2 Cronica 24:1-27
Gipaayo ni Joas ang Templo
(2 Hari 12:1-16)
Nagaedad si Joas ug pito ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 40 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Zibia nga taga-Beersheba. Gihimo ni Joas ang maayo atubangan sa Ginoo sa tibuok panahon nga buhi pa si Jehoyada nga pari. Gipangitaan siya ni Jehoyada ug duha ka asawa, ug nakabaton siyag mga anak nga lalaki ug babaye.
Wala madugay, nakahukom si Joas sa pagpaayo sa templo sa Ginoo. Gipatawag niya ang mga pari ug mga Levita ug giingnan, “Lakaw kamo sa mga lungsod sa Juda ug kolektaha ninyo ang tinuig nga mga buhis sa mga Israelinhon aron atong mapaayo ang templo sa atong Dios. Buhata dayon ninyo kini.” Apan wala dayon motuman ang mga Levita.
Busa gipatawag ni Haring Joas si Jehoyada, ang pangulong pari ug gipangutana, “Nganong wala nimo ipakolekta sa mga Levita ang buhis sa mga lumulupyo sa Juda ug sa Jerusalem? Dili ba nga giuyonan man kini ni Moises nga alagad sa Ginoo, ug sa katilingban sa Israel nga ihatag alang sa Tolda sa sudlanan sa Kasabotan?”
(Sa milabay nga mga tuig gisulod sa mga anak sa daotang babaye nga si Atalia ang templo sa Dios ug gipanguha ang mga balaang kagamitan aron gamiton sa pagsimba sa mga imahen ni Baal.)
Busa nagmando si Haring Joas nga maghimog kahon nga butanganan sa kuwarta, ug ibutang kini sa gawas sa pultahan sa templo sa Ginoo. Unya naghatag silag pahibalo sa Juda ug sa Jerusalem nga kinahanglan dad-on sa mga tawo sa Ginoo ang ilang mga buhis, sumala sa gisugo ni Moises nga alagad sa Dios ngadto sa katawhan sa Israel sa didto pa sila sa kamingawan. Malipayon nga nanghatag ang tanang mga opisyal ug ang mga tawo. Gihulog nila ang ilang kuwarta sa kahon hangtod nga napuno kini.
Inigkapuno sa kahon, dad-on kini sa mga Levita ngadto sa mga opisyal sa hari. Ihapon sa sekretaryo sa hari ug sa opisyal sa pangulong pari ang kuwarta, ug pagkahuman ibalik na usab nila ang kahon didto sa pultahan sa templo. Mao kini ang ilang gihimo matag adlaw, ug daghan ang ilang natigom nga kuwarta. Unya gihatag ni Haring Joas ug ni Jehoyada ang kuwarta ngadto sa mga tawo nga nagadumala sa pagpaayo sa templo. Ug nanguha sila ug mga mason, panday, ug mga trabahante nga hanas sa puthaw ug bronsi. Kugihan kaayo ang mga trabahante busa paspas ang trabaho. Gipabarog nila pagbalik ang templo sa Dios sumala sa orihinal nga sukod niini, ug gipalig-on nila kini. Pagkahuman sa trabaho, gihatag nila pagbalik ngadto sa hari ug kang Jehoyada ang nahibilin nga kuwarta. Ug gigamit kini sa pagpahimog mga kagamitan alang sa templo sa Ginoo—mga gamit sa pagsimba, sa paghalad sa mga halad nga sinunog, apil ang mga yahong ug mga sudlanan nga bulawan ug plata. Ug samtang buhi pa si Jehoyada, nagpadayon ang paghalad sa mga halad nga sinunog sa templo sa Ginoo.
Nagkinabuhi si Jehoyada sulod sa taas nga mga katuigan, ug namatay siya sa edad nga 130 ka tuig. Gilubong siya sa lubnganan sa mga hari sa Lungsod ni David, tungod sa maayo niya nga nahimo sa Israel alang sa Dios ug sa iyang templo.
