Neno Alifanyika Mwili
11:1 1Yn 1:2; Yn 17:5; Flp 2:6; Isa 55:11Hapo mwanzo alikuwako Neno, huyo Neno alikuwa pamoja na Mungu, naye Neno alikuwa Mungu. 21:2 Ufu 1:8; Mwa 1:1Tangu mwanzo huyo Neno alikuwa pamoja na Mungu.
31:3 Kol 1:16; Ebr 1:2Vitu vyote viliumbwa kwa yeye, wala pasipo yeye hakuna chochote kilichoumbwa ambacho kimeumbwa. 41:4 1Yn 5:20; Ufu 1:8; Yn 12:46Ndani yake ndimo ulimokuwa uzima na huo uzima ulikuwa nuru ya watu. 51:5 Yn 3:19Nuru hungʼaa gizani nalo giza halikuishinda.
61:6 Mt 3:1Alikuja mtu mmoja aliyetumwa kutoka kwa Mungu, jina lake Yohana. 71:7 Yn 3:26; 5:33; 3:15Alikuja kama shahidi apate kuishuhudia hiyo nuru, ili kwa kupitia kwake watu wote waweze kuamini. 81:8 Yn 1:20Yeye mwenyewe hakuwa ile nuru, bali alikuja kuishuhudia hiyo nuru. 91:9 1Yn 2:8; Isa 49:6Kwamba nuru halisi, imwangaziayo kila mtu ilikuwa inakuja ulimwenguni.
101:10 Yn 1:3; Ebr 1:2; 11; 3Huyo Neno alikuwako ulimwenguni na ingawa ulimwengu uliumbwa kupitia kwake, haukumtambua. 111:11 Lk 19:14; Mdo 3:26; 13:46Alikuja kwa walio wake, lakini wao hawakumpokea. 121:12 Isa 56:5; Rum 8:15; Gal 3:26; 2Pet 1:4; 1Yn 3:1Bali wote waliompokea, aliwapa uwezo wa kufanyika watoto wa Mungu, ndio wale waliaminio jina lake. 131:13 Tit 3:5; Yak 1:18Hawa ndio wasiozaliwa kwa damu, wala kwa mapenzi ya mwili au kwa mapenzi ya mtu, bali kwa mapenzi ya Mungu.
141:14 1Yn 1:1-2; 4:2; Yn 14:6Neno alifanyika mwili, akakaa miongoni mwetu, nasi tukauona utukufu wake, utukufu kama wa Mwana pekee atokaye kwa Baba, amejaa neema na kweli.
151:15 Yn 1:32; 3:32; 5:33; Mt 3:11; Mk 1:7; Lk 3:16; Yn 1:27, 30; 3:31; 8:58; Kol 1:17Yohana alishuhudia habari zake, akapaza sauti, akisema, “Huyu ndiye yule niliyewaambia kwamba, ‘Yeye ajaye baada yangu ni mkuu kuniliko mimi, kwa kuwa alikuwepo kabla yangu.’ ” 161:16 Kol 1:19; 2:9Kutokana na ukamilifu wake, sisi sote tumepokea neema juu ya neema. 171:17 Kum 32:46Kwa kuwa sheria ilitolewa kwa mkono wa Mose, lakini neema na kweli imekuja kupitia Yesu Kristo. 18Hakuna mtu yeyote aliyemwona Mungu wakati wowote, ila ni Mungu Mwana pekee, aliye kifuani mwa Baba ndiye ambaye amemdhihirisha.
Ushuhuda Wa Yohana Mbatizaji
(Mathayo 3:1-12; Marko 1:1-8; Luka 3:1-18)
191:19 Yn 7:1; 10:24Huu ndio ushuhuda wa Yohana wakati Wayahudi walipowatuma makuhani na Walawi kutoka Yerusalemu kumuuliza, “Wewe ni nani?” 201:20 Yn 3:28; Lk 3:15-16Yohana alikiri waziwazi pasipo kuficha akasema, “Mimi si Kristo.”1:20 Kristo maana yake ni Masiya, yaani Aliyetiwa mafuta.
211:21 Kum 18:15; Mt 11:4Wakamuuliza, “Wewe ni nani basi? Je, wewe ni Eliya?”
Yeye akajibu, “Hapana, mimi siye.”
“Je, wewe ni yule Nabii?”
Akajibu, “Hapana.”
22Ndipo wakasema, “Basi tuambie wewe ni nani ili tupate jibu la kuwapelekea wale waliotutuma. Wewe wasemaje juu yako mwenyewe?”
