1 Hari 20:1-43
Ginsalakay ni Ben Hadad ang Samaria
Karon, gintipon ni Haring Ben Hadad sang Aram20:1 Aram: ukon, Syria. ang tanan niya nga soldado agod magpakig-away. Nag-upod sa ila ang 32 ka hari nga kadampig ni Ben Hadad, nga may mga kabayo kag mga karwahe. Kag naglakat sila sa pagsalakay sa Samaria. Nagpadala si Ben Hadad sang mga mensahero sa Samaria sa pagsugid sang sini nga mensahi kay Haring Ahab sang Israel: “Amo ini ang ginsiling ni Ben Hadad: ‘Ang imo mga pilak kag mga bulawan akon, kag ang imo mga asawa kag maayo nga mga kabataan akon man.’ ” Nagpadala sang sabat si Haring Ahab nga nagasiling, “Suno sa ginsiling mo, Mahal nga Hari, imo ako kag ang tanan nga akon.”
Nagbalik liwat ang mga mensahero kay Ahab kag nagsiling, “Amo ini ang ginsiling ni Ben Hadad: ‘Nagsiling na ako sa imo nga ihatag mo sa akon ang imo mga pilak, mga bulawan, mga asawa, kag mga kabataan. Pero buwas sa amo sini nga oras, pakadtuon ko dira ang akon mga opisyal sa pag-usisa sang imo palasyo kag sang mga balay sang imo mga opisyal. Kuhaon nila ang tanan nga ginakabig mo nga malahalon.’ ”
Ginpatawag sang hari sang Israel ang tanan nga manugdumala sang Israel kag ginsilingan, “Nagapangita gid sang paagi si Ben Hadad nga halitan kita. Nagsugot na gani ako sang ginpangayo niya ang akon mga asawa, mga kabataan, mga pilak, kag mga bulawan.” Nagsabat ang mga manugdumala kag ang katawhan, “Indi ka na magpasugot sa iya mga ginapangayo.” Gani ginsilingan niya ang mga mensahero ni Ben Hadad, “Silinga ninyo ang mahal nga hari nga ihatag ko ang iya una nga ginpangayo, pero ining ikaduha indi ko na mahatag.” Nagpauli ang mga mensahero kag ginsugid nila kay Ben Hadad ang sabat ni Ahab.
Nagpadala liwat si Ben Hadad sang mensahi kay Ahab, “Kabay pa nga silutan ako sang mga dios sing puwerte gid kon indi ko malaglag sing bug-os ang Samaria. Siguraduhon ko nga bisan yab-ok wala sing mabilin nga sarang mahakop sang akon mga soldado.” Nagsabat ang hari sang Israel, “Silinga ninyo siya nga ang soldado nga nagapreparar pa lang sa pagpakig-away indi dapat magpabugal pareho sa soldado nga nakatapos na sa pagpakig-away.” Nabaton ni Ben Hadad ang sabat ni Ahab samtang nagainom siya kag ang kaupod niya nga mga hari didto sa ila mga tolda.20:12 sa ila mga tolda: ukon, sa Sucot. Dayon ginmanduan niya ang iya mga tinawo nga magpreparar sa pagsalakay sa Samaria. Kag gintuman nila ini.
Ginpierdi ni Ahab si Ben Hadad
Sa pihak nga bahin, may nag-abot nga isa ka propeta kay Ahab kag nagsiling, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Nakita mo nga puwerte kadamo ang mga soldado ni Ben Hadad. Pero ipapierdi ko sila sa imo subong nga adlaw, kag dayon mahibaluan mo nga ako amo ang Ginoo.” Nagpamangkot si Ahab, “Pero sin-o ang magapierdi sa ila?” Nagsabat ang propeta, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: ‘Ang bataon nga mga soldado, nga sa idalom sang awtoridad sang mga gobernador sang mga probinsya, amo ang magapierdi sa ila.’ ” Nagpamangkot si Ahab, “Sin-o ang una nga magsalakay?” Nagsabat ang propeta, “Kamo.”20:14 Sin-o ang una… “Kamo”: ukon, Sin-o ang magapanguna sa ila sa pagpakig-away? Nagsabat ang propeta, “Ikaw.”
Gani ginpatawag ni Ahab ang bataon nga mga soldado, nga sa idalom sang awtoridad sang mga gobernador sang mga probinsya— 232 sila tanan. Kag gintipon man niya ang iban pa nga mga Israelinhon— 7,000 sila tanan. Udto sila nagsalakay, samtang si Ben Hadad kag ang 32 ka hari nga iya kadampig nagapahubog sa ila mga tolda. Una nga nagsalakay atong bataon nga mga soldado.
