginhatagan mo sila sang mga pangulo nga nagluwas sa ila sa kamot sang ila mga kaaway.
28“Pero kon maayo na gani ang ila kahimtangan nagahimo naman sila sing malaot sa imo atubangan. Dayon ginapabay-an mo sila sa kamot sang ila mga kaaway agod gamhan sila. Kag kon magpangayo naman sila liwat sang imo bulig, ginapamatian mo sila didto sa langit. Kag sa imo kaluoy ginaluwas mo sila permi. 29Ginpaandaman mo sila nga magtuman liwat sila sa imo Kasuguan, pero nangin matinaas-taason sila kag wala nila gintuman ang imo mga sugo. Nagpakasala sila kontra sa imo mga sugo nga nagahatag sang maayo nga kabuhi sa nagatuman sini. Sa katig-a sang ila mga ulo nagtalikod sila sa imo, kag indi sila gusto magpamati sa imo. 30Sa malawig nga mga tinuig ginbatas mo sila, kag ginpaandaman sila sang imo Espiritu paagi sa mga propeta. Pero wala sila nagsapak, gani gintugyan mo sila sa mga katawhan sa palibot nila. 31Pero tungod sa imo dako nga kaluoy, wala mo sila pagpabay-i ukon paglaglaga sing bug-os, kay maluluy-on kag mabinalak-on ka nga Dios.
32“Ikaw nga amon Dios makagagahom kag makatilingala gid. Ginatuman mo ang imo kasugtanan kag ginapakita mo ang imo gugma. Karon, indi pag-ibaliwala ang amon mga pag-antos. Nag-antos kami tanan nga imo katawhan, pati ang amon mga hari, mga pangulo, mga pari, mga propeta, kag mga katigulangan, halin pa sang tion nga ginpigos kami sang mga hari sang Asiria hasta subong. 33Matarong ang ginhimo mo nga pagsilot sa amon. Matutom ka gid sa amon, pero kami iya nagpakasala. 34Ang amon mga hari, mga pangulo, mga pari, kag mga katigulangan wala magtuman sang imo Kasuguan. Wala nila ginsapak ang imo mga sugo kag mga paandam. 35Bisan may ara sila sang ila kaugalingon nga ginharian, kag nagaeksperiensya sang imo dako nga kaayo, kag bisan ginhatagan mo sila sang malapad kag mapatubason nga duta, wala gihapon sila mag-alagad sa imo kag wala magtalikod sa ila malain nga mga pangginawi. 36Amo gani nga mga ulipon kami subong sa sini nga duta nga ginhatag mo sa amon mga katigulangan, sa diin makakaon sila sang mga patubas sini kag sang iban pa nga maayo nga mga produkto sini. 37Ang bugana nga mga patubas sang duta nagakadto sa mga hari nga ginapahari mo sa amon tungod sa amon mga sala. Ginahimo nila ang ila luyag himuon sa amon kag sa amon mga kasapatan, kag puwerte ang amon pag-antos.”
Naghimo sang Kasugtanan ang mga Tawo
38“Tungod sadto, kami nga mga Judio naghimo sang isa ka malig-on nga kasugtanan. Ginsulat ini kag ginpirmahan9:38 ginpirmahan: sa literal, ginselyuhan. sang amon mga pangulo, mga pari, kag mga Levita.”
