2 Ebyomumirembe 9 – LCB & NRT

Luganda Contemporary Bible

2 Ebyomumirembe 9:1-31

Okukyala kwa Kabaka Omukazi w’e Seeba

1Kabaka omukazi w’e Seeba bwe yawulira ettutumo lya Sulemaani n’ajja e Yerusaalemi okumugeza n’ebibuuzo ebikalubo, ng’awerekeddwako ekibinja ekinene omwali eŋŋamira ezaali zeetise ebyakaloosa, ne zaabu nnyingi nnyo n’amayinja ag’omuwendo omungi. Awo bwe yatuuka eri Sulemaani, n’anyumya naye ku ebyo byonna ebyali ku mutima gwe. 2Sulemaani n’addamu ebibuuzo bye byonna, ne wataba n’ekimu ekyamulema okumunnyonnyola. 3Awo Kabaka omukazi w’e Seeba bwe yalaba amagezi ga Sulemaani, n’olubiri lwe yali azimbye, 4n’emmere eyaliibwanga ku mmeeza ye, n’okutuula okw’abakungu be, n’abaweereza be mu byambalo byabwe, n’enyambuka gye yayambukangamu okugenda okuwaayo ebiweebwayo mu yeekaalu ya Mukama, n’aggwaamu omwoyo.

5N’agamba kabaka nti, “Bye nnawulira nga ndi mu nsi yange ku bikwata ku bikolwa byo n’amagezi go bya mazima, 6naye nnali sibikkirizanga okutuusa bwe najja ne mbyelabirako n’amaaso gange. Laba saabuulirwa wadde ekitundu eky’ettutumo lyo; bye mpulidde bisingawo ku ebyo bye nnawulira. 7Abantu bo nga balina omukisa! Abaddu bo abakuweereza bulijjo ne bawulira amagezi go nga balina omukisa! 8Mukama Katonda wo yeebazibwe akwenyumiririzaamu, era eyakuteeka ku ntebe yo ey’obwakabaka. Olw’okwagala kwa Katonda wo eri Isirayiri, era n’okwagala okubanyweza emirembe gyonna, kyeyava akufuula kabaka okubafuga, okukola obwenkanya n’obutuukirivu.”

9N’alyoka awa kabaka ettani nnya n’ekitundu eza zaabu, n’ebyakaloosa bingi nnyo nnyini, n’amayinja ag’omuwendo. Waali tewabangawo bya kaloosa bingi bwe bityo nga Kabaka omukazi w’e Seeba bye yawa kabaka Sulemaani.

10Abasajja ba Kulamu n’abasajja ba Sulemaani abaasuubulanga zaabu okuva e Ofiri baaleetanga n’emitoogo n’amayinja ag’omuwendo omungi. 11Kabaka n’akozesa emitoogo egyo okuzimba amaddaala aga yeekaalu ya Mukama n’ag’olubiri lwa kabaka, ate era n’akolamu n’ennanga n’entongooli z’abayimbi. Waali tewabangawo bifaanana ng’ebyo mu nsi ya Yuda. 12Kabaka Sulemaani n’awa Kabaka omukazi w’e Seeba byonna bye yayagala, okusinga n’ebyo bye yali amuleetedde. N’oluvannyuma n’addayo mu nsi ye n’ekibinja kye.

Obugagga bwa Sulemaani

13Obuzito bwa zaabu obwaleetebwanga eri Sulemaani buli mwaka bwaweranga ettani amakumi abiri mu ttaano, 14okwo nga tagasseeko ey’obusuulu eyaweebwangayo abasuubuzi n’abamaguzi. Ate era ne bakabaka ab’e Buwalabu ne bagavana ab’ensi bamuleeteranga zaabu n’effeeza.

