Daniel 11 – NIV & APSD-CEB

New International Version

Daniel 11:1-45

1And in the first year of Darius the Mede, I took my stand to support and protect him.)

The Kings of the South and the North

2“Now then, I tell you the truth: Three more kings will arise in Persia, and then a fourth, who will be far richer than all the others. When he has gained power by his wealth, he will stir up everyone against the kingdom of Greece. 3Then a mighty king will arise, who will rule with great power and do as he pleases. 4After he has arisen, his empire will be broken up and parceled out toward the four winds of heaven. It will not go to his descendants, nor will it have the power he exercised, because his empire will be uprooted and given to others.

5“The king of the South will become strong, but one of his commanders will become even stronger than he and will rule his own kingdom with great power. 6After some years, they will become allies. The daughter of the king of the South will go to the king of the North to make an alliance, but she will not retain her power, and he and his power11:6 Or offspring will not last. In those days she will be betrayed, together with her royal escort and her father11:6 Or child (see Vulgate and Syriac) and the one who supported her.

7“One from her family line will arise to take her place. He will attack the forces of the king of the North and enter his fortress; he will fight against them and be victorious. 8He will also seize their gods, their metal images and their valuable articles of silver and gold and carry them off to Egypt. For some years he will leave the king of the North alone. 9Then the king of the North will invade the realm of the king of the South but will retreat to his own country. 10His sons will prepare for war and assemble a great army, which will sweep on like an irresistible flood and carry the battle as far as his fortress.

11“Then the king of the South will march out in a rage and fight against the king of the North, who will raise a large army, but it will be defeated. 12When the army is carried off, the king of the South will be filled with pride and will slaughter many thousands, yet he will not remain triumphant. 13For the king of the North will muster another army, larger than the first; and after several years, he will advance with a huge army fully equipped.

14“In those times many will rise against the king of the South. Those who are violent among your own people will rebel in fulfillment of the vision, but without success. 15Then the king of the North will come and build up siege ramps and will capture a fortified city. The forces of the South will be powerless to resist; even their best troops will not have the strength to stand. 16The invader will do as he pleases; no one will be able to stand against him. He will establish himself in the Beautiful Land and will have the power to destroy it. 17He will determine to come with the might of his entire kingdom and will make an alliance with the king of the South. And he will give him a daughter in marriage in order to overthrow the kingdom, but his plans11:17 Or but she will not succeed or help him. 18Then he will turn his attention to the coastlands and will take many of them, but a commander will put an end to his insolence and will turn his insolence back on him. 19After this, he will turn back toward the fortresses of his own country but will stumble and fall, to be seen no more.

20“His successor will send out a tax collector to maintain the royal splendor. In a few years, however, he will be destroyed, yet not in anger or in battle.

21“He will be succeeded by a contemptible person who has not been given the honor of royalty. He will invade the kingdom when its people feel secure, and he will seize it through intrigue. 22Then an overwhelming army will be swept away before him; both it and a prince of the covenant will be destroyed. 23After coming to an agreement with him, he will act deceitfully, and with only a few people he will rise to power. 24When the richest provinces feel secure, he will invade them and will achieve what neither his fathers nor his forefathers did. He will distribute plunder, loot and wealth among his followers. He will plot the overthrow of fortresses—but only for a time.

25“With a large army he will stir up his strength and courage against the king of the South. The king of the South will wage war with a large and very powerful army, but he will not be able to stand because of the plots devised against him. 26Those who eat from the king’s provisions will try to destroy him; his army will be swept away, and many will fall in battle. 27The two kings, with their hearts bent on evil, will sit at the same table and lie to each other, but to no avail, because an end will still come at the appointed time. 28The king of the North will return to his own country with great wealth, but his heart will be set against the holy covenant. He will take action against it and then return to his own country.

29“At the appointed time he will invade the South again, but this time the outcome will be different from what it was before. 30Ships of the western coastlands will oppose him, and he will lose heart. Then he will turn back and vent his fury against the holy covenant. He will return and show favor to those who forsake the holy covenant.

31“His armed forces will rise up to desecrate the temple fortress and will abolish the daily sacrifice. Then they will set up the abomination that causes desolation. 32With flattery he will corrupt those who have violated the covenant, but the people who know their God will firmly resist him.

33“Those who are wise will instruct many, though for a time they will fall by the sword or be burned or captured or plundered. 34When they fall, they will receive a little help, and many who are not sincere will join them. 35Some of the wise will stumble, so that they may be refined, purified and made spotless until the time of the end, for it will still come at the appointed time.

