Дониёл 11 – CARST & TCB

Священное Писание (Восточный перевод), версия для Таджикистана

Дониёл 11:1-45

1А я стал ему поддержкой и защитой в первый год правления Дария Мидянина.)

Откровение о будущем: Александр Македонский и его конец

2– Итак, я скажу тебе истину: в Персии появятся ещё три царя, а потом – четвёртый11:2 Три царя – это Камбиз (530–522 гг. до н. э.), Лжесмердиз (522 г. до н. э.) и Дарий I Великий (Гистасп) (522–486 гг. до н. э.); четвёртый – Ксеркс I (486–465 гг. до н. э.)., который будет гораздо богаче всех прочих. Укрепившись через богатство, он поднимет всех против Греческого царства. 3Тогда появится могучий царь11:3 Это Александр Македонский (Великий) (336–323 гг. до н. э.)., который будет править с великой властью и делать, что пожелает. 4Но когда он ещё будет набирать силу, его империя будет разрушена и разделена по четырём сторонам света. Она не перейдёт к его потомкам, и не будет управляться властью, подобной его власти, потому что она будет с корнем вырвана для других11:4 Империя Александра была разделена между его полководцами. Селевк получил Сирию и Месопотамию, Птолемей – Египет, Лисимах – Фракию и части Малой Азии, Кассандр – Македонию и Грецию..

Противостояние Селевкидов (север) и Птолемеев (юг)

5– Южный царь11:5 Это Птолемей I Сотер (323–285 гг. до н. э.). станет очень силён, но один из его военачальников11:5 Это Селевк I Никатор (311–280 гг. до н. э.). станет сильнее его и будет править своим царством с великой силой. 6Через несколько лет они станут союзниками. Дочь южного царя пойдёт за северного царя, чтобы скрепить союз11:6 Птолемей II Филадельф (285–246 гг. до н. э.) выдал свою дочь Беренику замуж за Антиоха II Теоса (261–246 гг. до н. э.), отдав в качестве приданного и Палестину., но она не удержит власти, и его потомство не продолжится. Она будет предана вместе со свитой, ребёнком11:6 Или: «отцом». и тем, кто её поддерживал11:6 Лаодика, бывшая жена Антиоха II, приказала убить Беренику вместе с её малолетним сыном, после чего отравила самого Антиоха и возвела на престол их сына – Селевка II Каллиника. Отец Береники умер примерно в то же время..

7В те дни один из её родственников11:7 Это Птолемей III Евергет («благодетель») (246–221 гг. до н. э.), брат Береники. явится, чтобы занять её место. Он пойдёт против войска северного царя11:7 Это Селевк II Каллиник (246–226 гг. до н. э.). и войдёт в его крепость; он будет воевать с ними и одержит победу. 8Он даже захватит их богов, изваяния из металла и дорогие вещи из серебра и золота и увезёт их в Египет. На несколько лет он оставит северного царя в покое. 9Тогда северный царь вторгнется в царство южного царя, но возвратится в свою страну. 10Его сыновья11:10 Это Селевк III Керавн (226–223 гг. до н. э.) и Антиох III Великий (223–187 гг. до н. э.). станут готовиться к войне и собирать огромное войско, которое помчится, подобно наводнению, и принесёт битву к самой его крепости.

11Тогда южный царь11:11 Это Птолемей IV Филопатор (221–203 гг. до н. э.). Он сражался с Антиохом III Великим. в гневе выступит и сразится с северным царём, набравшим большое войско, которое, однако, будет разбито. 12Когда это войско будет уведено, южный царь возгордится и убьёт многие тысячи, но не достигнет победы11:11-12 В 217 г. до н. э. произошло сражение между сирийской и египетской армиями при городе Рафии, который находился в районе современного города Газа. Сирийцы проиграли битву, потеряв 10 000 убитыми и 4 000 пленными.. 13Северный царь соберёт другое войско, больше первого, и через несколько лет выступит с огромным войском, полностью снаряжённым11:13 Через 13 лет после поражения при Рафии Антиох Великий собрал ещё большее войско и вместе со своим союзником Филиппом V Македонским нанёс поражение Египту, где на троне сидел уже не Филопатор, а его малолетний сын Птолемей V Епифан..