231:23 Mt 3:1; Isa 40:3Akawajibu kwa maneno ya nabii Isaya, akisema, “Mimi ni sauti ya mtu aliaye nyikani, ‘Yanyoosheni mapito ya Bwana.’ ”
24Basi walikuwa wametumwa watu kutoka kwa Mafarisayo 251:25 Mt 21:25wakamuuliza, “Kama wewe si Kristo, wala si Eliya na wala si yule Nabii, kwa nini basi unabatiza?”
261:26 Mt 3:11; Mk 1:7, 8Yohana akawajibu, “Mimi ninabatiza kwa maji,1:26 Hapa tafsiri zingine zinasema ndani ya maji. lakini katikati yenu yupo mtu msiyemjua. 271:27 Yn 3:26; Mdo 13:25Yeye ajaye baada yangu, sistahili hata kufungua kamba za viatu vyake.”
281:28 Yn 3:26; 10:40Mambo haya yote yalitukia huko Bethania, ngʼambo ya Mto Yordani, mahali Yohana alipokuwa akibatiza.
Yesu Mwana-Kondoo Wa Mungu
291:29 Mwa 22:8; Ufu 5:6Siku iliyofuata, Yohana alimwona Yesu akimjia akasema, “Tazama, Mwana-Kondoo wa Mungu aichukuaye dhambi ya ulimwengu! 301:30 Yn 15:27Huyu ndiye yule niliyewaambia kwamba, ‘Mtu anakuja baada yangu ambaye ni mkuu kuniliko mimi, kwa kuwa alikuwepo kabla yangu.’ 311:31 Mal 3:1; Mt 3:6; Lk 1:17, 76, 77; 3:3, 4Mimi mwenyewe sikumfahamu, lakini sababu ya kuja nikibatiza kwa maji ni ili yeye apate kufunuliwa kwa Israeli.”
321:32 Mt 3:16; Mk 1:10Kisha Yohana akatoa ushuhuda huu: “Nilimwona Roho akishuka kutoka mbinguni kama hua, akakaa juu yake. 331:33 Mk 1:4; Mt 3:11Mimi nisingemtambua, lakini yeye aliyenituma nibatize kwa maji alikuwa ameniambia, ‘Yule mtu utakayemwona Roho akimshukia na kukaa juu yake, huyo ndiye atakayebatiza kwa Roho Mtakatifu.’ 341:34 Mt 4:3Mimi mwenyewe nimeona jambo hili na ninashuhudia kuwa huyu ndiye Mwana wa Mungu.”
Wanafunzi Wa Kwanza Wa Yesu
351:35 Mt 3:1Siku iliyofuata, Yohana alikuwa huko tena pamoja na wanafunzi wake wawili. 361:36 Yn 1:29Alipomwona Yesu akipita, akasema, “Tazama, Mwana-Kondoo wa Mungu!”
37Wale wanafunzi wawili walipomsikia Yohana akisema haya, wakamfuata Yesu. 381:38 Mt 23:7Yesu akageuka, akawaona wakimfuata akawauliza, “Mnataka nini?”
Wakamwambia, “Rabi,” (maana yake Mwalimu), “Unaishi wapi?”
39Yesu akawajibu, “Njooni, nanyi mtapaona!”
Hivyo wakaenda na kupaona mahali alipokuwa anaishi, wakakaa naye siku ile, kwa kuwa ilikuwa yapata saa kumi.
401:40 Mt 4:18-22Andrea nduguye Simoni Petro, alikuwa mmoja wa wale wawili waliosikia yale Yohana aliyokuwa amesema, naye ndiye alimfuata Yesu. 411:41 Yn 4:25Kitu cha kwanza Andrea alichofanya ni kumtafuta Simoni nduguye na kumwambia, “Tumemwona Masiya” (yaani, Kristo). 421:42 Mwa 32:28; Mt 16:18Naye akamleta kwa Yesu.
Yesu akamwangalia na kusema, “Wewe ni Simoni mwana wa Yohana. Utaitwa Kefa” (ambalo limetafsiriwa Petro1:42 Petro kwa Kiyunani au Kefa kwa Kiaramu; maana yake ni Kipande cha mwamba.).
Yesu Awaita Filipo Na Nathanaeli
431:43 Mt 10:3; Yn 14:8-9; Mt 4:9Siku iliyofuata Yesu aliamua kwenda Galilaya. Akamkuta Filipo, akamwambia, “Nifuate.”
