الأمثال 10 – NAV & APSD-CEB

Ketab El Hayat

الأمثال 10:1-32

أمثال سليمان

1هَذِهِ أَمْثَالُ سُلَيْمَانَ: الابْنُ الْحَكِيمُ مَسَرَّةٌ لأَبِيهِ، وَالابْنُ الْجَاهِلُ حَسْرَةٌ لأُمِّهِ. 2كُنُوزُ الْمَالِ الْحَرَامِ لَا تُجْدِي، وَلَكِنَّ الْحَقَّ يُنَجِّي مِنَ الْمَوْتِ. 3لَا يُجِيعُ الرَّبُّ نَفْسَ الصِّدِّيقِ، أَمَّا هَوَى الأَشْرَارِ فَيَنْبِذُهُ. 4الْعَامِلُ بِيَدٍ مُسْتَرْخِيَةٍ يَفْتَقِرُ، أَمَّا الْيَدُ الْكَادِحَةُ فَتُغْنِي. 5مَنْ يَجْمَعُ فِي الصَّيْفِ مَؤُونَتَهُ هُوَ ابْنٌ عَاقِلٌ، أَمَّا الَّذي يَنَامُ فِي مَوْسِمِ الْحَصَادِ فَهُوَ ابْنٌ مُخْزٍ. 6تُتَوِّجُ الْبَرَكَاتُ رَأْسَ الصِّدِّيقِ، أَمَّا فَمُ الأَشْرَارِ فَيَطْغَى عَلَيْهِ الظُّلْمُ. 7ذِكْرُ الصِّدِّيقِ بَرَكَةٌ، وَاسْمُ الأَشْرَارِ يَعْتَرِيهِ الْبِلَى. 8الْحَكِيمُ الْقَلْبِ يَتَقَبَّلُ الْوَصَايَا، وَالْمُتَبَجِّحُ الشَّفَتَيْنِ مَصِيرُهُ الْخَرَابُ. 9الَّذي يَسْلُكُ بِاسْتِقَامَةٍ يَسِيرُ مُطْمَئِنّاً، وَذُو الطُّرُقِ الْمُنْحَرِفَةِ يُفْتَضَحُ. 10مَنْ يَغْمِزُ بِعَيْنِهِ مَكْراً يُوَلِّدُ غَمّاً. وَالْمُوَبِّخُ بِجُرْأَةٍ يَصْنَعُ سَلاماً.

11فَمُ الصِّدِّيقِ يَنْبُعُ بِكَلامِ الْحَيَاةِ، أَمَّا فَمُ الشِّرِّيرِ فَيَطْغَى عَلَيْهِ الظُّلْمُ. 12الْبَغْضَاءُ تُثِيرُ الْخُصُومَاتِ، وَالْمَحَبَّةُ تَسْتُرُ جَمِيعَ الذُّنُوبِ. 13فِي شَفَتَيِ الْعَاقِلِ تَكْمُنُ حِكْمَةٌ أَمَّا الْعَصَا فَمِنْ نَصِيبِ ظَهْرِ الأَحْمَقِ. 14الْحُكَمَاءُ يَذْخَرُونَ الْمَعْرِفَةَ، أَمَّا فَمُ الْغَبِيِّ فَيَجْلِبُ الدَّمَارَ. 15ثَرْوَةُ الْغَنِيِّ قَلْعَتُهُ الْحَصِينَةُ، وَفِي فَقْرِ الْمَسَاكِينِ هَلاكُهُمْ. 16عَمَلُ الصِّدِّيقِ يُفْضِي إِلَى الْحَيَاةِ، وَرِبْحُ الشِّرِّيرِ يُؤَدِّي إِلَى الْخَطِيئَةِ. 17مَنْ يَعْمَلْ بِمُقْتَضَى التَّعْلِيمِ يَسِرْ فِي دَرْبِ الْحَيَاةِ، وَمَنْ يَرْفُضِ التَّأْدِيبَ يَضِلّ. 18مَنْ يُضْمِرْ الْبَغْضَاءَ تَنْطِقْ شَفَتَاهُ بِالْكَذِبِ، وَمَنْ جَاهَرَ بِالْمَذَمَّةِ فَهُوَ أَحْمَقُ. 19فِي كَثْرَةِ الْكَلامِ زَلّاتُ لِسَانٍ، وَمَنْ يَضْبِطُ شَفَتَيْهِ فَهُوَ عَاقِلٌ. 20كَلامُ الصِّدِّيقِ كَالْفِضَّةِ الْمُصَفَّاةِ، وَقَلْبُ الشِّرِّيرِ يَخْلُو مِنْ كُلِّ قِيمَةٍ. 21كَلامُ الصِّدِّيقِ يُفِيدُ كَثِيرِينَ، أَمَّا الْحَمْقَى فَيَمُوتُونَ مِنْ سُوءِ الْفَهْمِ. 22فِي بَرَكَةِ الرَّبِّ غِنىً وَلا تُضِيفُ إِلَيْهَا الْمَشَقَّةُ تَعَباً.

