1 Mafumu 16 – CCL & APSD-CEB

Mawu a Mulungu mu Chichewa Chalero

1 Mafumu 16:1-34

1Ndipo Yehova anayankhula kudzera mwa Yehu mwana wa Hanani, mawu odzudzula Baasa kuti, 2“Ine ndinakukuza kuchokera pa fumbi ndipo ndinakupanga kuti ukhale mtsogoleri wa anthu anga Aisraeli, koma iwe wakhala ukuyenda mʼnjira za Yeroboamu ndi kuchimwitsa anthu anga Aisraeli naputa mkwiyo wanga chifukwa cha machimo awo. 3Taonani, Ine ndatsala pangʼono kuwononga Baasa pamodzi ndi nyumba yake, ndipo ndidzachitira nyumba yake zimene ndinachita pa nyumba ya Yeroboamu mwana wa Nebati. 4Agalu adzadya aliyense wa banja la Baasa amene adzafere mu mzinda, ndipo mbalame za mu mlengalenga zidzadya iwo amene adzafere kuthengo.”

5Tsono ntchito zina za Baasa ndi zamphamvu zake zimene anachita, kodi sizinalembedwe mʼbuku la mbiri ya mafumu a Israeli? 6Baasa anamwalira nayikidwa mʼmanda amene anayikidwa makolo ake ku Tiriza. Ndipo Ela mwana wake anakhala mfumu mʼmalo mwake.

7Komatu Yehova anayankhula kwa Baasa pamodzi ndi banja lake lonse kudzera mwa mneneri Yehu mwana wa Hanani, chifukwa cha zoyipa zonse zimene iye anachita pamaso pa Yehova, kukwiyitsa Yehovayo nakhala ngati nyumba ya Yeroboamu ndiponso chifukwa anawonongeratu banja la Yeroboamu.

Ela Mfumu ya Israeli

8Mʼchaka cha 26 cha ufumu wa Asa mfumu ya Yuda, Ela mwana wa Baasa anakhala mfumu ya Israeli, ndipo analamulira ku Tiriza zaka ziwiri.

9Zimuri, mmodzi mwa akuluakulu ake, amene ankalamulira theka la magaleta ake, anamuchitira chiwembu. Nthawi imeneyi Ela anali ku Tiriza, akumwa koledzera nako mʼnyumba ya Ariza, munthu amene ankayangʼanira nyumba yaufumu ku Tiriza. 10Zimuri anadzalowa, namukantha ndi kumupha mʼchaka cha 27 cha Asa mfumu ya Yuda. Ndipo Zimuriyo anakhala mfumu mʼmalo mwake.

11Zimuri atangoyamba kulamulira, anapha banja lonse la Baasa. Sanasiyepo munthu wamwamuna ndi mmodzi yemwe, wachibale kapena bwenzi lake. 12Choncho Zimuri anawononga banja lonse la Baasa, molingana ndi mawu amene Yehova anayankhula motsutsa Baasa kudzera mwa mneneri Yehu, 13chifukwa cha machimo onse amene Baasa ndi mwana wake Ela anachita nachimwitsa Israeli, anakwiyitsa Yehova, Mulungu wa Israeli ndi mafano awo osapindulitsa.

14Tsono ntchito zina za Ela ndi zina zonse zimene anachita, kodi sizinalembedwe mʼbuku la mbiri ya mafumu a Israeli?

Zimuri Mfumu ya Israeli

15Mʼchaka cha 27 cha Asa mfumu ya Yuda, Zimuri analamulira ku Tiriza masiku asanu ndi awiri. Gulu la ankhondo linali litamanga misasa pafupi ndi Gibetoni, mzinda wa Afilisti. 16Ankhondo amene anali ku misasa atamva kuti Zimuri wachita chiwembu ndi kupha mfumu, tsiku lomwelo ku misasako anasankha Omuri, mkulu wa ankhondo kukhala mfumu ya Israeli. 17Tsono Omuri ndi Aisraeli onse amene anali naye anachoka ku Gibetoni ndi kukazinga Mzinda wa Tiriza. 18Zimuri ataona kuti mzinda walandidwa, anathawira ku nsanja ya nyumba ya mfumu ndipo anatentha nyumbayo iye ali momwemo. Kotero iyeyo anafa, 19chifukwa cha machimo amene iye anachita, kuchita zoyipa pamaso pa Yehova ndi kuyenda mʼnjira za Yeroboamu, nachimwitsa nazo Aisraeli.

20Tsono ntchito zina za Zimuri ndi chiwembu chake chimene anachita, kodi sizinalembedwe mʼbuku la mbiri ya mafumu a Israeli?

