สุภาษิต 23 – TNCV & CCL

Thai New Contemporary Bible

สุภาษิต 23:1-35

คำสอนที่

1เมื่อเจ้ารับประทานอาหารร่วมกับเจ้าบ้านผ่านเมือง

จงระมัดระวังสิ่ง23:1 หรือผู้ที่อยู่ตรงหน้าเจ้าให้ดี

2หากเจ้าตะกละเห็นแก่กิน

ก็จงเอามีดจ่อคอหอยตนเองไว้

3อย่าปรารถนาสิ่งโอชะของเขา

เพราะอาหารนั้นเป็นสิ่งลวงตา

คำสอนที่

4อย่าตรากตรำจนอ่อนล้าเพียงเพื่อหวังร่ำรวย

อย่าวางใจในความเฉลียวฉลาดของเจ้า

5แค่พริบตาเดียวทรัพย์สมบัติก็จะลับหายไป

เพราะมันจะติดปีกบิน

หนีไปในท้องฟ้าเหมือนนกอินทรี

คำสอนที่

6อย่ากินอาหารของคนตระหนี่ถี่เหนียว

อย่าปรารถนาสิ่งโอชะของเขา

7เพราะเขาเป็นคนชนิดที่คอยคิดคำนวณอยู่ในใจ23:7 หรือเพราะเมื่อเขาคิดอยู่ในใจ / ดังนั้นเขาจึงกำลังคิดราคา หรือ เพราะเมื่อเขาจัดงานเลี้ยง / ดังนั้นเขากำลังคิดเรื่องราคา

ปากก็พูดว่า “เชิญกินดื่มเถิด”

แต่ใจไม่ได้อยู่กับเจ้าเลย

8เจ้าจะต้องสำรอกสิ่งเล็กๆ น้อยๆ ที่กินเข้าไป

และต้องสิ้นเปลืองคำขอบคุณ

คำสอนที่

9อย่าเปลืองลมปากกับคนโง่

เพราะเขาจะเหยียดหยามคำแนะนำที่ฉลาดของเจ้า

คำสอนที่

10อย่าโยกย้ายหลักเขตเก่าแก่

หรือรุกล้ำที่ดินของลูกกำพร้าพ่อ

11เพราะองค์ผู้ปกป้องของเขาทรงเข้มแข็ง

พระองค์จะทรงว่าความให้เขา

คำสอนที่

12จงเปิดใจรับคำสั่งสอน

และเงี่ยหูฟังถ้อยคำแห่งความรู้

คำสอนที่

13อย่าละเลยการตีสั่งสอนลูก

หากเจ้าตีสอนลูกด้วยไม้เรียว เขาจะไม่ตาย

14เจ้าต้องตีสอนเขาด้วยไม้เรียว

แล้วจะช่วยเขาให้พ้นจากความตาย

คำสอนที่

15ลูกเอ๋ย หากเจ้ามีใจฉลาด

เราก็ปลื้มใจ

16เมื่อเจ้าเอ่ยปากกล่าวสิ่งที่ถูกต้อง

จิตวิญญาณของเราก็แช่มชื่น

คำสอนที่

17อย่าให้ใจของเจ้าอิจฉาคนบาป

แต่จงกระตือรือร้นในการยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าตลอดเวลา

18เพราะมีอนาคตรอเจ้าอยู่แน่นอน

และความหวังของเจ้าจะไม่สูญสิ้น

คำสอนที่

19ลูกเอ๋ย จงฟังและเฉลียวฉลาด

จงรักษาใจให้อยู่ในทางที่ถูกต้อง

20อย่าร่วมวงสำมะเลเทเมากับคนขี้เหล้าเมายา

และคนเห็นแก่กิน

21เพราะคนขี้เมาและคนตะกละจะยากจน

และความสะลึมสะลือทำให้เขาเหลือแต่ผ้าขี้ริ้วพันกาย

คำสอนที่

22จงฟังคำของพ่อผู้ให้ชีวิตแก่เจ้า

และอย่าดูหมิ่นแม่ของเจ้าเมื่อนางแก่ตัวลง

23จงซื้อความจริงและอย่าขายสิ่งเหล่านี้

คือ สติปัญญา คำสั่งสอน23:23 หรือวินัย และความเข้าใจ

24พ่อของคนชอบธรรมก็สุขใจมาก

คนที่มีลูกฉลาดก็ชื่นชมในตัวลูก

25จงทำให้พ่อแม่ยินดี

ให้แม่ผู้ที่คลอดเจ้าได้ปลื้มใจ!

คำสอนที่

26ลูกเอ๋ย ขอใจของเจ้าให้เราเถิด

จงให้ตาของเจ้าปีติยินดีในทางของเรา

27เพราะหญิงโสเภณีเป็นหลุมลึก

และหญิงเสเพลก็เป็นบ่อแคบ

28นางซุ่มรอเหยื่อเหมือนโจร

พาให้ชายคนแล้วคนเล่าไม่ซื่อสัตย์ต่อภรรยาของตน

คำสอนที่

29ใครหนอที่ทุกข์ระทม? ใครหนอที่โศกเศร้า?

ใครหนอที่วิวาท? ใครหนอที่เพ้อพล่าม?

ใครหนอเจ็บตัวโดยไม่จำเป็น? ใครหนอที่มีตาแดงก่ำ?

