Mithali 24 – NEN & YCB

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 24:1-34

124:1 Mit 3:31-32; 23:17-18Usiwaonee wivu watu waovu,

usitamani ushirika nao;

224:2 Za 2:1; 10:7; Isa 32:6; 55:7-8; 59:7; 65:2; Hos 4:1kwa maana mioyo yao hupanga mambo ya jeuri,

nayo midomo yao husema juu ya kuleta madhara.

324:3 Mit 14:1Kwa hekima nyumba hujengwa,

nayo kwa njia ya ufahamu huimarishwa

424:4 Mit 8:21kwa njia ya maarifa vyumba vyake hujazwa

vitu vya thamani na vya kupendeza.

524:5 Mit 21:22Mtu mwenye hekima ana uwezo mkubwa,

naye mtu mwenye maarifa huongeza nguvu,

624:6 Mit 11:14; Lk 14:31kwa kufanya vita unahitaji uongozi

na kwa ushindi washauri wengi.

724:7 Za 10:5; Mit 14:6Hekima i juu mno kwa mpumbavu,

katika kusanyiko langoni

hana lolote la kusema.

824:8 Rum 1:30Yeye apangaye mabaya

atajulikana kama mtu wa hila.

924:9 Mwa 6:5; Za 119:113; Mt 9:4; Mdo 8:22; 2Kor 10:524:9 Mwa 6:5; Mdo 8:22; 2Kor 10:5Mipango ya upumbavu ni dhambi,

watu huchukizwa na mwenye dhihaka.

1024:10 Yer 51:46; Ebr 12:3Ukikata tamaa wakati wa taabu,

jinsi gani nguvu zako ni kidogo!

1124:11 Isa 58:6-7; 1Yn 3:16; Za 82:4Okoa wale wanaoongozwa kwenye kifo;

wazuie wote wanaojikokota

kuelekea machinjoni.

1224:12 Za 139:2; Mit 16:24; 21:2; Yer 32:19; Mt 16:24Kama mkisema, “Lakini hatukujua lolote kuhusu hili,”

je, yule apimaye mioyo halitambui hili?

Je, yule awalindaye maisha yenu halijui hili?

Je, hatamlipa kila mtu kulingana na aliyotenda?

1324:13 Wim 5:1Ule asali mwanangu, kwa kuwa ni nzuri;

asali kutoka kwenye sega ni tamu kwa kuonja.

1424:14 Za 119:103; Mit 16:24; 23:18Ujue pia kwamba hekima ni tamu kwa nafsi yako,

kama ukiipata, kuna matumaini kwako ya siku zijazo,

nalo tumaini lako halitakatiliwa mbali.

1524:15 Za 10:9, 10Usivizie kama haramia afanyavyo ili kuyashambulia

makao ya mwenye haki,

wala usiyavamie makazi yake,

1624:16 Ay 5:19; Mik 7:8; Za 34:19Kwa maana ingawa mtu mwenye haki huanguka mara saba, huinuka tena,

lakini waovu huangushwa chini na maafa.

1724:17 Oba 1:12; Ay 31:29Usitazame kwa kufurahia adui yako aangukapo;

wakati ajikwaapo,

usiruhusu moyo wako ushangilie.

1824:18 Ay 31:29Bwana asije akaona na kuchukia

akaiondoa ghadhabu yake mbali naye.

1924:19 Za 37:1Usikasirike kwa sababu ya watu wabaya

wala usiwaonee wivu waovu,

2024:20 Ay 18:5; Mit 13:9; Isa 3:11kwa maana mtu mbaya hana tumaini la siku zijazo,

nayo taa ya waovu itazimwa.

2124:21 Rum 13:1-7; 1Pet 2:17Mwanangu, mche Bwana na mfalme,

wala usijiunge na waasi,

2224:22 Za 73:19kwa maana hao wawili watatuma maangamizi ya ghafula juu yao,

naye ni nani ajuaye maafa wawezayo kuleta?

