2 Cronica 31:2-21
Gigrupo-grupo ni Haring Hezekia ang mga pari ug ang mga Levita basi sa tagsa-tagsa nila ka buluhaton—sa paghalad sa mga halad nga sinunog ug mga halad alang sa maayong relasyon, sa pag-alagad sa templo sa Ginoo, sa pagpasalamat, ug sa pag-awit ug mga pagdayeg diha sa mga pultahan sa templo. Gihatag ni Haring Hezekia ang pipila sa iyang kaugalingong mga hayop alang sa mga halad nga sinunog nga ginahalad buntag ug gabii, ug alang usab sa mga Adlaw nga Igpapahulay, sa Pista sa Pagsugod sa Bulan, ug sa uban pang mga pista, sumala sa nahisulat sa kasugoan sa Ginoo. Gimandoan usab niya ang mga taga-Jerusalem sa paghatag sa bahin sa mga pari ug sa mga Levita, aron ikahatag nila ang ilang tibuok panahon sa pag-alagad sa kasugoan sa Ginoo. Sa dihang napahibalo na kini ngadto sa mga tawo, malipayon nga nanghatag ang mga Israelinhon sa unang abot sa ilang trigo, bino, lana, dugos, ug sa uban pang abot sa yuta. Gihatag nila ang ikapulo sa tanan nilang abot. Ang mga taga-Israel nga namalhin sa Juda, ug ang mga taga-Juda mismo, nanghatag usab sa ikapulo sa ilang mga baka, karnero ug kanding, ug sa ikapulo sa mga butang nga ilang gigahin ngadto sa Ginoo nga ilang Dios, ug ila kining gitapok. Nagsugod sila sa pagtapok niini sa ikatulo nga bulan, ug nahuman sa ikapito ka bulan. Sa dihang nakita ni Hezekia ug sa iyang mga opisyal ang dagkong mga tapok, gidayeg nila ang Ginoo ug ang iyang katawhan nga mga Israelinhon.
Gipangutana ni Haring Hezekia ang mga pari ug ang mga Levita mahitungod sa tinapok nga mga halad. Mitubag si Azaria, ang pangulong pari nga kaliwat ni Zadok, “Sukad sa pagsugod ug dala sa mga tawo sa ilang mga halad sa templo sa Ginoo abunda na ang among pagkaon ug daghan pa ang sobra, tungod kay gipanalanginan sa Ginoo ang iyang katawhan.”
Unya nagmando si Haring Hezekia nga maghimo ug mga bodega sa templo sa Ginoo, ug natuman kini. Ug matinumanon nga gidala didto sa mga tawo ang ilang mga halad, mga ikapulo, ug ang mga butang nga gigahin nila ngadto sa Ginoo. Si Konanias nga usa ka Levita mao ang gitugyanan niini nga mga butang, ug ang iyang katabang mao ang iyang igsoon nga lalaki nga si Shimei. Mitabang usab kanila ingon nga mga tigdumala sila si Jehiel, Azazia, Nahat, Asahel, Jerimot, Jozabad, Eliel, Ismakia, Mahat, ug Benaya. Gipili sila ni Haring Hezekia ug ni Azaria nga pangulong opisyal sa templo sa Dios.
Si Kore nga anak ni Imna nga Levita, nga guwardya sa sidlakan nga pultahan sa templo, mao ang gitugyanan sa kinabubut-on nga mga halad ngadto sa Dios, ug sa mga butang nga gigahin ngadto sa Ginoo, ug sa pag-apod-apod niini. Ang iyang matinumanon nga mga katabang mao sila si Eden, Miniamin, Jeshua, Shemaya, Amaria, ug Shecania. Giapod-apod nila ang mga halad ngadto sa mga pari sumala sa ilang grupo ug katungdanan, bata man sila o tigulang. Gipanghatagan usab nila ang mga kalalakin-an nga nagaedad ug tulo ka tuig pataas ug nalista sa listahan sa mga kaliwat, nga nagaadto sa templo sa paghimo sa ilang adlaw-adlaw nga buluhaton sumala sa ilang grupo ug katungdanan. Gipanghatagan usab nila sa ilang bahin ang mga pari nga nalista sa listahan sa mga kaliwat, ug ang mga Levita nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas nga nalista sumala sa ilang grupo ug katungdanan. Gipanghatagan usab ang mga pamilya sa mga Levita—ang ilang mga asawa, mga anak, apil ang ilang gagmayng mga kabataan, nga nalista sa listahan sa mga kaliwat kay nagmatinumanon man sila sa paghinlo sa ilang kaugalingon. Ug alang usab sa mga pari nga kaliwat ni Aaron nga nagpuyo sa mga uma sa palibot nga mga lungsod, may mga tawo nga gitugyanan sa pag-apod-apod sa ilang bahin ug sa bahin sa tanang Levita nga nalista sa listahan sa ilang kaliwat.