14В те времена многие восстанут против южного царя11:14 Это Птолемей V Епифан (203–181 гг. до н. э.).. Неистовые из твоего собственного народа восстанут во исполнение видения, но безуспешно11:14 К Антиоху III присоединилось и немало евреев в ложной надежде добиться независимости и от Египта, и от Сирии.. 15Тогда северный царь придёт, насыплет осадный вал и возьмёт укреплённый город11:15 Это город Сидон, взятый Антиохом в 203 г. до н. э.. Силы юга не смогут противиться; даже у лучших их воинов не будет силы, чтобы устоять. 16Завоеватель будет действовать как пожелает; никто не сможет ему противостоять. Он укрепится в прекрасной стране (Исроиле), и вся она будет в его власти11:16 К 199 году до н. э. Антиох III полностью укрепился в Палестине.. 17Он решит вторгнуться со всеми силами своего царства и заключит союз. Чтобы погубить царство своего врага, он отдаст ему в жёны свою дочь, но этот замысел не состоится, и это не принесёт ему пользы11:17 Антиох III выдал свою дочь Клеопатру I замуж за Птолемея V Епифана в 194 г. до н. э., но Клеопатра неожиданно встала на сторону своего малолетнего мужа.. 18Тогда он обратит взгляд на прибрежные области и захватит многие из них, но некий военачальник11:18 Это консул Луций Корнелий Сципион Азиатский, римский полководец, который нанёс Антиоху III сокрушительное поражение в Магнезии в 190 г. до н. э. положит конец его дерзости; истинно, он обратит его дерзость против него же. 19Тогда он повернёт к крепостям своей страны, но споткнётся, падёт, и его не станет.

20Его преемник11:20 Это Селевк IV Филопатор (187–175 гг. до н. э.), сын Антиоха III. пошлёт сборщика налогов11:20 Это Илиодор, казначей Селевка IV, которого он позже отравил., чтобы поддержать величие царства11:20 Или: «чтобы пройти по царству славы»; или: «чтобы обобрать славу царства (Иерусалимский храм)».. Но пройдёт немного времени, и он погибнет – не от гнева и не в битве.

Антиох IV Епифан – враг народа Всевышнего

21– На его место явится презренный человек, не облечённый царским величием. Он придёт без предупреждения и овладеет царством через козни11:21 Это Антиох IV Епифан («прославленный»), получивший прозвище Епиман («безумец») (175–164 гг. до н. э.). Он с помощью интриг завладел престолом, воспользовавшись тем, что его племянник Дмитрий, законный наследник, находился в это время в Риме.. 22Перед ним будет сметено неисчислимое войско11:22 Это египетское войско, которое вела Клеопатра, сестра Антиоха IV, с целью посадить на престол северного царства своего малолетнего сына Птолемея VI Филометора.; оно будет погублено вместе с вождём соглашения11:22 Это, предположительно, верховный священнослужитель Оний III, которого Антиох Епифан низложил.. 23Заключив с ним союз, он станет действовать обманом и лишь с немногими людьми придёт к власти. 24Он без предупреждения вторгнется в богатейшие края и сделает то, чего не делали ни его отцы, ни деды. Он распределит награбленное, добычу и богатство среди своих сторонников. Он будет замышлять, как ниспровергнуть крепости, но лишь до времени.

25С большим войском он соберёт свои силы и смело выступит против южного царя11:25 Это произошло в 170 г. до н. э., когда Антиох IV предпринял поход против египетского царя Птолемея VI Филометора (181–146 гг. до н. э.).. Южный царь будет вести войну с большим и очень сильным войском, но не сможет устоять из-за заговоров, составленных против него. 26Даже те, кто едят царскую пищу, станут пытаться его погубить; его войско будет сметено, и многие падут в сражении. 27Оба царя, держа в сердцах зло, сядут за один стол и будут лгать друг другу, но успеха не будет, потому что конец придёт лишь в определённое время. 28Северный царь вернётся в свою страну с великим богатством, но сердце его будет настроено против священного соглашения. Он будет действовать против него, а после вернётся в свою страну11:28 В 169 г. до н. э. Антиох IV убил многих евреев и разграбил Иерусалимский храм..