Karon, ang mga ginpadala ni Ben Hadad sa pagpanilag sa Samaria nagsugid sa iya, “May mga soldado nga nagapakadto diri halin sa Samaria.” Nagsiling si Ben Hadad, “Dakpa ninyo sila kon magkadto sila diri sa pagpakig-away ukon bisan sa pagpakighusay.”
Ang bataon nga mga soldado amo ang nagpanguna sa mga soldado sang Israel, kag ginpatay sang kada isa sa ila ang ila kaaway. Gani nagpalagyo ang iban nga mga soldado sang Aram, kag ginlagas sila sang mga Israelinhon. Pero si Ben Hadad kag ang iban niya nga mga kaupod nakapalagyo nga nagasakay sa kabayo.
Amo ato ang pagsalakay nila ni Haring Ahab sang Israel. Madamo gid nga mga Arameanhon ang ila ginpamatay, kag ginpanguha nila ang mga kabayo kag mga karwahe sang mga Arameanhon. Pagkatapos sadto, nagpalapit ang propeta sa hari sang Israel kag nagsiling, “Magpreparar ka kag magplano sing maayo, kay magasalakay liwat ang hari sang Aram sa sunod nga tuig.”
Sa pihak nga bahin, ang mga opisyal sang hari sang Aram nagsiling sa iya, “Ang dios sang mga Israelinhon dios sang mga bukid; amo ina nga nagdaog sila. Pero kon magpakig-away kita sa ila sa kapatagan, sigurado gid nga mapierdi naton sila. Kag kinahanglan nga himuon mo ini: Ang mga kumander na ang padumalahon mo sa mga soldado kag indi ang 32 ka hari. Dayon magtipon ka sang mga soldado, mga kabayo, kag mga karwahe nga pareho kadamo sadtong mga nagkalawala. Magpakig-away dayon kita sa mga Israelinhon sa kapatagan, kag sigurado gid nga mapierdi naton sila.” Nagsugot si Ben Hadad, kag ginhimo niya ini.
Pagkasunod nga tuig, gintipon ni Ben Hadad ang mga Arameanhon, kag nagkadto dayon sila sa banwa sang Afek sa pagpakig-away sa mga Israelinhon. Nagtipon man ang mga Israelinhon kag nagpreparar sang ila mga kinahanglanon, kag dayon naglakat sila sa pagpakig-away sa mga Arameanhon. Nagkampo sila nga nagaatubang sa kampo sang mga Arameanhon. Pero pareho lang sila sa duha ka magagmay nga panong sang mga kanding kon ikomparar sa mga Arameanhon nga nagalikop sa kapatagan. Nagkadto ang alagad sang Dios sa hari sang Israel kag nagsiling, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Nagahunahuna ang mga Arameanhon nga dios ako sang mga bukid kag indi dios sang mga kapatagan. Gani ipapierdi ko sa imo ang ila mga soldado nga puwerte kadamo agod mahibaluan ninyo nga ako amo ang Ginoo.”
Nagkampo ang mga Israelinhon kag ang mga Arameanhon nga nagaatubangay sa sulod sang pito ka adlaw. Kag sang ikapito nga adlaw nag-away sila. Sa isa lang ka adlaw nakapatay ang mga Israelinhon sing 100,000 ka soldado nga mga Arameanhon. Ang mga nabilin nga mga Arameanhon nagpalagyo sa banwa sang Afek, nga sa diin ang 27,000 sa ila narumpagan sang pader sang banwa. Nagpalagyo man didto si Ben Hadad, kag nagpanago sa pinakasulod nga kuwarto sang balay. Nagsiling ang iya mga opisyal sa iya, “Nabatian namon nga maluluy-on kuno ang mga hari sang Israel. Gani makadto kami sa hari sang Israel kag magpaubos paagi sa pagtampi sang sako kag pagburambod sang lubid sa amon mga ulo. Basi pa lang indi ka niya pagpatyon.”
Gani nagtampi sila sang sako kag ginburambudan nila sang lubid ang ila mga ulo. Dayon nagkadto sila sa hari sang Israel kag nagsiling, “Si Ben Hadad nga nagatahod sa imo nagapakitluoy nga kon mahimo indi mo lang siya pagpatyon.” Nagsabat ang hari, “Buhi pa gali siya? Daw pareho lang nga utod ko siya.” Ginkabig sang mga opisyal ang sabat sang hari nga isa ka palatandaan nga may paglaom sila, gani dayon man nila siling, “Huo, si Ben Hadad daw pareho lang nga utod mo.” Nagsiling ang hari, “Dal-a ninyo siya sa akon.”