Mao kini ang gihimo ni Haring Hezekia sa tibuok Juda. Gibuhat niya ang maayo ug husto, ug nagmatinumanon siya atubangan sa Ginoo nga iyang Dios. Nagmalampuson siya, tungod kay sa tanan niyang gibuhat alang sa templo sa Dios ug sa pagtuman sa kasugoan ug balaod, midangop siya sa iyang Dios sa tibuok niyang kasingkasing.
2 Cronica 32:1-33
Gisulong sa Asiria ang Juda
(2 Hari 18:13-37; Isa. 36:1-22)
Human mahimo ni Hezekia sa tumang kakugi ang iyang mga buluhaton, gisulong ni Senakerib nga hari sa Asiria ang Juda. Gilibotan niya ug sa iyang mga sundalo ang pinarilan nga mga lungsod sa tinguha nga mailog niya kini alang sa iyang kaugalingon. Sa dihang nakita ni Hezekia nga apil ang Jerusalem sulongon ni Senakerib, nakigsulti siya sa iyang mga opisyal ug sa mga pangulo sa iyang mga sundalo. Nakadesisyon sila nga paundangon ang pagtubod sa tubig sa mga tuboran paingon sa gawas sa siyudad. Busa nagtigom silag daghan kaayong mga tawo ug gisampongan nila ang mga tuboran ug sapa-sapa nga nagadagayday sa kayutaan sa maong dapit. Kay matod nila, “Nganong tugotan ta man nga makakaplag ug daghang tubig ang mga taga-Asiria inig-abot nila dinhi?”
Unya gipalig-on pa pag-ayo ni Hezekia ang iyang mga depensa pinaagi sa pagpaayo sa mga paril ug sa pagpatukod ug mga tore. Gipadoblehan pa gayod niya ug paril ang siyudad, ug gilig-on ang mubong bahin32:5 mubong bahin: sa Hebreo, Millo. Dili klaro ang buot ipasabot niini sa Hebreo nga teksto. sa Lungsod ni David. Nagpahimo usab siyag daghang mga hinagiban ug mga taming.
Nagbutang siyag mga komander nga modumala sa mga tawo, ug gipatigom niya sila sa plasa, sa may pultahan sa siyudad. Unya gidasig niya ang katawhan pinaagi niini nga mga pulong, “Pagmalig-on kamo ug pagmaisogon. Ayaw kamo kahadlok ni kaluya tungod sa hari sa Asiria o sa iyang daghang mga sundalo. Kay may mas gamhanan pa kay kaniya nga nagauban kanato. Mga tawo lang ang iyang kauban. Apan ang Ginoo nga atong Dios mao ang atong kauban. Siya ang motabang kanato ug makig-away alang kanato.” Nadasig ang mga tawo sa gisulti ni Hezekia nga hari sa Juda.
Samtang gilibotan ni Haring Senakerib ug sa iyang mga sundalo ang lungsod sa Lakish, gipadala niya ang iyang mga opisyal ngadto sa Jerusalem sa pagsulti kang Haring Hezekia ug sa mga katawhan niini nga mensahe:
“Mao kini ang giingon ni Senakerib nga hari sa Asiria: Unsa may inyong gisaligan nga nagapabilin pa man gihapon kamo sa Jerusalem bisag gilibotan na kamo? Miingon si Hezekia kaninyo nga luwason kamo sa Ginoo nga inyong Dios gikan sa kamot sa hari sa Asiria. Apan gilingla lang niya kamo, kay kon magpabilin kamo sa Jerusalem, mangamatay kamo sa kagutom ug sa kauhaw. Dili ba nga si Hezekia man mismo ang nagpaguba sa mga simbahanan sa Ginoo sa habog nga mga dapit ug mga halaran? Dili ba nga miingon siya kaninyong mga lumulupyo sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda nga, ‘Sa usa lang kamo ka halaran magsimba ug magsunog ug mga halad?’
“Nahibalo kamo kon unsay gihimo ko ug sa akong mga katigulangan ngadto sa mga katawhan sa ubang mga nasod. Naluwas ba sila sa ilang mga dios gikan sa akong mga kamot? Kinsa sa mga dios niining mga nasod nga gipanglaglag sa hingpit sa akong mga katigulangan ang nakaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot? Makaluwas ba ang inyong dios kaninyo gikan kanako? Ayaw kamo pagpalingla o pagpatunto kang Hezekia. Ayaw kamo pagtuo kaniya. Wala gayoy dios sa bisan unsa nga nasod o gingharian nga nakaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot o sa kamot sa akong mga katigulangan. Ang inyong Dios pa kaha?”
