Mithali 20 – NEN & LCB

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Mithali 20:1-30

120:1 Law 10:9; Hab 2:5; 1Sam 25:36; 1Fal 20:16; Mit 31:4Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi;

yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.

220:2 Mit 8:36; 19:12; Es 7:7Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba;

yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.

320:3 Mwa 13:8; Mit 17:14Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi,

bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.

420:4 Mit 6:6; Mhu 10:18Mvivu halimi kwa majira;

kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama

lakini hapati chochote.

520:5 Za 18:16Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina,

lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.

620:6 Za 12:1; Mt 6:2; Mhu 7:28; Lk 18:8Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma,

bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?

720:7 Za 26:1; 37:25-26; 112:2Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama,

wamebarikiwa watoto wake baada yake.

820:8 1Fal 7:7; Mit 25:4-5Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu,

hupepeta ubaya wote kwa macho yake.

920:9 Mhu 7:20; 1Fal 8:46; 1Yn 1:8Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi;

mimi ni safi na sina dhambi?”

1020:10 Mit 20:23; 11:1Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti,

Bwana huchukia vyote viwili.

1120:11 Za 39:1; Mt 7:16Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake,

kama tabia yake ni safi na adili.

1220:12 Kut 4:11; Rum 11:26; Za 94:9Masikio yasikiayo na macho yaonayo,

Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.

1320:13 Mit 6:11; 19:15; Rum 12:11Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini,

uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.

14“Haifai, haifai!” asema mnunuzi,

kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.

1520:15 Ay 28:12, 16, 17, 18, 19Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi,

lakini midomo inenayo maarifa

ni kito cha thamani kilicho adimu.

1620:16 Kut 22:26; Mit 27:13Chukua vazi la yule awekaye dhamana

kwa ajili ya mgeni;

lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo

kwa ajili ya mwanamke mpotovu.

17Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu,

bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.

1820:18 Mit 11:14; 24:6Fanya mipango kwa kutafuta mashauri,

ukipigana vita, tafuta maelekezo.

1920:19 Mit 11:13Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika,

kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.

2020:20 Kut 21:17; Mit 30:11; Ay 18:5; Law 20:9Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake,

taa yake itazimwa katika giza nene.

2120:21 Mit 28:8; Hab 2:6Urithi upatikanao haraka mwanzoni,

hautabarikiwa mwishoni.

2220:22 Mit 24:29; Yer 42:11; Kum 32:35; Rum 12:17-19Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!”

Mngojee Bwana, naye atakuokoa.

2320:23 Kum 25:13Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu,

nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.

2420:24 Mit 19:21; Yer 10:23; Rum 8:26Hatua za mtu huongozwa na Bwana.

Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?

2520:25 Mhu 5:2-5; Yer 44:25Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka

na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.

2620:26 Mit 20:8Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu,

hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.

2720:27 Za 119:105; Mit 16:2Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu,

huchunguza utu wake wa ndani.

2820:28 Mit 29:14; Isa 16:5Upendo na uaminifu humweka mfalme salama,

kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.

2920:29 Mit 16:31Utukufu wa vijana ni nguvu zao,

mvi ni fahari ya uzee.

3020:30 Za 51:2; Mit 22:15Mapigo na majeraha huusafisha ubaya,

nayo michapo hutakasa utu wa ndani.

Luganda Contemporary Bible

Engero 20:1-30

1Omwenge mukudaazi, ekitamiiza muleekaanyi,

era buli alaga mu kkubo ekyamu olw’ebyo talina magezi.

2Obusungu bwa kabaka buli ng’okuwuluguma kw’empologoma,

n’oyo amusunguwaza yeefiiriza bulamu bwe.

3Kya kitiibwa omuntu okwewala entalo,

naye buli musirusiru ayagala okuyomba.

4Omugayaavu talima mu budde butuufu,

kyanaavanga anoonya eby’amakungula nga talina kantu.

5Ebigendererwa ebiba mu mutima gw’omuntu biba ng’amazzi ag’ebuziba,

naye omuntu alina okutegeera alibiggyayo.

6Abantu bangi bagamba nti balina okwagala okutaggwaawo,

naye ani ayinza okuzuula omuntu omwesigwa?

7Omuntu omutuukirivu, atambulira mu bulamu obutaliiko kyakunenyezebwa;

ba mukisa abaana be abalimuddira mu bigere.

8Kabaka bw’atuula ku ntebe ye ey’obwakabaka ng’asala emisango,

amaaso ge gasunsulamu ne gaggyamu ebibi byonna.

9Ani ayinza okugamba nti, “Ntukuzza omutima gwange,

ndi mulongoofu era sirina kibi?”

10Ebipima obuzito ebitatuuka n’ebigera ebikyamu,

byombi bya muzizo eri Mukama.

11Omuvubuka naye amanyibwa olw’ebikolwa bye,

obanga birongoofu era nga birungi.

12Okutu okuwulira n’eriiso eriraba

byombi Mukama ye y’abikola.

13Toyagalanga kwebaka oleme kwavuwala,

tunula, obeerenga n’ebyokulya bingi.

14“Si kirungi, si kirungi,” bw’ayogera agula;

naye bw’agenda n’alyoka yeenyumiririza mu ky’aguze.

15Zaabu n’amayinja ag’omuwendo weebiri,

naye emimwa egyogera eby’amagezi kye ky’omuwendo ekisingako.

16Omuntu bw’aleeta ekyambalo kye ne yeeyimiririra gw’atamanyi,

kitwalire ddala, na ddala bw’abanga yeeyimiririra omukazi omubambaavu.

17Emmere enfune mu bukyamu ewooma mu kulya,

naye emufuukira amayinja mu kamwa.

18Kola entegeka nga weebuuza ku magezi,

bw’oba onoolangirira olutalo sooka weebuuze.

19Oyo agenda ng’asaasaanya olugambo abotola ebyama,

noolwekyo weewale omuntu ayogerayogera ennyo ebitaliimu.

20Omuntu akolimira kitaawe oba nnyina,

ettabaaza ye erizikizibwa n’asigala mu kizikiza ekikutte ennyo.

21Eby’obusika ebifune ng’ekiseera kyabyo tekinnatuuka,

ku nkomerero tebiba na mukisa.

22Toyogera nti, “Nzija kukusasula olw’ekibi kino!”

Lindirira Mukama alikuyamba.

23Ebipima ebikyamu bya muzizo eri Mukama,

ne minzaani ez’obulimba tezisanyusa.

24Amakubo g’omuntu gategekebwa Mukama,

omuntu ayinza atya okutegeera ekkubo lya Mukama?

25Kyambika eri omuntu okwanguyiriza okweyama eri Mukama,

naye oluvannyuma n’afumiitiriza ku bye yeeyamye.

26Kabaka omugezi asengejja n’aggyamu abakozi b’ebibi,

n’ababonereza awatali kusaasira.

27Ettabaaza ya Mukama ekebera omwoyo gw’omuntu,

n’enoonya mu bitundu eby’omunda ennyo.

28Okwagala n’obwesigwa bikuuma kabaka mu butebenkevu,

era obufuzi bwe bunywezebwa na kwagala.

29Amaanyi kye kitiibwa ky’abavubuka,

envi kye kitiibwa ky’abakadde.

30Emiggo n’ebiwundu biggyawo ebibi,

n’embooko zitereeza ebifo eby’omunda ennyo.