Apan human mamatay si Jehoyada, miadto ang mga opisyal sa Juda kang Haring Joas. Miyukbo sila sa hari agig pagtahod, ug namati ang hari sa ilang mga tambag. Gitalikdan nila ang templo sa Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan, ug misimba sa poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera ug sa uban pang mga dios-dios. Tungod sa ilang gihimo, nasuko ang Dios sa Juda ug sa Jerusalem. Bisan pa niini, nagpadala ang Ginoo ug mga propeta ngadto kanila aron pagdala kanila pagbalik ngadto kaniya. Apan wala sila mamati.
Unya gigamhan sa Espiritu sa Dios si Zacarias nga anak ni Jehoyada nga pari. Mitindog siya atubangan sa mga tawo ug miingon, “Mao kini ang gisulti sa Dios: Nganong ginasupak man ninyo ang mga sugo sa Ginoo? Dili kamo mouswag. Tungod kay gisalikway ninyo ang Ginoo, gisalikway usab niya kamo.”
Nagplano ang mga opisyal sa pagpatay kang Zacarias. Ug sa sugo mismo sa hari, gibato nila si Zacarias sa hawanan sa templo sa Ginoo, ug namatay siya. Gikalimtan ni Haring Joas ang kaayo nga gipakita ni Jehoyada nga amahan ni Zacarias ngadto kaniya. Gipatay niya si Zacarias. Mao kini ang giingon ni Zacarias sa dihang himalatyon na siya, “Hinaut nga makita sa Ginoo ang inyong gihimo, ug paninglon niya kamo.”
Sa pagsugod sa bag-ong tuig, gisulong sa mga sundalo sa Aram24:23 Aram: o, Syria. ang Juda. Napildi nila ang Juda ug ang Jerusalem, ug gipamatay nila ang mga pangulo sa Juda. Unya gidala nila sa ilang hari sa Damascus ang mga kabtangan nga ilang nailog. Bisan ug gamay ra ang mga sundalo sa Aram nga misulong, gipapildi sa Ginoo kanila ang daghang mga sundalo sa Juda tungod kay gisalikway nila ang Ginoo, ang Dios sa ilang mga katigulangan. Silot kini alang kang Joas.
Namiya ang mga taga-Aram ug nahibilin si Joas nga grabe kaayo nga nasamdan. Nagplano ang iyang mga opisyal sa pagpatay kaniya tungod sa iyang pagpatay sa anak ni Jehoyada nga pari. Gipatay nila siya diha sa iyang higdaanan. Gilubong siya sa Lungsod ni David, apan dili sa lubnganan sa mga hari.
Ang mga mipatay kaniya mao si Zabad24:26 Zabad: o, Jozabad. nga anak sa usa ka Amonihanon nga babaye nga si Shimeat, ug si Jehozabad nga anak sa usa ka Moabihanon nga babaye nga si Shimrit.24:26 Shimrit: o, Shomer. Ang mga estorya bahin sa mga anak ni Joas, sa mga panagna bahin kaniya, ug sa pagpaayo sa templo sa Dios, nahisulat sa komentaryo bahin sa Libro sa Mga Hari. Si Amazia nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
2 Cronica 25:1-28
Ang Paghari ni Amazia sa Juda
(2 Hari 14:1-20)
Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan25:1 Jehoadan: o, Jehoadin. nga taga-Jerusalem. Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod hingpit ang iyang pagsunod sa Ginoo. Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.”
Gitigom ni Amazia ang iyang mga sundalo nga gikan sa Juda ug Benjamin. Gigrupo niya sila sumala sa ilang pamilya ug gibutangan ug mga komander nga modumala sa tag-100 ug tag-1,000 ka mga sundalo. Unya giihap niya ang iyang mga sundalo nga nagaedad ug 20 ka tuig pataas, ug miabot ang ilang gidaghanon ug 300,000. Hanas silang tanan mogamit ug bangkaw ug taming. Nagkuha usab siyag 100,000 ka maisog nga mga sundalo gikan sa Israel. Nagbayad siyag 3,500 ka kilong pilak ingon nga ilang suhol.