Omuri Mfumu ya Israeli

21Pambuyo pake Aisraeli anagawikana pakati: theka linatsatira Tibini mwana wa Ginati kuti limulonge ufumu, ndipo theka lina linatsatira Omuri. 22Koma anthu otsatira Omuri anali amphamvu kupambana amene ankatsatira Tibini mwana wa Ginati. Choncho Tibini anafa ndipo Omuri anakhala mfumu.

23Mʼchaka cha 31 cha Asa mfumu ya Yuda, Omuri anakhala mfumu ya Israeli, ndipo analamulira zaka 12 ndi miyezi isanu ndi umodzi ku Tiriza. 24Iye anagula phiri la Samariya kwa Semeri pa mtengo wa ndalama 6,000 za siliva ndipo pa phiripo anamangapo mzinda, nawutcha Samariya, potsata dzina la Semeri, dzina la mwini wakale wa phirilo.

25Koma Omuri anachita zoyipa pamaso pa Yehova ndipo anachimwa kuposa mafumu ena onse amene analipo iye asanakhale mfumu. 26Pakuti iye anayenda mʼnjira zonse za Yeroboamu mwana wa Nebati, ndipo tchimo lake anachimwitsa nalo Aisraeli, nakwiyitsa Yehova Mulungu wa Israeli ndi mafano awo opandapake.

27Tsono ntchito zina za Omuri ndi zamphamvu zimene anachita, kodi sizinalembedwe mʼbuku la mbiri ya mafumu a Israeli? 28Choncho Omuri anamwalira nayikidwa mʼmanda amene anayikidwa makolo ake ku Samariya. Ndipo Ahabu mwana wake analowa ufumu mʼmalo mwake.

Ahabu Akhala Mfumu ya Israeli

29Mʼchaka cha 38 cha ufumu wa Asa, mfumu ya Yuda, Ahabu mwana wa Omuri anakhala mfumu ya Israeli nalamulira Israeli ku Samariya zaka 22. 30Ahabu mwana wa Omuri anachita zoyipa zambiri pamaso pa Yehova kupambana mafumu onse akale. 31Iye sanachiyese ngati chinthu chochepa chabe kuchita machimo a Yeroboamu mwana wa Nebati, koma anakwatiranso Yezebeli, mwana wa Etibaala mfumu ya Asidoni, nayamba kutumikira Baala ndi kumupembedza. 32Iye anapangira Baala guwa lansembe mʼnyumba ya Baala imene anamanga ku Samariya. 33Ahabu anapanganso fano la Asera ndi kukwiyitsa kwambiri Yehova Mulungu wa Israeli, kupambana mafumu onse a Israeli amene analipo iye asanakhale mfumu.

34Pa nthawi ya Ahabu, Hiyeli wa ku Beteli anamanganso mzinda wa Yeriko. Pa nthawi yomanga maziko ake, mwana wake woyamba wa mwamuna, Abiramu anamwalira, ndipo pa nthawi yomanga zipata zake, mwana wa mngʼono wa mwamuna Segubu, anamwaliranso. Izi zinachitika monga momwe Yehova ananenera kudzera mwa Yoswa mwana wa Nuni.

Ang Pulong Sa Dios

1 Mga Hari 16:1-34

1Mao kini ang mensahe sa Ginoo batok kang Baasha nga iyang gisulti pinaagi kang Jehu nga anak ni Hanani: 2“Gikuha ko ikaw gikan sa ubos nga kahimtang,16:2 Gikuha… kahimtang: sa literal, Gihaw-as ko ikaw gikan sa abog. ug gihimong pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Apan gisunod mo ang binuhatan ni Jeroboam ug ikaw ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa akong katawhan, ug gipalagot mo ako tungod sa ilang mga sala. 3Busa laglagon ko ikaw ug ang imong panimalay, sama sa gihimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat. 4Ang mga miyembro sa imong panimalay nga mangamatay sa lungsod kaonon sa mga iro, ug ang mangamatay sa uma kaonon sa mga langgam.”

5Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Baasha, ug ang iyang bantogang mga binuhatan ug uban pang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. 6Sa dihang namatay si Baasha, gilubong siya sa Tirza. Ug si Elah nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.

7Kadto nga mensahe sa Ginoo batok kang Baasha ug sa iyang panimalay gisulti sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jehu nga anak ni Hanani. Gisulti kadto sa Ginoo tungod sa tanang daotang gihimo ni Baasha atubangan sa Ginoo. Gipalagot niya ang Ginoo tungod sa iyang gipanghimo nga sama kadaotan sa gihimo sa panimalay ni Jeroboam, ug tungod sa iyang pagpatay sa tibuok nga panimalay ni Jeroboam.

Ang Paghari ni Elah sa Israel

8Nahimong hari sa Israel si Elah nga anak ni Baasha sa ika-26 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig.

