Mithali 30 – NEN & NVI

Kiswahili Contemporary Version

Mithali 30:1-33

Misemo Ya Aguri

130:1 Mit 22:17Misemo ya Aguri mwana wa Yake, usia:

Huyu mtu alimwambia Ithieli,

naam, kwa Ithieli na kwa Ukali:

230:2 Za 73:22“Mimi ni mjinga kuliko wanadamu wote;

sina ufahamu wa kibinadamu.

330:3 Mit 9:10Sijajifunza hekima,

wala sina maarifa ya kumjua yeye Aliye Mtakatifu.

430:4 Kum 30:12; Ufu 19:12; Yn 3:13; Ay 26:8; Efe 4:7-10Ni nani ameshapanda mbinguni na kushuka?

Ni nani ameshakusanya upepo

kwenye vitanga vya mikono yake?

Ni nani ameshafungia maji kwenye nguo yake?

Ni nani ameimarisha miisho yote ya dunia?

Jina lake ni nani, na mwanawe anaitwa nani?

Niambie kama unajua!

530:5 Za 18:30; 12:6; 84:11“Kila neno la Mungu ni kamilifu;

yeye ni ngao kwa wale wanaomkimbilia.

630:6 Kum 12:32; Ufu 22:18Usiongeze kwenye maneno yake,

ama atakukemea na kukuthibitisha kuwa mwongo.

7“Ninakuomba vitu viwili, Ee Bwana;

usininyime kabla sijafa:

830:8 Mt 6:18Uutenge mbali nami udanganyifu na uongo;

usinipe umaskini wala utajiri,

bali unipe chakula cha kunitosha kila siku.

930:9 Neh 9:25; Kum 6:12; 8:12; Yos 24:27; Hos 13:6Nisije nikawa na vingi vya kuzidi nikakukana

na kusema, ‘Bwana ni nani?’

Au nisije nikawa maskini nikaiba,

nami nikaliaibisha jina la Mungu wangu.

10“Usimchongee mtumishi kwa bwana wake,

asije akakulaani, ukapatilizwa kwalo.

1130:11 Mit 20:20“Wako watu wale ambao huwalaani baba zao

na wala hawawabariki mama zao;

1230:12 Lk 18:11; Mit 16:2; Yer 2:23-35wale ambao ni safi machoni pao wenyewe

kumbe hawakuoshwa uchafu wao;

1330:13 Ay 41:34wale ambao daima macho yao ni ya kiburi,

ambao kutazama kwao ni kwa dharau;

1430:14 Ay 24:9; 29:17; Za 14:4; 57:4; Amo 8:4; Mik 2:2wale ambao meno yao ni panga

na ambao mataya yao yamewekwa visu

kuwaangamiza maskini katika nchi,

na wahitaji kutoka miongoni mwa wanadamu.

1530:15 Mit 27:20“Mruba anao binti wawili waliao,

‘Nipe! Nipe!’

“Kuna vitu vitatu visivyotosheka kamwe,

naam, viko vinne visivyosema, ‘Yatosha!’:

1630:16 Isa 5:14; Hab 2:5Ni kaburi, tumbo lisilozaa,

nchi isiyoshiba maji kamwe,

na moto, usiosema kamwe, ‘Yatosha!’

1730:17 Kum 21:18-21; Mit 20:20; Law 20:9; Ay 15:23“Jicho lile limdhihakilo baba,

lile linalodharau kumtii mama,

litangʼolewa na kunguru wa bondeni,

litaliwa na tai.

18“Kuna vitu vitatu vinavyonishangaza sana,

naam, vinne nisivyovielewa:

19Ni mwendo wa tai katika anga,

mwendo wa nyoka juu ya mwamba,

mwendo wa meli katika maji makuu ya bahari,

nao mwendo wa mtu pamoja na msichana.

2030:20 Mit 5:6“Huu ndio mwendo wa mwanamke mzinzi,

hula akapangusa kinywa chake na kusema,

‘Sikufanya chochote kibaya.’

21“Kwa mambo matatu nchi hutetemeka,

naam, kwa mambo manne haiwezi kuvumilia:

2230:22 Mit 19:10; 29:2; Mhu 10:7Mtumwa awapo mfalme,

mpumbavu ashibapo chakula,

23mwanamke asiyependwa aolewapo,

naye mtumishi wa kike achukuapo nafasi ya bibi yake.

24“Vitu vinne duniani vilivyo vidogo,

lakini vina akili nyingi sana:

2530:25 Mit 6:6-8Mchwa ni viumbe wenye nguvu ndogo,

hata hivyo hujiwekea akiba ya chakula chao wakati wa kiangazi.

2630:26 Za 104:18Pelele ni viumbe vyenye uwezo mdogo

hata hivyo hujitengenezea nyumba zao kwenye miamba.

2730:27 Kut 10:4Nzige hawana mfalme,

hata hivyo huenda pamoja vikosi vikosi.

28Mjusi anaweza kushikwa kwa mkono,

hata hivyo huonekana katika majumba ya kifalme.

