Deuteronomio 1 – HLGN & NIV

Ang Pulong Sang Dios

Deuteronomio 1:1-46

Ginmanduan sang Dios ang mga Israelinhon sa Paghalin sa Bukid sang Sinai

1Ini nga libro parte sa mga mensahi nga ginsiling ni Moises sa tanan nga Israelinhon samtang didto sila sa kamingawan, sa sidlangan sang Suba sang Jordan. Nagakampo sila sa Kapatagan sang Jordan1:1 Kapatagan sang Jordan: sa Hebreo, Araba. malapit sa Suf, sa tunga sang Paran, Tofel, Laban, Hazerot, kag Dizahab. 2(Mga onse ka adlaw nga pagpanglakaton halin sa Bukid sang Sinai1:2 Bukid sang Sinai: sa Hebreo, Horeb. pakadto sa Kadesh Barnea kon mag-agi sa Bukid sang Seir.)

3Sang nahauna nga adlaw sang ika-11 nga bulan, sang ika-40 nga tuig halin sang paghalin sang mga Israelinhon sa Egipto, ginhambal ni Moises sa ila ang tanan nga ginpasiling sang Ginoo nga ihambal sa ila. 4Natabo ini matapos nga napierdi ni Moises1:4 ni Moises: ukon, sang Ginoo. si Sihon nga hari sang mga Amornon, nga nagaestar sa Heshbon, kag si Og nga hari sang Bashan, nga nagaestar sa Ashtarot kag Edrei.

5Gani ginsugid sa ila ni Moises ang kasuguan sang Ginoo didto sa sidlangan sang Suba sang Jordan, sa teritoryo sang Moab. Siling niya, 6“Sang didto kita sa Horeb nagsiling sa aton ang Ginoo nga aton Dios, ‘Dugay na ang inyo pagtiner sa sini nga bukid, 7gani maglakat na kamo. Magkadto kamo sa mga kabukiran sang mga Amornon kag sa mga lugar sa palibot sini—sa Kapatagan sang Jordan,1:7 Kapatagan sang Jordan: sa Hebreo, Araba. sa kabukiran, sa mga bulobukid sa nakatundan,1:7 mga bulobukid sa nakatundan: sa Hebreo, Shefela. sa Negev, kag sa mga lugar sa baybayon. Magkadto kamo sa duta sang mga Canaanhon kag sa Lebanon, hasta sa dako nga suba nga amo ang Eufrates. 8Tan-awa ninyo! Ginahatag ko ini nga mga duta sa inyo. Lakat kamo kag panag-iyahi ini nga mga duta nga ginpromisa ko sa inyo mga katigulangan nga si Abraham, Isaac kag Jacob, kag sa ila mga kaliwat.’ ”

Nagpili si Moises sang mga Opisyal nga Magbulig sa Iya sa Paghukom

(Exo. 18:13-27)

9Nagsiling pa si Moises, “Sang sadto nga tion, nagsiling ako sa inyo: ‘Indi ko kamo masarangan nga panguluhan nga ako lang isa. 10Ginpadamo kamo sang Ginoo nga inyo Dios, kag karon daw pareho na kamo kadamo sa mga bituon sa langit. 11Kabay pa nga ang Ginoo, ang Dios sang inyo mga katigulangan, magpadamo pa gid sa inyo sing linibo pa ka pilo kag pakamaayuhon niya kamo suno sa iya ginpromisa. 12Pero paano ko mahusay ang inyo mga pag-ilinaway kag mga problema nga ako lang? 13Gani magpili kamo sa tagsa ninyo ka tribo sang mga tawo nga maalamon, may maayo nga paghangop kag talahuron, kag padumalahon ko sila sa inyo.’

