Giới Thiệu
1Thưa ngài Thê-ô-phi-lơ thân kính,1:1 Nt Theophilus quyền quý trước đây đã có nhiều người ghi chép những sự việc đã hoàn thành giữa chúng ta. 2Họ biên soạn theo lời tường thuật của các môn đệ đầu tiên và của nhiều nhân chứng. 3Do đó, tôi đã sưu tầm, kiểm chứng tất cả sử liệu và viết lại theo thứ tự để kính gửi ngài xem. 4Ước mong công trình khảo cứu này chứng tỏ những điều ngài đã học hỏi là chính xác.
Sự Ra Đời của Giăng Báp-tít Được Báo Trước
5Thời Vua Hê-rốt cai trị xứ Giu-đê, Thầy Tế lễ Xa-cha-ri, thuộc ban A-bi-gia, lo việc tế lễ trong Đền Thờ. Vợ là Ê-li-sa-bét cũng thuộc dòng họ A-rôn. 6Ông bà là người công chính trước mặt Đức Chúa Trời, vâng giữ trọn vẹn điều răn và luật lệ của Ngài. 7Họ không có con vì Ê-li-sa-bét hiếm muộn, và cả hai đều đã cao tuổi.
8Một hôm, Xa-cha-ri vào Đền Thờ lo việc tế lễ theo phiên thứ. 9Ông bắt thăm nhằm phần việc dâng hương cho Chúa trong Đền Thờ. 10Lúc ông dâng hương, dân chúng cầu nguyện ngoài sân.
11Thình lình, một thiên sứ của Chúa hiện đến với ông, đứng bên phải bàn thờ dâng hương. 12Xa-cha-ri nhìn thấy, giật mình hoảng sợ. 13Thiên sứ nói: “Xa-cha-ri, đừng sợ! Tôi đến báo tin Đức Chúa Trời đã nghe lời ông cầu nguyện. Ê-li-sa-bét, vợ ông sẽ sinh con trai, hãy đặt tên con trẻ ấy là Giăng. 14Con trẻ sẽ là niềm vui lớn cho ông bà, và nhiều người cũng sẽ hân hoan khi nó ra đời, 15vì con trẻ sẽ được quý trọng trước mặt Chúa. Con trẻ ấy sẽ không bao giờ uống rượu nhưng được đầy dẫy Chúa Thánh Linh từ khi còn trong lòng mẹ. 16Con trẻ sẽ dìu dắt nhiều người Ít-ra-ên trở về với Chúa là Đức Chúa Trời của họ. 17Con trẻ sẽ có tinh thần và khí lực dũng mãnh như Tiên tri Ê-li thời xưa. Con trẻ sẽ dọn đường cho Chúa, chuẩn bị dân chúng sẵn sàng đón tiếp Ngài. Con trẻ sẽ hòa giải cha với con, làm cho kẻ bội nghịch trở nên khôn ngoan như người công chính.”
18Xa-cha-ri nói với thiên sứ: “Việc đó làm sao thực hiện được? Vì tôi đã già, vợ tôi cũng đã cao tuổi lắm rồi!”
19Thiên sứ đáp: “Tôi là Gáp-ri-ên! Tôi thường đứng trước mặt Đức Chúa Trời. Chính Ngài sai tôi đến báo tin mừng cho ông. 20Ông không tin lời tôi, nên sẽ bị câm cho đến khi đứa trẻ ra đời. Nhưng lời tôi nói, đến đúng kỳ sẽ thành sự thật.”
21Dân chúng đứng bên ngoài chờ Xa-cha-ri, ngạc nhiên vì ông ở quá lâu trong Đền Thờ. 22Lúc trở ra, Xa-cha-ri không nói được, phải dùng tay ra dấu, nên họ biết ông vừa thấy khải tượng trong Đền Thờ.
23Khi mãn phiên phục vụ, Xa-cha-ri về nhà. 24Sau đó, Ê-li-sa-bét có thai, sống ẩn dật trong năm tháng. 25Bà tự nhủ: “Chúa thật nhân từ, Ngài đã xóa bỏ sự nhục nhã cho ta rồi!”