9Unya, si Zimri nga usa sa iyang mga opisyal ug komander sa katunga sa iyang mga tigkarwahe, nagplano ug daotan batok kaniya. Usa ka adlaw, naghubog si Elah sa Tirza, didto sa balay ni Arza nga mao ang tigdumala sa palasyo sa Tirza. 10Misulod si Zimri sa balay ug gipatay niya si Elah. Nahitabo kini sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Ug si Zimri ang mipuli kang Elah ingon nga hari.

11Pagsugod gayod ni Zimri sa paghari, gipamatay niya ang tibuok pamilya ni Baasha. Wala gayod siyay gibilin nga lalaki bisan sa mga paryente ug mga higala ni Baasha. 12Gipamatay ni Zimri ang tibuok pamilya ni Baasha sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jehu. 13Kay gipalagot ni Baasha ug sa iyang anak nga si Elah ang Ginoo, ang Dios sa Israel, tungod sa mga sala nga ilang gihimo, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel, paagi sa pagsimba sa mga dios-dios.

14Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Elah, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel.

Ang Paghari ni Zimri sa Israel

15Nahimong hari sa Israel si Zimri sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, apan pito lang ka adlaw ang iyang paghari. Kay sa dihang nabalitaan sa mga sundalo sa Israel nga nagakampo duol sa Gibeton, nga usa ka lungsod sa mga Filistihanon, 16nga gipatay ni Zimri ang hari, niadto mismong adlawa, gihimo nilang hari sa Israel si Omri. Kini si Omri mao ang komander sa mga sundalo sa Israel.

17Unya mibiya sa Gibeton si Omri ug ang mga kauban niya nga mga taga-Israel, ug gisulong nila ang Tirza. 18Sa dihang nakita ni Zimri nga nailog na ang lungsod, miadto siya sa lig-on nga bahin sa palasyo ug gisunog niya kini, ug naapil siya sa pagkasunog. 19Nahitabo kini tungod sa mga sala nga iyang gihimo. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, ug gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel.

20Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Zimri, ug ang bahin sa iyang pagrebelde nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel.

Ang Paghari ni Omri sa Israel

21Natunga sa duha ka grupo ang katawhan sa Israel. Ang usa ka grupo gusto nga mahimong hari si Tibni nga anak ni Ginat, ug ang usa usab ka grupo gusto kang Omri. 22Apan mas lig-on ang mga nagadapig ni Omri kaysa mga nagadapig ni Tibni nga anak ni Ginat. Namatay si Tibni ug si Omri ang nahimong hari.

23Nahimong hari sa Israel si Omri sa ika-31 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Naghari siya sulod sa 12 ka tuig; ang unom niini ka tuig didto sa Tirza. 24Gipalit niya gikan kang Shemer ang bungtod sa Samaria sa bili nga 70 ka kilong pilak, ug gipatindogan niya kini ug lungsod nga ginganlan niya ug Samaria, gikan sa ngalan ni Shemer nga mao ang kanhing tag-iya sa bungtod.

25Daotan ang gihimo ni Omri atubangan sa Ginoo, ug labaw pa siya kadaotan kaysa mga hari nga nauna kaniya. 26Gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Gipalagot nila ang Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios.

27Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Omri, ug ang iyang bantogang mga binuhatan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. 28Sa dihang namatay si Omri, gilubong siya sa Samaria. Ug si Ahab nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.

Ang Paghari ni Ahab sa Israel

29Nahimong hari sa Israel si Ahab nga anak ni Omri sa ika-38 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 22 ka tuig. 30Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, labaw pa kadaotan kaysa gihimo sa mga hari nga nauna kaniya. 31Wala pa siya makontento sa pagsunod sa sala nga gihimo ni Jeroboam, gipangasawa pa gayod niya si Jezebel nga anak ni Etbaal, nga hari sa Sidon, ug mialagad ug misimba sa dios-dios nga si Baal. 32Nagpatukod siya ug templo ug halaran alang kang Baal didto sa Samaria. 33Nagpahimo usab siya ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipalagot gayod niya pag-ayo ang Ginoo, ang Dios sa Israel, labaw pa kaysa gihimo sa mga hari sa Israel nga nahauna kaniya.

34Sa panahon sa paghari ni Ahab, gipatukod pag-usab ni Hiel nga taga-Betel ang Jerico. Sa dihang gitukod niya ang mga pundasyon niini, namatay ang iyang kamagulangan nga anak nga si Abiram. Ug sa dihang gipatrabaho niya ang mga pultahan, namatay ang iyang kamanghorang anak nga si Segub. Nahitabo kining tanan sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Josue nga anak ni Nun.16:34 Tan-awa sa Josue 6:26.