Daghan pa gayong gidugang nga daotang mga pulong ang mga opisyal ni Senakerib batok sa Ginoong Dios ug sa iyang alagad nga si Haring Hezekia. Nagpadala usab si Haring Senakerib ug mga sulat sa pagbiaybiay sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Mao kini ang iyang sulat: “Sama nga ang mga dios sa uban nga mga nasod wala makaluwas sa ilang katawhan gikan sa akong mga kamot, ang dios ni Hezekia dili usab makaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot.” Gikusog kini pagsulti sa mga opisyal ni Senakerib sa pinulongang Hebreo aron hadlokon ug lisangon ang mga lumulupyo sa Jerusalem nga didto sa paril, ug aron dali nilang mailog ang siyudad. Sa ilang paghisgot bahin sa Dios sa Jerusalem, daw gipakasama lang nila siya sa mga dios sa ubang nasod nga hinimo lang sa tawo.
Busa tungod niini, nagaampo si Haring Hezekia ug si Propeta Isaias nga anak ni Amos ngadto sa Dios sa langit. Unya nagpadala ang Ginoo ug anghel nga milaglag sa maisog nga mga sundalo, mga komander, ug mga opisyal sa kampo sa hari sa Asiria. Busa mipauli si Haring Senakerib nga naulawan. Ug sa pagsulod niya sa templo sa iyang dios, gipatay siya sa pipila sa kaugalingon niyang mga anak pinaagi sa espada.
Giluwas sa Ginoo si Hezekia ug ang katawhan sa Jerusalem gikan sa kamot ni Senakerib nga hari sa Asiria ug sa kamot sa uban pang mga kaaway, ug gihatagan niya silag kalinaw sa ilang palibot. Daghan ang nagdalag mga halad ngadto sa Jerusalem alang sa Ginoo. Nagdala usab silag mga mahalon nga mga gasa alang kang Haring Hezekia. Sukad niadto, gitahod na si Hezekia sa tanang nasod.
Ang Pagsakit ni Hezekia
(2 Hari 20:1-11; Isa. 38:1-8)
Unya nagsakit ug grabe si Hezekia ug daw mamatay na siya. Nagaampo siya sa Ginoo, ug gitubag siya sa Ginoo pinaagi sa usa ka ilhanan. Apan nahimong mapasigarbohon si Hezekia ug wala niya hatagig bili ang kaayo nga gipakita sa Ginoo kaniya. Busa nasuko ang Ginoo kaniya ug sa mga katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda. Apan naghinulsol si Hezekia ug nagpaubos, ingon man ang katawhan sa Jerusalem. Busa wala ipatagamtam sa Ginoo ang iyang kasuko kanila samtang buhi pa si Hezekia.
Nahimong hilabihan kaadunahan ug kabantugan si Hezekia. Nagpahimo siyag mga bodega alang sa iyang mga pilak, bulawan, mahalong mga bato, pahumot, taming, ug uban pang bililhon nga mga butang. Nagpahimo usab siyag mga bodega alang sa iyang mga abot nga trigo, bino, ug lana. Gawas pa niini, nagpahimo usab siyag mga toril alang sa iyang mga kahayopan, kay labihan gayod kadaghan ang iyang mga kahayopan. Nagpatukod usab siyag mga lungsod, tungod kay gihatagan siya sa Ginoo ug daghang katigayonan.
Si Hezekia ang nagsugo nga sampongan ang agianan sa tubig sa ibabaw nga tuboran sa Gihon, ug gipadagayday kini ngadto sa kasadpang bahin sa Lungsod ni David. Nagmalampuson si Hezekia sa tanan nga iyang gihimo. Apan sa dihang miabot ang mga opisyal gikan sa Babilonia aron pagsusi bahin sa katingalahang mga panghitabo sa Juda, gipasagdan siya sa Dios, aron sulayan kon unsa gayod ang anaa sa iyang kasingkasing.