29В определённое время он снова вторгнется в земли юга11:29 В 168 г. до н. э. Антиох вновь пошёл войной на Египет., но на этот раз исход будет иным, нежели прежде. 30Ему преградят путь корабли с западных побережий11:30 Букв.: «корабли Киттима»., и он падёт духом11:30 Это были римские войска под предводительством сенатора Попилия Лена.. Он повернёт назад и изольёт свою ярость на священное соглашение. Он возвратится и будет благосклонен к тем, кто отступил от священного соглашения.

31Посланные им воины займут и осквернят храм и крепость. Они отменят ежедневную жертву и поставят осквернение, что ведёт к опустошению11:31 По пути домой Антиох Епифан послал в Иерусалим войска, состоящие из 22 000 воинов, под командованием генерала Аполлония, которые грабили и убивали местное население. Затем Антиох осквернил храм в Иерусалиме, установив там статую Зевса и принеся ему в жертву свинью. См. также 9:27 со сноской.. 32Лестью он соблазнит тех, кто нарушил священное соглашение, но люди, которые знают своего Бога, будут ему твёрдо противостоять.

33Мудрые среди народа наставят многих, хотя некоторое время их будут губить мечом, сжигать, брать в плен и грабить. 34При этом они получат небольшую помощь11:34 Это еврейское восстание против Антиоха IV под руководством Маккавеев, Маттафии и его сына Иуды., но многие присоединятся к ним неискренне. 35Некоторые из мудрых споткнутся, чтобы пройти испытание, очиститься и убелиться, прежде чем наступит конец, потому что до его прихода ещё будет оставаться определённое время11:35 Здесь заканчивается история Антиоха IV Епифана. Дальше пророку Дониёлу открывается далёкое будущее: образ Антиоха IV сливается с образом врага Масеха, который должен появиться в конце времён (см. 1 Ин. 2:18; 2 Фес. 2:3-4; Отк. 13:5-8)..

Надменный царь – враг Всевышнего

36– Царь будет делать, что пожелает. Он превознесёт себя выше всякого бога и будет говорить неслыханные вещи против Бога богов. Он будет преуспевать, пока не завершатся времена гнева, потому что должно произойти предопределённое. 37Он не будет признавать ни богов своих предков, ни того бога, которого любят женщины11:37 Букв.: «ни желания женщин». Возможно это бог Таммуз (Адонис) (ср. Езек. 8:14), по другому толкованию, здесь речь может идти о Масехе (в Исроиле каждая женщина мечтала стать Его матерью). Существуют и другие толкования.; он не будет признавать никакого бога, но вознесёт над всеми ими самого себя. 38Вместо них он будет чтить бога крепостей; бога, неизвестного его отцам, он будет чествовать золотом и серебром, драгоценными камнями и дорогими дарами. 39Он нападёт на самые сильные крепости с помощью чужого бога. Он умножит богатства тех, кто признает его, и назначит их правителями над многими, и даст им земли за деньги11:39 Или: «в качестве награды»..

40В конце времён на него нападёт южный царь. Но северный царь обрушится на него, как ураган, с колесницами, всадниками и многочисленными кораблями. Он вторгнется во многие страны и промчится через них, подобно наводнению. 41Он вторгнется и в прекрасную страну (Исроил). Многие страны падут, но Эдом, Моав и вожди Аммона будут избавлены от его руки. 42Он прострёт свою власть на многие страны; не спасётся и Египет. 43Он овладеет золотыми и серебряными сокровищами и всеми богатствами Египта, и покорённые ливийцы с эфиопами пойдут за ним. 44Но известия с востока и севера встревожат его, и он выйдет в страшном гневе истреблять и губить многих. 45Он разобьёт свои царские шатры между морем и прекрасной святой горой. Но он придёт к своему концу, и никто ему не поможет.

