2 ነገሥት 17 – NASV & APSD-CEB

New Amharic Standard Version

2 ነገሥት 17:1-41

ሆሴዕ የመጨረሻው የእስራኤል ንጉሥ

1፥3-7 ተጓ ምብ – 2ነገ 1፥9-12

1የይሁዳ ንጉሥ አካዝ በነገሠ በዐሥራ ሁለተኛው ዓመት፣ የኤላ ልጅ ሆሴዕ በሰማርያ ከተማ በእስራኤል ላይ ነገሠ፤ ዘጠኝ ዓመትም ገዛ። 2እርሱም በእግዚአብሔር ፊት ክፉ ነገር አደረገ፤ ክፉ ሥራው ግን ከእርሱ አስቀድሞ የነበሩት የእስራኤል ነገሥታት የፈጸሙትን ያህል አልነበረም። 3የአሦር ንጉሥ ስልምናሶር ሊወጋው መጣ፤ ሆሴዕም ተገዛለት፤ ገበረለትም። 4የአሦር ንጉሥ ግን ሆሴዕ እንደ ከዳው ተገነዘበ፤ ምክንያቱም ወደ ግብፅ ንጉሥ ወደ ሲጎር መልክተኞች ስለላከና በየዓመቱም ያደርግ እንደ ነበረው ለአሦር ንጉሥ ስላልገበረ ነው፤ ከዚህም የተነሣ ስልምናሶር ይዞ ወህኒ ቤት አስገባው። 5የአሦርም ንጉሥ አገሩን በሙሉ ወረረ፤ ወደ ሰማርያም ገሥግሦ ሦስት ዓመት ከበባት። 6በሆሴዕ ዘመነ መንግሥት በዘጠነኛው ዓመት፣ የአሦር ንጉሥ ሰማርያን ያዘ፤ እስራኤላውያንንም በምርኮ ወደ አሦር አፈለሳቸው። እነዚህም በአላሔ፣ ጎዛን ውስጥ በአቦር ወንዝ አጠገብ እንዲሁም በሜዶን ከተሞች እንዲሰፍሩ አደረገ።

እስራኤላውያን በኀጢአታቸው ምክንያት ተማረኩ

7እንግዲህ እስራኤላውያን ይህ ሁሉ ሊደርስባቸው የቻለው፣ ከግብፅ ምድር ከፈርዖን አገዛዝ ከግብፅ ንጉሥ ያወጣቸውን አምላካቸውን እግዚአብሔርን ስለ በደሉት ነው፤ እንዲሁም ሌሎች አማልክትን በማምለክ፣ 8እግዚአብሔር ከፊታቸው አሳድዶ ያወጣቸውን የአሕዛብንና የእስራኤልም ነገሥታት ወደ ምድሪቱ ያገቡትን አስጸያፊ ልማድ ስለ ተከተሉ ነበር።

9እስራኤላውያን በአምላካቸው በእግዚአብሔር ላይ ትክክል ያልሆነ ነገር በስውር አደረጉ፤ ከቃፊር መጠባበቂያ ማማ አንሥቶ እስከ ተመሸገው ከተማ ባሉት መኖሪያዎቻቸው ሁሉ በሚገኙት ኰረብቶች ላይ ማምለኪያ ስፍራዎችን ሠሩ። 10በእያንዳንዱ ኰረብታ ላይና በእያንዳንዱም የተንሰራፋ ዛፍ ሥር ዐምደ ጣዖትና የአሼራን ምስል ዐምዶች አቆሙ። 11እግዚአብሔር ከፊታቸው አሳድዶ ያስወጣቸው አሕዛብ እንዳደረጉትም ሁሉ፣ በየኰረብታው ላይ ዕጣን አጤሱ፤ እግዚአብሔርንም የሚያስቈጣ ክፉ ነገር አደረጉ። 12እግዚአብሔር፣ “ይህን ማድረግ አይገባችሁም”17፥12 ዘፀ 20፥4-5 ቢላቸውም እንኳ እነርሱ ጣዖታትን አመለኩ። 13ይህም ሆኖ እግዚአብሔር፣ “ከክፉ መንገዳችሁ ተመለሱ፤ አባቶቻችሁ እንዲፈጽሙት ባዘዝኋቸው ሕግ ሁሉ መሠረት እንዲሁም በአገልጋዮቼ በነቢያት አማካይነት ለእናንተ ባስተላለፍሁት ሕግ መሠረት፣ ትእዛዜንና ሥርዐቴን ጠብቁ” ብሎ በነቢያቱና በባለ ራእዮች ሁሉ እስራኤልንና ይሁዳን አስጠንቅቆ ነበር።

