2 Cronica 31:2-21
Gin-grupo-grupo ni Haring Hezekia ang mga pari kag ang mga Levita suno sa tagsa nila ka buluhaton—sa paghalad sang mga halad nga ginasunog kag mga halad nga para sa maayo nga relasyon, sa pag-alagad sa templo sang Ginoo, sa pagpasalamat kag sa pagkanta sang mga pagdayaw sa mga puwertahan sang templo. Naghatag si Haring Hezekia sang iya kaugalingon nga mga sapat para sa mga halad nga ginasunog aga kag hapon, kag para man sa mga Adlaw nga Inugpahuway, sa Piesta sang Pag-umpisa sang Bulan, kag sa iban pa nga mga piesta, suno sa nasulat sa Kasuguan sang Ginoo. Ginmanduan man niya ang mga tawo nga nagaestar sa Jerusalem nga maghatag sang parte sang mga pari kag mga Levita agod makaalagad sila sing bug-os sa Kasuguan sang Ginoo. Sang mapahibalo na ini sa mga tawo, maalwan nga naghatag ang mga Israelinhon sang nahauna nga bahin sang patubas sang ila mga uyas, duga sang ubas, lana, dugos, kag sang iban pa nga mga produkto sang duta. Ginhatag nila ang ikanapulo sang tanan nila nga produkto. Ang mga taga-Israel nga nagsaylo sa Juda, kag ang mga taga-Juda mismo, naghatag man sang ikanapulo sang ila mga baka, karnero kag kanding, kag ikanapulo sang mga butang nga ila gindedikar sa Ginoo nga ila Dios. Kag ila ini gintumpok. Nag-umpisa sila sa pagtumpok sini sang ikatatlo nga bulan, kag natapos sang ikapito nga bulan. Sang makita ni Hezekia kag sang iya mga opisyal ang mga tinumpok, gindayaw nila ang Ginoo kag ang iya katawhan nga mga Israelinhon.
Ginpamangkot ni Hezekia ang mga pari kag ang mga Levita parte sa mga tinumpok. Nagsabat si Azaria, ang pangulo nga pari nga kaliwat ni Zadok, “Halin sang magsugod dala ang mga tawo sang ila mga halad sa templo sang Ginoo bastante ang amon pagkaon kag madamo pa ang sobra, tungod kay ginpakamaayo sang Ginoo ang iya katawhan.”
Nagsugo si Hezekia sa paghimo sang mga bodega sa templo sang Ginoo, kag natuman ini. Kag matutom nga gindala didto sang mga tawo ang ila mga halad, mga ikanapulo, kag ang mga butang nga gindedikar nila sa Ginoo. Si Conania nga isa ka Levita amo ang gintugyanan sini nga mga butang, kag ang iya kabulig amo ang iya utod nga lalaki nga si Shimei. Nagbulig man sa pagdumala sa idalom nila sanday Jehiel, Azazia, Nahat, Asahel, Jerimot, Jozabad, Eliel, Ismakia, Mahat, kag Benaya. Ginpili sila ni Haring Hezekia kag ni Azaria nga pinakamataas nga opisyal sang templo sang Dios.
