1Obiara a ɔpɛ ahohyɛso no pɛ nimdeɛ,
na nea okyi nteɛso no yɛ ogyimifo.
2Nnipa pa nya Awurade nkyɛn adom,
na Awurade bu amumɔyɛfo fɔ.
3Amumɔyɛsɛm rentumi mma onipa ase ntim,
na wɔrentumi ntu ɔtreneeni ase.
4Ɔyere a ɔwɔ suban pa yɛ ne kunu ahenkyɛw,
nanso ɔyere nimguasefo te sɛ porɔwee wɔ ne kunu nnompe mu.
5Atreneefo nhyehyɛe yɛ pɛ,
na amumɔyɛfo afotu yɛ nnaadaa.
6Amumɔyɛfo nsɛm da hɔ twɛn mogya,
na ɔtreneeni kasa yi wɔn fi mu.
7Wotu amumɔyɛfo gu na wɔyera,
nanso atreneefo fi gyina pintinn.
8Wɔkamfo onipa sɛnea ne nyansa te
na nnipa a wɔn adwene yɛ kɔntɔnkye de, wobu wɔn animtiaa.
9Eye sɛ wobɛyɛ wo ho sɛ ɔteta nanso wowɔ ɔsomfo,
sen sɛ wobɛyɛ wo ho sɛ obi, nanso wunni aduan.
10Ɔtreneeni ma ne nyɛmmoa nea wɔpɛ,
na amumɔyɛfo nneyɛe a eye pa ara yɛ atirimɔden.
11Nea ɔyɛ nʼasase so adwuma no benya aduan bebree,
na nea odi nsɛm huhuw akyi no nni adwene.
12Amumɔyɛfo pɛ abɔnefo asade,
nanso ɔtreneeni ase dɔ.
13Ɔbɔnefo anosɛm yi no sɛ afiri,
nanso ɔtreneeni nya ne ho tetew wɔ ahohia mu.
14Nneɛma pa fi onipa anom aba mu hyɛ no ma
sɛnea ne nsa ano adwuma ma no akatua no.
15Ɔkwasea akwan teɛ nʼani so,
na onyansafo tie afotu.
16Nkwaseafo bo nkyɛ fuw,
nanso mmadwemma bu wɔn ani gu animka so.
17Ɔdanseni nokwafo di adanse turodoo,
na nea odi adansekurum no twa nkontompo.
18Nsɛm hunu keka wowɔ te sɛ afoa
nanso onyansafo tɛkrɛma ma abodwo.
19Ano a ɛka nokware no tim hɔ daa,
na atoro tɛkrɛma renkyɛ koraa.
20Nnaadaa hyɛ wɔn a wodwen bɔne ho no koma mu,
na wɔn a wɔpɛ asomdwoe nya ahosɛpɛw.
21Ɔhaw biara rento ɔtreneeni,
nanso amanehunu mee amumɔyɛfo.
22Awurade kyi ano a etwa atoro,
na nʼani gye nnipa a wodi nokware ho.
23Ɔtreneeni mmɔ ne nimdeɛ ho dawuru
nanso ɔkwasea koma da agyimisɛm adi.
24Nsa a ɛyɛ adwuma no bedi tumi,
nanso akwadworɔ wie nkoasom mu.
25Koma a ɛpere ade ho ma onipa botow,
nanso nkuranhyɛsɛm bi hyɛ no den.
26Ɔtreneeni wɔ ntoboase wɔ ayɔnkofa mu,
nanso amumɔyɛfo kwan ma wɔfom.
27Onihawfo ntoto ne hanam,
nanso nsiyɛfo ahonyade som bo ma wɔn.
28Trenee kwan mu wɔ nkwa;
na owu nni saa kwan no so.
Mafundisho Ya Kifamilia Na Ya Kijamii
112:1 Mit 5:11-14; 9:7-9; 13:1, 18; 15:5, 10Yeyote apendaye kuadibishwa hupenda maarifa,
bali yeye achukiaye kuonywa ni mpumbavu.
212:2 Ay 33:26; Za 84:11; 2Sam 15:3; Mit 11:20Mtu mwema hupata kibali kutoka kwa Bwana,
bali Bwana humhukumu mwenye hila.
312:3 Mit 10:25Mtu hathibitiki kutokana na uovu,
bali mwenye haki hataondolewa.