14ይሁን እንጂ እነዚህም አልሰሙም፤ እግዚአብሔር አምላካቸውን እንዳልታመኑበት እንደ አባቶቻቸው ዐንገታቸውን አደነደኑ። 15ሥርዐቱንና ከአባቶቻቸው ጋር የገባውን ኪዳን፣ ለእነርሱም የሰጣቸውን ማስጠንቀቂያ ናቁ፤ ከንቱ ጣዖታትን ተከትለው ራሳቸውም ከንቱ ሆኑ፤ እግዚአብሔር፣ “እነርሱ የሚያደርጉትን እንዳታደርጉ” ብሎ ቢያዝዛቸው እንኳ በዙሪያቸው ያሉትን አሕዛብ ተከተሉ፤ እግዚአብሔር እንዳያደርጉ የከለከላቸውንም ፈጸሙ እንጂ አልተዉም።

16አምላካቸው እግዚአብሔር ያዘዛቸውን ሁሉ አልፈጸሙም፤ አቅልጠውም ሁለት የጥጃ ምስልና የአሼራን ምስል ዐምድ ሠሩ፤ ለሰማይ ከዋክብት ሰገዱ፤ በኣልን አመለኩ፤ 17እንዲሁም ወንዶችንና ሴቶች ልጆቻቸውን በእሳት የሚቃጠል መሥዋዕት አድርገው አቀረቡ።17፥17 ወይም ልጆቻቸው ገድሎ ጥንቈላና መተት አደረጉ፤ በእግዚአብሔርም ፊት ክፉ ነገር ለማድረግ ራሳቸውን ሸጡ፤ ለቍጣም አነሣሡት። 18ስለዚህ እግዚአብሔር በእነርሱ ላይ እጅግ ተቈጣ፤ የይሁዳ ነገድ ብቻ ሲቀር እስራኤልን ከፊቱ አራቀ። 19ይሁዳም ቢሆን ከእስራኤል የተቀበለውን ልማድ ተከተለ እንጂ የአምላኩን የእግዚአብሔርን ትእዛዝ አልጠበቀም። 20ስለዚህ እግዚአብሔር የእስራኤልን ሕዝብ ሁሉ ተዋቸው፤ አስጨነቃቸው፤ ከፊቱ እስኪያስወግዳቸውም ድረስ በማራኪዎቻቸው እጅ አሳልፎ ሰጣቸው።

21እስራኤልን ከዳዊት ቤት ከለየ በኋላ፣ እነርሱ የናባጥን ልጅ ኢዮርብዓምን አነገሡ፤ ኢዮርብዓምም እስራኤል እግዚአብሔርን እንዳይከተል በማሳት ትልቅ ኀጢአት እንዲሠራ አደረገ። 22እስራኤላውያንም በኢዮርብዓም ኀጢአት ሁሉ ጸኑ፤ ከዚያም አልተመለሱም። 23እግዚአብሔር በባሪያዎቹ በነቢያት ሁሉ አማካይነት ባስጠነቀቃቸው መሠረት፣ ከፊቱ እስኪያስወግዳቸው ድረስ በዚያው ቀጠሉበት፤ ስለዚህ የእስራኤል ሕዝብ ከሀገሩ ተማርኮ ወደ አሦር ተወሰደ፤ አሁንም በዚያው ይገኛል።