Si Kore nga anak ni Imna nga Levita, nga guwardya sa sidlangan nga puwertahan sang templo, amo ang gintugyanan sa pagdumala sa mga kinabubut-on nga halad sa Dios. Responsibilidad niya ang pagpanagtag sa mga pari kag mga Levita sang mga butang nga gindedikar sa Ginoo kag sang mga balaan nga halad. Ang iya matutom nga mga kabulig amo sila ni Eden, Miniamin, Jeshua, Shemaya, Amaria, kag Shecania. Nagkadto sila sa mga banwa nga ginaestaran sang mga pari nga ila kadugo kag ginpanagtag sa ila ang ila parte sa mga halad, suno sa ila grupo, bata man ukon tigulang. Ginhatagan ang tanan nga pari pati ang ila nga mga anak nga lalaki nga nagaedad tatlo ka tuig paibabaw, nga nagakadto sa templo sa paghimo sang ila adlaw-adlaw nga buluhaton suno sa responsibilidad sang tagsa nila ka grupo. Nalakip man diri ang mga pari nga wala malista sa listahan sang mga kaliwat sang mga pari. Ini sila kag ang mga pari nga ara sa listahan ginhatagan sang ila parte, kag amo man ang mga Levita nga nagaedad 20 ka tuig paibabaw, nga nagaalagad suno sa responsibilidad sang tagsa nila ka grupo. Ginhatagan man ang mga pamilya sang mga Levita—ang ila mga asawa, mga anak, pati ang ila magagmay nga mga kabataan. Ginhimo ini sa tanan nga Levita nga nalista sa listahan sang mga kaliwat, kay matutom sila sa pagpakatinlo sang ila kaugalingon. Kon parte sa mga pari nga kaliwat ni Aaron nga nagaestar sa mga uma sa palibot nga mga banwa, may mga tawo nga gintugyanan sa pagpanagtag sang ila parte kag sang parte sang tanan nga Levita nga nalista sa listahan sang mga kaliwat.
Amo ato ang ginhimo ni Haring Hezekia sa bug-os nga Juda. Ginhimo niya ang maayo kag husto, kag matutom siya sa atubangan sang Ginoo nga iya Dios. Nagmadinalag-on siya, tungod kay sa tanan niya nga ginhimo para sa templo sang Dios kag sa pagtuman niya sang kasuguan, nagdangop siya sa iya Dios sa bug-os niya nga tagipusuon.
2 Cronica 32:1-33
Ginsalakay sang Asiria ang Juda
(2 Har. 18:13-37; Isa. 36:1-22)
Pagkatapos nga nahimo ni Hezekia ang iya mga buluhaton nga may katutom, ginsalakay ni Haring Senakerib sang Asiria ang Juda. Ginkibon niya kag sang iya nga soldado ang napaderan nga mga banwa, kay naghunahuna siya nga madaog niya ini para sa iya kaugalingon. Sang makita ni Hezekia nga pati ang Jerusalem salakayon ni Senakerib, nagpakigsugilanon siya sa iya mga opisyal kag sa mga pangulo sang iya mga soldado. Nagdesisyon sila nga pauntaton nila ang pag-ilig sang mga tuburan sa guwa sang siyudad. Gani nagtipon sila sang madamo gid nga mga tawo kag gintabunan nila ang mga ginaagyan sang tubig halin sa mga tuburan nga nagailig sa kadutaan. Kay siling nila, “Pag-abot diri sang mga hari sang Asiria, wala sila sang may makuhaan sang tubig.”
Dayon ginpapag-on pa gid ni Hezekia ang iya mga depensa paagi sa pagpakay-o sang mga pader kag pagpatindog sang mga tore. Ginpalibutan pa gid niya sang isa pa ka pader ang siyudad sa guwa sang daan nga pader, kag ginpatumpukan niya ang manubo nga parte32:5 manubo nga parte: sa Hebreo, Millo. Indi klaro ang buot silingon sini. sang Banwa ni David. Nagpahimo man siya sang madamo nga mga armas kag mga taming.
Nagbutang siya sang mga kumander sa mga tawo, kag ginpatipon niya sila sa plasa, sa may puwertahan dampi sang siyudad. Ginpalig-on niya sila nga nagasiling, “Magpakabakod kamo kag magpakaisog. Indi kamo magkahadlok ukon magkaluya tungod sa hari sang Asiria ukon sa iya madamo nga mga soldado. Kay may mas gamhanan nga nagaupod sa aton sang sa iya. Mga tawo lang ang iya kaupod, pero ang aton iya, ang Ginoo nga aton Dios. Siya ang magabulig sa aton kag magapakig-away para sa aton.” Gani naglig-on ang mga tawo tungod sa ginsiling ni Haring Hezekia sang Juda.