441:44 Yn 12:21Basi Filipo alikuwa mwenyeji wa Bethsaida, mji alikotoka Andrea na Petro. 451:45 Yn 21:2; Lk 24:27; Mt 2:23; Lk 3:23Filipo naye akamkuta Nathanaeli na kumwambia, “Tumemwona yeye ambaye Mose aliandika habari zake katika Sheria na ambaye pia manabii waliandika kumhusu, yaani, Yesu wa Nazareti, mwana wa Yosefu.”
461:46 Yn 7:41-42, 52Nathanaeli akauliza, “Nazareti! Je, kitu chochote chema chaweza kutoka Nazareti?” Filipo akamwambia, “Njoo uone.”
471:47 Za 32:2; Rum 9:4-6Yesu alipomwona Nathanaeli anakaribia, akanena habari zake akasema, “Tazama huyu ni Mwisraeli kweli kweli; hana hila ndani yake.”
48Nathanaeli akamuuliza, “Umenifahamuje?”
Yesu akamjibu, “Nilikuona ulipokuwa bado uko chini ya mtini, kabla hata Filipo hajakuita.”
491:49 Mt 23:7; 4:3; 2; 2; 27:42Nathanaeli akamwambia, “Rabi, wewe ni Mwana wa Mungu! Wewe ni Mfalme wa Israeli!”
50Yesu akamwambia, “Unaamini kwa kuwa nilikuambia nilikuona ulipokuwa bado uko chini ya mtini? Basi utaona mambo makuu zaidi kuliko hilo.” 511:51 Mt 3:16; 8:20; Mwa 28:12Ndipo akawaambia, “Amin, amin nawaambia, ninyi mtaona mbingu ikifunguka na malaika wa Mungu wakipanda na kushuka juu ya Mwana wa Adamu.”
Ang Pulong nga Ginahalinan sang Kabuhi
1Sang una pa nga daan,1:1 Sang una pa nga daan: ukon, Sang wala pa matuga ang kalibutan. ara na ang ginatawag nga Pulong. Ang Pulong kaupod na sang Dios, kag ang Pulong mismo Dios. 2Halin pa gid sang una ang Pulong kaupod na sang Dios. 3Paagi sa iya, ginhimo ang tanan nga butang, kag wala gid sing may nahimo nga indi paagi sa iya. 4Ang Pulong amo ang ginahalinan sang kabuhi. Kag ini nga kabuhi pareho sa suga tungod kay amo ini ang nagapasanag sa hunahuna sang mga tawo. 5Ini nga suga nagapasanag sa kadulom1:5 kadulom: buot silingon, kalibutan nga nadulman tungod sang sala. kag ang iya kasanag wala nadaog sang kadulom.1:5 wala nadaog sang kadulom: ukon, wala naintiendihan sang mga ara sa kadulom.
6Karon may tawo nga ginpadala sang Dios. Ang iya ngalan si Juan. 7Ginpadala siya sang Dios sa pagsugid kon sin-o ang suga, agod paagi sa iya pagsugid magatuo ang tanan nga tawo. 8Indi si Juan ang suga, kundi nag-abot siya sa pagsugid kon sin-o ang suga. 9Si Jesu-Cristo amo ang matuod nga suga nga nag-abot diri sa kalibutan kag nagapasanag sa hunahuna sang tanan nga tawo. 10Nag-abot siya diri sa kalibutan. Kag bisan ginhimo ang kalibutan paagi sa iya, ang mga tawo sang kalibutan1:10 mga tawo sang kalibutan: buot silingon, mga tawo nga nagasunod sa malaot nga pagginawi kag prinsipyo sang kalibutan. wala nagkilala sa iya. 11Nagkadto siya sa iya mismo mga kasimanwa, pero ang kalabanan sa ila wala magbaton sa iya. 12Pero ang bisan sin-o nga nagbaton kag nagtuo sa iya1:12 sa iya: sa literal, sa iya ngalan. ginhatagan niya sing kinamatarong1:12 kinamatarong ukon, katungod. nga mangin anak sang Dios. 13Nangin anak sila sang Dios indi paagi sa lawasnon nga pagkatawo ukon sa pagbuot sang tawo, kundi paagi sa pagbuot sang Dios.
14Ang Pulong nagpakatawo kag nagpakig-upod diri sa aton. Nakita namon ang iya kadungganan bilang bugtong nga Anak sang Amay. Maluluy-on gid siya kag puro kamatuoran ang iya ginasugid.