አሦራውያን በሰማርያ ሰፈሩ

24የአሦርም ንጉሥ ሕዝቡን ከባቢሎን፣ ከኩታ፣ ከአዋና ከሐማት፣ ከሴፈርዋይም ከተሞች አምጥቶ በእስራኤላውያን ቦታ እንዲገቡ በሰማርያ ከተሞች አሰፈራቸው፤ እነርሱም ሰማርያን ወርሰው በከተሞቿ ይኖሩ ጀመር። 25በዚያ መኖር እንደ ጀመሩም እግዚአብሔርን አላመለኩም፤ ስለዚህ እግዚአብሔር አንበሶች ሰደደባቸው፤ ከእነርሱም ጥቂቶቹን ሰብረው ገደሉ። 26ለአሦርም ንጉሥ፣ “ወደ ሰማርያ ከተሞች ወስደህ ያሰፈርኸው ሕዝብ የዚያ አገር አምላክ የሚፈልገውን አላወቀም፤ ከዚህም የተነሣ እግዚአብሔር ሰብሮ የሚገድል አንበሳ ላከበት” የሚል ወሬ ደረሰው።

27ከዚያም የአሦር ንጉሥ፣ “ከሰማርያ ማርካችሁ ካመጣችኋቸው ካህናት አንዱን፣ በእዚያው እንዲኖር መልሳችሁ ውሰዱትና የአገሩ አምላክ ምን እንደሚፈልግ ሕዝቡን ያስተምር” ሲል አዘዘ። 28ስለዚህ ከሰማርያ ማርከው ከወሰዷቸው ካህናት አንዱ ወደ ቤቴል ተመልሶ እግዚአብሔርን እንዴት ማምለክ እንደሚገባቸው አስተማራቸው። 29ያም ሆኖ ግን እያንዳንዱ ወገን በየሰፈረበት ከተማ የራሱን አምላክ ሠራ፤ ያንንም ቀድሞ የሰማርያ ሕዝብ በኰረብታው ላይ በሠራው ማምለኪያ እየወሰደ አቆመ። 30ከባቢሎን የመጡት ሱኮት-በኖትን፣ ከኩታ የመጡት ኔርጋልን፣ ከሐማት የመጡት አሲማትን ሠሩ፤ 31አዋውያንም ኤልባዝርንና ተርታቅ የተባሉትን አማልክት ሲሠሩ፣ ከሴፈርዋይም የመጡት ደግሞ አድራሜሌክና አናሜሌክ ለተባሉት አማልክታቸው ልጆቻቸውን የሚቃጠል መሥዋዕት አድርገው አቀረቡ። 32እግዚአብሔርን አመለኩ፤ ይሁን እንጂ እያንዳንዱ ወገን የመጣበትን ሕዝብ ልማድ ተከትሎ፣ በየኰረብታው ባሉት ቤተ ጣዖታት የሚያገለግሉትን ካህናት ሾመ። 33በአንድ በኩል እግዚአብሔርን ሲያመልኩ፣ በሌላ በኩል ግን እንደየአገራቸው ልማድ የየራሳቸውን አማልክት ያመልኩ ነበር።