Sự Giáng Sinh của Chúa Giê-xu Được Báo Trước
26Qua tháng thứ sáu, Đức Chúa Trời sai Thiên sứ Gáp-ri-ên đến thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê, 27đến thăm Ma-ri là một trinh nữ đã hứa hôn với Giô-sép, thuộc dòng Vua Đa-vít. 28Thiên sứ nói: “Chào cô, người được ơn của Chúa! Chúa ở với cô!”
29Ma-ri bối rối, tự hỏi lời chào ấy có nghĩa gì. 30Thiên sứ giải thích: “Đừng sợ, vì Đức Chúa Trời đã ban đặc ân cho cô. 31Cô sắp có thai, sinh con trai, và đặt tên là Giê-xu. 32Con Trai đó rất cao quý, sẽ được xưng là Con của Đấng Chí Cao. Chúa là Đức Chúa Trời sẽ ban cho Ngài ngôi vua của Đa-vít. 33Ngài sẽ cai trị Ít-ra-ên1:33 Nt nhà Gia-cốp mãi mãi; nước Ngài tồn tại đời đời.”
34Ma-ri hỏi thiên sứ: “Tôi là trinh nữ, làm sao có con được?”
35Thiên sứ đáp: “Chúa Thánh Linh sẽ giáng trên cô, quyền năng Đấng Chí Cao sẽ bao phủ cô, cho nên Con Thánh sinh ra sẽ được gọi là Con Đức Chúa Trời. 36Như trường hợp Ê-li-sa-bét, bà con của cô là người đã già, quá tuổi sinh nở, mà cũng có thai được sáu tháng rồi. 37Vì chẳng có việc gì Đức Chúa Trời không làm được.”
38Ma-ri thưa: “Tôi là đầy tớ Chúa, sẵn sàng vâng theo ý muốn Chúa. Xin Chúa thực hiện mọi điều ông nói.” Sau đó thiên sứ rời khỏi cô.
Ma-ri Viếng Thăm Ê-li-sa-bét
39Mấy ngày sau, Ma-ri vội vã lên đường, đến một thành phố miền đồi núi xứ Giu-đê, 40nơi Xa-cha-ri sinh sống. Cô vào nhà và chào thăm Ê-li-sa-bét. 41Vừa nghe tiếng Ma-ri chào, thai trong bụng Ê-li-sa-bét liền nhảy mừng, Ê-li-sa-bét được đầy dẫy Chúa Thánh Linh.
42Ê-li-sa-bét vui mừng và nói lớn với Ma-ri: “Cô là người được phước nhất trong giới phụ nữ! Thai trong lòng cô thật phước hạnh lớn lao! 43Thật vinh dự cho tôi vì được mẹ Chúa tôi đến thăm! 44Vừa nghe cô chào hỏi, thai trong bụng tôi đã nhảy mừng. 45Đức Chúa Trời ban phước cho cô, vì cô tin lời Ngài hứa sẽ thành sự thật.”
Bài Ca Chúc Tụng Chúa của Ma-ri
46Ma-ri đáp: “Tâm hồn tôi ca ngợi Chúa.
47Tâm linh tôi hân hoan vì Đức Chúa Trời, Đấng Cứu Rỗi tôi.
48Chúa đã lưu ý đến nô tỳ hèn mọn của Ngài,
và từ nay, mọi thế hệ sẽ khen tôi là người được phước.
49Đấng Toàn Năng đã làm những việc lớn cho tôi
Danh Ngài là Thánh.
50Ngài thương xót người kính sợ Ngài từ đời này sang đời khác.
51Khi cánh tay Ngài đưa ra thể hiện quyền năng,
mưu trí người kiêu ngạo liền tan biến.
52Ngài truất phế các vua chúa xuống
và cất nhắc người thấp hèn lên.
53Ngài cho người đói được no nê
và đuổi người giàu về tay không.
54Ngài nhớ lại sự thương xót,
nên cứu giúp Ít-ra-ên, đầy tớ Ngài.
55Vì Ngài đã hứa với tổ phụ chúng ta,
với Áp-ra-ham và cả dòng dõi người đến muôn đời.”
56Ma-ri ở lại với Ê-li-sa-bét độ ba tháng rồi trở về nhà mình.