The King Who Exalts Himself

36“The king will do as he pleases. He will exalt and magnify himself above every god and will say unheard-of things against the God of gods. He will be successful until the time of wrath is completed, for what has been determined must take place. 37He will show no regard for the gods of his ancestors or for the one desired by women, nor will he regard any god, but will exalt himself above them all. 38Instead of them, he will honor a god of fortresses; a god unknown to his ancestors he will honor with gold and silver, with precious stones and costly gifts. 39He will attack the mightiest fortresses with the help of a foreign god and will greatly honor those who acknowledge him. He will make them rulers over many people and will distribute the land at a price.11:39 Or land for a reward

40“At the time of the end the king of the South will engage him in battle, and the king of the North will storm out against him with chariots and cavalry and a great fleet of ships. He will invade many countries and sweep through them like a flood. 41He will also invade the Beautiful Land. Many countries will fall, but Edom, Moab and the leaders of Ammon will be delivered from his hand. 42He will extend his power over many countries; Egypt will not escape. 43He will gain control of the treasures of gold and silver and all the riches of Egypt, with the Libyans and Cushites11:43 That is, people from the upper Nile region in submission. 44But reports from the east and the north will alarm him, and he will set out in a great rage to destroy and annihilate many. 45He will pitch his royal tents between the seas at11:45 Or the sea and the beautiful holy mountain. Yet he will come to his end, and no one will help him.

Ang Pulong Sa Dios

Daniel 11:1-45

1“Niadtong unang tuig sa paghari ni Darius nga Medianhon, ako ang mitabang ug milaban kang Michael.

Ang mga Hari sa Ehipto ug Syria

2“Karon, isulti ko kanimo ang kamatuoran: may tulo pa ka hari nga maghari sa Persia, ug ang ikaupat nga mosunod sa ila mas adunahan pa kay kanila. Mahimo siyang gamhanan pinaagi sa iyang bahandi, ug hagiton niya ang tanan nga makigbatok sa gingharian sa Greece. 3Unya, may moabot nga usa ka gamhanan nga hari. Sakopon niya ang daghang mga nasod, ug himuon niya ang iyang gustong himuon. 4Sa dihang gamhanan na gayod siya kaayo, mabungkag ang iyang gingharian ug mabahin sa upat ka direksyon sa kalibotan, apan dili ang iyang mga kaliwat ang magahari niini. Ang mopuli nga mga hari dili mahimong sama kaniya kagamhanan. Sa pagkatinuod kuhaon ang iyang gingharian ug ihatag sa uban.

5“Ang hari sa Ehipto11:5 hari sa Ehipto: sa literal, hari sa habagatan. mahimong gamhanan. Apan ang usa sa iyang mga heneral mahimong mas gamhanan pa kay kaniya, ug magahari kini sa mas dako nga gingharian. 6Paglabay sa pila ka tuig, magdinapigay kining duha ka gingharian, kay ipaasawa sa hari sa Ehipto ang iyang babayeng anak sa hari sa Syria.11:6 hari sa Syria: sa literal, hari sa amihan. Apan dili magdugay ang gahom sa babaye ingon man ang gahom sa hari sa Syria, kay patyon ang babaye apil ang iyang bana ug anak,11:6 anak: Mao kini sa ubang karaang mga teksto; apan sa Hebreo, amahan. ug ang mga sulugoon nga miuban kaniya.11:6 sulugoon nga miuban kaniya: o, nagasuportar kaniya.

7“Sa dili madugay magahari ang igsoon sa babaye didto sa Ehipto puli sa iyang amahan. Sulongon niya ang mga sundalo sa hari sa Syria ug sudlon ang pinarilan nga lungsod11:7 pinarilan nga lungsod: o, lig-ong depensa. Amo usab sa bersikulo 10, 19, 38. niini. Makig-away siya kanila ug magmadaogon siya. 8Dad-on niya sa Ehipto ang mga rebulto sa ilang mga dios ug ang ilang mahalon nga mga kabtangan nga hinimo sa bulawan ug plata. Sulod sa pila ka tuig, dili siya makiggubat sa hari sa Syria. 9Apan sa kaulahian sulongon siya sa hari sa Syria, apan mapildi ang hari sa Syria ug mobalik sa iyang kaugalingon nasod.

