2 Mga Hari 12:1-21
Ang Paghari ni Joas sa Juda
(2 Cro. 24:1-16)
Nahimong hari sa Juda si Joas sa ikapito nga tuig sa paghari ni Jehu sa Israel. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Zibia nga taga-Beersheba. Gihimo niya ang maayo atubangan sa Ginoo sa tibuok niyang kinabuhi, kay gitudloan siya ni Jehoyada nga pari. Apan wala niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad sa mga halad ug sa pagsunog sa mga insenso didto.
Miingon si Joas sa mga pari, “Tigoma ninyo ang tanang kuwarta nga gihalad diha sa templo sa Ginoo: ang kuwarta nga nakolekta sa pag-ihap, ang kuwarta nga bayad sa panaad, ug ang kuwarta nga halad nga kinabubut-on. Gamita ninyo kini sa pagpaayo sa templo.”
Apan hangtod sa ika-23 nga tuig sa paghari ni Joas, wala gihapon mapaayo sa mga pari ang templo. Busa gipatawag ni Haring Joas si Jehoyada ug ang uban pang mga pari ug gipangutana, “Nganong wala pa ninyo napaayo ang templo? Sukad karon ayaw na ninyo gamita ang kuwarta alang sa inyong kaugalingong mga kinahanglanon. Kinahanglan nga gamiton na kini alang sa pagpaayo sa templo.” Miuyon ang mga pari niini ug miuyon usab sila nga dili na sila ang mangolekta sa kuwarta gikan sa mga tawo ug dili na usab sila ang magpaayo sa templo.
Unya nagkuha si Jehoyada ug kahon ug gibangagan niya ang taklob niini. Gibutang niya kini sa kilid sa halaran, dapit sa tuo inigsulod sa templo sa Ginoo. Kon may mohatag ug kuwarta sa templo, ang mga pari nga nagabantay sa pultahan mao ang mosulod niini sa kahon. Kon daghan na ang kuwarta sa kahon, moadto didto ang sekretaryo sa hari ug ang pangulong pari ug ihapon nila kini, ug unya isulod sa bag. Pagkahuman, ihatag nila kini sa mga tawo nga nagadumala sa pag-ayo sa templo, nga mohatag usab niini ngadto sa mga trabahante sa templo sa Ginoo ingon nga suholan—sa mga panday, sa mga mason, ug sa uban pang mga trabahante nga nagaayo sa templo ug sa mga paril niini. Gigamit usab ang ubang kuwarta sa pagpamalit ug mga kahoy ug mga bato nga tiniltilan nga kinahanglanon sa pagpaayo sa templo, ug sa pagbayad sa uban pang mga galastohan nga may kalabotan sa pag-ayo niini.
Ang kuwarta nga gihatag ngadto sa templo wala gayod gamita sa paghimo ug mga kopa nga plata, mga pangputol sa pabilo sa suga, mga yahong, mga trumpeta, o bisan unsa nga gamit nga hinimo sa bulawan o plata alang sa templo sa Ginoo. Gihatag kini ngadto sa mga nagatrabaho sa templo ug gigamit nila kini sa pagpaayo sa templo. Wala na pangitai ug lista sa mga gasto ang mga tawo nga nagadumala sa pagpaayo kay kasaligan man sila. Ang kuwarta nga gihatag isip halad nga bayad sa sala ug mga halad aron mahimong hinlo ang tawo, wala dad-a ngadto sa templo sa Ginoo kay alang kadto sa mga pari.
Niadtong higayona, si Hazael nga hari sa Aram misulong sa Gat ug nailog niya kini. Unya nakahukom siya nga sulongon usab ang Jerusalem. Gitigom ni Joas nga hari sa Juda ang tanang mga butang nga gihalad ngadto sa Ginoo sa iyang mga katigulangan nga sila si Jehoshafat, Jehoram, ug Ahazia, nga kanhing mga hari sa Juda, uban sa iya usab nga gipanghalad, apil na ang tanang bulawan nga atua sa mga bodega sa templo sa Ginoo ug sa palasyo. Gipadala niya kining tanan kang Hazael. Busa wala na modayon ug sulong si Hazael sa Jerusalem.
Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Joas, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda. Sa kaulahian nagplano ug daotan batok kaniya ang iyang mga opisyal, ug gipatay nila siya sa Bet Millo, sa dalan paingon sa Silla. Ang mga opisyal nga mipatay kaniya mao sila si Jozacar12:21 Jozacar: Mao kini sa Septuagint ug sa Syriac; apan sa Hebreo, Jozabad. nga anak ni Shimeat ug si Jehozabad nga anak ni Shomer. Gilubong siya sa lubnganan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ug si Amazia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
2 Mga Hari 13:1-25
Ang Paghari ni Jehoahaz sa Israel
Nahimong hari sa Israel si Jehoahaz nga anak ni Jehu sa ika-23 nga tuig sa paghari ni Joas, nga anak ni Ahazia, sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 17 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Ug wala gayod siya mobiya niini. Busa nasuko ang Ginoo sa Israel, ug sulod sa taas nga panahon, gipasakop niya sila kang Hazael nga hari sa Aram ug sa anak niini nga si Ben Hadad.
Nagaampo si Jehoahaz, ug gipatalinghogan siya sa Ginoo, kay nakita sa Ginoo ang labihan nga pagpangdaog-daog sa hari sa Aram ngadto sa Israel. Gihatagan sila sa Ginoo ug pangulo nga miluwas kanila gikan sa mga taga-Aram. Busa nagpuyo na usab nga malinawon ang mga Israelinhon sama kaniadto. Apan wala sila mobiya sa pagsunod sa mga sala sa panimalay ni Jeroboam, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa Israel. Wala usab nila gub-a ang poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera sa Samaria.
Walay nahibilin sa armadong puwersa ni Jehoahaz gawas sa 50 ka tigkabayo, 10 ka karwahe, ug 10,000 ka mga sundalo, kay ang uban gipamatay sa hari sa Aram, ug gitunob-tunoban nga daw abog.
Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoahaz, ug ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehoahaz, gilubong siya didto sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Samaria. Ug si Jehoash nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
Ang Paghari ni Jehoash sa Israel
Nahimong hari sa Israel si Jehoash nga anak ni Jehoahaz sa ika-37 nga tuig sa paghari ni Joas sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 16 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Wala siya mobiya sa pagsunod sa tanang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel.
Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoash, ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, apil ang iyang pagpakiggira kang Amazia nga hari sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehoash, gilubong siya didto sa gilubngan sa mga hari sa Israel didto sa Samaria. Ug ang iyang anak nga si Jeroboam II mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
Namatay si Eliseo
Sa buhi pa si Haring Jehoash, nagsakit si Eliseo ug sakit nga makamatay. Miadto si Haring Jehoash kaniya ug mihilak. Miingon si Jehoash, “Amahan ko! Amahan ko! Ang mga karwahe ug mga tigkarwahe sa Israel!”13:14 Ang mga karwahe… sa Israel: Posible nga ang buot ipasabot, si Eliseo ang tigpanalipod nga gisaligan sa Israel, tungod kay kon mosulti ang Ginoo pinaagi kaniya, ang iyang pulong daw sama kagamhanan sa daghang mga karwahe ug kabayo. Miingon si Eliseo, “Pagkuha ug pana ug mga udyong.” Ug gituman kini ni Jehoash. Unya giingnan siya ni Eliseo nga kuptan ang pana. Sa dihang gikuptan na niya kini, gikuptan ni Eliseo ang iyang kamot ug giingnan siya, “Ablihi ang bintana sa sidlakang dapit.” Ug giablihan niya kini. Unya giingnan siya ni Eliseo nga mopana. Pagpana niya, miingon si Eliseo, “Kana nga udyong timailhan nga padaogon ka sa Ginoo batok sa Aram. Laglagon mo sa hingpit ang mga Aramehanon sa Afek.”
