Roma 3 – HLGN & NIV

Ang Pulong Sang Dios

Roma 3:1-31

1Kon amo sini, may bintaha bala ang pagka-Judio ukon may pulos bala ang pagkatinuli? 2Sa matuod, madamo ang bintaha. Una sa tanan, gintugyan sa mga Judio ang pulong sang Dios. 3Bisan matuod nga may mga Judio nga wala nagatuman sa pulong sang Dios, indi gid mahimo nga indi niya pagtumanon ang ginpromisa niya sang una. 4Bisan ang tanan nga tawo butigon, ang Dios masaligan sa gihapon sa iya mga pulong. Pareho sang ginasiling sang Kasulatan,

“Husto ikaw sa imo mga ginahambal,

kag wala ka nagakasala sa imo paghukom.”3:4 Salmo 51:4.

5Karon, basi may magsiling, “Kon ikomparar ang amon ginahimo nga malain sa ginahimo sang Dios, makita nga maayo ang Dios. Gani kon makita ang kaayo niya tungod sa amon ginahimo nga malain, indi matarong ang Dios kon ipaagom niya ang iya kaakig sa amon tungod sa amon ginahimo.” Ina tawhanon lang nga mga rason. 6Indi ina mahimo! Tungod nga kon amo sina, paano ang paghukom sang Dios sa mga tawo diri sa kalibutan?

7Basi may magsiling pa gid, “Kon paagi sa amon pagbinutig magaguwa nga indi butigon ang Dios kag sa sini madayaw siya, ngaa silutan kami bilang makasasala?” 8Ang ina nga rason nagasiling nga maayo ang maghimo sang malain agod magaguwa ang maayo. Suno sa mga tawo nga gusto magguba sa amon, amo ini kuno ang amon ginatudlo. Ina nga mga tawo dapat gid man nga silutan sang Dios.

Ang Tanan nga Tawo Makasasala

9Karon, ano ang aton masiling? Nga kita nga mga Judio mas maayo pa sang sa mga indi Judio? Indi ina matuod! Ginpahayag ko na nga ang tanan nga tawo, Judio man ukon indi, makasasala. 10Kay amo gid ini ang ginasiling sang Kasulatan:

“Wala gid sing bisan isa nga matarong;

11wala sing bisan isa nga nakaintiendi parte sa Dios, kag wala sing may nagatinguha sa pagkilala sa iya.

12Ang tanan nagsipak sa matuod nga dalan kag palareho nga nangin wala sing pulos ang ila kabuhi.

Wala gid sing bisan isa nga nagahimo sing maayo.3:12 Salmo 14:1-3; 53:1-3.

13Ang ila mga ginahambal3:13 ginahambal: sa literal, tutunlan. delikado pareho sang bukas nga lulubngan.

Ang ila mga ginasugid3:13 ginasugid: sa literal, dila. puro pangdaya.3:13 Salmo 5:9.

Ang ila mga pulong3:13 pulong: sa literal, bibig. makahalalit pareho sang dalit sang man-og.3:13 Salmo 140:3.

14Ang nagaguwa sa ila mga baba puro masakit nga mga pagpasipala.3:14 Salmo 10:7.

15Maabtik sila magpatay.

16Bisan diin sila magkadto nagapanglaglag sila kag nagadala sang kalisod.

17Wala sila sing may nahibaluan parte sa kalinong.3:17 kalinong: ukon, maayo nga pag-inupdanay. 3:17 Isa. 59:7-8.

18Kag wala sila sing kahadlok sa Dios.”3:18 Salmo 36:1.

19Karon, nahibaluan ta nga kon ano ang ginasiling sang Kasuguan, ginasiling ini sa aton nga mga Judio nga nagakabuhi sa idalom sang Kasuguan. Gani indi kita makasiling nga indi kita pagsilutan. Ang tanan magapanabat sa Dios tungod sa ila mga sala. 20Kay wala gid sing tawo nga pakamatarungon sa atubangan sang Dios paagi sa pagtuman sang Kasuguan. Ang Kasuguan ginhatag sa tawo agod ipakita nga siya makasasala.

Ang Paagi Kon Paano Ginapakamatarong sang Dios ang mga Tawo

21Pero karon ginpahayag na kon paano ginapakamatarong sang Dios ang tawo. Ini indi paagi sa pagtuman sang Kasuguan. Ang Kasuguan mismo kag ang mga sinulatan sang mga propeta nagapamatuod sini. 22Ginapakamatarong sang Dios ang tawo paagi sa pagtuo kay Jesu-Cristo, kay ang Dios wala sing pinilian. Gani ang bisan sin-o nga magtuo kay Jesu-Cristo ginapakamatarong niya. 23Kay ang tanan nga tawo nagpakasala kag indi takos sa panulok sang Dios. 24Pero tungod sa bugay sang Dios, ginpakamatarong kita paagi kay Cristo Jesus nga nagtubos sa aton, kag ini regalo sang Dios. 25Ginpadala siya sang Dios sa kalibutan agod ihalad ang iya kabuhi para madula ang kaakig sang Dios sa aton, kag paagi sa iya dugo mapatawad kita sa aton mga sala kon magtuo kita sa iya. Ginhimo ini sang Dios para ipakita nga matarong siya. Kay sang una ginpaligad niya ang ila mga sala tungod nga mabinatason siya. Dapat kuntani ginsilutan na sila. 26Pero karon ginhalad na niya ang kabuhi ni Cristo para ipakita nga matarong siya. Tungod sa sining ginhimo sang Dios napamatud-an nga matarong siya bisan pa sa pagpakamatarong niya sa mga makasasala nga nagtuo kay Jesus.