14“Komporme kamo nga maayo ang akon plano. 15Gani ginpadumala ko sa inyo bilang mga hukom kag opisyal ang mga tawo nga maalamon kag talahuron halin sa inyo mga tribo. Ang iban responsable sa 1,000 ka tawo, ang iban sa 100, ang iban sa 50, kag ang iban sa 10. 16Sadto nga tion ginmanduan ko ang inyo mga hukom, ‘Husaya ninyo ang mga kaso sang mga tawo, kag maghukom kamo sing matarong, indi lamang sa mga Israelinhon kundi pati man sa mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. 17Kinahanglan wala kamo sing may ginapasulabi sa inyo paghukom; pamatii ninyo sing palareho ang mga imol kag manggaranon. Indi kamo magkahadlok bisan kay sin-o, kay ang inyo paghukom naghalin sa Dios. Kon mabudlay ang kaso para sa inyo, dal-a ina sa akon kay ako ang bahala sa paghukom sina.’ 18Kag ginsilingan ko man kamo sadto sang tanan nga dapat ninyo pagahimuon.

Nagpadala Sila sang mga Espiya

(Num. 13:1-33)

19“Dayon, suno sa mando sang Ginoo nga aton Dios, naghalin kita sa Bukid sang Sinai,1:19 Bukid sang Sinai: sa Hebreo, Horeb. kag nagpanglakaton sa malapad kag makahaladlok nga kamingawan nga nakita ninyo mismo, kag nagpakadto kita sa kabukiran sang mga Amornon. Pag-abot naton sa Kadesh Barnea, 20nagsiling ako sa inyo, ‘Nakaabot na kamo sa kabukiran sang mga Amornon nga ginahatag sa aton sang Ginoo nga aton Dios. 21Tan-awa ang duta nga ginahatag niya sa inyo! Panag-iyahi ninyo ini suno sa ginsiling sang Ginoo, ang Dios sang inyo mga katigulangan. Indi kamo magkahadlok ukon magkaluya.’

22“Dayon nagpalapit kamo tanan sa akon kag nagsiling, ‘Magpadala anay kita sang mga tawo sa pagpang-espiya sa duta agod masugiran nila kita sang aton alagyan kag sang mga banwa nga aton kadtuan.’

23“Nahunahunaan ko nga maayo man ato nga plano; gani nagpili ako sang dose ka tawo, isa sa kada tribo. 24Naglakat sila kag nag-agi sa kabukiran, kag nakaabot sila sa Eshcol nga ililigan sang tubig, kag nagpang-espiya sila didto. 25Sa ila pagbalik may dala sila sa aton nga mga prutas halin didto, kag nagbalita man sila nga maayo ang duta nga ginahatag sang Ginoo nga aton Dios sa aton.

26“Pero indi kamo gusto magkadto didto; nagsupak kamo sa sugo sang Ginoo nga inyo Dios. 27Nagkumod kamo sa inyo mga tolda kag nagsiling, ‘Ginakaugtan kita sang Ginoo, gani ginpaguwa niya kita sa Egipto agod itugyan sa mga kamot sang mga Amornon sa paglaglag sa aton. 28Paano kita makakadto didto? Ginpahadlok kita sang mga nagpang-espiya sa duta. Nagsiling sila nga ang mga tawo didto mas makusog kag mas mataas sang sa aton, kag ang ila mga banwa dalagko kag napalibutan sang mga pader nga ang kataason daw lambot na sa langit. Kag nakita pa nila didto ang mga kaliwat ni Anak.’

29“Dayon nagsiling ako sa inyo, ‘Indi kamo magpakulba ukon magkahadlok sa ila. 30Ang Ginoo nga inyo Dios magauna sa inyo kag magapakig-away mismo para sa inyo, pareho sang inyo nakita nga iya ginhimo sa Egipto 31kag sa kamingawan. Nakita ninyo kon paano kamo gin-atipan sang Ginoo nga inyo Dios sa tanan ninyo nga dalanon, pareho sa amay nga nagaatipan sang iya anak, hasta nga nakaabot kamo sa sini nga lugar.’

32“Pero bisan pa sining tanan, wala kamo nagsalig sa Ginoo nga inyo Dios 33nga nagpanguna sa inyo sa paglakat, paagi sa kalayo kon gab-i kag sa panganod kon adlaw. Ginpangitaan niya kamo sang mga lugar nga inyo makampuhan kag gintudluan kon diin kamo maagi.