34ይህንም ልማዳቸውን እስከ ዛሬ ድረስ አልተዉትም፤ እግዚአብሔርን በአግባቡ አያመልኩም፤ እንዲሁም እስራኤል ብሎ ለጠራው ለያዕቆብ ዘሮች የሰጣቸውን ሥርዐቶችና ደንቦች፣ ሕጎችና ትእዛዞችን አይከተሉም። 35እግዚአብሔር ከእስራኤላውያን ጋር ኪዳን ሲገባ እንዲህ ሲል አዝዟቸው ነበር፤ “ሌሎችን አማልክት አታምልኳቸው፤ አትስገዱላቸው፤ አታገልግሏቸው፤ አትሠዉላቸውም፤ 36ማምለክ የሚገባችሁ ግን በታላቅ ኀይልና በተዘረጋች ክንድ ከግብፅ ምድር ያወጣችሁን እግዚአብሔርን ብቻ ነው። ለእርሱ ስገዱ፤ ለእርሱም መሥዋዕት አቅርቡ። 37የጻፈላችሁን ሥርዐቶችና ደንቦች፣ ሕጎችና ትእዛዞች ምንጊዜም ተግታችሁ ጠብቁ። ሌሎች አማልክትን አታምልኩ። 38ከእናንተ ጋር የገባሁትን ኪዳን አትርሱ፤ ሌሎች አማልክትም አታምልኩ። 39ይልቅስ አምላካችሁን እግዚአብሔርን አምልኩ፤ ከጠላቶቻችሁ ሁሉ እጅ የሚታደጋችሁ እርሱ ነውና።”

40ነገር ግን በቀደመው ልማዳቸው ጸኑ እንጂ አልተመለሱም። 41እነዚህ ሕዝቦች ምንም እንኳ በአንድ ወገን እግዚአብሔርን ቢያመልኩትም፣ የተቀረጹ ምስሎቻቸውንም ያገለግሉ ነበር። ልጆቻቸውና የልጅ ልጆቻቸውም አባቶቻቸው ያደረጉትን ዛሬም እንደ ቀጠሉበት ነው።

Ang Pulong Sa Dios

2 Mga Hari 17:1-41

Ang Paghari ni Hosea sa Israel

1Nahimong hari sa Israel si Hosea nga anak ni Elah sa ika-12 nga tuig sa paghari ni Ahaz sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa siyam ka tuig. 2Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod sama kadaotan sa gihimo sa mga hari sa Israel nga nauna kaniya.

3Gisulong ni Shalmaneser nga hari sa Asiria si Hosea. Nailalom siya sa gahom ni Shalmaneser ug gipabayad ug buhis. 4Apan nadiskobrehan sa hari sa Asiria nga nagluib si Hosea. Nagpadala kini ug mensahe sa pagpangayo ug tabang ngadto kang So nga hari sa Ehipto. Wala na usab siya mohatag sa iyang tinuig nga buhis. Busa gipadakop siya ni Shalmaneser ug gipriso.

5Unya gisulong sa hari sa Asiria ang tibuok Israel, ug sulod sa tulo ka tuig gilibotan niya ang Samaria. 6Ug sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Hosea, giilog sa hari sa Asiria ang Samaria, ug gidala niya ang mga taga-Israel sa Asiria ingon nga mga bihag. Gipapuyo niya sila sa lungsod sa Hala, sa mga lugar duol sa Suba sa Habor sa Gozan, ug sa mga lungsod sa mga Medianhon.

