Субботний год
1Вечный сказал Мусе на горе Синай:
2— Говори с исраильтянами и скажи им: «Когда вы войдёте в землю, которую Я отдаю вам, пусть земля отдыхает каждый седьмой год во славу Вечного. 3Шесть лет засевайте поле, обрезайте виноградник и собирайте урожай. 4Но в седьмой год пусть у земли будет суббота покоя, суббота Вечного. Не засевайте поле и не обрезайте виноградник. 5Не убирайте того, что выросло само по себе, и не собирайте гроздья с необрезанных лоз. Пусть у земли будет год покоя. 6Всё, что произрастит земля в седьмой год, будет вам пищей — вам, вашим рабам и рабыням, наёмным слугам, живущим у вас поселенцам, 7вашему скоту и диким зверям вашей земли. Всё, что произведёт земля, можно есть».
Юбилейный год
8«Отсчитайте семь субботних лет — семь раз по семь лет, — чтобы семь субботних лет составили сорок девять лет. 9В десятый день седьмого месяца протрубите в рог; в День очищения протрубите в рог по всей вашей земле. 10Освятите пятидесятый год и возвестите свободу по всей земле всем её обитателям. Он будет для вас юбилейным; каждый из вас должен вернуться к своему владению, каждый — к своему клану. 11Пятидесятый год будет для вас юбилейным; не сейте и не жните то, что выросло само, и не собирайте ягоды с необрезанных лоз. 12Это юбилейный год: пусть он будет свят для вас; ешьте лишь то, что вырастет в поле само по себе.
13В этот юбилейный год пусть каждый вернётся к своему земельному наделу.
14Продавая землю соплеменнику или покупая у него, не обманывайте друг друга. 15Покупая, платите лишь за число лет, остающихся до следующего юбилейного года. А продавец пусть берёт лишь за число лет, оставшихся для сбора урожая. 16Если осталось много лет, повышайте цену, а если мало, понижайте, ведь продаётся только число урожаев. 17Не обманывайте друг друга; бойтесь вашего Бога. Я — Вечный, ваш Бог.
18Соблюдайте Мои установления и прилежно исполняйте Мои законы, и вы будете безопасно жить на этой земле. 19Тогда земля будет плодоносить, и вы будете есть досыта и жить на ней в безопасности. 20Вы спросите: „Что нам есть в седьмой год, если мы не посеем и не соберём урожай?“ 21В шестой год Я так благословлю вас, что земля принесёт трёхлетний урожай. 22Приступив к севу в восьмом году, вы ещё будете есть прежний урожай. Вы будете есть его, пока не подоспеет жатва девятого года».
Восстановление прав собственности
23«Землю нельзя продавать навсегда, потому что земля Моя, а вы у Меня чужеземцы и поселенцы. 24При всякой покупке земли разрешайте выкупать её обратно.
25Если твой соплеменник обеднеет и продаст часть владения, то его ближайший родственник придёт и выкупит то, что он продал. 26Если же у него нет никого, кто выкупил бы для него, но он преуспеет и найдёт средства для выкупа сам, 27пусть сосчитает годы со времени продажи и выплатит разницу тому, кому он продал. Тогда он может вернуться к своему владению. 28А если он не найдёт средств, чтобы возвратить ему, то проданное им останется во владении у покупателя до юбилейного года, а потом земля будет возвращена тому, кто её продал. И тогда он может вернуться к своему владению.
29Если кто-то продаст жилой дом в обнесённом стеной городе, он сохраняет право выкупа целый год после продажи. В течение этого времени он может выкупить его. 30Если жилой дом в обнесённом стеной городе не выкуплен до того, как прошёл полный год, он навеки отходит к покупателю и его потомкам. Он не будет возвращён даже в юбилейный год. 31Но дома в селениях, не обнесённых стенами, считаются открытым полем. Их можно выкупать. Их нужно возвращать в юбилейный год.