Tagalog Contemporary Bible

Daniel 11:1-45

1“Noong unang taon ng paghahari ni Darius na taga-Media, ako ang tumulong at nagtanggol kay Micael.

Ang mga Hari ng Hilaga at Timog

2“Sasabihin ko sa iyo ngayon ang katotohanan: Tatlo pang hari ang maghahari sa Persia. Ang ikaapat na hari na susunod sa kanila ay mas mayaman pa kaysa sa mga nauna. Sa pamamagitan ng kanyang kayamanan, magiging makapangyarihan siya, at susulsulan niya ang ibang kaharian na makipaglaban sa Grecia. 3Pagkatapos, isa pang makapangyarihang hari ang darating. Maraming bansa ang kanyang sasakupin, at gagawin niya ang gusto niyang gawin. 4Kapag siyaʼy naging makapangyarihan na, mawawasak ang kanyang kaharian at mahahati sa apat na bahagi ng daigdig, pero hindi ang kanyang mga angkan ang maghahari dito. Ang mga haring papalit sa kanya ay hindi makakapamahala tulad ng kanyang pamamahala. Kukunin ang kanyang kaharian at ibibigay sa iba.

5“Ang hari ng timog11:5 hari ng timog: Maaaring ang tinutukoy dito hanggang sa talata 40 ay ang hari ng Egipto. ay magiging makapangyarihan. Pero isa sa kanyang mga heneral ay magiging mas makapangyarihan kaysa sa kanya. At sa bandang huli, ang heneral na ito ay maghahari rin at magiging makapangyarihan ang kaharian niya. 6Pagkalipas ng ilang taon, magsasanib ang dalawang kahariang ito, dahil ipapaasawa ng hari ng timog ang anak niyang babae sa hari ng hilaga.11:6 hari ng hilaga: Maaaring ang tinutukoy dito hanggang sa talata 40 ay ang hari ng Syria. Pero hindi magtatagal ang kapangyarihan ng babae pati ang kapangyarihan ng hari ng hilaga. Sapagkat sa panahong iyon, papatayin ang babae at ang kanyang asawaʼt anak,11:6 anak: Ito ang nasa ibang lumang teksto. Sa Hebreo, ama. pati ang mga naglilingkod sa kanya.11:6 naglilingkod sa kanya: o, sumusuporta sa kanya.

7“Sa bandang huli, maghahari sa timog ang kapatid ng babae. Siya ang papalit sa kanyang ama. Lulusubin niya ang mga sundalo ng hari ng hilaga at papasukin ang napapaderang lungsod11:7 napapaderang lungsod: o, matibay na tanggulan. Ganito rin sa talatang 10,19, at 38. nito, at magtatagumpay siya sa labanan. 8Dadalhin niya pauwi sa Egipto ang mga dios-diosan nila at mga mamahaling ari-arian na yari sa ginto at pilak. Sa loob ng ilang taon, hindi na siya makikipagdigma sa hari ng hilaga. 9Pero sa bandang huli, lulusubin siya ng hari sa hilaga, pero matatalo ito at babalik sa kanyang bayan.

10“Magtitipon ng maraming sundalo ang mga anak ng hari ng hilaga para maghanda sa pakikipaglaban. Ang isa sa kanila ay sasalakay na parang bahang hindi mapigilan. Sasalakay siya hanggang sa napapaderang lungsod ng hari ng timog. 11At dahil sa galit ng hari ng timog, lalabanan niya ang hari ng hilaga at tatalunin niya ang napakaraming sundalo nito. 12Sa kanyang tagumpay, magmamataas siya at marami pa ang kanyang papatayin, pero hindi magtatagal ang kanyang tagumpay. 13Sapagkat ang hari ng hilaga ay muling magtitipon ng mas marami pang sundalo kaysa sa dati. At pagkalipas ng ilang taon, muli siyang sasalakay kasama ang napakaraming sundalo dala ang napakaraming kagamitang pandigma.