23ارْتِكَابُ الْفَاحِشَةِ عِنْدَ الْجَاهِلِ كَاللَّعِبِ، أَمَّا حُسْنُ التَّصَرُّفِ فَمَسَرَّةٌ لِلْحَكِيمِ. 24مَا يَخْشَى مِنْهُ الشِّرِّيرُ يُقْبِلُ إِلَيْهِ، وَشَهْوَةُ الصِّدِّيقيِنَ تُمْنَحُ لَهُمْ. 25يَتَلاشَى الشِّرِّيرُ كَمَا تَتَلاشَى الزَّوْبَعَةُ، أَمَّا الصِّدِّيقُ فَيَخْلُدُ إِلَى الأَبَدِ. 26الْكَسُولُ لِمَنْ أَرْسَلَهُ كَالْخَلِّ لِلأَسْنَانِ أَوْ كَالدُّخَانِ لِلْعَيْنَيْنِ. 27تَقْوَى الرَّبِّ تُطِيلُ أَيَّامَ الْحَيَاةِ، أَمَّا سِنُو الشِّرِّيرِ فَتُقْصَرُ. 28الْبَهْجَةُ هِيَ أَمَلُ الصِّدِّيقِ، وَرَجَاءُ الأَشْرَارِ مَآلُهُ الفَنَاءُ. 29طَرِيقُ الرَّبِّ هُوَ مَلاذٌ لِلْمُسْتَقِيمِينَ، وَدَمَارٌ لِفَاعِلِي الإِثْمِ. 30لَا يُزَحْزَحُ الصِّدِّيقُ أَبَداً، أَمَّا الأَشْرَارُ فَلا يَسْكُنُونَ الأَرْضَ. 31مِنْ فَمِ الصِّدِّيقِ تَفِيضُ الْحِكْمَةُ، وَاللِّسَانُ الْمُخَاتِلُ يُقْطَعُ. 32شَفَتَا الصِّدِّيقِ تُدْرِكَانِ مَا هُوَ حَقٌّ، فَتَنْطِقَانِ بِهِ، وَفَمُ الشِّرِّيرِ لَا يَتَكَلَّمُ إِلّا بِالْبَاطِلِ.

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 10:1-32

Ang mga Panultihon ni Solomon

1Mao kini ang mga panultihon ni Solomon:

Ang anak nga maalamon nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan, apan ang anak nga buang-buang nagahatag ug kasubo kanila.

2Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dili makahatag ug kaayohan, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas kanimo gikan sa kamatayon.

3Dili motugot ang Ginoo nga magutman ang mga matarong, apan ang mga daotan dili niya tugotan nga matuman ang ilang daotang mga pangandoy.

4Ang pagkatapolan makapakabos sa tawo, apan ang pagkakugihan makapaadunahan kaniya.

5Ang nagatigom ug pagkaon sa ting-ani maalamon nga tawo,10:5 tawo: sa Hebreo, anak. apan ang magsige lag katulog makauulaw.

6Panalanginan sa Dios ang tawong matarong; ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.

7Ang tawong matarong mahimong panalangin ngadto sa uban ug kanunayng mahinumdoman, apan ang mga tawong daotan kalimtan sa dayon.

8Ang tawong maalamon nagatuman sa mga sugo. Ang tawong nagasultig kabuang malaglag.

9Ang tawong matarong layo sa kadaot, apan ang tawong daotan mabulgar ang sala.

10Ang tawong limbongan makahatag ug kasamok, ug ang tawong nagasultig kabuang malaglag.

11Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa kinabuhi sa uban,10:11 makahatag… sa uban: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. apan ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.

12Ang kasilag makahaling ug kasamok, apan ang gugma makapasaylo sa tanang kasaypanan.

13Ang tawo nga may pagsabot nagalitok sa mga pulong nga may kaalam, apan ang tawo nga walay pagsabot nagasultig mga pulong nga maoy hinungdan nga silotan siya.

14Ang mga maalamon padayon nga nagakat-on, apan ang mga buang-buang nagalitok sa mga pulong nga magpadali sa ilang kalaglagan.

15Ang bahandi sa adunahan makapanalipod kaniya, apan ang kawad-on sa kabos molaglag kaniya.

16Ang ganti sa tawong matarong mao ang maayo ug taas nga kinabuhi, apan silot ang maani sa tawong daotan.

17Ang tawo nga mopatuo sa mga pagbadlong makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi, apan ang tawo nga nagasalikway niini mahisalaag.

18Bakakon ang tawo nga naghambin ug kasuko, ug buang-buang ang tawong manglibak.

19Ang tawong tabian daling makasala. Maalamon ang tawong magpugong sa iyang baba.

20Ang mga pulong sa tawong matarong bililhon sama sa pilak, apan ang hunahuna sa tawong daotan walay pulos.

21Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa daghang mga tawo gawas lang sa mga tawong buang-buang nga mangamatay tungod sa kawalay-pagsabot.

22Maadunahan ang tawo tungod sa pagpanalangin sa Ginoo, ug wala nagahatag ang Ginoo ug kalisod sa iyang pagkabahandianon.

23Ang kalipay sa buang-buang mao ang paghimog daotan, apan ang kalipay sa tawo nga may pagsabot mao ang pagkinabuhing maalamon.

24Maingon nga ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, ang ginahandom sa tawong matarong maangkon niya.

25Kon moabot sa kinabuhi ang pagsulay nga daw sa bagyo, mapukan ang tawong daotan, apan ang tawong matarong pabiling magbarog nga lig-on.

26Maingon nga ang suka makapangilo sa ngipon ug ang aso makapaluha sa mata, ang tapolan nga tawo makapaugtas sa nagsugo kaniya.

27Ang nagatahod sa Ginoo taas ug kinabuhi, apan ang tawong daotan mubo rag kinabuhi.

28Ang paglaom sa mga matarong makahatag kanilag kalipay, apan ang paglaom sa mga daotan walay katumanan.

29Ang pagsunod sa mga matarong sa pamaagi sa Ginoo maoy magpanalipod kanila, apan ang pagsupak niini sa mga tawong daotan makapalaglag kanila.

30Ang mga matarong dili papahawaon niining yutaa, apan ang mga daotan palayason.

31Ang mga pulong sa tawong matarong may kaalam, apan ang mga pulong sa tawong limbongan makapalaglag kaniya.

32Ang tawong matarong nasayod kon unsay angay isulti, apan ang mga tawong daotan walay laing masulti kundi ang sayop.