32Но у левитов всегда есть право выкупать дома в городах, которыми они владеют. 33Собственность левитов — дом в городе, которым они владеют, — подлежит выкупу и должна возвращаться в юбилейный год, потому что дома в городах левитов — это их собственность у исраильтян. 34Но пастбища при их городах продавать нельзя — это их вечное владение».
Освобождение рабов
35«Если твой соплеменник обеднеет и впадёт в зависимость от тебя, помоги ему, как помог бы чужеземцу или поселенцу, чтобы он жил с тобой и дальше. 36Не бери с него процентов; бойся своего Бога, чтобы твой соплеменник жил с тобой и дальше. 37Не одалживай ему под проценты и не продавай ему пищу ради прибыли. 38Я — Вечный, ваш Бог, Который вывел вас из Египта, чтобы дать вам землю Ханаана и быть вашим Богом.
39Если твой соплеменник обеднеет и продаст себя, не заставляй его работать как раба. 40Пусть он будет у тебя как наёмный слуга или поселенец. Он будет работать на тебя до юбилейного года. 41Тогда он со своими детьми уйдёт от тебя и вернётся к своему клану и владению предков. 42Исраильтяне — Мои слуги, которых Я вывел из Египта, их нельзя продавать в рабство. 43Повелевая ими, не будь жесток. Бойся своего Бога.
44Пусть твои рабы и рабыни будут из народов, которые вокруг вас; покупайте себе рабов из их числа. 45Ещё покупайте их из поселенцев, которые живут у вас, из членов их кланов, которые родились в вашей стране, и они станут вашей собственностью. 46Вы можете передавать их по наследству в собственность вашим детям. С ними вы можете обращаться как с рабами, но не будьте жестоки, повелевая своими соплеменниками-исраильтянами.
47Если живущий у тебя чужеземец или поселенец разбогатеет, а твой соплеменник обеднеет и продаст себя живущему у тебя чужеземцу или члену его семьи, 48то после того, как он себя продал, у него остаётся право на выкуп. Его может выкупить родственник: 49дядя, двоюродный брат или любой кровный родственник в его клане. А если он преуспеет, то может выкупить себя сам. 50Пусть он и его покупатель посчитают время с того года, в который он продал себя, до юбилейного года. Цена за его освобождение должна соответствовать плате наёмного слуги за эти годы. 51Если остаётся много лет, он должен заплатить за свой выкуп большую долю цены, заплаченной за него. 52Если же до юбилейного года остаётся мало лет, пусть он подсчитает их и заплатит за свой выкуп в соответствии с ними. 53Во все годы с ним следует обращаться как с наёмным слугой; следи, чтобы его хозяин, повелевая им, не был жесток.
54Даже если он не будет выкуплен как сказано, он и его дети выйдут на свободу в юбилейный год, 55потому что исраильтяне служат Мне. Они Мои слуги, которых Я вывел из Египта. Я — Вечный, ваш Бог».
سال هفتم
1هنگامی که موسی بالای کوه سینا بود، خداوند به او فرمود: 2«این دستورها را به بنیاسرائیل بده: وقتی به سرزمینی که من به شما میدهم رسیدید، هر هفت سال یک بار بگذارید زمین در حضور خداوند استراحت کند. 3شش سال زمینهای زراعتی خود را بکارید، درختان انگورتان را هرس نمایید و محصولات خود را جمع کنید، 4ولی در طول سال هفتم زمین را وقف خداوند کنید و چیزی در آن نکارید. در تمام طول آن سال بذری نکارید و درختان انگورتان را هرس نکنید. 5حتی نباتات خودرو را برای خود درو نکنید و انگورها را برای خود نچینید، زیرا آن سال برای زمین، سال استراحت است. 6-7هر محصولی که در آن سال بروید برای همه میباشد، یعنی برای شما، کارگران و بردگان شما، و هر غریبی که در میان شما ساکن است. بگذارید حیوانات اهلی و وحشی نیز از محصول زمین بخورند.