34“Sang mabatian sang Ginoo ang inyo mga reklamo, naakig siya kag nagpanumpa, 35‘Wala sing bisan isa sa sining malaot nga henerasyon nga makakita sang maayo nga duta nga akon ginsumpa nga ihatag sa ila mga katigulangan, 36luwas lang kay Caleb nga anak ni Jefune. Makita niya ini, kag ihatag ko sa iya kag sa iya mga kaliwat ang ila parte sa duta nga iya ginkadtuan, kay nagsunod siya sa akon sa bug-os niya nga tagipusuon.’

37“Tungod sa inyo, naakig man ang Ginoo sa akon. Nagsiling siya sa akon, ‘Bisan ikaw indi makasulod sa amo nga duta. 38Pero ang imo kabulig nga si Josue nga anak ni Nun makasulod didto. Paisuga siya, kay siya ang magapangulo sa mga Israelinhon sa pagpanag-iya sang duta.’

39Dayon nagsiling ang Ginoo sa aton tanan, ‘Makasulod man sa amo nga duta ang inyo mga kabataan nga wala pa sang buot. Nahadlok kamo nga basi bihagon sila, pero sa ila ko ihatag ini nga duta kag panag-iyahan nila ini. 40Pero kamo iya, balik kamo sa kamingawan pakadto sa Mapula nga Dagat.’

41“Dayon nagsiling kamo, ‘Nakasala kami sa Ginoo. Malakat kami kag magpakig-away suno sa ginmando sang Ginoo nga amon Dios sa amon.’ Gani ang kada isa sa inyo nagpreparar sang iya mga armas, nga nagahunahuna nga mahapos lang ang pag-agaw sa mga kabukiran.

42“Pero nagsiling ang Ginoo sa akon, ‘Silinga sila nga indi maglakat kag magpakig-away, tungod kay indi ako mag-upod sa ila. Mapierdi sila sang ila mga kaaway.’

43“Gani ginsilingan ko kamo, pero wala kamo nagpamati sa akon. Nagsupak kamo sa sugo sang Ginoo, kag sa inyo kahambog nagsalakay gid kamo sa kabukiran. 44Dayon nagpakig-away sa inyo ang mga Amornon nga nagaestar didto, kag daw sa mga putyukan sila nga naglagas kag nagpierdi sa inyo halin sa Seir hasta sa Horma. 45Nagbalik kamo kag naghilibion sa Ginoo, pero wala siya nagpamati ukon nagsapak sa inyo. 46Amo ina nga nagtiner kamo sing madugay sa Kadesh.

New International Version

Deuteronomy 1:1-46

The Command to Leave Horeb

1These are the words Moses spoke to all Israel in the wilderness east of the Jordan—that is, in the Arabah—opposite Suph, between Paran and Tophel, Laban, Hazeroth and Dizahab. 2(It takes eleven days to go from Horeb to Kadesh Barnea by the Mount Seir road.)

3In the fortieth year, on the first day of the eleventh month, Moses proclaimed to the Israelites all that the Lord had commanded him concerning them. 4This was after he had defeated Sihon king of the Amorites, who reigned in Heshbon, and at Edrei had defeated Og king of Bashan, who reigned in Ashtaroth.

5East of the Jordan in the territory of Moab, Moses began to expound this law, saying:

6The Lord our God said to us at Horeb, “You have stayed long enough at this mountain. 7Break camp and advance into the hill country of the Amorites; go to all the neighboring peoples in the Arabah, in the mountains, in the western foothills, in the Negev and along the coast, to the land of the Canaanites and to Lebanon, as far as the great river, the Euphrates. 8See, I have given you this land. Go in and take possession of the land the Lord swore he would give to your fathers—to Abraham, Isaac and Jacob—and to their descendants after them.”