14“Sa panahong iyon, marami ang maghihimagsik laban sa hari ng timog. Isa na sa mga ito ang mga kababayan mong Israelita na mapupusok. Gagawin nila ito bilang katuparan ng pangitain, pero matatalo sila. 15Sasalakayin ng hari ng hilaga ang isa sa mga napapaderang lungsod sa timog. Kukubkubin nila ito at papasukin. Walang magagawa ang mga sundalo sa timog pati na ang kanilang pinakamagaling na mga kawal, dahil hindi nila kayang talunin ang kalaban. 16Kaya gagawin ng hari ng hilaga ang anumang gusto niyang gawin at walang makapipigil sa kanya. Sasakupin niya ang magandang lupain ng Israel, at lubusan itong mapapasailalim sa kanyang kapangyarihan.11:16 mapapasailalim sa kanyang kapangyarihan: o, may kapangyarihan siya para wasakin ito. 17Talagang determinado ang hari ng hilaga na salakayin ang kaharian sa timog nang buong lakas ng kaharian niya. Makikipagkasundo muna siya sa hari ng timog sa pamamagitan ng pag-aalok ng kanyang anak na maging asawa ng nito, upang sa pamamagitan nito ay maibagsak niya ang kaharian sa timog. Pero hindi magtatagumpay ang kanyang layunin. 18Kaya ang mga bayan na lang muna sa tabing-dagat ang kanyang lulusubin at marami ang kanyang masasakop. Pero patitigilin ng isang pinuno ang kanyang pagpapahiya sa iba, at siya mismo ang mapapahiya. 19Kaya uuwi siya sa napapaderan niyang mga bayan. Pero matatalo siya, at iyon ang magiging wakas niya.

20“Ang haring papalit sa kanya ay mag-uutos sa isang opisyal na sapilitang maniningil ng buwis para madagdagan ang kayamanan ng kaharian niya. Pero hindi magtatagal ay mamamatay ang haring ito, hindi dahil sa labanan o sa mayroong galit sa kanya.

21“Ang papalit sa kanya bilang hari ay taong hindi kagalang-galang at walang karapatang maging hari. Sa hindi inaasahan ng mga tao, bigla niyang sasakupin ang kaharian sa pamamagitan ng pandaraya. 22Maraming kalabang sundalo ang kanyang papatayin, pati na ang punong pari.11:22 punong pari: sa literal, pinuno ng kasunduan. 23Makikipagkasundo siya sa maraming bansa, pero dadayain niya ang mga ito sa bandang huli. Magiging makapangyarihan siya kahit maliit ang kaharian niya. 24Sa hindi inaasahan ng mga tao, bigla niyang lulusubin ang mauunlad na lugar ng isang lalawigan. Gagawin niya ang hindi ginawa ng kanyang mga ninuno. Hahati-hatiin niya sa mga tagasunod niya ang kanyang mga nasamsam sa labanan. Pinaplano niyang salakayin ang mga napapaderang lungsod, pero sa maikling panahon lamang.

25“Maglalakas-loob siyang salakayin ang hari ng timog na may marami at malakas ring hukbo. Pero matatalo ang hari ng timog dahil sa katusuhan ng kanyang mga kalaban. 26Papatayin siya ng sarili niyang mga tauhan. Kaya matatalo ang kanyang mga sundalo at marami sa kanila ang mamamatay.

27“Ang dalawang haring ito ay magsasama pero pareho silang magsisinungaling at mag-iisip ng masama laban sa isaʼt isa. Pareho silang hindi magtatagumpay sa kanilang binabalak laban sa isaʼt isa. At magpapatuloy ang labanan nila dahil hindi pa dumarating ang takdang panahon. 28Ang hari ng hilaga ay uuwi sa kanyang bayan dala ang maraming nasamsam na kayamanan mula sa digmaan. Pero bago siya umuwi, uusigin niya ang mga mamamayan ng Dios at ang kanilang relihiyon.11:28 ang mga mamamayan ng Dios at ang kanilang relihiyon: sa literal, ang banal na kasunduan. At pagkatapos ay saka siya uuwi sa sarili niyang bayan.