Giingnan pag-usab ni Eliseo si Jehoash nga magkuha ug mga udyong. Ug sa dihang nakakuha na siya, miingon si Eliseo, “Panaa ang yuta.” Ug gipana niya ang yuta sa tulo ka higayon, ug unya miundang siya. Nasuko si Eliseo kaniya ug miingon, “Kalima o kaunom ka unta mipana aron malaglag mo sa hingpit ang mga Aramehanon. Apan karon, mapildi mo lang sila sa tulo ka higayon.”
Sa kaulahian namatay si Eliseo ug gilubong.
Matag tuig may mga grupo sa mga Moabihanon nga mosulong sa Israel. Usa niana ka higayon, may mga Israelinhon nga naglubong ug patay. Sa dihang nakita nila ang grupo sa mga Moabihanon nga misulong, gidali-dali nila ug butang ang patayng lawas didto sa langub nga gilubngan kang Eliseo ug unya nanagan. Pagdapat sa patay sa mga bukog ni Eliseo, nabuhi kini ug mitindog.
Gidaog-daog ni Hazael nga hari sa Aram ang Israel sa tibuok nga panahon sa paghari ni Jehoahaz. Apan nalooy ug nahangawa kanila ang Ginoo tungod sa iyang kasabotan kang Abraham, Isaac ug Jacob, ug hangtod karon wala gihapon niya sila laglaga o isalikway.
Namatay si Hazael nga hari sa Aram, ug si Benhadad nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari. Gipildi ni Jehoash ang Aram sa tulo ka higayon, ug nabawi niya gikan kang Ben Hadad ang mga lungsod nga nailog sa amahan niini nga si Hazael sa dihang nakiggira siya kang Jehoahaz nga amahan ni Jehoash.
2 Mga Hari 14:1-22
Ang Paghari ni Amazia sa Juda
(2 Cro. 25:1-28)
Nahimong hari sa Juda si Amazia nga anak ni Joas sa ikaduhang tuig sa paghari ni Jehoash, nga anak ni Jehoahaz, sa Israel. Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod sama sa gihimo ni David nga iyang katigulangan. Gisunod niya ang iyang amahan nga si Joas. Wala usab niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad ug sa pagsunog ug mga insenso didto.
Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.”
Nakapatay si Amazia ug 10,000 ka mga taga-Edom sa kapatagan nga gitawag ug Asin. Nailog usab niya ang Sela, ug gitawag niya kinig Jokteel, ug mao gihapon ang ngalan niini hangtod karon.
Unya, nagpadala si Amazia ug mga mensahero ngadto sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu. Mao kini ang iyang mensahe: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon, may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Makontento ka nalang sa imong kadaogan ug pagpuyo diha sa imong palasyo. Nganong mangita ka pa man ug samok nga magdala ug kalaglagan kanimo ug sa Juda?”
Apan wala mamati si Amazia, busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh. Unya miadto si Jehoash sa Jerusalem ug giguba niya ang mga paril niini gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa Pultahan sa Eskina, nga mga 600 ka piye ang gilay-on. Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Ginoo ug sa bodega sa palasyo. Nagdala usab siyag mga bihag sa iyang pagbalik sa Samaria.
Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoash, ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, apil ang iyang pagpakiggira kang Amazia nga hari sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Sa dihang namatay si Jehoash, gilubong siya didto sa gilubngan sa mga hari sa Israel didto sa Samaria. Ug ang iyang anak nga si Jeroboam II mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda.
May mga tawo nga nagplano sa pagpatay kang Amazia sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. Ang gipuli sa katawhan sa Juda kang Amazia ingon nga hari mao ang iyang anak nga si Azaria14:21 Azaria: o, Uzia. nga nagaedad ug 16 ka tuig. Siya ang mibawi sa Elat ug nagtukod niini pag-usab human mamatay ang iyang amahan nga si Amazia.