7Nahitabo kini sa mga taga-Israel tungod kay nakasala sila sa Ginoo nga ilang Dios nga maoy nagpagawas kanila gikan sa Ehipto ug nagluwas kanila gikan sa mga kamot sa Faraon nga hari sa Ehipto. Misimba sila sa ubang mga dios 8ug misunod sa mga buhat sa mga nasod nga giabog sa Ginoo gikan niining yutaa sa pag-abot sa mga Israelinhon. Misunod usab sila sa mga binuhatan nga gitudlo sa mga hari sa Israel. 9Naghimo sila sa tago sa mga butang nga supak sa Ginoo nga ilang Dios. Naghimo usab sila ug mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit sa Israel, gikan sa gagmayng mga baryo17:9 baryo: o, tore. ngadto sa dagkong mga pinarilan nga mga lungsod. 10Nagpatindog sila ug handomanan nga mga bato ug mga poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera ibabaw sa matag bungtod ug ilalom sa matag labong nga kahoy. 11Nagsunog sila ug mga insenso sa matag simbahanan sa habog nga mga dapit, sama sa gihimo sa mga nasod nga giabog sa Ginoo gikan niining yutaa sa pag-abot sa mga Israelinhon. Gihimo nila ang mga daotang butang nga nakapasuko sa Ginoo. 12Misimba sila sa mga dios-dios bisag nagaingon ang Ginoo nga dili gayod nila kini buhaton. 13Kanunayng gipahimangnoan sa Ginoo ang Israel ug Juda pinaagi sa iyang mga propeta ug manalagna: “Biya na kamo sa inyong mga daotang gawi. Tumana ninyo ang akong mga sugo ug mga tulumanon nga anaa sa tibuok nga Kasugoan nga gipatuman ko sa inyong mga katigulangan, ug akong gihatag kaninyo pinaagi sa akong mga alagad nga mga propeta.” 14Apan wala sila motuman. Gahi silag ulo sama sa ilang mga katigulangan nga wala motuo sa Ginoo nga ilang Dios. 15Gisalikway nila ang mga tulumanon ug ang kasabotan nga gihimo niya sa ilang mga katigulangan, ug gipakawalay-bili nila ang iyang mga pahimangno kanila. Gisunod nila ang mga walay pulos nga mga dios-dios, ug nahimo usab silang walay pulos. Gisunod nila ang mga nasod sa ilang palibot bisan ug gimandoan sila sa Ginoo nga dili nila kini sundon. Gihimo gayod nila ang mga butang nga gidili kanila sa Ginoo. 16Gisalikway nila ang tanang sugo sa Ginoo nga ilang Dios, ug naghimo sila ug rebulto sa duha ka nating baka ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gisimba nila si Baal ug ang tanang butang nga anaa sa kalangitan. 17Gihalad nila ang ilang mga anak sa kalayo; midangop sila sa mga mananagna ug mga mamamarang, ug gitugyan nila ang ilang kaugalingon sa daotang buhat atubangan mismo sa Ginoo, ug nakapasuko kini kaniya.

18Nasuko pag-ayo ang Ginoo sa Israel ug gipapahawa niya sila sa iyang presensya. Ang tribo lang ni Juda mao ang nahibilin. 19Apan bisan ang Juda wala usab motuman sa mga sugo sa Ginoo nga ilang Dios. Gisunod nila ang mga binuhatan nga gitudlo kanila sa mga taga-Israel. 20Busa gisalikway sa Ginoo ang tanang mga kaliwat ni Israel. Gisilotan niya sila pinaagi sa pagtugyan kanila sa mga nanulong kanila hangtod nga nahanaw sila sa iyang presensya.

21Sa dihang gibulag sa Ginoo ang Israel gikan sa gingharian ni David, gihimo sa mga taga-Israel si Jeroboam nga anak ni Nebat nga ilang hari. Giaghat ni Jeroboam ang mga taga-Israel sa pagbiya sa Ginoo, ug gitukmod niya sila sa paghimog dakong sala. 22Nagpadayon sa pagsunod ang mga taga-Israel sa mga sala ni Jeroboam, ug wala gayod sila mobiya niini, 23hangtod nga gipapahawa sila sa Ginoo sa iyang presensya, sumala sa iyang gipasidaan kanila pinaagi sa iyang mga alagad nga mga propeta. Busa gibihag ang katawhan sa Israel ngadto sa Asiria diin tua sila hangtod karon.