29“Viko vitu vitatu ambavyo vinapendeza katika mwendo wao,

naam, vinne ambavyo hutembea kwa mwendo wa madaha:

30simba, mwenye nguvu miongoni mwa wanyama,

asiyerudi nyuma kwa chochote;

31jogoo atembeaye kwa maringo, pia beberu,

naye mfalme pamoja na jeshi lake lililomzunguka.

3230:32 Ay 21:5; 29:9; Mhu 8:3; Mik 7:16“Ikiwa umefanya upumbavu na ukajitukuza mwenyewe,

au kama umepanga mabaya,

basi funika mdomo wako na mkono wako.

33Kwa maana kama vile kusukasuka maziwa hutoa siagi,

na pia kule kufinya pua hutoa damu,

kadhalika kuchochea hasira hutokeza ugomvi.”

Nueva Versión Internacional

Proverbios 30:1-33

Dichos de Agur

1Dichos de Agur, hijo de Jaqué. Mensaje.30:1 hijo de Jaqué. Mensaje. Alt. hijo de Jaqué de Masa.

Palabras de este varón:

«Cansado estoy, oh Dios;

cansado estoy, oh Dios, y débil.30:1 Cansado … y débil. Alt. A Itiel, a Itiel y a Ucal.

2Soy el más ignorante de todos los hombres;

no hay en mí discernimiento humano.

3No he adquirido sabiduría

ni tengo conocimiento del Dios Santo.

4¿Quién ha subido a los cielos

y descendido de ellos?

¿Quién puede atrapar el viento en sus manos

o envolver el mar en su manto?

¿Quién ha establecido los límites de la tierra?

¿Quién conoce su nombre o el de su hijo?

Seguramente tú lo sabes.

5»Toda palabra de Dios es purificada;

Dios es escudo a los que en él buscan refugio.

6No añadas nada a sus palabras,

no sea que te reprenda y te exponga como a un mentiroso.

7»Solo dos cosas te pido, Dios;

no me las niegues antes de que muera:

8Aleja de mí la falsedad y la mentira;

no me des pobreza ni riquezas,

sino solo el pan de cada día.

9Porque teniendo mucho, podría desconocerte

y decir: “¿Y quién es el Señor?”.

Y teniendo poco, podría llegar a robar

y deshonrar así el nombre de mi Dios.

10»No ofendas al esclavo delante de su amo,

pues podría maldecirte y sufrirías las consecuencias.

11»Hay quienes maldicen a su padre

y no bendicen a su madre.

12Hay quienes se creen muy puros,

pero no se han purificado de su impureza.

13Hay quienes se creen muy importantes

y a todos miran con desdén.

14Hay quienes tienen espadas por dientes

y cuchillos por mandíbulas;

para devorar a los pobres de la tierra

y a los menesterosos de este mundo.

15»La sanguijuela tiene dos hijas

que solo dicen: “Dame, dame”.

»Tres cosas hay que nunca se sacian

y una cuarta que nunca dice “¡Basta!”:

16el sepulcro,30:16 sepulcro. Lit. Seol.

el vientre estéril,

la tierra, que nunca se sacia de agua,

y el fuego, que nunca dice “¡Basta!”.

17»Al que mira con desdén a su padre

y desprecia a su anciana madre,

que los cuervos del valle le saquen los ojos

y que se lo coman los buitres.

18»Tres cosas hay que me causan asombro

y una cuarta que no alcanzo a comprender:

19el rastro del águila en el cielo,

el rastro de la serpiente en la roca,

el rastro del barco en alta mar

y el rastro del hombre en la mujer joven.

20»Así procede la adúltera:

come, se limpia la boca

y afirma: “Nada malo he cometido”.

21»Tres cosas hacen temblar la tierra

y una cuarta la hace estremecer:

22el siervo que llega a ser rey,

el necio al que le sobra comida,

23la mujer rechazada que llega a casarse

y la criada que suplanta a su señora.

24»Cuatro cosas hay pequeñas en el mundo,

pero que son más sabias que los sabios:

25las hormigas, animalitos de escasas fuerzas,

pero que almacenan su comida en el verano;

26los tejones, animalitos de poca monta,

pero que construyen su casa entre las rocas;

27las langostas, que no tienen rey,

pero que avanzan en formación perfecta;

28las lagartijas, que se atrapan con la mano,

pero habitan hasta en los palacios de reyes.

29»Tres cosas hay que caminan con elegancia

y una cuarta de paso imponente:

30el león, poderoso entre las bestias, que no retrocede ante nada;

31el gallo altivo,30:31 el gallo altivo. Lit. el apretado de hombros.

el macho cabrío

y el rey al frente de su ejército.30:31 el rey … ejército. Alt. el rey contra quien su pueblo no se subleva.

32»Si como un necio te has engreído

o si algo maquinas, ponte a pensar30:32 ponte a pensar. Lit. mano a la boca.

33que batiendo la leche se obtiene mantequilla,

que sonándose fuerte sangra la nariz

y que provocando la ira se acaba peleando».