Giăng Báp-tít Ra Đời
57Đến ngày mãn nguyệt, Ê-li-sa-bét sinh được một con trai. 58Bà con láng giềng đều hoan hỉ khi nghe tin Chúa thương xót bà cách đặc biệt.
59Được tám ngày, họ đến làm lễ cắt bì cho đứa bé. Và định đặt tên nó là Xa-cha-ri, theo tên cha, 60nhưng mẹ đứa bé quả quyết: “Không! Tên nó là Giăng!”
61Họ nói: “Họ hàng ta đâu có ai mang tên đó?” 62Rồi ra dấu hỏi Xa-cha-ri muốn đặt tên gì cho đứa bé? 63Ông sai lấy bảng viết: “Tên nó là Giăng!” Mọi người đều kinh ngạc. 64Ngay lúc ấy, Xa-cha-ri nói được, và ca ngợi Đức Chúa Trời.
65Hàng xóm láng giềng đều kinh sợ, đồn việc ấy khắp miền đồi núi xứ Giu-đê. 66Mọi người nghe chuyện đều ngẫm nghĩ: “Không biết tương lai đứa bé sẽ ra sao? Vì rõ ràng tay Chúa phù hộ nó.”
Xa-cha-ri Nói Tiên Tri
67Xa-cha-ri được đầy dẫy Chúa Thánh Linh, liền nói tiên tri:
68“Tôn ngợi Chúa là Đức Chúa Trời của Ít-ra-ên,
vì Ngài đã thăm viếng và cứu chuộc dân Ngài.
69Ngài sai Đấng Cứu Rỗi đến với chúng tôi,
sinh ra trong dòng họ Đa-vít, đầy tớ Ngài,
70đúng theo lời hứa của Ngài
qua môi miệng các tiên tri thánh ngày xưa.
71Ngài sẽ giải cứu chúng tôi khỏi kẻ thù nghịch
và người ghen ghét chúng tôi.
72Ngài bày tỏ lòng thương xót tổ phụ chúng tôi,
nhớ lại giao ước thánh của Ngài—
73giao ước Ngài đã thề với Áp-ra-ham,
tổ phụ chúng tôi.
74Chúng tôi được giải thoát khỏi kẻ thù nghịch,
cho chúng tôi được mạnh dạn phụng sự Đức Chúa Trời,
75và mãi mãi sống thánh thiện,
công chính trước mặt Ngài.
76Còn con, con trai bé nhỏ của ta,
sẽ được xưng là tiên tri của Đấng Chí Cao,
vì con sẽ dọn đường cho Chúa.
77Con sẽ chỉ cho dân Ngài biết con đường cứu rỗi
nhờ sự tha tội.
78Bởi lòng thương xót của Đức Chúa Trời,
mà ánh bình minh sắp chiếu trên chúng ta,
79soi sáng người ngồi trong cõi tối tăm và dưới bóng tử vong,
dìu dắt chúng ta vào nẻo an lành.”
80Giăng lớn lên, có ý chí mạnh mẽ. Ông sống trong hoang mạc cho đến khi công khai tỏ mình trước người Ít-ra-ên.
Inledning
1Många har redan åtagit sig att sammanställa en skildring av allt det som har hänt ibland oss, 2i enlighet med vad vi har fått veta av de ögonvittnen som var med från början och som blev ordets tjänare. 3Men nu har också jag noga gått igenom alla fakta ända från början och bestämt mig för att i rätt ordning skriva ner det för dig, högt ärade Theofilos, 4för att du ska förstå att du kan lita på alla de upplysningar du har fått.
En ängel meddelar att Johannes döparen ska födas
5När Herodes var kung i Judeen, fanns det en präst som hette Sakarias. Han tillhörde Avias avdelning bland prästerna. Också hans hustru Elisabet var en ättling till Aron. 6De var båda rättfärdiga inför Gud och levde klanderfritt efter alla Herrens bud och föreskrifter. 7De hade inga barn, för Elisabet kunde inte få några, och båda hade nu hunnit bli ganska gamla.