Samtang ginakibon ni Haring Senakerib kag sang iya mga soldado ang banwa sang Lakish, ginpadala niya ang iya mga opisyal sa Jerusalem sa pagsiling sini kay Haring Hezekia kag sa mga katawhan didto:
“Amo ini ang ginsiling ni Haring Senakerib sang Asiria: Ano bala ang inyo ginasaligan, nga nagapabilin gihapon kamo sa Jerusalem bisan ginakibon na kamo? Nagsiling si Hezekia sa inyo nga luwason kamo sang Ginoo nga inyo Dios sa kamot sang hari sang Asiria. Pero ginapatalang lang niya kamo, kay kon magpabilin kamo sa Jerusalem magakalamatay kamo sa gutom kag kauhaw. Indi bala nga si Hezekia mismo ang nagpaguba sang mga simbahan sang Ginoo sa mataas nga mga lugar, pati sang mga halaran sini? Nagsugo pa siya sa inyo nga mga taga-Juda kag taga-Jerusalem nga dapat magsimba kamo kag magsunog sang mga halad sa isa lang ka halaran.
“Nahibaluan ninyo kon ano ang ginhimo ko kag sang akon mga katigulangan sa mga katawhan sa iban nga mga nasyon. Ti, naluwas bala sila sang ila mga dios sa akon kamot? Wala gid sing bisan isa sa mga dios sang mga nasyon nga ginlaglag ko ukon sang akon mga katigulangan nga nakaluwas sa iya katawhan sa akon kamot. Ti, makaluwas man bala sa inyo ang inyo dios sa akon kamot? Indi kamo magpatalang ukon magpatunto kay Hezekia. Indi kamo magpati sa iya, kay wala sing dios sa bisan diin nga nasyon ukon ginharian nga nakaluwas sa iya katawhan sa akon kamot ukon sa kamot sang akon mga katigulangan. Kag labi na gid ang inyo dios!”
May gindugang pa gid nga malain nga mga pulong ang mga opisyal ni Senakerib kontra sa Ginoong Dios kag sa iya alagad nga si Hezekia. Nagpadala pa gid si Haring Senakerib sang mga sulat nga nagainsulto sa Ginoo, ang Dios sang Israel. Amo ini ang iya sulat: “Ang mga dios sang iban nga mga nasyon wala makaluwas sang ila katawhan sa akon kamot. Gani ang dios ni Hezekia indi man makaluwas sang iya katawhan sa akon kamot.” Ginhambal ini sing mabaskog sang mga opisyal ni Senakerib sa Hebreo nga lingguahe agod pakulbaan ang mga pumuluyo sang Jerusalem nga nagatipon sa may pader. Kay kon mahadlok na ang mga tawo, madali nila maagaw ang siyudad. Ini nga mga opisyal naghambal sing malain kontra sa Dios sang Jerusalem pareho sa ila ginhambal kontra sa mga dios sang iban nga mga nasyon nga hinimo lang sang tawo.
Nagpanawag sa Dios sa langit si Haring Hezekia kag si Propeta Isaias nga anak ni Amoz. Kag nagpadala ang Ginoo sang anghel nga naglaglag sang maayo nga mga soldado, mga kumander, kag mga opisyal sang Asiria didto sa kampo sang hari sang Asiria. Gani nagpauli si Haring Senakerib nga nahuy-an gid. Kag sang pagsulod niya sa templo sang iya dios, ginpatay siya sang iban niya nga mga anak paagi sa espada.
Gani ginluwas sang Ginoo si Hezekia kag ang katawhan sang Jerusalem sa kamot ni Haring Senakerib sang Asiria kag sa kamot sang iban pa nila nga mga kaaway. Ginhatagan niya sila sang kalinong32:22 Ginhatagan… kalinong: Amo ini sa Septuagint kag sa Latin Vulgate. Sa Hebreo, Gin-atipan niya sila. sa ila mga kaaway sa palibot. Madamo nga mga tawo ang nagdala sang mga halad sa Jerusalem para sa Ginoo. Nagdala man sila sang mga malahalon nga mga regalo para kay Haring Hezekia. Halin sadto ginpadunggan si Hezekia sang tanan nga nasyon.