Nagpuyo ang mga Taga-Asiria sa Israel

24Nagpadala ang hari sa Asiria ug mga tawo ngadto sa Samaria nga gikan sa Babilonia, Cut, Ava, Hamat, ug Sefarvaim, ug gipapuyo niya sila sa mga lungsod sa Samaria puli sa mga taga-Israel. Busa gisakop nila ang Samaria ug ang uban pang mga lungsod sa Israel. 25Sa pagsugod nilag puyo didto, wala sila magsimba sa Ginoo, busa gipadad-an sila sa Ginoo ug mga liyon ug gipamatay ang uban kanila. 26Kini nga hitabo gibalita ngadto sa hari sa Asiria: “Ang mga tawo nga imong gipadala ug gipapuyo sa mga lungsod sa Samaria wala masayod sa kasugoan sa dios sa maong lugar. Busa nagpadala siya ug mga liyon ug gipamatay na niini ang uban kanila, kay wala sila masayod sa iyang kasugoan.”

27Unya mimando ang hari sa Asiria, “Pabalika sa Samaria ang usa sa mga pari nga atong gibihag, ug didto siya papuy-a aron makatudlo siya sa mga tawo sa mga kasugoan sa dios sa maong lugar.” 28Busa ang usa sa mga pari nga gibihag mibalik sa Samaria ug mipuyo sa Betel, ug gitudloan niya ang mga tawo kon unsaon pagsimba sa Ginoo. 29Apan kining nagkalain-laing grupo sa mga tawo nagpadayon sa paghimo sa ilang mga dios. Sa matag lungsod nga ilang gipuy-an gibutang nila ang ilang mga dios-dios sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit nga hinimo sa mga taga-Samaria. 30Ang uban kanila nga gikan sa Babilonia misimba sa ilang dios nga si Sucot Benot. Ang gikan sa Cut misimba sa ilang dios nga si Nergal. Ang gikan sa Hamat misimba sa ilang dios nga si Ashima. 31Ang gikan sa Ava misimba sa ilang mga dios nga si Nibhaz ug si Tartak. Ug ang gikan sa Sefarvaim misimba sa ilang mga dios nga si Adramelec ug si Anamelec; ug gisunog pa nila ang ilang mga kabataan ingon nga halad ngadto niini nga mga dios. 32Misimba sila sa Ginoo, apan nagpili silag mga pari gikan mismo sa ilang mga tawo aron sa pagpangulo kanila sa paghalad didto sa mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit. 33Misimba sila sa Ginoo, apan misimba usab sila sa ilang kaugalingong mga dios sumala sa mga paagi sa mga nasod nga ilang gigikanan. 34Hangtod karon ginahimo pa gihapon nila kini. Dili matinud-anon ang ilang pagsimba sa Ginoo, ug wala sila magtuman sa mga sugo, mga tulumanon, mga pagtulon-an, ug mga kasugoan nga gihatag sa Ginoo sa mga kaliwat ni Jacob, nga iyang ginganlan ug Israel. 35Sa dihang naghimo ang Ginoo ug kasabotan sa mga Israelinhon, nagmando siya kanila: “Ayaw kamo pagsimba o pag-alagad sa ubang mga dios, o paghalad ngadto kanila. 36Ako lang ang inyong simbahon, ang Ginoo nga nagpagawas kaninyo gikan sa Ehipto pinaagi sa akong kahibulongang gahom. Ako lang ang angay ninyong simbahon ug halaran. 37Kinahanglang tumanon ninyo kanunay ang akong mga tulumanon, mga lagda, mga patakaran, ug mga sugo nga akong gisulat alang kaninyo. Ayaw gayod kamo pagsimba ug laing mga dios. 38Ayaw ninyo kalimti ang kasabotan nga akong gihimo kaninyo, ug ayaw kamo pagsimba sa ubang mga dios. 39Ako lang ang inyong simbahon, ang Ginoo nga inyong Dios, kay ako ang magaluwas kaninyo gikan sa kamot sa inyong mga kaaway.”

40Apan wala sila mamati sa Ginoo. Nagpadayon hinuon sila sa ilang naandang mga buhat. 41Samtang nagasimba sila sa Ginoo, nagasimba usab sila sa ilang mga dios-dios. Ug hangtod karon mao usab kana ang ginahimo sa ilang mga kaliwat.