10“Magtigom ug daghang mga sundalo ang mga anak sa hari sa Syria aron pangandaman ang pagpakiggira. Mosulong sila nga daw baha nga dili mapugngan hangtod sa pinarilan nga lungsod sa hari sa Ehipto. 11Tungod sa kasuko sa hari sa Ehipto, makiggubat siya sa hari sa Syria, ug pildihon niya ang daghang mga sundalo niini. 12Tungod sa iyang kadaogan, magpasigarbo siya ug daghan pa gayod ang iyang laglagon. Apan dili siya magpabilin nga madaogon, 13kay magtigom pag-usab ang hari sa Syria ug mas daghan pa gayod nga mga sundalo kaysa una. Ug human sa pipila ka tuig sulongon niya pag-usab ang Ehipto uban sa iyang daghang mga sundalo ug kahimanan.

14“Nianang panahona, daghan ang makigbatok sa hari sa Ehipto. Usa niini mao ang bangis nimo nga mga isigka-Israelinhon. Himuon nila kini aron matuman ang panan-awon, apan mapakyas sila. 15Unya sulongon sa hari sa Syria ang usa ka pinarilan nga lungsod sa gingharian sa Ehipto. Libotan nila kini ug sudlon. Wala gayoy mahimo ang Ehipto apil ang ilang labing maayo nga mga sundalo, tungod kay mawad-an silag kusog sa pagsukol. 16Busa himuon sa hari sa Syria ang bisan unsa nga gusto niya nga himuon, ug wala gayoy makapugong kaniya. Sakopon niya ang Israel,11:16 Israel: o, Jerusalem. Sa Hebreo, nindot nga yuta. Mao usab sa bersikulo 41. ug hingpit kini nga mailalom sa iyang gahom. 17Nagtinguha gayod ang hari sa Syria sa pagsulong sa Ehipto uban sa tibuok nga kusog sa iyang gingharian. Apan makig-abin una siya sa hari sa Ehipto pinaagi sa pagpaasawa sa iyang anak ngadto sa hari, aron pinaagi sa iyang anak malaglag ang gingharian sa Ehipto. Apan dili molaban kaniya ang iyang anak. 18Busa sulongon niya ang mga lungsod duol sa dagat, ug daghan kanila ang iyang sakopon. Apan undangon sa usa ka komander ang iyang pagtamay sa uban, ug isumbalik kini kaniya. 19Busa mobalik siya sa pinarilan nga mga lungsod sa iyang kaugalingong dapit. Apan mapildi siya, ug mao na kini ang iyang kataposan.

20“Ang mopuli kaniya nga hari magsugo ug usa ka tawo nga mopugos sa mga tawo sa pagbayad ug buhis aron madugangan ang bahandi sa iyang gingharian. Hinuon, dili kini magdugay; mamatay siya, apan dili pinaagi sa kapungot o sa gira.

21“Ang mopuli kaniya usa ka tawong walay hinungdan, ug walay katungod nga mahimong hari. Mokalit lang siya ug tungha ug sakopon niya ang gingharian pinaagi sa limbong. 22Daghang kasundalohan ang iyang laglagon, ug patyon niya lakip ang pangulong pari.11:22 pangulong pari: sa literal, pangulo sa kasabotan. 23Makighiusa siya sa uban nga mga nasod ug pagkahuman limbongan niya sila. Mahimo siyang gamhanan bisan kon gamay lang ang iyang gingharian. 24Kalitan niya pagsulong ang mauswagong mga dapit sa usa ka probinsya, ug himuon niya ang wala mahimo sa iyang mga katigulangan kaniadto. Bahin-bahinon niya ngadto sa iyang sumusunod ang mga butang nga nailog niya gikan sa gira. Magplano siya sa pagsulong sa pinarilan nga mga lungsod, apan dili magdugaykining tanan.

25“Uban sa daghan niyang mga sundalo, mangisog siya sa pagsulong sa hari sa Ehipto. Apan makiggubat kanila ang hari sa Ehipto nga may daghan ug lig-on nga mga sundalo. Apan mapildi ang hari sa Ehipto tungod kay limbongan siya. 26Unayon siya sa iya mismong mga tawo. Busa mapildi ang iyang mga sundalo ug daghan kanila ang mangamatay.

27“Mag-atubang kining duha ka mga hari apan managsama silang nagpakaaron-ingnon ug maghunahuna ug daotan batok sa usag usa. Apan dili molampos ang ilang mga tinguha tungod kay wala pa moabot ang gitakda nga panahon. 28Mopauli ang hari sa Syria sa iyang dapit dala ang daghang mga bahandi. Apan magtinguha siya sa paglutos sa relihiyon sa mga katawhan sa Dios.11:28 relihiyon sa mga katawhan sa Dios: sa literal, balaan nga kasabotan. Buhaton niya ang iyang gusto ug human niini, mopauli siya sa iyang dapit.