سال یوبیل
8«هر پنجاه سال یک بار، 9در روز کفاره که روز دهم از ماه هفتم است، در سراسر سرزمینتان شیپورها را با صدای بلند بنوازید. 10سال پنجاهم، سال مقدّسی است و باید برای تمام ساکنان سرزمینتان آزادی اعلام شود. در آن سال باید تمام مایملک فامیلی که به دیگران فروخته شده به صاحبان اصلی یا وارثان ایشان پس داده شود و هر کسی که به بردگی فروخته شده نزد خانوادهاش فرستاده شود. 11سال پنجاهم، سال یوبیل است. در آن سال نه بذر بکارید، نه محصولاتتان را درو کنید، و نه انگورتان را جمع کنید، 12زیرا سال یوبیل برای شما سال مقدّسی است. خوراک آن سال شما از محصولات خودرویی باشد که در مزرعهها میرویند. 13آری، در طول سال یوبیل هر کسی باید به ملک اجدادی خود بازگردد. اگر آن را فروخته باشد، دوباره از آن خودش خواهد شد. 14اگر زمینی به همسایۀ خود میفروشید یا زمینی از او میخرید، در معامله بیانصافی نکنید. 15-16مبلغی که برای خرید زمین میپردازید باید با در نظر گرفتن تعداد سالهایی باشد که از سال یوبیل گذشته است. فروشنده نیز باید بر اساس تعداد سالهایی که تا سال یوبیل بعدی مانده، مبلغش را تعیین کند. 17از خدای خود بترسید و یکدیگر را فریب ندهید. من یهوه خدای شما هستم. 18اگر از احکام و قوانین خداوند اطاعت کنید در آن سرزمین، امنیت خواهید داشت 19و زمین محصول خود را خواهد داد و شما سیر و آسودهخاطر خواهید بود. 20شاید بپرسید: ”پس در سال هفتم که نه اجازه داریم چیزی بکاریم و نه محصولی جمع کنیم، چه بخوریم؟“ 21-22من محصول سال ششم را به قدری برکت میدهم که تا زمان برداشت محصولی که در سال هشتم کاشتهاید باقی بماند و شما از آن بخورید.
بازخرید املاک
23«به یاد داشته باشید که زمین مال خداوند است، و نمیتوانید آن را برای همیشه بفروشید. شما میهمان خداوند هستید و میتوانید فقط از محصول زمین استفاده کنید. 24هنگام فروش زمین، باید قید شود که هر وقت فروشنده بخواهد، میتواند زمین را بازخرید نماید. 25اگر کسی تنگدست شد و مقداری از زمین خود را فروخت، آنگاه نزدیکترین خویشاوند او میتواند زمین را بازخرید نماید. 26اما اگر کسی را نداشته باشد که آن را بازخرید کند ولی خود او پس از مدتی به مقدار کافی پول به دست آورد، 27آنگاه، هر وقت که بخواهد میتواند با در نظر گرفتن مقدار محصولی که تا سال پنجاهم از زمین حاصل میشود، قیمت آن را بپردازد و زمین را پس بگیرد. 28ولی اگر صاحب اصلی نتواند آن را بازخرید نماید، زمین تا سال یوبیل از آن مالک جدیدش خواهد بود، ولی در سال یوبیل باید دوباره آن را به صاحبش برگرداند.
29«اگر مردی خانهٔ خود را که در شهر است بفروشد، تا یک سال فرصت دارد آن را بازخرید نماید. 30اگر در طی آن سال بازخرید نکرد آنگاه برای همیشه مال صاحب جدیدش خواهد بود و در سال یوبیل به صاحب اصلیاش پس داده نخواهد شد. 31اما خانههایی را که در روستاهای بدون دیوار قرار دارند، میتوان مثل زمین زراعتی در هر زمان بازخرید نمود و در سال یوبیل باید آنها را به صاحبان اصلی بازگردانید.