412:4 Mit 14:30; 31:23; 1Kor 11:7; Rum 3:11Mke mwenye tabia nzuri ni taji ya mumewe,
bali aaibishaye ni kama uozo
katika mifupa ya mumewe.
5Mipango ya mtu mwadilifu ni ya haki,
bali ushauri wa mwovu ni udanganyifu.
612:6 Mit 11:9; 14:3Maneno ya waovu huotea kumwaga damu,
bali maneno ya waadilifu huwaokoa.
712:7 Mt 7:24; Za 37:34; Mit 14:11; 15:25Watu waovu huondolewa na kutoweka,
bali nyumba ya mwenye haki husimama imara.
812:8 1Sam 13:13; Mal 2:8-9; Mt 27:4-5Mtu husifiwa kulingana na hekima yake,
bali watu wenye akili zilizopotoka hudharauliwa.
9Heri mtu wa hali ya chini mwenye mtumishi,
kuliko kujifanya mtu wa hali ya juu nawe huna chakula.
1012:10 Kum 25:4; Hes 22:29Mtu mwenye haki hujali mahitaji ya mnyama wake,
bali matendo ya huruma ya mwovu ni ukatili.
1112:11 Mwa 3:19; Efe 4:28Yeye alimaye shamba lake atakuwa na chakula tele,
bali yeye afuataye mambo ya upuzi hana akili.
1212:12 Za 1:3; Lk 8:15Waovu hutamani mateka ya watu wabaya,
bali shina la mwenye haki hustawi.
1312:13 Za 59:12; Mit 10:6; 21:23; 2Pet 2:9Mtu mwovu hunaswa kwa mazungumzo yake ya dhambi,
bali mwenye haki huepuka taabu.
1412:14 Mit 15:23; 14:14; Isa 3:10-11Kutokana na tunda la midomo yake
mtu hujazwa na mambo mema,
hakika kama ilivyo kazi ya mikono yake humtunza.
1512:15 Mit 16:2, 25; Lk 18:11Njia ya mpumbavu huonekana sawa
machoni pake mwenyewe,
bali mtu mwenye hekima husikiliza ushauri.
1612:16 1Sam 25:25; Ay 5:2; Mit 29:11Mpumbavu huonyesha kuudhika kwake mara moja,
bali mtu wa busara hupuuza matukano.
1712:17 Za 12:2; Mit 14:5, 25Shahidi wa kweli hutoa ushuhuda wa kuaminika,
bali shahidi wa uongo husema uongo.
1812:18 Za 57:4; Mit 25:18; 15:4Maneno ya kipumbavu huchoma kama upanga,
bali ulimi wa mwenye hekima huleta uponyaji.
1912:19 Zek 1:5, 6Midomo isemayo kweli hudumu milele,
bali ulimi wa uongo hudumu kwa muda mfupi tu.
2012:20 Rum 14:19Upo udanganyifu katika mioyo
ya wale ambao hupanga mabaya,
bali kuna furaha kwa wale wanaoleta amani.
2112:21 Ay 4:7; Za 91:10; Rum 8:28Hakuna dhara linalompata mwenye haki,
bali waovu wana taabu nyingi.
2212:22 1Fal 13:18; Ufu 22:15; Mit 11:20Bwana anachukia sana midomo idanganyayo,
bali hufurahia watu ambao ni wa kweli.
2312:23 Mit 10:14; Za 38:5; 59:7; Mit 18:2Mtu mwenye busara hujihifadhia maarifa yeye mwenyewe,
bali moyo wa wapumbavu hububujika upumbavu.
2412:24 Mit 10:4; 1Fal 11:28Mikono yenye bidii itatawala,
bali uvivu huishia katika kazi za utumwa.
2512:25 Mit 15:13; Isa 50:4Moyo wa wasiwasi humlemea mtu,
bali neno la huruma humfurahisha.
2612:26 Za 95:10Mtu mwenye haki ni mwangalifu katika urafiki,
bali njia ya waovu huwapotosha.
27Mtu mvivu haoki mawindo yake,
bali mtu mwenye bidii ana mali za thamani.
2812:28 Kum 30:15; Rum 5:21; Mit 10:2Katika njia ya haki kuna uzima;
katika mapito hayo kuna maisha ya milele.