15Nagpamatuod si Juan parte sa iya. Nagsiling siya, “Siya amo ang akon ginasiling nga magaabot nga ulihi sa akon. Pero labaw pa siya sang sa akon, kay sa wala pa ako natawo, ara na siya nga daan.”
16Tungod sa dako nga kaluoy ni Cristo ang iya mga pagpakamaayo sa aton tanan nagasinunod-sunod lang. 17Ang Kasuguan ginhatag sang Dios sa aton paagi kay Moises, pero ang kaluoy kag ang kamatuoran nag-abot sa aton paagi kay Jesu-Cristo. 18Wala gid sing bisan sin-o nga tawo nga nakakita sa Dios nga Amay. Pero ginpakilala siya sa aton sang bugtong nga Anak nga Dios nga kaupod permi sang Amay.1:18 nga kaupod permi sang Amay: ukon, nga ginahigugma sang Amay; sa literal, nga ara sa dughan sang Amay.
Ang Mensahi ni Juan nga Manugbautiso
(Mat. 3:1-12; Mar. 1:2-8; Luc. 3:1-18)
19Nagpamatuod si Juan parte kay Jesus sang ginpakadto sa iya sang mga lider sang mga Judio sa Jerusalem ang pila ka mga pari kag mga Levita agod pamangkuton siya kon sin-o gid siya. 20Ginprangka sila ni Juan, “Indi ako ang Cristo nga inyo ginahulat.” 21Nagpamangkot sila, “Kon indi ikaw ang Cristo, sin-o? Si Elias nga propeta?” Nagsabat si Juan, “Indi ako si Elias.” Gani nagsiling sila liwat, “Siguro ikaw ang ginasiling nga Propeta nga magaabot?” Pero nagsabat naman si Juan nga indi siya ang Propeta nga ila ginasiling. 22Gani nagsiling sila, “Ti sugiri kami kon sin-o gid ikaw agod may isugid man kami sa mga nagsugo sa amon. Ano ang masiling mo parte sa imo kaugalingon?” 23Nagsabat si Juan, “Ako ang tawo nga gintagna ni Isaias nga propeta. Indi bala nagsiling siya,
‘May magawali sing mabaskog sa kamingawan. Magasiling siya sa mga tawo,
Tadlunga ang alagyan nga pagaagyan sang Ginoo!’ ”1:23 Isa. 40:3.
24Ang mga nagsugo gali sa ato nga mga tawo nga nagkadto kay Juan amo ang mga Pariseo.1:24 Ukon, Ang iban sa mga ginsugo nga mga tawo nga magkadto kay Juan mga Pariseo. 25Ginpamangkot nila liwat si Juan, “Ngaa nga nagapangbautiso ka sang mga tawo kon indi ikaw ang Cristo, ukon si Elias, ukon ang Propeta nga amon ginahulat nga mag-abot?” 26Nagsabat si Juan, “Ako nagapangbautiso sa tubig, pero may ara sa inyo subong nga wala ninyo makilala. 27Siya ang ginasiling ko nga magaabot nga nagasunod sa akon, pero indi gani ako takos nga mangin iya suluguon.”1:27 indi gani ako takos nga mangin iya suluguon: sa literal, indi gani ako takos sa paghubad sang iya sandalyas.
28Natabo ini sa Betania, sa tabok sang Suba sang Jordan, nga sa diin nagapangbautiso si Juan.
Ang Karnero sang Dios
29Sang madason nga adlaw nakita ni Juan si Jesus nga nagapalapit sa iya. Nagsiling dayon si Juan sa mga tawo, “Ari na ang Karnero sang Dios nga inughalad agod magkuha sang sala sang mga tawo sa kalibutan. 30Siya amo ang akon ginasiling nga magaabot nga ulihi sa akon, pero mas labaw pa siya sang sa akon, kay sa wala pa ako natawo, ara na siya nga daan. 31Sang una bisan gani ako wala makakilala kon sin-o gid siya. Pero nagkadto ako diri nga nagapangbautiso sa tubig agod ipakilala siya sa mga taga-Israel. 32Nagapamatuod ako nga nakita ko ang Espiritu Santo nga nagkunsad sa iya halin sa langit nga pareho sang pating kag nagpabilin sa iya. 33Sang una bisan gani ako wala makakilala kon sin-o gid siya, pero ang Dios nga nagsugo sa akon nga magbautiso sa tubig amo ang nagsiling nga daan sa akon nga kon makita ko na gani ang Espiritu Santo nga magkunsad kag magpabilin sa isa ka tawo, ina nga tawo amo ang magabautiso sa Espiritu Santo. 34Kag ina nakita ko gid. Gani napamatud-an ko gid nga siya amo ang Anak sang Dios.”