32«اما یک استثنا وجود دارد: خانههای لاویان، حتی اگر در شهر نیز باشند، در هر موقع قابل بازخرید خواهند بود 33و باید در سال پنجاهم به صاحبان اصلی پس داده شوند، چون به لاویان مثل قبیلههای دیگر زمین زراعتی داده نمیشود، بلکه فقط در شهرهای خودشان به ایشان خانه داده میشود. 34لاویان اجازه ندارند مزرعههای حومهٔ شهر خود را بفروشند، زیرا اینها ملک ابدی ایشان است.
35«اگر یکی از هم نژادان اسرائیلی تو فقیر شد، وظیفهٔ توست که به او کمک کنی. پس از او دعوت کن تا به خانهٔ تو بیاید و مثل میهمان با تو زندگی کند. 36از او هیچ سود نگیر، بلکه از خدای خود بترس و بگذار برادرت با تو زندگی کند. 37برای پولی که به او قرض میدهی سود نگیر و بدون بهره به او خوراک بفروش، 38زیرا خداوند، خدایتان، شما را از سرزمین مصر بیرون آورد تا سرزمین کنعان را به شما بدهد و خدای شما باشد.
39«اگر یکی از هم نژادان اسرائیلی تو فقیر شد و خود را به تو فروخت، تو نباید با او مثل برده رفتار کنی، 40بلکه باید با او مثل کارگر روزمزد یا میهمان رفتار کنی و او فقط تا سال یوبیل برای تو کار کند. 41در آن سال او باید با پسرانش از پیش تو برود و نزد فامیل و املاک خود بازگردد. 42شما بندگان خداوند هستید و خداوند شما را از مصر بیرون آورد، پس نباید به بردگی فروخته شوید. 43با آنها با خشونت رفتار نکن و از خدای خود بترس. 44اما اجازه دارید بردگانی از اقوامی که در اطراف شما زندگی میکنند خریداری کنید 45و همچنین میتوانید فرزندان غریبانی را که در میان شما ساکنند بخرید، حتی اگر در سرزمین شما به دنیا آمده باشند. 46آنان بردگان همیشگی شما خواهند بود و بعد از خودتان میتوانید ایشان را برای فرزندانتان واگذارید. ولی با برادرانتان از قوم اسرائیل چنین رفتار نکنید.
47«اگر غریبی که در میان شما ساکن است ثروتمند شود و یک اسرائیلی، فقیر گردد و خود را به آن غریب یا به یکی از افراد خاندان او بفروشد، 48پس از فروخته شدن، حق بازخرید خواهد داشت. یکی از برادرانش میتواند او را بازخرید کند، 49یا عمو یا پسر عمویش یا یکی از اقوام نزدیکش میتواند او را بازخرید نماید. اگر خود او هم پولی به دست آورد، میتواند خود را بازخرید نماید. 50او با بازخریدکنندهاش باید از سال برده شدنش تا سال یوبیل را حساب کند. بهای آزادی او باید برابر مزد یک کارگر در همان مدت باشد. 51اگر تا سال یوبیل مدت زیادی باقی مانده باشد، او باید پول بیشتری برای آزادی خود بپردازد 52و اگر سالهای کمی تا سال یوبیل مانده باشد، پول کمتری. 53اگر خود را به غریبهای بفروشد آن غریبه باید با او مثل یک کارگر روزمزد رفتار کند؛ نباید با او با خشونت رفتار نماید. 54اگر پیش از فرا رسیدن سال یوبیل بازخرید نشود، باید در آن سال، خود و فرزندانش آزاد گردند، 55چون بنیاسرائیل به من تعلق دارند و بندگان من هستند، که آنها را از سرزمین مصر بیرون آوردم. من یهوه خدای شما هستم.