The Appointment of Leaders

9At that time I said to you, “You are too heavy a burden for me to carry alone. 10The Lord your God has increased your numbers so that today you are as numerous as the stars in the sky. 11May the Lord, the God of your ancestors, increase you a thousand times and bless you as he has promised! 12But how can I bear your problems and your burdens and your disputes all by myself? 13Choose some wise, understanding and respected men from each of your tribes, and I will set them over you.”

14You answered me, “What you propose to do is good.”

15So I took the leading men of your tribes, wise and respected men, and appointed them to have authority over you—as commanders of thousands, of hundreds, of fifties and of tens and as tribal officials. 16And I charged your judges at that time, “Hear the disputes between your people and judge fairly, whether the case is between two Israelites or between an Israelite and a foreigner residing among you. 17Do not show partiality in judging; hear both small and great alike. Do not be afraid of anyone, for judgment belongs to God. Bring me any case too hard for you, and I will hear it.” 18And at that time I told you everything you were to do.

Spies Sent Out

19Then, as the Lord our God commanded us, we set out from Horeb and went toward the hill country of the Amorites through all that vast and dreadful wilderness that you have seen, and so we reached Kadesh Barnea. 20Then I said to you, “You have reached the hill country of the Amorites, which the Lord our God is giving us. 21See, the Lord your God has given you the land. Go up and take possession of it as the Lord, the God of your ancestors, told you. Do not be afraid; do not be discouraged.”

22Then all of you came to me and said, “Let us send men ahead to spy out the land for us and bring back a report about the route we are to take and the towns we will come to.”

23The idea seemed good to me; so I selected twelve of you, one man from each tribe. 24They left and went up into the hill country, and came to the Valley of Eshkol and explored it. 25Taking with them some of the fruit of the land, they brought it down to us and reported, “It is a good land that the Lord our God is giving us.”

Rebellion Against the Lord

26But you were unwilling to go up; you rebelled against the command of the Lord your God. 27You grumbled in your tents and said, “The Lord hates us; so he brought us out of Egypt to deliver us into the hands of the Amorites to destroy us. 28Where can we go? Our brothers have made our hearts melt in fear. They say, ‘The people are stronger and taller than we are; the cities are large, with walls up to the sky. We even saw the Anakites there.’ ”

29Then I said to you, “Do not be terrified; do not be afraid of them. 30The Lord your God, who is going before you, will fight for you, as he did for you in Egypt, before your very eyes, 31and in the wilderness. There you saw how the Lord your God carried you, as a father carries his son, all the way you went until you reached this place.”

32In spite of this, you did not trust in the Lord your God, 33who went ahead of you on your journey, in fire by night and in a cloud by day, to search out places for you to camp and to show you the way you should go.

34When the Lord heard what you said, he was angry and solemnly swore: 35“No one from this evil generation shall see the good land I swore to give your ancestors, 36except Caleb son of Jephunneh. He will see it, and I will give him and his descendants the land he set his feet on, because he followed the Lord wholeheartedly.”

37Because of you the Lord became angry with me also and said, “You shall not enter it, either. 38But your assistant, Joshua son of Nun, will enter it. Encourage him, because he will lead Israel to inherit it. 39And the little ones that you said would be taken captive, your children who do not yet know good from bad—they will enter the land. I will give it to them and they will take possession of it. 40But as for you, turn around and set out toward the desert along the route to the Red Sea.1:40 Or the Sea of Reeds

41Then you replied, “We have sinned against the Lord. We will go up and fight, as the Lord our God commanded us.” So every one of you put on his weapons, thinking it easy to go up into the hill country.

42But the Lord said to me, “Tell them, ‘Do not go up and fight, because I will not be with you. You will be defeated by your enemies.’ ”

43So I told you, but you would not listen. You rebelled against the Lord’s command and in your arrogance you marched up into the hill country. 44The Amorites who lived in those hills came out against you; they chased you like a swarm of bees and beat you down from Seir all the way to Hormah. 45You came back and wept before the Lord, but he paid no attention to your weeping and turned a deaf ear to you. 46And so you stayed in Kadesh many days—all the time you spent there.