15Kabaka Sulemaani n’aweesa engabo ennene ebikumi bibiri okuva mu zaabu omukubeekube, buli emu ku zo ng’erimu kilo ssatu n’ekitundu eza zaabu omukubeekube. 16N’aweesa n’engabo entono ebikumi bisatu okuva mu zaabu omukubeekube, buli emu ku zo ng’erimu kilo emu ne desimoolo musanvu eza zaabu. Kabaka n’aziteeka mu lubiri lw’Ekibira kya Lebanooni. 17Kabaka n’akola entebe ey’obwakabaka ennene nga ya masanga, n’agibikkako zaabu ennongoose. 18Entebe ye ey’obwakabaka yaliko amaddaala mukaaga, n’akatebe kawumulizaako ebigere akaakolebwa mu zaabu, era yaliko n’emikono eruuyi n’eruuyi, n’ebibumbe by’empologoma ennume bbiri nga ziyimiridde ku mabbali g’emikono. 19N’empologoma kkumi na bbiri emmumbe zaali zisimbiddwa eruuyi n’eruuyi ku madaala omukaaga. Tewaali eyakolebwa ng’eyo mu bwakabaka obulala bwonna. 20Ebinywerwamu byonna ebya kabaka Sulemaani byali bya zaabu, n’ebintu byonna ebyali mu lubiri lw’Ekibira kya Lebanooni byali bya zaabu omulongoseemu. Tewaali kyakolebwa mu ffeeza kubanga mu biro bya Sulemaani effeeza yabanga ya muwendo gwa wansi. 21Kabaka yalina ebyombo ebyagendanga e Talusiisi n’abasajja ba Kulamu, era buli myaka esatu byaleetanga zaabu n’effeeza, n’amasanga, n’enkoba n’enkima okuva e Talusiisi.

22Kabaka Sulemaani yali mugagga nnyo era nga mugezi okusinga bakabaka bonna ab’ensi. 23Bakabaka bonna baagendanga gyali okumwebuuzaako, n’okuwulira amagezi Katonda ge yali atadde mu mutima gwe. 24Buli mwaka, buli eyajjanga, yaleetanga ekirabo, ebimu byali bintu bya ffeeza ne zaabu, n’ebirala nga byambalo, n’ebirala nga byakulwanyisa, n’ebirala nga byakaloosa, n’embalaasi, n’ennyumbu.

25Sulemaani yalina ebisibo enkumi nnya omwaterekebwanga embalaasi n’amagaali; n’abavuzi ab’amagaali baali emitwalo ebiri be yateeka mu bibuga eby’amagaali, n’abamu ku bo nga babeera naye mu Yerusaalemi. 26Era yafuganga bakabaka bonna okuva ku mugga Fulaati okutuuka ku nsi eya Abafirisuuti, n’okutuuka ku nsalo ya Misiri. 27Kabaka n’afuula ffeeza okuba ekya bulijjo ng’amayinja mu Yerusaalemi era n’emivule ne giba mingi ng’emisukamooli egiri mu biwonvu. 28Sulemaani yasuubulanga embalaasi okuva mu Misiri n’ensi endala.

Okufa kwa Sulemaani

29Ebyafaayo ebirala byonna ebyabaawo mu mulembe gwa Sulemaani okuva ku ntandikwa okutuusa ku nkomerero, tebyawandiikibwa mu byafaayo bya nnabbi Nasani, ne mu kwolesebwa kwa Akiya Omusiiro, ne mu birooto eby’omulabi Iddo ebikwata ku Yerobowaamu mutabani wa Nebati? 30Sulemaani n’afugira Isirayiri yenna mu Yerusaalemi okumala emyaka amakumi ana. 31N’afa era n’aziikibwa mu kibuga kya kitaawe Dawudi, Lekobowaamu mutabani we n’amusikira.

New Russian Translation

2 Паралипоменон 9:1-31

Царица Шевы посещает Соломона

(3 Цар. 10:1-13)

1Когда царица Шевы услышала о славе Соломона, она пришла в Иерусалим, чтобы испытать его трудными вопросами. Прибыв с очень большой свитой, с верблюдами, везущими пряности и великое множество золота и драгоценных камней, она пришла к Соломону и говорила с ним обо всем, что было у нее на сердце. 2Соломон ответил на все ее вопросы: для него не было ничего слишком трудного, чего он не смог бы ей объяснить. 3Когда царица Шевы увидела мудрость Соломона и дворец, который он построил, 4еду у него на столе, жилища его приближенных, как прислуживают его слуги, как они одеты, каковы его виночерпии, как одеты они, и какие всесожжения он совершает в доме9:4 Так в некоторых древних переводах (ср. 3 Цар. 10:5); в еврейском тексте: «его подъем, которым он поднимается в храм». Господа, у нее захватило дух. 5Она сказала царю:

– Молва, которую я слышала в своей стране о твоих делах и мудрости, правдива, 6но я не верила слухам, пока не пришла и не увидела это своими глазами. И что же, мне не рассказали и о половине твоей мудрости! Ты далеко превзошел ту молву, что я слышала. 7Блаженны твои люди! Блаженны твои приближенные, которые всегда стоят перед тобой и внимают твоей мудрости! 8Да будет благословен Господь, твой Бог, Который благоволит к тебе и посадил тебя царем на Своем престоле, чтобы ты правил для Господа, твоего Бога. Ради любви твоего Бога к Израилю, ради желания утвердить их навеки, Он сделал тебя его царем, чтобы ты поступал справедливо и праведно.

