Agur Nsɛm A Ɔkaeɛ
1Yake babarima Agur nsɛm a ɔkaeɛ a ɛyɛ nkɔmhyɛ:
Saa ɔbarima yi ka kyerɛɛ Itiel ne Ukal sɛ:
2“Me na mennim hwee koraa wɔ nnipa mu,
menni onipa nteaseɛ.
3Mensuaa nyansa,
na menni Ɔkronkronni no ho nimdeɛ nso.
4Hwan na waforo akɔ soro na wasiane aba fam?
Hwan na wabɔ mframa boa wɔ ne nsa mu?
Hwan na ɔde nʼatadeɛ abɔ nsuo boa?
Hwan na ɔbɔɔ asase hahanaa yi?
Ne din de sɛn, na ne ba barima nso din de sɛn?
Sɛ wonim a ka kyerɛ me!
5“Onyankopɔn asɛm biara yɛ nokorɛ;
ɔyɛ kyɛm ma wɔn a wɔdwane toa no.
6Mfa biribi nka nʼasɛm ho,
anyɛ saa a ɔbɛka wʼanim ama woayɛ ɔtorofoɔ.
7“Ao Awurade, nneɛma mmienu na mehwehwɛ firi wo nkyɛn;
mfa nkame me ansa na mawu:
8Yi atorɔ ne ahohwisɛm firi me mu;
mma mennyɛ ohiani anaa ɔdefoɔ;
nanso ma me deɛ medi daa.
9Anyɛ saa a, ebia menya me ho pii ama mapa wo
na maka sɛ, ‘Hwan ne Awurade?’
Anaa mɛyɛ ohiani na mabɔ korɔno,
na ama magu me Onyankopɔn din ho fi.
10“Nsɛe ɔsomfoɔ din nkyerɛ ne wura;
sɛ woyɛ saa a, ɔbɛdome wo na wobɛtua so ka.
11“Nnipa bi dome wɔn agyanom,
na wɔnnhyira wɔn maamenom nso;
12Wɔn a wɔtene wɔ wɔn ankasa ani so
a ɛnso wɔnhohoroo wɔn ho fi;
13wɔn a wɔn ani tra ntɔn,
na wɔbu animtiaa;
14wɔn a wɔn se yɛ akofena
na sekammoa hyehyɛ wɔn apantan
wɔn na wɔbɛtɔre ahiafoɔ ase afiri asase so,
na woayi onibie afiri adasamma mu.
15“Amemem wɔ mmammaa mmienu
a wɔteam sɛ, ‘Fa ma me! Fa ma me.’
“Nneɛma mmiɛnsa na ɛmmee da.
Dabi, nneɛma ɛnan wɔ hɔ a ɛnka da sɛ, ‘Ɛyɛ!’
16Damena,
obonini awotwaa,
asase a ɛyɛ wesee daa,
ne ogya a ɛnka da sɛ, ‘Ɛyɛ!’
17“Ani a ɛyi agya ahi,
na ɛbu ɛna animtia no,
bɔnhwa ho anene bɛtutu,
na apete abɛdi.
18“Nneɛma mmiɛnsa na ɛyɛ me nwanwa,
ɛnan na mente aseɛ:
19Ɛkwan a ɔkɔdeɛ nam so wɔ ewiem,
sɛdeɛ ɔwɔ nante ɔbotan so,
ɛkwan a ɛhyɛn nam so wɔ ɛpo hahanaa so,
ne sɛdeɛ ɔbarima dɔ ababaawa.
20“Ɔbaa waresɛefoɔ ɛkwan nie:
Ɔdidi, ɔpepa nʼano
na ɔka sɛ, ‘Menyɛɛ mfomsoɔ biara.’
21“Nneɛma mmiɛnsa na ɛma asase woso,
ɛnan na asase ɛntumi nnyina ano:
22akoa a wabɛyɛ ɔhene,
ɔkwasea a wadidi amee,
23ɔbaa a wɔmmpɛ no na wawareɛ,
afenaa a ɔtu nʼawurakwaa tena nʼanan mu.
24“Nneɛma nketenkete ɛnan na ɛwɔ asase so,
nanso wɔyɛ anyansafoɔ ankasa:
25Ntɛtea yɛ abɔdeɛ nketewa a wɔnni ahoɔden,
nanso wɔboaboa wɔn aduane ano ahuhuro berɛ mu;
26Nkukuban30.26 Nkukuban yɛ nnanko mu ahodoɔ bi a, wɔtena akuakuo wɔ mmepɔ mu.—yɛ abɔdeɛ a wɔnni ahoɔden,
nanso wɔyɛ wɔn afie wɔ abotan mu,
27ntutummɛ nni ɔhene,
nanso wɔsa so akuakuo, kɔ wɔn anim;
28wɔtumi de nsa kyere ɔkoterɛ,
nanso wɔhunu no aberempɔn ahemfie.
29“Nneɛma mmiɛnsa na wɔwɔ aberempɔn nanteɛ,
ɛnan na wɔkeka wɔn ho te sɛ aberempɔn:
30gyata, mmoadoma ɔhene a, biribiara mmɔ no hu;
31akokɔnini a ɔretutu taataa,
ɔpapo,
ne ɔhene a nʼasraafoɔ atwa ne ho ahyia.