Pag-abot ni Ben Hadad, ginpasakay siya ni Ahab sa iya karwahe. Nagsiling si Ben Hadad kay Ahab, “Iuli ko sa imo ang mga banwa nga gin-agaw sang akon amay sa imo amay. Kag puwede ka magpatindog sang mga balaligyaan sa Damascus, pareho sa ginhimo sang akon amay sa Samaria.” Nagsiling si Ahab, “Sa sining gintanyag mo, buy-an ko ikaw.” Gani naghimo sila sang kasugtanan, kag ginpalakat siya ni Ahab.
Karon, ginsugo sang Ginoo ang isa ka tawo, nga miyembro sang mga propeta, sa pagsiling sa iya nga kaupod, “Abi, sakita ako.” Pero nagbalibad ang tawo. Gani nagsiling siya sa tawo, “Tungod kay wala mo pagtumana ang Ginoo, pagapatyon ka sang leon paghalin mo gid diri.” Paghalin sang tawo, nakita siya sang leon kag ginpatay siya.
May nakita naman ang propeta nga isa ka tawo kag nagsiling siya, “Abi, sakita ako.” Gani ginsakit siya kag napilasan siya. Dayon naglakat ang propeta kag nagtindog sa dalan nga nagahulat sa hari sang Israel nga mag-agi. Nagpakuno-kuno siya paagi sa pagbutang sang bendahi sa iya mga mata agod indi siya makilal-an. Pag-agi sang hari, nagsinggit ang propeta sa iya, “Sir, nag-upod ako sa inaway, kag didto may tawo nga nagdala sa akon sang bihag kag nagsiling, ‘Bantayi ini nga tawo. Kon makapalagyo siya, patyon ikaw ukon pabayaron sing 35 ka kilo nga pilak.’ Pero sang masako ako, sir, sa iban nga mga buluhaton, nakapalagyo ang bihag.”
Nagsiling ang hari, “Dapat ka silutan suno sa imo ginsiling.” Ginkuha gilayon sang propeta ang bendahi sa iya mga mata, kag nakilal-an siya sang hari sang Israel nga isa siya sa mga propeta. Nagsiling siya sa hari, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo: Tungod nga ginbuy-an mo ang tawo nga ginsiling ko nga dapat patyon, patyon ka sa baylo niya, kag patyon man ang imo katawhan sa baylo sang iya katawhan.” Nagpauli ang hari sang Israel sa iya palasyo sa Samaria nga masinulub-on kag akig.
1 Hari 21:1-29
Ang Talamnan sang Ubas ni Nabot
Karon, may isa ka tawo nga taga-Jezreel nga ang iya ngalan si Nabot. May talamnan siya sang ubas sa Jezreel sa tupad sang palasyo ni Haring Ahab sang Samaria. Isa sina ka tion, nagsiling si Ahab kay Nabot, “Tungod nga malapit sa akon palasyo ang imo talamnan sang ubas, ihatag na lang ina sa akon para himuon ko nga talamnan sang mga utan. Kag bilang baylo, hatagan ko ikaw sang mas maayo nga talamnan sang ubas; ukon kon gusto mo, bayaran ko ikaw sa nagakaigo nga bili sini.” Pero nagsabat si Nabot, “Indi magtugot ang Ginoo nga ihatag ko sa imo ang ginpanubli ko sa akon mga katigulangan.”
Nagpauli si Ahab nga masinulub-on kag akig tungod sa ginsabat ni Nabot sa iya. Naghigda siya nga nagaatubang sa dingding, kag indi magkaon. Ginkadtuan siya ni Jezebel nga iya asawa kag ginpamangkot, “Ngaa nga nagapangasubo ka? Ngaa indi ka magkaon?” Nagsabat siya sa iya asawa, “Ginsilingan ko si Nabot nga baklon ko ang iya talamnan sang ubas; ukon kon gusto niya, bayluhan ko sang mas maayo nga talamnan sang ubas, pero wala siya magsugot.” Nagsiling si Jezebel, “Indi bala nga hari ikaw sang Israel? Bangon ka kag magkaon! Magkalipay ka kay ihatag ko sa imo ang talamnan sang ubas ni Nabot nga taga-Jezreel.”
