Ordsprogenes Bog 20 – BPH & APSD-CEB

Bibelen på hverdagsdansk

Ordsprogenes Bog 20:1-30

1Vin kan føre til overmod og øl til slagsmål,

den, der drikker sig fuld, mangler visdom.

2En konges vrede er som løvens brøl,

den er livsfarlig, når den bliver vakt.

3At undgå klammeri er prisværdigt,

kun tåber insisterer på at skændes.

4Den dovne gider ikke pløje i såtiden

og kigger forgæves efter korn i høsttiden.

5Et menneskes motiver er som vandet i en dyb brønd,

men den kloge formår at få dem op til overfladen.

6Mange siger, at man kan regne med dem,

men hvor finder man en virkelig trofast ven?

7Retskafne mennesker er ærlige og oprigtige,

og deres børn oplever velsignelsen deraf.

8Før kongen afsiger sin dom,

vurderer han omhyggeligt alle vidnesbyrd.

9Hvem tør sige: „Mit liv er pletfrit,

jeg har aldrig gjort noget forkert.”?

10Herren afskyr uhæderlig handel

og uærlige forretningsmetoder.

11Et barns karakter afsløres i dets handlinger,

man kan se dets gode eller dårlige motiver.

12Herren har givet os ører og øjne,

så lad os bruge dem til at tjene ham.

13Bruger du tiden på at sove, bliver du fattig,

men står du op og arbejder, vil du få din løn.

14„Elendigt bras!” siger køberen, mens han tinger om prisen,

men bagefter praler han af det røverkøb, han har gjort.

15Guld og juveler kan man altid få,

men et visdomsord er en sjælden perle.

16Den, der stiller kaution for ukendte personer,

bør tage imod pant fra dem.20,16 Teksten er uklar og oversættelsen usikker.

17Et stjålet brød smager godt i begyndelsen,

men bagefter er det som grus i munden.

18God rådgivning giver et godt resultat,

en god plan kan afgøre krigens udfald.

19En sladrehank kan ikke holde sin mund,

så pas på med dem, der snakker for meget.

20Den, der forbander sin far eller mor,

vil ende sit liv i det dybeste mørke.

21En arv man får, mens man er ung,

holder næppe, til man bliver gammel.

22Sig ikke: „Det skal du få betalt!”

Overgiv hellere sagen til Herren.

23Herren afskyr dem,

der snyder i en handel.

24Intet menneske kender sin fremtid,

for det er Herren, der lægger alting til rette.

25Når du aflægger et løfte til Herren,

så tænk først over, hvad du lover.

26En klog konge finder de skyldige

og giver dem den straf, de fortjener.

27Herrens lys afslører et menneskes sjæl,20,27 Eller „ånd”. Ordet oversættes normalt med „livsånde” eller „åndepust”.

dets inderste tanker og motiver.

28Godhed og sandhed beskytter en konge,

handler han ret, bevarer han magten.

29Man beundrer de unges styrke

og respekterer de gamles livserfaring.

30Fysisk afstraffelse kan fjerne ondskab

og få et menneske på bedre tanker.

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 20:1-30

1Ang sobra nga pag-inom sa ilimnong makahubog magpahimo sa tawo nga bastos. Ang tawo nga maghubog-hubog dili maalamon.

2Ang hari kon masuko morag nagangulob nga liyon. Kon pasuk-on mo siya, patyon ka gayod niya.

3Dalaygon ang tawo nga maglikay sa kasamok; ang buang-buang lang ang gustog gubot.

4Ang tapolan nga modaro sa panahon sa tingtanom walay anihon.

5Ang hunahuna sa tawo mahimong sama kalawom sa tubig, apan kon maalamon ka, matugkad mo kini.

6Daghan ang moingon nga maayo silang tawo, apan anaa ba kanilay masaligan?

7Ang matarong nga tawo dili salawayon. Bulahan ang iyang mga anak nga nagasunod sa iyang pamatasan.

8Kon mohukom ang hari, sutaon gayod niya pag-ayo kon kinsay naghimog daotan.

9Wala gayoy makaingon nga hinlo na gayod ang iyang kasingkasing, nga wala na gayod siyay sala.

10Ngil-aran ang Ginoo sa manglimbong ug timbang o pagtakos.

11Ang mga binuhatan sa usa ka batan-on nagapadayag sa iyang pamatasan, kon siya matarong o dili.

12Gihatagan kita sa Ginoo ug mata aron makakita ug dalunggan aron makabati.

13Kon sige ka lang ug katulog, magutman ka. Bangon ug pagtrabaho, ug moabunda ang imong pagkaon.

14Sawayon sa mamalitay ang baligya aron makahangyo siya. Apan kon mapalit na niya kini, ipasigarbo dayon niya kini.

15Daghang mga bulawan ug mahalong mga bato, apan diotay ra ang manulti nga may kaalam.

16Kon may tawo nga mosaad nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila,20:16 tawo nga dili niya kaila: o, daotang babaye. siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya.

17Ganahag kaon ang tawo sa iyang linimbongan, apan sa ulihi, mahisama kini sa balas diha sa iyang baba.

18Pangayog tambag kabahin sa imong mga plano o sa dili ka pa moadto sa gira.

19Ang libakera manabi ug mga sekreto, busa likayi ang tawo nga sama niana.

20Ang anak nga manunglo ug ginikanan mamatay sama sa suga nga napalong diha sa kangitngit.

21Ang panulondon nga sa sinugdan imong gikuha sa dili pa hustong panahon dili makahatag kanimo ug kaayohan sa kaulahian.

22Ayaw panimalos. Salig lang sa Ginoo, ug tabangan ka niya.

23Ginakangil-aran sa Ginoo ang mga tawong nagapanglimbong sa timbangan. Dili kana maayo nga buhat.

24Ang Ginoo maoy nagabuot sa atong kinabuhi, busa dili nato mahibaloan ang atong kapalaran.20:24 dili nato mahibaloan ang atong kapalaran: o, dili gayod nato matugkad ang mga nagakahitabo kanato.

25Makuyaw ang pagdali-dali ug saad nga imong ihalad ang usa ka butang ngadto sa Ginoo. Kinahanglang hunahunaon mo una kini sa dili ka pa mosaad.

26Kon mohukom ang maalamon nga hari, sigurohon gayod niya kon kinsay naghimo ug daotan, ug silotan niya kini.

27Ang atong konsensya o hunahuna20:27 konsensya o hunahuna: o, espiritu. gamiton sa Ginoo sa paglamdag sa atong kinabuhi aron masusi nato ang atong pagkatawo.

28Kon buotan ug matinud-anon ang usa ka hari, walay daotang mahitabo kaniya ug molungtad ang iyang paghari.

29Garbo sa mga batan-on ang ilang kusog, ug dungog sa mga tigulang ang ilang katigulangon.20:29 katigulangon: sa literal, uban.

30Usahay maayo nga masilotan kita aron magbag-o kita.