Ang Pagmasakit ni Hezekia
(2 Har. 20:1-11; Isa. 38:1-8)
Sadto nga tion nagmasakit si Hezekia kag daw mapatay na siya. Nagpangamuyo siya sa Ginoo, kag ginhatagan siya sang Ginoo sang isa ka tanda nga magaayo siya. Pero nagpabugal si Hezekia kag ginbaliwala niya ang kaayo nga ginpakita sang Ginoo sa iya. Gani naakig ang Ginoo sa iya kag sa mga taga-Juda kag taga-Jerusalem. Dayon naghinulsol si Hezekia sa iya nga pagpabugal, kag amo man ang katawhan sang Jerusalem. Gani wala ginpaagom sang Ginoo ang iya kaakig sa ila samtang buhi pa si Hezekia.
Manggaranon kag dungganon gid si Hezekia. Nagpahimo siya sang mga bodega para sa iya mga pilak, bulawan, malahalon nga mga bato, panakot, taming, kag iban pa nga malahalon nga mga butang. Nagpahimo man siya sang mga bodega para sa iya mga uyas, duga sang ubas, kag lana. Luwas sini, nagpahimo man siya sang mga toril para sa iya mga kasapatan, kay puwerte gid kadamo sang iya mga kasapatan. Nagpatindog man siya sang mga banwa, tungod nga ginhatagan siya sang Dios sang madamo gid nga manggad.
Si Hezekia ang nagsugo nga tabunan ang guluwaan sang tubig sa ibabaw nga parte sang tuburan sang Gihon kag pailigon ini pakadto sa nakatundan sang Banwa ni David. Nagmadinalag-on si Hezekia sa tanan nga iya ginhimo. Pero ginpabay-an siya sang Dios sang pag-abot sang mga opisyal halin sa Babilonia nga nag-usisa parte sa makatilingala nga natabo sa Juda. Ginhimo ini sang Dios agod mahibaluan gid kon ano ang ara sa tagipusuon ni Hezekia.
Ang Katapusan sang Paghari ni Hezekia
(2 Har. 20:20-21)
Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Hezekia kag sa iya paghigugma32:32 paghigugma: ukon, katutom. sa Ginoo nasulat sa Palanan-awon ni Propeta Isaias nga Anak ni Amoz, nga bahin sang Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda kag Israel. Sang napatay si Hezekia, ginlubong siya sa ibabaw nga bahin sang lulubngan sang mga kaliwat ni David. Ginpadunggan siya sang tanan nga katawhan sang Juda kag Jerusalem sang pagkapatay niya. Kag ang iya anak nga si Manase amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
2 Cronica 33:1-20
Ang Paghari ni Manase sa Juda
(2 Har. 21:1-18)
Nagaedad si Manase sang dose ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 55 ka tuig. Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Nagsunod siya sa makangilil-ad nga mga buluhaton sang mga nasyon nga ginpatabog sang Ginoo sa mga Israelinhon. Ginpatindog niya liwat ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar nga ginpaguba sadto sang iya amay nga si Hezekia. Nagpatindog man siya sang mga halaran para sa mga imahen ni Baal kag nagpahimo sang mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. Nagluhod siya kag nagsimba sa tanan nga butang sa kalangitan. Nagpahimo pa gid siya sang mga halaran sa templo sang Ginoo, nga suno sa Ginoo ang templo sa Jerusalem amo ang lugar nga sa diin padunggan siya hasta san-o. Ginbutang niya ini nga mga halaran sa duha ka lagwerta sang templo sang Ginoo sa pagsimba sa tanan nga butang sa kalangitan. Ginhalad niya ang iya mga bata sa kalayo33:6 Ginhalad… kalayo: ukon, Ginpaagi niya ang iya mga bata sa kalayo. sa Pulopatag sang Ben Hinom. Ginhimo man niya ang mga ginahimo sang mga babaylan, manugpakot kag manughiwit, kag nagpamangkot siya sa mga espiritista nga nagapakigsugilanon sa kalag sang mga patay. Puwerte gid ang iya pagpakasala sa Ginoo, kag nakapaakig ini sa Ginoo.