Misemo Zaidi Ya Wenye Hekima

2324:23 Kut 18:16; Law 19:15; 2Nya 19:7; Za 72:2; Yer 22:16; Yn 7:24Hii pia ni misemo ya wenye hekima:

Kuonyesha upendeleo katika hukumu si vyema:

2424:24 Isa 5:23; Mit 17:15Yeyote amwambiaye mwenye hatia,

“Wewe huna hatia,”

Kabila zitamlaani

na mataifa yatamkana.

25Bali itakuwa vyema kwa wale watakaowatia hatiani wenye hatia,

nazo baraka tele zitawajilia juu yao.

26Jawabu la uaminifu

ni kama busu la midomoni.

2724:27 1Fal 5:17, 18; Lk 14:28Maliza kazi zako za nje,

nawe uweke mashamba yako tayari,

baada ya hayo, jenga nyumba yako.

2824:28 Za 7:4; Efe 4:25Usishuhudie dhidi ya jirani yako bila sababu,

au kutumia midomo yako kudanganya.

2924:29 Mit 20:22; Rum 12:17; Mt 5:39Usiseme, “Nitamtenda kama alivyonitenda mimi;

nitamlipiza mtu yule kwa kile alichonitendea.”

3024:30 Mit 6:6-11; 26:13-16Nilipita karibu na shamba la mvivu,

karibu na shamba la mizabibu la mtu asiye na akili,

3124:31 Yer 4:3; Ebr 6:8miiba ilikuwa imeota kila mahali,

ardhi ilikuwa imefunikwa na magugu, na

ukuta wa mawe ulikuwa umebomoka.

32Nikatafakari moyoni mwangu lile nililoliona,

nami nikajifunza somo kutokana na niliyoyaona:

3324:33 Mit 6:10Bado kulala kidogo, kusinzia kidogo,

bado kukunja mikono kidogo upate kupumzika:

3424:34 Mit 10:4; Mhu 10:18hivyo umaskini utakuja juu yako kama mnyangʼanyi,

na kupungukiwa kutakujia kama mtu mwenye silaha.

Bíbélì Mímọ́ Yorùbá Òde Òn

Òwe 24:1-34

1Má ṣe ṣe ìlara àwọn ènìyàn búburú

má ṣe jẹ́ kí àwùjọ wọn wù ọ́;

2nítorí ọkàn wọn ń gbèrò ohun búburú,

ètè wọn sì ń sọ̀rọ̀ nípa dídá rúgúdù sílẹ̀.

3Nípa ọgbọ́n ni ilé di kíkọ́

nípa òye sì ni ó ti fìdímúlẹ̀;

4nípa ìmọ̀ ni àwọn yàrá rẹ̀ kún

pẹ̀lú àwọn ohun ọ̀ṣọ́ tí ó lẹ́wà tí ó sì ṣọ̀wọ́n.

5Ọlọ́gbọ́n ènìyàn ní agbára púpọ̀,

ènìyàn tí ó ní ìmọ̀ sì ń ní agbára sí i.

6Láti jagun, ó nílò ìtọ́sọ́nà:

nínú ìṣẹ́gun ni ọ̀pọ̀ onígbìmọ̀.

7Ọgbọ́n ga ju fún aṣiwèrè

àti gbọ̀ngàn ìlú níbi ibodè kò ní ohun tí yóò wí.

8Ẹni tí ń pète ibi

ni a ó mọ̀ bí ènìyàn ibi.

9Ète òmùgọ̀ ènìyàn jẹ́ ẹ̀ṣẹ̀,

àwọn ènìyàn sì kórìíra ẹlẹ́gàn.

10Bí ìwọ bá dákú lásìkò ìdààmú

báwo ni agbára rẹ ha ti kéré tó!

11Gba àwọn tí a ń wọ́ lọ sí ibi ikú là;

fa àwọn tó ń ta gbọ̀nọ́ngbọ̀nọ́n lọ sí ibi ìparun padà.

12Bí ìwọ bá wí pé, “Ṣùgbọ́n a kò mọ nǹkan kan nípa èyí,”

ǹjẹ́ ẹni tí ń díwọ̀n ọkàn kò kíyèsi i? Ǹjẹ́ ẹni tí ń ṣọ́ ẹ̀mí rẹ kò mọ̀ ọ́n?