8Men en dag, när Sakarias avdelning var i tjänst och han tjänstgjorde som präst inför Gud, 9och man som vanligt kastat lott om vem som skulle få gå in i Herrens tempel och tända rökelse, blev Sakarias utvald. 10Under tiden som rökelseoffret pågick stod allt folket utanför och bad.
11Då fick han se en ängel från Herren stå till höger om rökelsealtaret. 12Sakarias blev förskräckt vid den synen och greps av fruktan. 13Men ängeln sa till honom: ”Var inte rädd, Sakarias! Din bön har blivit hörd. Du och din hustru Elisabet ska få en son, och du ska låta honom heta Johannes1:13 Johannes betyder: Herren visar nåd/förbarmar sig.. 14Han ska bli till glädje och lycka för dig, och många ska glädja sig över hans födelse. 15Han ska bli stor inför Herren. Han ska aldrig smaka vin eller starka drycker, och han ska bli fylld av den heliga Anden redan i moderlivet. 16Han ska få många bland Israels folk att vända tillbaka till Herren, deras Gud. 17Han ska gå framför honom i Elias1:17 Om Elia, se 2 Kung 2:1-11; gå framför honom syftar på Johannes döparens verksamhet före Jesus. ande och kraft. Han ska vända fädernas hjärtan till deras barn och de upproriska till ett rättfärdigt sinnelag, för att förbereda åt Herren ett folk som är berett.”
18Sakarias sa till ängeln: ”Hur kan jag vara säker på detta? Jag är ju en gammal man och min hustru är till åren.”
19Då sa ängeln: ”Jag är Gabriel, och jag står inför Gud. Jag är utsänd för att tala till dig och meddela denna glada nyhet. 20Men du ska bli stum och inte kunna tala förrän detta inträffar, eftersom du inte trodde på mina ord. De ska gå i uppfyllelse när tiden är inne.”
21Utanför stod folket och väntade på att Sakarias skulle komma ut, och man började undra varför han dröjde så länge. 22Då han till slut kom ut, kunde han inte tala till dem, och de förstod av hans gester att han måste ha sett en syn. Han förblev stum.
23När Sakarias hade avslutat sin tjänstgöring, vände han tillbaka hem. 24Och strax efteråt blev hans hustru Elisabet med barn och höll sig undan från folk i fem månader. Hon sa:
25”Tänk vad Herren har gjort med mig. Han har sett till mig, så att jag slipper min skam bland människor.”
En ängel meddelar att Jesus ska födas
26I sjätte månaden sände Gud ängeln Gabriel till staden Nasaret i Galileen, 27till en jungfru1:27 Se not till Matt 1:23. som hette Maria och som var trolovad1:27 Den judiska förlovningen var mer bindande än en nutida förlovning och kunde bara brytas genom en skilsmässa. Något sexuellt umgänge fick inte förekomma. Jfr Matt 1:18-25, där Josefs och Marias förhållande finns närmare beskrivet. med en man som hette Josef, av Davids släkt.
28Ängeln kom in och sa till henne: ”Gläd dig, du högt benådade! Herren är med dig!”
29Maria blev förskräckt och undrade vad ängeln kunde mena. 30Men ängeln sa: ”Var inte rädd, Maria! Du har funnit nåd hos Gud. 31Du ska bli med barn och föda en Son, och du ska låta honom heta Jesus. 32Han ska bli stor och kallas den Högstes Son. Och Herren Gud ska ge honom hans förfader Davids tron. 33Han ska regera över Jakobs släkt1:33 På grekiska: Jakobs hus. Jakob kallades också Israel. Jfr 1 Mos 32:27-28. för evigt, och hans kungamakt ska aldrig ta slut.”
34Då frågade Maria ängeln: ”Men hur ska detta kunna ske? Jag har ju inte varit tillsammans med någon man.”
35Ängeln svarade: ”Den heliga Anden ska komma över dig och den Högstes kraft vila över dig. Därför ska det barn du föder vara heligt och kallas Guds Son. 36Din släkting Elisabet väntar också barn, trots sin höga ålder. Hon, som man sa var steril, är nu i sjätte månaden. 37Ingenting är omöjligt för Gud.”
