1Kinasusuklaman ng Panginoon ang nandaraya sa timbangan, ngunit ang nagtitimbang ng tama ay kanyang kinalulugdan.
2Ang taong mayabang ay madaling mapahiya, ngunit may karunungan ang taong mapagpakumbaba.
3Ang pamumuhay nang may katapatan ang gagabay sa taong matuwid, ngunit ang taong mandaraya ay mapapahamak dahil hindi tama ang kanyang pamumuhay.
4Ang kayamanan ay hindi makakatulong sa araw ng paghuhukom, ngunit ang matuwid na pamumuhay ay magliligtas sa iyo sa kamatayan.
5Ang matuwid at walang kapintasang pamumuhay ay makapagpapagaan ng buhay, ngunit ang masamang pamumuhay ay maghahatid ng kapahamakan.
6Ang pamumuhay ng taong matuwid ang magliligtas sa kanya, ngunit ang hangad ng taong mandaraya ang magpapahamak sa kanya.
7Kapag namatay ang taong masama, pag-asa niyaʼy mawawala, at ang kanyang mga inaasahan ay mawawalan ng kabuluhan.
8Inililigtas ng Dios sa kahirapan ang matuwid, ngunit ang masama ay kanyang pinapabayaan.
9Sinisira ng hindi makadios ang kapwa niya sa pamamagitan ng kanyang mga salita. Ang taong matuwid ay maililigtas ng kanyang kaalaman.
10Kapag ang matuwid ay pinagpapala, mga taoʼy sumisigaw sa tuwa. At kapag ang masama ay napapahamak ganoon din ang kanilang ginagawa.
11Umuunlad ang isang bayan sa pagpapala ng mga mamamayang matuwid, subalit nawawasak ito sa pamamagitan ng salita ng masama.
12Ang taong walang pang-unawa ay kinukutya ang kapwa, ngunit ang taong may pang-unawa ay hindi nangungutya.
13Ang mga taong madaldal ay nagsisiwalat ng sikreto ng iba, ngunit ang taong mapagkakatiwalaan ay nakakapagtago ng sikreto ng iba.
14Babagsak ang bansa kung ang namumuno nito ay walang gumagabay, ngunit kung maraming tagapayo tiyak ang tagumpay.
15Delikado ang mangakong managot sa utang ng iba, kaya iwasan itong gawin upang hindi ka magkaproblema.
16Ang babaeng maganda ang ugali ay nag-aani ng karangalan, ngunit ang taong marahas ay magaling lang sa pag-angkin ng kayamanan. Ang taong tamad ay maghihirap,11:16 Ang taong tamad ay maghihirap: Wala ito sa Hebreo, pero makikita sa Septuagint. ngunit ang taong masipag ay yayaman.
17Kung mabait ka para iyon sa iyong kabutihan, ngunit kung malupit ka para iyon sa iyong kapahamakan.
18Ang masamang tao ay hindi tatanggap ng tunay na gantimpala, ngunit ang gumagawa ng matuwid ay tatanggap ng tunay na gantimpala.
19Ang taong gumagawa ng matuwid ay patuloy na mabubuhay, ngunit ang taong gumagawa ng masama ay mamamatay.
20Kasuklam-suklam sa Panginoon ang pag-iisip ng masama, ngunit ang buhay na matuwid ay kalugod-lugod sa kanya.
21Ang taong masama, tiyak na parurusahan, ngunit ang matuwid ay makakaligtas.
22Ang magandang babaeng hindi marunong magpasya ay parang isang gintong singsing sa nguso ng baboy.
23Ang ninanais ng matuwid ay pawang kabutihan, ngunit ang ninanais ng masama ay nagdudulot ng kaguluhan.
24Ang mga taong mapagbigay ay lalong yumayaman, ngunit ang mga taong sakim ay hahantong sa kahirapan.
25Ang taong mapagbigay ay magtatagumpay sa buhay; ang taong tumutulong ay tiyak na tutulungan.
26Isinusumpa ang taong nagtatago ng paninda para maitinda ito kapag mataas na ang presyo, ngunit pinupuri ang taong hindi nagtatago ng paninda.