Gani nagsulat si Jezebel sa ngalan ni Ahab, kag ginselyuhan niya ini sang selyo sang hari, kag ginpadala sa mga manugdumala kag sa iban pa nga mga opisyal sang banwa nga sa diin nagaestar si Nabot. Amo ini ang mensahi sang iya sulat: “Tipuna ninyo ang katawhan para magpuasa, kag papungkua ninyo si Nabot sa unahan sang mga tawo. Dayon papungkua ninyo sa iya atubangan ang duha ka malaot nga mga tawo agod mag-akusar sa iya nga ginpakamalaot niya ang Dios kag ang hari. Dal-a dayon ninyo siya sa guwa sang banwa kag batuhon hasta mapatay.”
Ginhimo sang mga manugdumala kag sang iban pa nga mga opisyal ang ginsiling sa ila ni Jezebel sa sulat. Gintipon nila ang mga tawo para magpuasa kag ginpapungko nila si Nabot sa unahan sang mga tawo. Dayon may nag-abot nga duha ka malaot nga mga tawo kag nagpungko sa atubangan ni Nabot, kag gin-akusar nila siya sa atubangan sang mga tawo. Siling nila, “Ginpakamalaot ni Nabot ang Dios kag ang hari.” Gani gindala nila si Nabot sa guwa sang banwa kag ginbato hasta nga napatay. Dayon nagsulat sila kay Jezebel nga ginbato nila si Nabot kag patay na.
Pagkahibalo ni Jezebel nga patay na si Nabot, nagsiling siya kay Ahab, “Patay na si Nabot. Gani maglakat ka kag angkuna ang talamnan sang ubas ni Nabot nga ginbalibad niya nga ibaligya sa imo.” Pagkabati ni Ahab nga patay na si Nabot, naglakat siya gilayon sa pag-angkon sang talamnan sang ubas ni Nabot.
Nagsiling ang Ginoo kay Elias nga taga-Tishbe, “Lakat kag kadtui si Haring Ahab sang Israel, nga nagahari sa Samaria. Ara siya sa talamnan sang ubas ni Nabot kay gusto niya ini nga angkunon. Silinga siya nga amo ini ang akon ginasiling: ‘Pagkatapos nga ginpatay mo ang tawo, kuhaon mo pa pati ang iya duta? Tungod sa imo ginhimo, dilapan sang mga ido ang imo dugo sa guwa sang banwa, subong nga gindilapan nila didto ang dugo ni Nabot.’ ”
Pagkakita ni Ahab kay Elias nagsiling siya, “Nakita gid man ako sang akon kaaway!” Nagsabat si Elias, “Huo, nagkadto ako sa imo tungod kay gintugyan mo ang imo kaugalingon sa paghimo sing malain sa panulok sang Ginoo! Gani amo ini ang ginasiling sang Ginoo sa imo: ‘Laglagon ko ikaw. Pamatyon ko ang tanan mo nga kaliwat nga lalaki, ulipon man ukon indi. Laglagon ko ang imo panimalay pareho sa ginhimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat, kag sa panimalay ni Baasha nga anak ni Ahia, tungod kay ginpaakig mo ako kag ikaw ang nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel.’
“Kag parte kay Jezebel, nagasiling ang Ginoo nga pagakaunon siya sang mga ido sa pader sang Jezreel. Ang mga miyembro sang imo panimalay nga magakalamatay sa banwa pagakaunon sang mga ido, kag ang magakalamatay sa uma pagakaunon sang mga pispis.”
(Wala gid sing tawo nga nagtugyan sang iya kaugalingon sa paghimo sang malain sa panulok sang Ginoo pareho sang ginhimo ni Ahab, nga ginsutsot ni Jezebel nga iya asawa. Naghimo siya sang makangilil-ad gid nga butang paagi sa pagsimba sa mga dios-dios, pareho sa ginhimo sang mga Amornon nga ginpatabog sang Ginoo sa mga Israelinhon.)
Pagkabati ni Ahab sa ginsiling ni Elias, gin-gisi niya ang iya bayo kag nagsuksok sang sako, kag nagpuasa. Nagtulog siya nga nagasuksok sang sako, kag naglakat-lakat nga nagapangasubo.
Nagsiling ang Ginoo kay Elias nga taga-Tishbe, “Nakita mo bala kon daw ano ang pagpaubos ni Ahab sang iya kaugalingon sa akon atubangan? Tungod kay nagpaubos siya, indi ko pag-ipadala ang kalaglagan sa iya panahon, kundi ipadala ko ini sa panimalay sang iya anak kon maghari na siya.”