38Maria sa: ”Jag är Herrens tjänarinna. Låt det bli som du har sagt.” Sedan lämnade ängeln henne.
Maria besöker Elisabet
39Några dagar senare skyndade sig Maria iväg till en stad i Juda bergsbygd. 40Hon gick till Sakarias hus och hälsade på Elisabet.
41När Elisabet hörde Marias hälsning sparkade barnet till i henne, och hon fylldes av den heliga Anden. 42Hon ropade högt: ”Välsignad är du bland kvinnorna, och välsignat är barnet du bär! 43Vilken ära för mig att modern till min Herre kommer på besök! 44I samma stund som jag hörde din hälsning sparkade barnet till av glädje i min mage. 45Lycklig är den som trodde, för vad Herren har sagt ska gå i uppfyllelse.”
46Maria sa:
”Jag vill hylla Herren av hela min själ!
47Min ande jublar över Gud, han som räddar mig!
48Han har sett till sin ringa tjänarinna.
Från den här stunden ska alla generationer prisa mig lycklig.
49Han, den Mäktige, har gjort stora ting med mig.
Heligt är hans namn.
50Hans barmhärtighet är stor mot dem som fruktar honom,
från generation till generation.
51Han har utfört väldiga gärningar med sin arm
och skingrat dem som har övermodiga tankar i sina hjärtan.
52Härskare störtar han från deras troner,
men de ödmjuka upphöjer han.
53Han mättar de hungriga med sin godhet,
men de rika driver han tomhänta bort.
54Han hjälper sin tjänare Israel
och kommer ihåg sin barmhärtighet
55mot Abraham och hans ättlingar för evigt,
som han lovade våra förfäder.”
56Maria stannade hos Elisabet i ungefär tre månader och återvände sedan hem.
Johannes döparens födelse
57För Elisabet var det nu dags att föda, och hon fick en son. 58Hennes grannar och släktingar fick höra om Herrens stora barmhärtighet mot henne, och de gladde sig med henne.
59På åttonde dagen kom de för att omskära pojken. De ville kalla honom Sakarias efter hans far, 60men hans mor sa: ”Nej, han ska heta Johannes.”
61Då sa de: ”Det finns ju ingen annan i din släkt som heter så.” 62Med hjälp av tecken frågade de då fadern vad han ville att pojken skulle heta.
63Han bad om en tavla att skriva på, och till allas förvåning skrev han: ”Han ska heta Johannes.” 64Och i samma stund kunde Sakarias tala igen, och han började lovprisa Gud.
65Alla som bodde däromkring greps av fruktan, och nyheten om vad som hade hänt spreds i hela Judeens bergsbygd. 66De som hörde om händelsen lade det på hjärtat och frågade sig: ”Vad ska det bli av detta barn? Herrens hand var ju med honom.”
67Och hans far Sakarias fylldes av den heliga Anden och profeterade:
68”Välsignad är Herren, Israels Gud,
för han kommer till sitt folk och återlöser det.
69Han reser en mäktig1:69 Ordagrant: Han reser ett räddningens/frälsningens horn… (horn står för makt och styrka). räddare från sin tjänare Davids ätt,
70som han för länge sedan lovade genom sina heliga profeter,
71till räddning från våra fiender,
från alla som hatar oss.
72Han visar barmhärtighet mot våra förfäder
och håller sitt heliga förbund,
73eden han svor vår fader Abraham:
74att rädda oss från våra fienders hand,
så att vi får tjäna honom utan fruktan,
75i helighet och rättfärdighet inför honom så länge vi lever.
76Och du, mitt barn, ska kallas den Högstes profet,
för du ska gå före Herren och bana väg för honom.
77Så ska hans folk veta att räddningen är här
med förlåtelse för deras synder.
78För på grund av vår Guds innerliga barmhärtighet
ska en soluppgång1:78 I Jer 23:5; 33:15 använder Septuaginta det grekiska ordet anatole i betydelsen skott. komma ner till oss från höjden
79och lysa över dem som lever i mörker och dödens skugga
och leda våra steg in på fridens väg.”
80Pojken växte sedan upp och blev andligt stark. Han höll till ute i ödemarken till den dag då han skulle träda fram inför Israel.