Ginbutang niya sa templo sang Dios ang imahen nga iya ginpahimo. Kon parte sa sini nga templo, nagsiling ang Dios kay David kag sa iya anak nga si Solomon, “Padunggan ako hasta san-o sa sini nga templo kag sa Jerusalem, ang lugar nga akon ginpili sa tanan nga tribo sang Israel. Kon tumanon lang sang katawhan sang Israel ang tanan ko nga kasuguan kag pagsulundan nga ginhatag sa ila ni Moises, indi ko pagtugutan nga pahalinon sila sa sini nga duta nga ginhatag ko sa ila mga katigulangan.” Pero ginhaylo ni Manase ang katawhan sang Juda kag Jerusalem sa paghimo sang malaot, kag ang ila ginhimo mas malaot pa sang sa ginhimo sang mga nasyon nga ginpalaglag sang Ginoo sa mga Israelinhon.
Bisan ginpaandaman sang Ginoo si Manase kag ang iya katawhan, wala gihapon sila magpamati sa iya. Gani ginpasalakay sila sang Ginoo sa mga soldado sang Asiria. Ginbihag nila si Manase, ginkaw-itan sa ilong, ginkadenahan sang saway, kag gindala sa Babilonia. Sa iya kalisod, nagpaubos gid siya sang iya kaugalingon kag nagpakitluoy sa Ginoo nga iya Dios, nga Dios man sang iya mga katigulangan. Kag sang nagpangamuyo siya, ginpamatian siya sang Ginoo. Natandog ang Ginoo sa iya nga pagpakitluoy. Gani ginpabalik siya sang Ginoo sa Jerusalem kag sa iya ginharian. Dayon nareyalisar ni Manase nga ang Ginoo lang ang Dios.
Umpisa sadto, ginpakay-o ni Manase ang pangguwa nga pader sang Banwa ni David, halin sa nakatundan sang tuburan sang Gihon sa may ililigan sang tubig hasta sa Puwertahan sang mga Isda,33:14 Puwertahan sang mga Isda: Siguro diri ginapaagi ang mga isda nga ginadala sa siyudad. paliko sa bulobukid sang Ofel. Ginpataasan man niya ini. Dayon nagbutang siya sang mga kumander sa tanan nga napaderan nga mga banwa sang Juda. Ginpakuha niya ang mga dios-dios sang taga-iban nga nasyon kag ang imahen sa templo sang Ginoo. Ginpakuha man niya ang mga halaran sa bukid nga ginatindugan sang templo kag ang mga halaran sa iban nga bahin sang Jerusalem, kag ginpahaboy ini sa guwa sang siyudad. Dayon ginpakay-o niya ang halaran sang Ginoo kag ginhalaran sang mga halad nga para sa maayo nga relasyon kag mga halad sa pagpasalamat. Ginhambalan niya ang mga pumuluyo sang Juda nga mag-alagad sa Ginoo, ang Dios sang Israel. Sa gihapon nagahalad ang mga tawo sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar, pero ginahalad na nila ini sa Ginoo nga ila Dios.
Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Manase, pati ang iya pangamuyo sa Dios kag ang mga ginhambal sang mga propeta sa iya sa ngalan sang Ginoo, ang Dios sang Israel, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. Ang pangamuyo ni Manase kag ang sabat sang Ginoo sa iya, pati ang tanan niya nga sala kag pagsupak sa Ginoo, nasulat sa Libro sang mga Propeta. Nalista man diri ang mga lugar nga ginpatindugan niya sang mga simbahan, sang mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera, kag sang iban pa nga mga dios-dios sa wala pa siya makapaubos sang iya kaugalingon sa Dios. Sang napatay si Manase, ginlubong siya sa iya palasyo. Kag si Amon nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
