อย่าโง่
1ลูกเอ๋ย หากเจ้าค้ำประกันให้เพื่อนบ้าน
หากเจ้าจับมือวางมัดจำให้คนแปลกหน้า
2เจ้าได้ติดกับวาจาของเจ้า
ถูกผูกมัดเพราะคำพูดของตัวเอง
3ลูกเอ๋ย จงทำเช่นนี้เพื่อปลดปล่อยตัวเจ้าเอง
ในเมื่อเจ้าตกอยู่ในเงื้อมมือของเพื่อนบ้าน
ไป ไปอ้อนวอนจนกว่าจะหมดแรง6:3 หรือไป ถ่อมตัวถ่อมใจของเจ้าลง
อย่าให้เพื่อนบ้านของเจ้าได้หยุดพัก!
4อย่าให้ตาของเจ้าได้หลับ
อย่าให้เปลือกตาของเจ้าเคลิ้มไป
5จงปลดปล่อยตัวเองให้เป็นอิสระเหมือนกวางหนีจากเงื้อมมือของนายพราน
เหมือนนกที่หนีจากบ่วงแร้วของคนดักนก
6เจ้าคนขี้เกียจ จงไปเรียนจากมด
สังเกตวิธีการของมัน แล้วจงฉลาดขึ้น
7มันไม่มีผู้บัญชาการ
ไม่มีผู้ควบคุมดูแล และไม่มีใครปกครอง
8แต่มันก็ยังสะสมเสบียงในฤดูร้อน
และรวบรวมอาหารตั้งแต่ฤดูเก็บเกี่ยว
9เจ้าคนขี้เกียจ จะนอนอีกนานสักเท่าใด?
เมื่อไหร่เจ้าจะลุกขึ้นเสียที?
10หลับอีกนิด เคลิ้มอีกหน่อย
กอดอกงีบต่อสักประเดี๋ยว
11แล้วความยากจนจะมาหาเจ้าดั่งขโมย
และความขัดสนจะเล่นงานเจ้าอย่างคนถืออาวุธ
12คนเลวทรามและชั่วร้าย
ผู้พูดจาลดเลี้ยว
13ผู้ขยิบตา
ขยับเท้า
กระดิกนิ้วส่งสัญญาณ
14ผู้คิดอ่านทำการชั่วร้ายจากใจคิดคดทรยศ
พวกเขาคอยยุแยงตะแคงรั่วเสมอ
15ฉะนั้นหายนะจึงมาถึงพวกเขาอย่างฉับพลัน
พวกเขาแหลกสลายเกินเยียวยาในชั่วพริบตา
16มีสิ่งน่ารังเกียจหกอย่างที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงเกลียดชัง
ที่จริง มีเจ็ดอย่างที่พระองค์ทรงรังเกียจ คือ
17ตาที่หยิ่งยโส
ลิ้นที่โป้ปด
มือที่เข่นฆ่าผู้บริสุทธิ์
18จิตใจที่คิดการชั่วร้าย
เท้าที่ปราดไปทำชั่ว
19พยานเท็จผู้กล่าวมุสา
และคนที่ยุให้ญาติพี่น้องแตกแยกกัน
อย่าสำส่อน
20ลูกเอ๋ย จงรักษาคำสั่งของพ่อเจ้า
และอย่าละเลยคำสอนของแม่เจ้า
21จงตรึงมันไว้ในดวงใจเสมอ
จงผูกมันไว้รอบคอของเจ้า
22ยามเจ้าเดิน คำสอนนั้นจะช่วยชี้นำ
ยามเจ้าหลับ มันจะคอยดูแล
ครั้นยามเจ้าตื่น มันจะพูดกับเจ้า
23เพราะคำสั่งนี้เป็นดวงประทีป
คำสอนนี้เป็นความสว่าง
การอบรมบ่มนิสัย
เป็นทางแห่งชีวิต
24เพื่อคุ้มครองเจ้าให้พ้นจากภรรยาของเพื่อนบ้าน
และคำออดอ้อนของหญิงแพศยา
25อย่ากระสันถึงความงามของนาง
อย่าตกเป็นทาสดวงตาหยาดเยิ้มของนาง
26เพราะหญิงโสเภณีก็แลกได้ด้วยอาหารจานหนึ่ง
แต่ภรรยาของชายอื่นออกล่าเอาชีวิตอันล้ำค่าของเจ้า
27เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเล่นกับไฟ
โดยที่เสื้อผ้าของเขาไม่ถูกไฟไหม้?
28เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเดินย่ำถ่านร้อนๆ
โดยที่เท้าไม่ถูกไฟลวก?