Apan may usa ka alagad sa Dios nga miadto kang Amazia ug miingon, “Mahal nga Hari, ayaw pagkuhag mga sundalo gikan sa Israel kay wala na nagauban ang Ginoo sa Israel. Dili na siya motabang sa katawhan sa Efraim. Kon paubanon ninyo sila sa gira, mapildi gayod kamo bisan pag maayo kamong makig-away, kay ang Dios may gahom sa pagtabang o sa pagpapildi kaninyo.”
Miingon si Amazia sa alagad sa Dios, “Unsaon na man lang ang akong gibayad nga 3,500 ka kilong pilak?” Mitubag siya, “Ang Dios makahatag kanimog mas labaw pa niana.” Busa gipapauli ni Amazia ang mga sundalo nga taga-Efraim. Namauli sila nga may dakong kasuko sa Juda.
Nangisog si Amazia sa pagsulong. Gipangulohan niya ang iyang mga sundalo sa pag-adto sa kapatagan nga gitawag ug Asin, diin nakapatay silag 10,000 ka mga Edomihanon.25:11 Edomihanon: sa Hebreo, mga kaliwat ni Seir. Mao usab sa bersikulo 14. Gibihag pa nila ang 10,000 ka mga sundalo, ug gidala nila kini sa usa ka pangpang ug gihulog, ug nangadugmok ang mga lawas niini.
Sa laing bahin, ang mga sundalo nga gipapauli ni Amazia ug wala na paubana sa gira misulong sa mga lungsod sa Juda gikan sa Samaria paingon sa Bet Horon. Nakapatay silag 3,000 ka mga tawo ug nanguhag daghang mga kabtangan.
Pagbalik ni Amazia gikan sa ilang pagpamatay sa mga Edomihanon, gidala niya ang mga dios sa mga Edomihanon. Gihimo niya kini nga iyang kaugalingong dios, gisimba, ug gihalaran. Busa nasuko pag-ayo ang Ginoo kang Amazia. Nagpadala siyag propeta kang Amazia sa pag-ingon, “Nganong midangop ka man sa mga dios nga dili gani makaluwas sa ilang katawhan gikan sa imong kamot?”
Samtang nagsulti pa ang propeta, mitubag ang hari, “Nganong gitambagan mo man ako? Gihimo ko ba ikaw nga akong magtatambag? Paghilom, kay kon dili, ipapatay ko ikaw.” Busa mihilom ang propeta human niya kini isulti: “Nasayod ako nga sigurado gayod nga laglagon ka sa Dios tungod kay nagsimba ka sa mga dios ug wala ka mamati kanako.”
Human mikonsulta si Haring Amazia sa iyang mga magtatambag, nagpadala siyag mensahe sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu nga nagaingon: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Pagpuyo diha sa imong palasyo! Nganong mangita ka man ug samok nga magdalag kalaglagan alang kanimo ug sa Juda?”
Apan wala mamati si Amazia, kay pagbuot sa Dios nga itugyan siya sa mga kamot ni Jehoash tungod sa iyang pagsimba sa mga dios sa Edom. Busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh, ug gidala niya kini sa Jerusalem. Unya giguba ni Jehoash ang mga paril sa Jerusalem gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa pultahan sa may eskina, nga may gilay-on nga mga 600 ka piye. Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Dios nga giatiman niadto ni Obed Edom. Gipanguha usab niya ang mga bahandi sa palasyo, apil ang pipila ka mga bihag, ug gidala niya sa iyang pagbalik sa Samaria.
Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda ug Israel.
Sukad nga mitalikod si Amazia sa Ginoo, may mga tawo nga nagplano sa pagpatay kaniya sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David.25:28 Lungsod ni David: Sa ubang mga kopya sa Hebreo, Lungsod sa Juda.
