Papuri sa Karunungan
1Ang karunungan at pang-unawa ay katulad ng taong nangangaral. 2Tumatayo siya sa matataas na lugar sa tabi ng daan, sa mga kanto, 3sa mga pintuan ng lungsod at mga daanan. Nangangaral siya nang malakas,
4“Kayong mga tao sa buong mundo, pakinggan ninyo ang aking panawagan.
5Kayong mga walang alam, magkaroon kayo ng karunungan.
Kayong mga mangmang magkaroon kayo ng pang-unawa.
6Makinig kayo sa sasabihin ko, sapagkat ito ay tama at kapaki-pakinabang.
7Ang sinasabi ko ay pawang katotohanan lamang; sa nagsasalita ng masama ako ay nasusuklam.
8Pawang matuwid ang sinasabi ko; hindi ako nagsasalita ng kasinungalingan o pandaraya.
9Ang lahat ng sinasabi ko ay malinaw at pawang tama sa taong may pang-unawa.
10Pahalagahan ninyo ang karunungan at ang pagtutuwid ko sa inyong ugali kaysa sa pilak at ginto.
11Sapagkat higit na mahalaga ang karunungan kaysa sa mamahaling hiyas at hindi ito matutumbasan ng mga bagay na hinahangad mo.
12Ako ang karunungan at alam ko kung paano unawain ang tama at mali, at alam ko rin kung paano magpasya nang tama.
13Ang may takot sa Panginoon ay lumalayo sa kasamaan. Namumuhi ako sa kapalaluan, kayabangan, pagsisinungaling at masamang pag-uugali.
14Magaling akong magpayo at may sapat na kaalaman. May pang-unawa at kapangyarihan.
15Sa pamamagitan ko nakakapamuno ang mga hari at ang mga pinunoʼy nakagagawa ng mga tamang batas.
16Sa pamamagitan ko makakapamuno ang mga tagapamahala at mga opisyal – ang lahat na namumuno ng matuwid.8:16 mga opisyal … matuwid: Sa Septuagint at ibang tekstong Hebreo, mga pinuno na namumuno sa mundo.
17Minamahal ko ang mga nagmamahal sa akin;
makikita ako ng mga naghahanap sa akin.
18Makapagbibigay ako ng kayamanan, karangalan, kaunlaran at tagumpay na magtatagal.
19Ang maibibigay ko ay higit pa sa purong ginto at pilak.
20Sinusunod ko ang tama at matuwid.
21Bibigyan ko ng kayamanan ang nagmamahal sa akin;
pupunuin ko ang lalagyan nila ng kayamanan.
22Noong una pa, nilikha na ako ng Panginoon bago niya likhain ang lahat.
23-26Nilikha na niya ako noong una pa man.
Naroon na ako nang wala pa ang mundo, ang mga dagat, mga bukal, mga bundok, mga burol, mga bukid at kahit pa ang mga alikabok.
27Naroon na ako nang likhain niya ang langit,
maging nang likhain niya ang tagpuan ng langit at ng lupa.
28-29Naroon din ako nang likhain niya ang mga ulap,
nang palabasin niya ang tubig sa mga bukal mula sa kailaliman,
nang ilagay niya ang hangganan ng mga dagat upang hindi ito umapaw,
at nang ilagay niya ang mga pundasyon ng mundo.
30Katulad koʼy arkitekto, na nasa tabi ng Panginoon.
Ako ang kanyang kasiyahan sa araw-araw, at lagi naman akong masaya sa piling niya.
31Natutuwa ako sa mundong nilikha niya at sa mga taong inilagay niya dito.
32Kaya ngayon mga anak pakinggan ninyo ako. Mapalad ang mga sumusunod sa pamamaraan ko.
33Pakinggan ninyo ang mga pagtutuwid ko sa inyong pag-uugali upang maging marunong kayo,
at huwag ninyo itong kalilimutan.
34Mapalad ang taong laging sa akin nakatuon ang isip at naghihintay para makinig sa akin.
35Sapagkat ang taong makakasumpong sa akin ay magkakaroon ng maganda at mahabang buhay,
at pagpapalain siya ng Panginoon.
36Ngunit ang taong hindi makakasumpong sa akin ay ipinapahamak ang kanyang sarili.
Ang mga galit sa akin ay naghahanap ng kamatayan.”