27Ang taong naghahanap ng kabutihan ay makakatagpo nito, ngunit ang taong naghahanap ng gulo ay makakatagpo rin ng gulo.
28Mabibigo ang taong nagtitiwala sa kanyang kayamanan, ngunit ang taong matuwid ay lalago na parang sariwang halaman.
29Ang mga hangal na nagdadala ng gulo sa sariling tahanan ay walang mamanahin sa huli. Magiging alipin lang sila ng mga taong may karunungan.
30Ang ginagawa ng mga taong matuwid ay makakatulong sa iba upang mapabuti at mapahaba ang kanilang buhay.11:30 makakatulong … buhay: sa literal, punongkahoy na nagbibigay ng buhay. At madadala niya ang mga tao sa pamamagitan ng kanyang karunungan.
31Ang mga ginagawa ng mga taong matuwid dito sa mundo ay ginagantihan ng kabutihan, gayon din sa makasalanan at hindi kumikilala sa Dios, ganti sa kanila ay kaparusahan.
111:1 Alaw 19:36; Gũcook 25:13-16Ratiri itarĩ cia ma nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,
no nĩakenagĩra mahiga ma gũthima marĩa maigananu.
211:2 Thim 16:18Rĩrĩa mwĩtĩĩo woka, ũrũmagĩrĩrwo nĩ thoni,
no kwĩnyiihia kũrehaga ũũgĩ.
311:3 Thim 13:6Ũrũngĩrĩru wa arĩa marũgamĩte wega nĩũmonagĩrĩria njĩra,
no andũ arĩa matarĩ ehokeku, nĩmanangagwo nĩ ũhinga wao.
411:4 Ayub 20:20; Ezek 7:19Ũtonga ndũrĩ kĩguni mũthenya wa mangʼũrĩ,
no ũthingu nĩũkũũraga mũndũ kuuma kũrĩ gĩkuũ.
511:5 1Ath 8:36Ũthingu wa andũ arĩa matarĩ na ũcuuke ũmathondekagĩra njĩra nũngarũ,
no andũ arĩa aaganu magũithagio nĩ waganu wao ene.
611:6 Esit 7:8Ũthingu wa andũ arĩa arũngĩrĩru nĩũmahonokagia,
no andũ arĩa matarĩ ehokeku nĩmategagwo nĩ merirĩria mao mooru.
711:7 Thim 10:28Hĩndĩ ĩrĩa mũndũ mwaganu aakua, kĩĩrĩgĩrĩro gĩake nĩgũthira gĩthiraga;
kĩrĩa gĩothe eerĩgĩrĩire kuuma kũrĩ ũhoti wake gĩtuĩkaga o tũhũ.
8Mũndũ ũrĩa mũthingu nĩahonokagio kuuma thĩĩna-inĩ,
naguo ũgaacookerera ũrĩa mwaganu.
911:9 Thim 12:6; Jer 45:5Mũndũ ũtetigĩrĩte Ngai nĩanangaga mũndũ wa itũũra na kanua gake,
no arĩa athingu nĩmetharaga nĩ ũndũ wa ũmenyo.
1011:10 2Ath 11:20Rĩrĩa andũ arĩa athingu magaacĩra, itũũra nĩgũkena rĩkenaga;
rĩrĩa andũ arĩa aaganu maathira, nĩkũrũhio kũrũũhagio.
11Itũũra inene nĩrĩtũũgagĩrio nĩ ũndũ wa kĩrathimo kĩa andũ arĩa arũngĩrĩru,
no nĩrĩanangagwo nĩ kanua ka andũ arĩa aaganu.
1211:12 Ayub 6:24Mũndũ ũtarĩ ũũgĩ wa gũkũũrana maũndũ anyũrũragia mũndũ wa itũũra rĩake,
no mũndũ ũrĩ na ũtaũku nĩ gwĩkirĩra ekiragĩra.
1311:13 Thim 20:19Mũndũ wa mũhuhu nĩoimagia ndeto cia ndundu nja,
no mũndũ mwĩhokeku nĩaigaga hitho.