32“Sɛ woayɛ ɔkwasea ama wo ho so,
anaa woadwene bɔne a,
ma wʼani nwu na mua wʼano!
33Sɛdeɛ wɔka nufosuo nu mu a sradeɛ firi mu ba
na wɔkyinkyim hwene a ɛtu mogya no,
saa ara na abufuo de akasakasa ba.”
Ang mga Kawikaan ni Agur
1Ito ang mga kawikaan ni Agur na anak ni Jakeh na taga-Masa. Sinabi niya ito kina Itiel at Ucal:
2“Ako ang pinakamangmang sa lahat ng tao.
Ang isip koʼy parang hindi sa tao.
3Hindi ako natuto ng karunungan,
at tungkol naman sa Dios ay wala akong nalalaman.
4May tao bang nakaakyat na sa langit at bumaba sa mundo?
May tao bang nakadakot ng hangin sa kanyang mga kamay o kaya ay nakabalot ng tubig sa kanyang damit?
May tao bang nakapaglagay ng hangganan sa mundo?
Kung may kilala ka, sabihin mo sa akin ang kanyang pangalan at ang pangalan ng kanyang anak.
5Ang bawat salita ng Dios ay tunay na mapagkakatiwalaan.
Siya ay tulad ng panangga sa mga umaasa ng kanyang pag-iingat.
6Huwag mong dadagdagan ang kanyang mga salita,
dahil kung gagawin mo ito, sasawayin ka niya at ipapakita na ikaw ay sinungaling.”
7Panginoon, may dalawang bagay akong hihilingin sa inyo. Kung maaari ibigay nʼyo ito sa akin bago ako mamatay. 8Una, tulungan nʼyo ako na huwag magsinungaling. Pangalawa, huwag nʼyo akong payamanin o pahirapin, sa halip bigyan nʼyo lamang ako ng sapat para sa aking mga pangangailangan. 9Dahil kung yumaman ako, baka sabihin kong hindi ko na kayo kailangan; at kung ako naman ay maghirap, baka matuto akong magnakaw at mailagay ko kayo sa kahihiyan.
Dagdag pang mga Kawikaan
10Huwag mong sisiraan ang katulong sa harap ng kanyang amo, baka isumpa ka niya at magdusa ka.
11May mga anak na hindi nananalangin sa Dios na pagpalain ang kanilang mga magulang, sa halip sinusumpa pa nila sila.
12May mga tao na ang tingin sa sarili ay tunay na perpekto, ngunit ang totoo ang buhay nila ay madumi.
13May mga taong mapagmataas na kung tumingin akala mo kung sino.
14May mga tao namang sakim at napakalupit, pati mahihirap ay kanilang ginigipit.
15Ang mga taong sakim ay parang linta. Ang laging sinasabi ay, “Bigyan mo ako!”
May apat30:15 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na hindi kontento:
16ang libingan,
ang babaeng baog,
ang lupang walang tubig,
at ang apoy.
17Ang anak na kumukutya at sumusuway sa kanyang magulang ay tutukain ng uwak sa mga mata, at kakainin ng mga agila ang bangkay niya. 18May apat30:18 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na para sa akin ay kahanga-hanga at hindi ko maunawaan:
19Kung paano nakakalipad ang agila sa kalangitan,
kung paano nakakagapang ang ahas sa batuhan,
kung paano nakapaglalayag ang barko sa karagatan,
at ang pamamaraan ng lalaki sa babae.
20Ganito ang ginagawa ng babaeng nagtataksil sa kanyang asawa: Sumisiping siya sa ibang lalaki pagkatapos sasabihin niyang wala siyang ginagawang masama.
21May apat30:21 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na bagay na hindi matanggap ng mga tao sa mundo:
22-23Ang aliping naging hari,
ang mangmang na sagana sa pagkain,
ang babaeng masungit na nakapag-asawa,
at ang babaeng alipin na pumalit sa kanyang amo.
24May apat na hayop dito sa mundo na maliit ngunit may pambihirang kaisipan:
25Ang mga langgam, kahit mahina, nag-iipon sila ng pagkain kung tag-araw.
26Ang mga badyer,30:26 badyer: sa Ingles, badger. kahit mahihina sila, nakagagawa sila ng kanilang tirahan sa mabatong lugar.
27Ang mga balang, kahit walang namumuno, maayos na lumilipad nang sama-sama.
28Ang mga butiki, kahit madaling hulihin ng kamay, matatagpuan kahit sa palasyo ng hari.
29May apat30:29 May apat: sa Hebreo, May tatlo o apat. na nilalang na akala mo kung sino kapag lumakad:
30ang leon (pinakamatapang sa lahat ng hayop at walang kinatatakutan),
31ang tandang,
ang lalaking kambing,
at ang haring nangunguna sa kanyang mga kawal.
32Kung sa kahangalan moʼy nagmamayabang ka at nagbabalak ng masama, tigilan mo na iyan! 33Hindi ba kapag hinalo nang hinalo ang malapot na gatas ay magiging mantikilya?30:33 mantikilya: Ang ibig sabihin dito ay ang “butter”. Hindi ba kapag sinuntok mo ang ilong ng isang tao ay magdurugo ito? Kaya kapag ginalit mo ang tao tiyak na magkakaroon ng gulo.