Ang Nahauna nga mga Sumulunod ni Jesus
35Sang madason nga adlaw, didto naman si Juan kaupod ang duha ka tawo nga iya sumulunod. 36Pagkakita niya kay Jesus nga nagalabay, nagsiling siya, “Ari na ang Karnero sang Dios.”1:36 Karnero sang Dios: buot silingon, si Jesus pareho sang karnero nga ihalad para sa kapatawaran sang sala sang mga tawo. 37Pagkabati sadto sang duha niya ka sumulunod, nagsunod sila dayon kay Jesus. 38Pagbalikid ni Jesus, nakita niya sila nga nagasunod. Gani nagpamangkot siya, “Ano bala ang inyo kinahanglan?” Nagsabat sila, “Rabbi, sa diin ka bala nagaestar?” (Ang buot silingon sang Rabbi “Manunudlo.”) 39Nagsiling siya, “Dali, upod kamo sa akon agod makita ninyo.” Gani nag-upod sila kag nakita nila ang iya ginaestaran. Mga alas kuwatro na sadto sang hapon, gani didto na lang sila nagpabilin hasta mag-aga. 40Ang isa sa duha nga nakabati sa ginsiling ni Juan kag nagsunod kay Jesus amo si Andres nga utod ni Simon Pedro. 41Pagkaaga, ginpangita niya dayon ang iya utod nga si Simon kag ginsugiran niya nga nakita nila ang Mesias. (Ang buot silingon sang Mesias “Cristo.”) 42Dayon gindala niya si Simon kay Jesus. Pag-abot nila kay Jesus, gintulok ni Jesus si Simon kag nagsiling, “Ikaw si Simon nga anak ni Juan. Pero halin subong tawgon ka na nga Cefas.” (Ang Cefas pareho man sa ngalan nga Pedro nga ang buot silingon “bato”.)
Gintawag ni Jesus si Felipe kag si Natanael
43Sang madason nga adlaw, nagdesisyon si Jesus nga magkadto sa Galilea. Pag-abot niya didto, nakita niya si Felipe kag ginsilingan, “Dali, sunod sa akon!” 44(Si Felipe nga ini taga-Betsaida.1:44 Betsaida: isa ka lugar sa probinsya sang Galilea. Taga-didto man si Andres kag si Pedro.) 45Dayon ginpangita ni Felipe si Natanael. Kag sang nakita na niya, nagsiling siya sa iya, “Nakita na namon ang tawo nga ginmitlang ni Moises sa Kasuguan kag ginmitlang man sa ginsulat sang mga propeta. Siya gali amo si Jesus nga taga-Nazaret nga anak ni Jose.” 46Nagsiling si Natanael, “May ara bala nga maayo halin sa Nazaret?” Nagsabat si Felipe, “Dali, upod bala agod makita mo.”
47Pagkakita ni Jesus kay Natanael nga nagapalapit sa iya, nagsiling siya, “Ari ang matuod nga Israelinhon nga wala gid nagadaya.”1:47 wala gid nagadaya: ukon, wala gid nagabutig. 48Nagsiling dayon si Natanael sa iya, “Ngaa kilala mo ako?” Nagsabat si Jesus, “Sa wala ka pa gintawag ni Felipe, nakita ko na ikaw didto sa idalom sang kahoy nga higera.” 49Gani nagsiling si Natanael, “Manunudlo,” matuod gid nga ikaw ang Anak sang Dios! Ikaw ang hari sang Israel. 50Nagsiling dayon si Jesus sa iya, “Nagatuo ka bala sa akon tungod kay nagsiling ako sa imo nga nakita ko ikaw didto sa idalom sang kahoy nga higera? Mas sobra pa dira ang imo makita sa pila ka adlaw.” 51Kag nagsiling pa gid si Jesus sa iya, “Sa pagkamatuod, ginasugid ko sa inyo nga magaabot ang adlaw nga makita ninyo ang langit nga nagaabri kag makita man ninyo ang mga anghel sang Dios nga nagasaka-panaog pakadto sa akon nga Anak sang Tawo.”