29“Sa gitakda nga panahon, sulongon pag-usab sa hari sa Syria ang Ehipto, apan ang mahitabo niining higayona dili na sama sa nahitabo sa una: 30Sakay sa mga barko, sulongon sa mga taga-Kitim ang hari sa Syria. Tungod sa kalisang, moatras ang hari sa Syria, ug pahimungtan niya ang mga katawhan nga nagtuman sa balaan nga kasabotan. Pagkahuman mopauli siya, ug hatagan niyag pabor kadtong mga Israelinhon nga nagsalikway sa balaan nga kasabotan.

31“Sugoon sa hari sa Syria ang iyang mga sundalo sa pagpasipala sa templo nga nalibotan sa lig-on nga mga paril. Ipahunong niya ang adlaw-adlaw nga paghalad ug ipahimutang ang usa ka makalilisang nga butang nga magdalag kalaglagan. 32Ulog-ulogan niya ang mga daotan nga mga Israelinhon nga misalikway sa ilang relihiyon. Apan lig-on nga mobarog ug mosukol kaniya ang mga Israelinhon nga nakaila gayod sa ilang Dios.

33“Tudloan sa mga maalamon ang daghang mga tawo, apan lutoson sila sulod sa hamubo nga panahon. Ang uban kanila patyon pinaagi sa espada o sa kalayo, ug ang uban bihagon o kuhaan sa mga kabtangan. 34Niining paglutos kanila, gamay lang ang motabang kanila, ug daghang mga tawo nga dili matinud-anon ang mouban kanila. 35Ang uban sa mga maalamon lutoson aron mahimong putli o hinlo ang ilang kinabuhi hangtod moabot ang kataposan—ang panahon nga gitakda sa Dios.

36“Himuon sa hari sa Syria ang tanang buot niyang himuon. Isipon niya ang iyang kaugalingon nga labaw sa tanang mga dios, ug magsulti siyag mga pagpasipala batok sa Dios nga labaw sa tanang mga dios. Magmalampuson siya hangtod sa panahon nga ipadayag sa Dios ang iyang kasuko, tungod kay kinahanglan gayod nga mahitabo ang mga butang nga gitakda sa Dios nga mahitabo. 37-38Dili niya ilhon ang mga dios sa iyang mga katigulangan o ang dios nga gipangga sa mga kababayen-an. Ilhon hinuon niya ang iyang kaugalingon nga mas labaw kay kanilang tanan. Wala siyay laing pasidunggan nga dios gawas sa dios nga tigsulong sa pinarilan nga mga lungsod. Pasidunggan niya kini nga dios nga wala gani mailhi sa iyang mga katigulangan. Halaran niya kini ug bulawan, pilak, mahalong mga bato, ug uban pang mahalon nga mga gasa. 39Sulongon niya ang labing lig-on nga mga paril nga naglibot sa usa ka siyudad pinaagi sa panabang sa iyang langyaw nga dios. Pasidunggan niya ang mga tawo nga moila kaniya pinaagi sa paghatag kanilag katungdanan sa pagdumala sa daghang mga katawhan. Ug hatagan niya sila ug yuta isip ganti.

40“Pag-abot sa kataposan, makiggubat ang hari sa Ehipto sa hari sa Syria. Apan sulongon siya sa hari sa Syria nga may mga karwahe ug mga tigkabayo ug daghang mga barko. Sulongon niya nga daw baha ang daghang mga nasod ug laglagon. 41Sulongon niya lakip ang Israel, ug daghang mga tawo ang mangamatay. Apan makaikyas ang Edom, ang Moab, ug ang mga pangulo sa mga Amonihanon. 42Daghang mga nasod ang iyang sulongon, usa na ang Ehipto. 43Mapanag-iyahan niya ang mga bulawan, mga pilak, ug ang tanang bahandi sa Ehipto. Sakopon usab niya apil ang Libya ug ang Etiopia. 44Apan may mga balita gikan sa sidlakan ug amihan nga makapahasol kaniya. Busa mosulong siya sa dakong kapungot, ug daghang mga tawo ang iyang laglagon sa hingpit.11:44 laglagon sa hingpit: Ang Hebreo nga pulong nga gigamit dinhi nagkahulogan sa mga butang nga gihalad sa Ginoo pinaagi sa paghalad o paglaglag niini. 45Magpatindog siya sa iyang harianon nga tolda sa tunga-tunga sa dagat11:45 tunga-tunga sa dagat: sa Mediteraneo. ug sa matahom ug balaan nga bukid.11:45 matahom ug balaan nga bukid: diin nagtindog ang templo. Mamatay siya nga wala gayoy motabang kaniya.”