9Она подарила царю сто двадцать талантов9:9 Около 4 т. золота, великое множество пряностей и драгоценных камней. Никогда больше не было пряностей, подобных тем, что царица Шевы подарила царю Соломону.

10Хирамовы люди и люди Соломона привозили золото из Офира. Еще они привезли красное дерево и драгоценные камни. 11Царь сделал из красного дерева лестницы9:11 Так в некоторых древних переводах; смысл этого места в еврейском тексте неясен. для Господнего дома и для царского дворца, а также арфы и лиры для музыкантов. Прежде в Иудее не видели ничего подобного.

12Царь Соломон подарил царице Шевы все, что она пожелала и о чем просила. Он подарил ей больше, чем она привезла ему. После этого она ушла и вернулась со свитой в свою страну.

Богатство и великолепие Соломона

(3 Цар. 10:14-29; 2 Пар. 1:14-17)

13Золота, которое Соломон получал ежегодно, было по весу шестьсот шестьдесят шесть талантов9:13 Около 23 т., 14не считая того дохода, что поступал от купцов и торговцев, и от всех царей Аравии и наместников страны тоже привозили Соломону золото и серебро.

15Царь Соломон сделал двести больших щитов из кованого золота, на каждый из которых пошло по шестьсот бек9:15 Около 3,5 кг. золота. 16Еще он сделал триста маленьких щитов из кованого золота, на каждый щит по триста бек9:16 Около 1,7 кг. золота. Царь поместил их во дворце Ливанского леса.

17Еще царь сделал огромный трон, выложенный слоновой костью и покрытый чистым золотом. 18У трона было шесть ступенек, и к нему было прикреплено золотое подножие. По обеим сторонам сиденья были подлокотники, и у каждого из них стояло по льву. 19Двенадцать львов стояло на шести ступеньках – по одному с каждой стороны каждой ступеньки. Никогда ничего подобного не делалось ни в каком другом царстве.

20Все чаши царя Соломона были золотыми, и вся домашняя утварь во дворце Ливанского леса была из чистого золота. Серебряного ничего не было, потому что серебро в дни Соломона не ценилось.

21На море у царя был флот из таршишских кораблей с командой из слуг Хирама. Раз в три года корабли возвращались, привозя золото, серебро, слоновую кость, обезьян и павлинов.

22Царь Соломон превосходил богатством и мудростью всех царей земли. 23Все они искали встречи с Соломоном, чтобы послушать мудрости, которую вложил в его сердце Бог. 24Всякий приходящий приносил дары – изделия из серебра и золота, одежды, оружие и пряности, лошадей и мулов, и так – из года в год.

25У Соломона было четыре тысячи стойл для коней и колесниц и двенадцать тысяч коней9:25 Или: «колесничих»; или: «всадников»., которых он держал в колесничных городах и у себя в Иерусалиме. 26Он правил всеми царями от Реки9:26 То есть Евфрата. до земли филистимлян, до самой границы Египта. 27В его правление серебро в Иерусалиме ценилось не выше простых камней, а кедра было так же много, как тутовых деревьев в предгорьях Иудеи. 28Кони Соломона поставлялись из Египта9:28 Или, возможно: «из Муцура» – области в Киликии. См. сноску на 1:16. и из других стран.

Смерть Соломона

(3 Цар. 11:41-43)

29Что же до прочих событий правления Соломона, от первых до последних, то разве не описаны они в записях пророка Нафана, в пророчестве Ахии из Шило и в видениях провидца Иддо о Иеровоаме, сыне Навата? 30Соломон правил в Иерусалиме всем Израилем сорок лет. 31Потом он упокоился со своими предками и был похоронен в Городе Давида, своего отца. А Ровоам, его сын, стал царем вместо него.