Ǹjẹ́ kò ní san án fún ẹnìkọ̀ọ̀kan gẹ́gẹ́ bí ohun tí ó ti ṣe?

13Jẹ oyin, ìwọ ọmọ mi, nítorí tí ó dára,

oyin láti inú afárá oyin dùn lẹ́nu.

14Mọ̀ pẹ̀lú pé ọgbọ́n pẹ̀lú dùn fún ọkàn rẹ

bí ìwọ bá rí i ìrètí ọjọ́ iwájú wà fún ọ

ìrètí rẹ kì yóò sì já ṣófo.

15Má ṣe ba ní ibùba bí ènìyàn búburú

láti gba ibùjókòó olódodo,

má ṣe fi ibi ìsinmi rẹ̀ ṣe ìjẹ;

16nítorí bí olódodo ènìyàn bá tilẹ̀ ṣubú ní ìgbà méje, yóò tún padà dìde sá á ni,

ṣùgbọ́n ìdààmú yóò fa ènìyàn búburú lulẹ̀.

17Má ṣe yọ̀ nígbà tí ọ̀tá rẹ bá ṣubú;

nígbà tí ó bá kọsẹ̀, má ṣe jẹ́ kí ọkàn rẹ kí ó yọ̀.

18Àìṣe bẹ́ẹ̀ Olúwa yóò rí i yóò sì bínú

yóò sì yí ìbínú rẹ̀ padà kúrò lọ́dọ̀ rẹ̀.

19Má ṣe fòyà nítorí àwọn ènìyàn ibi

tàbí jowú àwọn ènìyàn búburú,

20nítorí ẹni ibi kò ní ìrètí ọjọ́ iwájú

a ó sì pa fìtílà àwọn ènìyàn búburú kú.

21Bẹ̀rù Olúwa àti ọba, ọmọ mi,

má sì ṣe darapọ̀ pẹ̀lú àwọn olórí kunkun.

22Nítorí àwọn méjèèjì yóò rán ìparun òjijì sórí wọn,

ta ni ó sì mọ irú ìyọnu tí wọ́n lè mú wá?

Àwọn ọrọ̀ ọlọ́gbọ́n mìíràn

23Àwọn wọ̀nyí pẹ̀lú tún jẹ́ ọ̀rọ̀ ọlọ́gbọ́n:

láti ṣe ojúsàájú níbi ìdájọ́ kò dára rárá.

24Ẹnikẹ́ni tí ó wí fún ẹlẹ́bi pé, “Ìwọ lo jàre,”

àwọn ènìyàn yóò ṣẹ́ èpè fún un àwọn orílẹ̀-èdè yóò sì kọ̀ ọ́.

25Ṣùgbọ́n yóò dára fún àwọn tí ń dá ẹlẹ́bi lẹ́bi,

ọ̀pọ̀ ìbùkún yóò sì wá sórí wọn.

26Ìdáhùn òtítọ́

dàbí ìfẹnukoni ní ẹnu.

27Parí gbogbo iṣẹ́ ajé rẹ

sì rí i pé oko rẹ ti ṣe dáradára;

lẹ́yìn náà kọ́ ilé rẹ.

28Má ṣe rojọ́ èké mọ́ aládùúgbò rẹ láìnídìí,

tàbí kí o fi ètè rẹ tannijẹ.

29Má ṣe wí pé, “Èmi yóò ṣe é fún un gẹ́gẹ́ bí ó ti ṣe fún mi;

Èmi yóò san ohun tí ó ṣe fún mi padà fún un.”

30Mo kọjá níbi oko ọ̀lẹ,

mo kọjá níbi ọgbà àjàrà aláìgbọ́n ènìyàn;

31ẹ̀gún ti hù ní ibi gbogbo,

koríko ti gba gbogbo oko náà.

32Mo fi ọkàn mi sí nǹkan tí mo kíyèsi

mo sì kẹ́kọ̀ọ́ lára ohun tí mo rí;

33oorun díẹ̀, òògbé díẹ̀,

ìkáwọ́gbera díẹ̀ láti sinmi,

34òsì yóò sì dé bá ọ bí adigunjalè

àti àìní bí olè.