Ang Kataposan sa Paghari ni Hezekia
(2 Hari 20:20-21)
Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Hezekia ug sa iyang gihimo ingon nga matinud-anon nga alagad sa Ginoo, nahisulat sa Panan-awon ni Propeta Isaias nga anak ni Amos, nga nalakip sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel. Sa pagkamatay ni Hezekia, gilubong siya sa ibabaw nga bahin sa lubnganan sa mga kaliwat ni David. Gipasidunggan siya sa tanang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda sa pagkamatay niya. Ang iyang anak nga si Manase mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
2 Cronica 33:1-20
Ang Paghari ni Manase sa Juda
(2 Hari 21:1-18)
Nagaedad si Manase ug 12 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 55 ka tuig. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Misunod siya sa mangil-ad nga mga buhat sa mga nasod nga gipaabog sa Ginoo sa mga Israelinhon. Gipatukod niya pag-usab ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit nga gipaguba kaniadto sa iyang amahan nga si Hezekia. Nagpahimo usab siyag mga halaran alang sa mga imahen ni Baal ug mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Mialagad siya ug misimba sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Nagpahimo pa siyag mga halaran sa templo sa Ginoo sa Jerusalem, nga sumala sa Ginoo mao ang dapit diin pasidunggan siya hangtod sa kahangtoran. Nagpahimo usab siya ug mga halaran sa duha ka hawanan sa templo sa Ginoo alang sa pagsimba sa tanang butang nga anaa sa kalangitan. Gihalad niya ang iyang mga anak sa kalayo didto sa Kapatagan sa Ben Hinom. Gibuhat usab niya ang mga buluhaton sa mga babaylan, manalagna, mamarang ug mga espiritista. Labihan gayod ang iyang pagpakasala atubangan sa Ginoo, ug nakapasuko kini sa Ginoo.
Gibutang pa niya ang rebulto nga iyang gipahimo didto sa templo, nga giingon sa Ginoo ngadto kang David ug sa iyang anak nga si Solomon, “Pasidunggan ako sa walay kataposan dinhi niini nga templo ug sa Jerusalem, ang dapit nga akong gipili gikan sa tanang tribo sa Israel. Dili ko papahawaon ang katawhan sa Israel gikan niining yuta nga gihatag ko sa ilang mga katigulangan kon tumanon nila ang tanang mga kasugoan, tulumanon, ug lagda nga gihatag ko kanila pinaagi kang Moises.” Apan giaghat ni Manase ang katawhan sa Jerusalem ug sa ubang bahin sa Juda sa paghimog daotan, ug ang ilang gihimo labaw pa kadaotan kaysa gihimo sa mga nasod nga gipanglaglag sa Ginoo sa mga Israelinhon.
Gipahimangnoan sa Ginoo si Manase ug ang iyang katawhan, apan wala sila mamati kaniya. Busa gipasulong sa Ginoo ang mga komander sa kasundalohan sa Asiria ngadto kanila. Gibihag nila si Manase, gikaw-itan ang iyang ilong, gikadenahan ug bronsi, ug gidala sa Babilonia. Sa diha na siya sa kalisod, nagpaubos gayod siya sa iyang kaugalingon ug nagpakilooy sa Ginoo nga iyang Dios, nga Dios usab sa iyang mga katigulangan. Ug sa dihang nagaampo siya, gipamatian siya sa Ginoo. Natandog ang Ginoo sa iyang pagpakilooy. Busa gipabalik siya sa Ginoo didto sa Jerusalem ug sa iyang gingharian. Ug nakaamgo si Manase nga ang Ginoo mao lang ang Dios.
Human niadto, gipatukod pag-usab ni Manase ang gawas nga paril sa Lungsod ni David, gikan sa kasadpang bahin sa yuta sa Gihon ngadto sa pultahan nga gitawag ug Isda,33:14 pultahan nga gitawag ug Isda: Tingali dinhi ginapaagi ang mga isda nga ginadala ngadto sa siyudad. ug libot sa bungtod sa Ofel, diin gihimo niyang mas habog ang paril. Unya nagbutang siyag mga komander sa tanang pinarilan nga mga lungsod sa Juda. Gipakuha niya gikan sa templo sa Ginoo ang mga dios sa taga-laing nasod ug ang mga rebulto. Gipakuha usab niya ang mga halaran sa bungtod nga gitukoran sa templo ug ang mga halaran sa ubang bahin sa Jerusalem, ug gipanglabay kini sa gawas sa siyudad. Unya gipaayo niya ang halaran alang sa Ginoo, ug gihalaran ug mga halad alang sa maayong relasyon, ug mga halad sa pagpasalamat. Gimandoan niya ang mga lumulupyo sa Juda nga mag-alagad sa Ginoo, ang Dios sa Israel. Naghalad gihapon ang mga tawo didto sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, apan gihalad na nila kini ngadto sa Ginoo nga ilang Dios.
Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Manase, apil ang iyang pag-ampo ngadto sa Dios ug ang gipanulti sa mga propeta kaniya sa ngalan sa Ginoo, ang Dios sa Israel, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. Ang pag-ampo ni Manase ug ang tubag sa Ginoo kaniya, apil na ang tanan niyang sala ug pagsupak sa Ginoo, nahisulat sa Libro sa mga Propeta. Nalista usab didto ang mga dapit nga gipatukoran niyag mga simbahan, mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera, ug sa uban pa nga mga dios-dios, sa panahon nga wala pa siya magpaubos sa iyang kaugalingon ngadto sa Dios. Sa pagkamatay ni Manase, gilubong siya didto sa iyang palasyo. Ug si Amon nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