27Gani wala gid sang bisan sin-o nga makapabugal. Kon ginapakamatarong kita sang Dios tungod sa aton pagtuman sang Kasuguan, makapabugal kita. Pero ang matuod, indi kita makapabugal tungod nga ginapakamatarong kita sang Dios paagi sa aton pagtuo. 28Kay nagapati kita nga ginapakamatarong sang Dios ang tawo paagi sa pagtuo kag indi sa iya pagtuman sang Kasuguan. 29Kon indi matuod ini, ang Dios, Dios lang sang mga Judio kag indi Dios sang mga indi Judio. Pero Dios man siya sang mga indi Judio, 30kay may isa lamang ka Dios. Kag pakamatarungon niya ang mga Judio kon sila magtuo kay Jesus, kag amo man ang mga indi Judio kon magtuo man sila kay Jesus. 31Ini wala nagakahulugan nga ginasikway ta ang Kasuguan, kundi ginatuman ta ang iya husto nga katuyuan.

New International Version

Romans 3:1-31

God’s Faithfulness

1What advantage, then, is there in being a Jew, or what value is there in circumcision? 2Much in every way! First of all, the Jews have been entrusted with the very words of God.

3What if some were unfaithful? Will their unfaithfulness nullify God’s faithfulness? 4Not at all! Let God be true, and every human being a liar. As it is written:

“So that you may be proved right when you speak

and prevail when you judge.”3:4 Psalm 51:4

5But if our unrighteousness brings out God’s righteousness more clearly, what shall we say? That God is unjust in bringing his wrath on us? (I am using a human argument.) 6Certainly not! If that were so, how could God judge the world? 7Someone might argue, “If my falsehood enhances God’s truthfulness and so increases his glory, why am I still condemned as a sinner?” 8Why not say—as some slanderously claim that we say—“Let us do evil that good may result”? Their condemnation is just!

No One Is Righteous

9What shall we conclude then? Do we have any advantage? Not at all! For we have already made the charge that Jews and Gentiles alike are all under the power of sin. 10As it is written:

“There is no one righteous, not even one;

11there is no one who understands;

there is no one who seeks God.

12All have turned away,

they have together become worthless;

there is no one who does good,

not even one.”3:12 Psalms 14:1-3; 53:1-3; Eccles. 7:20

13“Their throats are open graves;

their tongues practice deceit.”3:13 Psalm 5:9

“The poison of vipers is on their lips.”3:13 Psalm 140:3

14“Their mouths are full of cursing and bitterness.”3:14 Psalm 10:7 (see Septuagint)

15“Their feet are swift to shed blood;

16ruin and misery mark their ways,

17and the way of peace they do not know.”3:17 Isaiah 59:7,8

18“There is no fear of God before their eyes.”3:18 Psalm 36:1

19Now we know that whatever the law says, it says to those who are under the law, so that every mouth may be silenced and the whole world held accountable to God. 20Therefore no one will be declared righteous in God’s sight by the works of the law; rather, through the law we become conscious of our sin.

Righteousness Through Faith

21But now apart from the law the righteousness of God has been made known, to which the Law and the Prophets testify. 22This righteousness is given through faith in3:22 Or through the faithfulness of Jesus Christ to all who believe. There is no difference between Jew and Gentile, 23for all have sinned and fall short of the glory of God, 24and all are justified freely by his grace through the redemption that came by Christ Jesus. 25God presented Christ as a sacrifice of atonement,3:25 The Greek for sacrifice of atonement refers to the atonement cover on the ark of the covenant (see Lev. 16:15,16). through the shedding of his blood—to be received by faith. He did this to demonstrate his righteousness, because in his forbearance he had left the sins committed beforehand unpunished— 26he did it to demonstrate his righteousness at the present time, so as to be just and the one who justifies those who have faith in Jesus.

27Where, then, is boasting? It is excluded. Because of what law? The law that requires works? No, because of the law that requires faith. 28For we maintain that a person is justified by faith apart from the works of the law. 29Or is God the God of Jews only? Is he not the God of Gentiles too? Yes, of Gentiles too, 30since there is only one God, who will justify the circumcised by faith and the uncircumcised through that same faith. 31Do we, then, nullify the law by this faith? Not at all! Rather, we uphold the law.