Ginadayeg ang Kaalam
1Ang kaalam ug pagsabot sama sa tawong nagawali. 2Nagabarog siya diha sa habog nga mga lugar sa daplin sa kadalanan, sa gisang-an sa dalan, 3duol sa mga pultahan sa lungsod, ug sa mga agianan. Ug nagawali siyag kusog:
4“Kamong tanan nga katawhan, nakigsulti ako.
5Kamong mga walay kahibalo, pagmaalamon kamo.
Kamong mga buang-buang, sabta kini.
6Pamati kamo, kay mapuslanon ug husto kining akong isulti.
7Tinuod gayod ang akong ginasulti ug ngil-aran ako sa nagasultig daotan.
8Matarong ang tanan kong ginasulti ug wala gayod kini sagol nga bakak o limbong.
9Masabtan kining tanan ug walay sayop alang sa mga tawong may pagsabot.
10Palabiha ang kaalam ug ang akong pagtul-id sa imong pamatasan kaysa pilak ug bulawan.
11Kay ang kaalam mas bililhon pa kaysa mahalong mga bato ug wala gayoy butang nga imong pangandoyon nga makatupong niini.
12Ako, nga mao ang kaalam, kahibalo motimbang-timbang kon unsay husto o dili, ug kahibalo ako modesisyon sa ensakto.
13Ang nagatahod sa Ginoo nasilag sa daotan. Gikasilagan ko ang pagpanghambog, ang pagkamapahitas-on, ang daotang batasan, ug ang pagpamakak.
14Maayo akong motambag ug may husto ako nga kaalam. May pagsabot ako ug gahom.
15Pinaagi kanako makadumala ang mga hari, ug makahimo ang mga pangulo ug matarong nga mga kasugoan.
16Pinaagi kanako makadumala ang mga tigdumala ug ang mga opisyal—ang tanan nga nagadumala nga matarong.8:16 mga opisyal… matarong: Sa Septuagint ug sa ubang mga kopya sa Hebreo, mga opisyal nga nagadumala sa kalibotan.
17Ginahigugma ko ang nagahigugma kanako;
ang mangita kanako makakaplag kanako.
18Makahatag akog bahandi, dungog, kauswagan, ug kadaogan nga molungtad.
19Ang akong mahatag mas bililhon pa kaysa purong bulawan o pilak.
20Ginasunod ko kon unsay matarong ug husto.
21Ang nagahigugma kanako hatagan kog bahandi;
pun-on ko ang ilang tipiganan sa bahandi.
22Daan na akong kauban8:22 kauban: o, gimugna. sa Ginoo sa wala pa niya mugnaa ang tanan.
23-26Gitugotan niya nga anaa na ako sukad pa sa una.
Diha na ako sa wala pa ang kalibotan: ang dagat, ang mga tuboran, ang mga bukid, ang mga bungtod, ang mga kaumahan, ug bisan ang mga abog.
27Diha na ako sa pagmugna niya sa langit,
sa pagbutang niya sa daw utlanan sa langit ug sa yuta,
28sa pagmugna niya sa mga panganod,
sa pagpatubod niya sa mga tuboran sa kahiladman,
29sa pagbutang niya sa utlanan sa dagat aron dili kini molapaw,
ug sa pagbutang niya sa mga pundasyon sa kalibotan.
30Sama ako sa usa ka arkitekto8:30 arkitekto: Dili klaro sa Hebreo. Posible usab, gamay nga bata, o, masaligan nga higala. diha sa tapad sa Ginoo.
Ako ang iyang kalipay adlaw-adlaw, ug malipayon ako kanunay sa iyang presensya.
31Nalipay ako sa kalibotan nga iyang gimugna ug sa mga katawhan.
32Busa karon mga anak, pamatia ninyo ako,
kay bulahan ang nagasunod sa akong mga pamaagi.
33Pamatia ninyo ang akong pagtul-id sa inyong pamatasan aron mahimo kamong maalamon,
ug ayaw gayod ninyo kini kalimti.
34Bulahan ang tawo nga kanunayng nangandam ug naghulat sa pagpamati kanako.
35Kay ang tawo nga nagapangita kanako makaangkon sa maayo ug taas nga kinabuhi,
ug pakamaayohon siya sa Ginoo.
36Apan ang tawo nga wala mangita kanako, nagasakit lang sa iyang kaugalingon.
Ang tanang mga nasuko kanako gusto ug kamatayon.”