29ชายที่ไปนอนกับภรรยาของผู้อื่นก็เป็นเช่นนั้นแหละ
ไม่มีใครที่แตะต้องนางแล้วจะลอยนวลพ้นโทษไปได้
30ผู้คนยังสงสารขโมย
ที่ลักทรัพย์เพราะความหิวโหย
31แต่ถ้าเขาถูกจับได้ ก็จะถูกปรับถึงเจ็ดเท่า
แม้ว่าอาจจะต้องถึงกับขายของทุกอย่างในบ้านเพื่อชดใช้
32แต่ชายที่ล่วงประเวณีเป็นคนไม่รู้จักคิด
ผู้ที่ทำเช่นนั้นก็ทำลายตนเอง
33ผลที่จะได้รับคือรอยแผลและความอัปยศ
เป็นความอับอายขายหน้าตลอดกาล
34เพราะความหึงหวงจะทวีความโกรธแค้นของสามีของหญิงนั้น
และเมื่อถึงคราวแก้แค้น เขาจะไม่ปรานีเลย
35เขาจะไม่ยอมรับค่าชดใช้ใดๆ
ไม่ว่าสินบนจะมากมายสักเท่าใด เขาก็จะไม่ยอมเป็นอันขาด
Agyimisɛm Ho Kɔkɔbɔ
1Me ba, sɛ woadi akagyinamu ama ɔyɔnko bi,
sɛ wode wo biribi asi awowa ama obi,
2sɛ nea wokae ayi ka ama wo
na sɛ wʼano asɛm afiri ayi wo a,
3ɛno de yɛ eyi, me ba, na fa tetew wo ho,
sɛ ɔyɔnko nsa aka wo no nti:
fa ahobrɛase kɔ nʼanim;
na kɔ so pa wo yɔnko no kyɛw!
4Mma wʼani nkum
na ntɔ nko.
5Gye wo ho, sɛnea ɔforote guan fi ɔbɔmmɔfo nsam
anaa sɛnea anomaa guan fi ofirisumfo afiri mu no.
6Ɔkwadwofo, kɔ ɔtɛtea nkyɛn;
hwɛ nʼakwan, na hu nyansa!
7Onni ɔsahene,
onni ɔhwɛfo anaa sodifo bi,
8nanso ɔde aduan sie wɔ ahuhurubere mu,
ɔboaboa nnuan ano wɔ twabere.
9Wo, ɔkwadwofo, wobɛda akosi da bɛn?
Wubenyan bere bɛn?
10Nna kakra, nkotɔ kakra,
nsa a woabobɔw de rehome kakra,
11ɛbɛma ohia aba wo so sɛ ɔkwanmukafo
na ahokyere atow akyere wo sɛnea okura otuo.
12Onipa teta ne ohuhuni a
odi atoro kyin,
13nea obu nʼani,
na ɔde ne nan yɛ nsɛnkyerɛnne
na ɔde ne nsateaa kyerɛkyerɛ ade,
14nea ɔde ne koma mu nnaadaa bɔ pɔw bɔne,
na ɔde mpaapaemu ba bere biara.
15Ɛno nti amanehunu bɛba no so prɛko pɛ;
wɔbɛsɛe no mpofirim, a wɔrenya ano aduru.
16Nneɛma asia na Awurade mpɛ,
nneɛma ason na ɛyɛ nʼakyiwade:
17ani a ɛtra ntɔn,
atoro tɛkrɛma,
nsa a ɛka mogya a edi bem gu,
18koma a edwen amumɔyɛ ho,
anan a etutu mmirika kɔyɛ bɔne,
19ɔdansekurumni a odi atoro
ne onipa a ɔde mpaapaemu ba anuanom mu.
Aguamammɔ Ho Kɔkɔbɔ
20Me ba, tie wʼagya ahyɛde
na nnyaa wo na nkyerɛkyerɛ mu.
21Fa kyekyere wo koma ho daa;
na fa kyekyere wɔ kɔn mu.
22Wonantew a, ɛbɛkyerɛ wo kwan;
sɛ woda a, ɛbɛwɛn wo;
sɛ wunyan a, ɛbɛkasa akyerɛ wo.
23Na saa ahyɛde yi yɛ kanea
saa nkyerɛkyerɛ yi yɛ hann,
na ahohyɛso nteɛso yi
yɛ nkwa kwan,
24ɛtwe wo fi ɔbea a onni suban pa no ho,
fi ɔbeawarefo huhuni tɛkrɛmadɛ ho.
25Mma wo kɔn nnɔ nʼahoɔfɛ,
mma nʼani akyideda no ntwetwe wo,
26efisɛ oguamanfo ma wʼanuonyam yɛ sɛ brodosin,
na obi yere gyigye wo kɔ owu mu.
27Obi betumi asɔ gya agu ne srɛ so a
nhyew nʼatade ana?
28Obi betumi anantew nnyansramma so a
mpumpunnya mmobɔ nʼanan ho ana?
29Saa na ɔbarima a ɔne ɔbarima foforo yere da no te;
obiara a ɔde ne nsa bɛka no no, remfa ne ho nni da.
30Nnipa mmu ɔkorɔmfo a wakowia ade animtiaa
sɛ ɔkɔm de no na ɔde rekodwudwo ano nti.
31Mmom, sɛ wɔkyere no a, ɛsɛ sɛ otua mmɔho ason;
sɛ ɛbɛma wahwere ne fi agyapade nyinaa mpo a.
32Ɔbarima a ɔsɛe aware no nni adwene;
obiara a ɔyɛ saa no sɛe ne ho.
33Ɔhwe ne animguase na obenya,
na nʼahohora rempepa da.
34Ninkutwe hwanyan okunu abufuw
na sɛ ɔtɔ were a, ahummɔbɔ biara nni mu.
35Ɔrennye mpata biara;
na ɔbɛpo adanmude, sɛ ɛso sɛ dɛn mpo a.