1411:14 2Sam 15:34Bũrũri ũngĩaga ũtongoria mwega nĩkũgũa ũgũũaga,
no ataarani aingĩ matũmaga kũgĩe na ũhootani kũna.
15Mũndũ ũrĩa ũrũgamagĩrĩra thiirĩ wa mũndũ ũngĩ ti-itherũ nĩagathĩĩnĩka,
no mũndũ ũrĩa wothe wagaga kũrũgamĩrĩra mũndũ thiirĩ atũũraga na thayũ.
16Mũndũ-wa-nja mũtaana nĩegĩagĩra gĩtĩĩo,
no arũme arĩa matarĩ tha no ũtonga magĩaga naguo.
17Mũndũ mũtaana egunaga we mwene,
no mũndũ ũtarĩ tha erehagĩra thĩĩna we mwene.
1811:18 Thaam 1:20; Hos 10:12-13Mũndũ mwaganu athũkũmaga mũcaara wa kũmũheenia,
no ũrĩa ũhaandaga ũthingu nĩagethaga irĩhi rĩa ma.
1911:19 Gũcook 30:15; 1Sam 2:6; Koh 7:2Mũndũ ũrĩa mũthingu kũna nĩagatũũra muoyo,
no mũndũ ũrĩa ũrũmagĩrĩra waganu nĩ gũkua agaakua.
2011:20 Ndar 14:8; 1Maũ 29:17Andũ arĩa marĩ ngoro ya rũtũrĩko nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Jehova,
no nĩakenagio nĩ andũ arĩa njĩra ciao itarĩ ũcuuke.
21Ti-itherũ mũndũ mwaganu ndakaaga kũherithio,
no andũ arĩa athingu nĩmakahonokio.
22Mũndũ-wa-nja mũthaka ũtarĩ ũgereri
ahaana ta gĩcũhĩ gĩa thahabu kĩrĩ iniũrũ-inĩ rĩa ngũrwe.
23Wendi wa mũndũ mũthingu ũrĩkagĩrĩria o wega-inĩ,
no kĩĩrĩgĩrĩro kĩa mũndũ ũrĩa mwaganu kĩrĩĩkagĩrĩria mangʼũrĩ-inĩ.
24Kũrĩ mũndũ ũheanaga na ũtaana, nake agakĩrĩrĩria kũgĩa na indo;
ũngĩ atuĩkaga mũkarĩ mũno, no agathiĩ o na mbere gũthĩĩna.
2511:25 2Akor 9:6-9Mũndũ mũtaana nĩakagaacĩra;
ũrĩa ũnyootoraga arĩa angĩ o nake mwene nĩakanyootorwo.
26Mũndũ ũrĩa ũregaga kwenderia andũ mbembe iria aigĩte nĩarumagwo nĩ andũ,
no mũndũ ũrĩa ũciendagia, kĩrathimo kĩrĩkoragwo mũtwe-inĩ wake.
2711:27 Thab 7:15-16Mũndũ ũrĩa ũcaragia maũndũ mega arĩonaga o wega,
no ũrĩa ũcaragia maũndũ mooru no mo marĩmũkoraga.
2811:28 Jer 9:23; Thab 92:12-14Mũndũ ũrĩa wothe wĩhokaga ũtonga wake nĩkũgũa akaagũa,
no arĩa athingu makaagaacĩra ta ithangũ rĩrĩa iruru.
29Mũndũ ũrĩa ũnyamaragia mũciĩ wake akaagaya o rũhuho,
nake mũndũ mũkĩĩgu agaatuĩka ndungata ya ũrĩa mũũgĩ.
30Maciaro ma andũ arĩa athingu nĩ mũtĩ wa muoyo,
nake mũndũ ũrĩa mũũgĩ nĩaguucagĩrĩria ngoro cia andũ.
3111:31 Jer 25:29; 1Pet 4:18Angĩkorwo andũ arĩa athingu nĩmarĩhagwo marĩ gũkũ thĩ-rĩ,
githĩ arĩa matetigĩrĩte Ngai na arĩa ehia matikarĩhwo makĩria!