30ก็คือคนที่จมอยู่กับเหล้า

คนที่ทดลองชิมเหล้าผสมหลากชนิด

31อย่าจ้องดูเหล้าองุ่นเมื่อมันสีแดงสวย

เมื่อมันส่องประกายอยู่ในถ้วย

เมื่อมันดื่มลื่นคอ!

32ในบั้นปลาย มันฉกกัดเหมือนงู

ปล่อยพิษเหมือนงูพิษ

33ตาของเจ้าจะเห็นภาพหลอนแปลกๆ

ความคิดเลอะเลือนสับสน

34เจ้าจะเป็นเหมือนคนที่นอนลอยอยู่กลางทะเล

และเหมือนคนที่นอนอยู่บนเสากระโดงเรือ

35เจ้าจะพูดว่า “เขาฟาดแต่เราไม่เจ็บ! เขาทุบตีแต่เราไม่รู้สึก!

เมื่อไรเราจะตื่นนะ จะได้ไปดื่มอีก”

Mawu a Mulungu mu Chichewa Chalero

Miyambo 23:1-35

1Ngati ukhala pansi kuti udye pamodzi ndi wolamulira,

uyangʼane bwino zimene zili pamaso pako,

2ngati ndiwe munthu wadyera

udziletse kuti usaonetse dyera lakolo.

3Usasirire zakudya zake,

pakuti zimenezo ndi zakudya zachinyengo.

4Usadzitopetse wekha ndi kufuna chuma,

ukhale ndi nzeru ya kudziretsa.

5Ukangoti wachipeza chumacho uwona posachedwa kuti palibepo.

Chumacho chimachita ngati chamera mapiko mwadzidzidzi

ndi kuwuluka kunka kumwamba ngati chiwombankhanga.

6Usadye chakudya cha munthu waumbombo,

usalakalake zakudya zake zokoma;

7paja iye ndi munthu amene

nthawi zonse amaganizira za mtengo wake

ngakhale amati kwa iwe, “Idya ndi kumwa,”

koma sakondweretsedwa nawe.

8Udzasanza zimene wadyazo

ndipo mawu ako woyamikira adzapita pachabe.

9Usayankhule munthu wopusa akumva,

pakuti adzanyoza mawu ako anzeru.

10Usasunthe mwala wa mʼmalire akalekale

kapena kulowerera mʼminda ya ana amasiye,

11paja Mpulumutsi wawo ndi wamphamvu;

iye adzawateteza pa milandu yawo kutsutsana nawe.

12Mtima wako uzikhala pa malangizo

ndipo makutu ako azimvetsera mawu a chidziwitso.

13Usaleke kumulangiza mwana;

ngati umulanga ndi chikwapu sadzafa.

14Ukamukwapula ndi tsatsa

udzapulumutsa moyo wake.

15Mwana wanga, ngati mtima wako ukhala wanzeru,

inenso mtima wanga udzakondwera.

16Mtima wanga udzakondwera

pamene ndidzakumva ukuyankhula zolungama.

17Mtima wako usachite nsanje ndi anthu ochimwa,

koma uziopa Yehova tsiku ndi tsiku.

18Ndithu za mʼtsogolo zilipo

ndipo chiyembekezo chakocho sichidzalephereka.

19Tamvera mwana wanga, ndipo ukhale wanzeru,

mtima wako uwuyendetse mʼnjira yabwino.

20Usakhale pakati pa anthu amene amaledzera

kapena pakati pa anthu amene amadya nyama mwadyera.

21Paja anthu oledzera ndi adyera amadzakhala amphawi

ndipo aulesi adzavala sanza.

22Mvera abambo ako amene anakubala,

usanyoze amayi ako pamene akalamba.

23Gula choonadi ndipo usachigulitse;

ugulenso nzeru, mwambo ndiponso kumvetsa zinthu bwino.

24Abambo a munthu wolungama ali ndi chimwemwe chachikulu;

Wobala mwana wanzeru adzakondwera naye.

25Abambo ndi amayi ako asangalale;

amene anakubereka akondwere!

26Mwana wanga, undikhulupirire

ndipo maso ako apenyetsetse njira zanga.

27Paja mkazi wachiwerewere ali ngati dzenje lozama;

ndipo mkazi woyendayenda ali ngati chitsime chopapatiza.

28Amabisala ngati mbala yachifwamba,

ndipo amuna amakhala osakhulupirika chifukwa cha iyeyu.

29Ndani ali ndi tsoka? Ndani ali ndi chisoni?

Ndani ali pa mkangano? Ndani ali ndi madandawulo?

Ndani ali ndi zipsera zosadziwika uko zachokera? Ndani ali ndi maso ofiira?

30Ndi amene amakhalitsa pa mowa,

amene amapita nalawa vinyo osakanizidwa.

31Usatengeke mtima ndi kufiira kwa vinyo,

pamene akuwira mʼchikho

pamene akumweka bwino!

32Potsiriza pake amaluma ngati njoka,

ndipo amajompha ngati mphiri.

33Maso ako adzaona zinthu zachilendo

ndipo maganizo ndi mawu ako adzakhala osokonekera.

34Udzakhala ngati munthu amene ali gone pakati pa nyanja,

kapena ngati munthu wogona pa msonga ya mlongoti ya ngalawa.

35Iwe udzanena kuti, “Anandimenya, koma sindinapwetekedwe!

Andimenya koma sindinamve kanthu!

Kodi ndidzuka nthawi yanji?

Ndiye ndifunefunenso vinyo wina.”