29“Sa takdang panahon ay muli niyang lulusubin ang kaharian sa timog, pero ang mangyayari ay hindi na katulad ng nangyari noon. 30Sapagkat lulusubin siya ng hukbong pandagat mula sa kanluran. At dahil dito, uurong siya at babalik sa kanyang bayan. Ibubunton niya ang kanyang galit sa mga mamamayan ng Dios at sa kanilang relihiyon, pero magiging mabuti siya sa mga tumalikod sa kanilang relihiyon.11:30 tumalikod sa kanilang relihiyon: Maaaring ang tinutukoy nito ay ang taksil na mga Israelita. Ganito rin sa talatang 32.

31“Uutusan ng hari ng hilaga ang kanyang mga sundalo na lapastanganin ang templong napapalibutan ng pader. Ipapatigil niya ang araw-araw na paghahandog at ilalagay ang kasuklam-suklam na bagay na magiging dahilan ng pag-iwan sa templo. 32Aakitin niya sa pamamagitan ng panlilinlang ang mga tumalikod sa kanilang relihiyon para gumawa ng hindi mabuti. Pero lakas-loob siyang lalabanan ng mga taong tunay na tapat sa Dios.

33“Ang mga taong nakakaunawa ng katotohanan ay magtuturo sa maraming tao, pero uusigin sila sa loob ng ilang araw. Ang ilan sa kanila ay papatayin sa pamamagitan ng espada o susunugin, at ang ilan ay bibihagin o kukunin ang kanilang mga ari-arian. 34Sa panahon na inuusig sila, iilan lang ang tutulong sa kanila, pero maraming hindi tapat ang sasama sa kanila. 35Uusigin ang ilang nakakaunawa ng katotohanan upang maging dalisay at malinis ang kanilang mga buhay hanggang sa dumating ang katapusan, na darating sa takdang panahon.

36“Gagawin ng hari ng hilaga ang anumang gusto niyang gawin. Ituturing niyang higit ang kanyang sarili kaysa sinumang dios, at hahamakin niya ang Dios na higit kaysa sa lahat ng dios. Magtatagumpay siya hanggang sa panahon na ipakita ng Dios ang kanyang galit, dahil kailangang mangyari ang mga bagay na itinakda ng Dios na dapat mangyari. 37-38Hindi niya kikilalanin ang dios ng kanyang mga ninuno o ang dios na mahal ng mga babae. Ituturing niyang higit ang kanyang sarili kaysa sa mga iyon. Wala siyang pahahalagahang dios maliban sa dios na nananalakay ng mga napapaderang bayan. Pararangalan niya ang dios na ito na hindi kilala ng kanyang mga ninuno. Hahandugan niya ito ng mga ginto, pilak, mamahaling bato, at ng iba pang mamahaling mga regalo. 39Lulusubin niya ang pinakamatibay na mga lungsod sa tulong ng dios na iyon na hindi kilala ng kanyang mga ninuno. Pararangalan niya ang mga taong mabuti sa kanya sa pamamagitan ng pagbibigay sa kanila ng kapangyarihang mamahala sa maraming tao. At bibigyan niya sila ng lupain bilang gantimpala.

40“Pagdating ng wakas, makikipaglaban ang hari ng timog sa hari ng hilaga. Pero lulusubin siya ng hari ng hilaga na may mga karwaheng pandigma, mga nangangabayong sundalo at mga hukbong pandagat. Lulusubin niya ang maraming bansa at maninira na parang baha. 41Lulusubin niya pati ang magandang lupain ng Israel, at maraming tao ang mamamatay. Pero makakatakas ang Edom, ang Moab at ang mga pinuno ng Ammon. 42Maraming bansa ang kanyang lulusubin, kabilang dito ang Egipto. 43Mapapasakanya ang mga ginto, pilak, at ang lahat ng kayamanan ng Egipto. Sasakupin din niya ang Libya at Etiopia.11:43 Etiopia: sa Hebreo, Cush. 44Pero may mga balitang magmumula sa silangan at hilaga na babagabag sa kanya. Kaya sasalakay siya sa matinding galit, at maraming tao ang kanyang lilipulin nang lubusan. 45Magtatayo siya ng maharlikang tolda sa pagitan ng dagat at ng banal na bundok. Pero mamamatay siya nang wala man lang tutulong sa kanya.”