Judasz zgadza się zdradzić Jezusa
1Zbliżała się Pascha—doroczne święto Żydów, w czasie którego jedzą oni chleb pieczony z niekwaszonego ciasta. 2Najwyżsi kapłani i inni przywódcy religijni nadal szukali okazji, aby zabić Jezusa. Chcieli to jednak zrobić potajemnie, obawiali się bowiem reakcji tłumów.
3Właśnie wtedy szatan zwiódł Judasza z Kariotu, jednego z Dwunastu. 4Udał się on do najwyższych kapłanów i dowódców straży świątynnej, aby omówić najdogodniejszy sposób wydania im Jezusa. 5Ucieszeni tą propozycją, kapłani obiecali mu nagrodę. 6Judasz zgodził się na taki układ i czekał już tylko na sprzyjającą okazję, aby wydać Jezusa w chwili, gdy nie będzie wokół Niego tłumu ludzi.
Ostatnia wieczerza
7Gdy nadszedł pierwszy dzień Paschy, w którym zgodnie ze zwyczajem zabijano i spożywano baranka, 8Jezus wysłał Piotra i Jana mówiąc:
—Idźcie przygotować dla nas kolację paschalną.
9—Gdzie to mamy zrobić?—zapytali.
10—Gdy tylko wejdziecie do miasta—odrzekł Jezus—spotkacie mężczyznę z dzbanem wody. Pójdźcie za nim do domu, do którego się uda, 11i powiedzcie właścicielowi: „Nasz Nauczyciel prosi, abyśmy obejrzeli pokój przygotowany dla nas na świąteczną kolację”. 12Wtedy zaprowadzi was na górę, do dużego, wysprzątanego pomieszczenia. Tam przygotujcie posiłek.
13Poszli więc i zastali wszystko tak, jak powiedział Jezus. I zajęli się przygotowaniem kolacji. 14Gdy nadszedł czas, Jezus zajął miejsce przy stole. Przyszli również apostołowie. 15Wtedy rzekł:
—Tak bardzo pragnąłem spożyć z wami tę kolację paschalną, zanim będę cierpiał. 16Wiedzcie, że nie będę jej już spożywał aż do czasu, gdy odbędzie się w królestwie Bożym.
17Następnie wziął kielich z winem, podziękował za nie Bogu i rzekł:
—Podajcie sobie ten kielich i pijcie. 18Nie będę bowiem więcej pił tego wina, aż do czasu, gdy nadejdzie królestwo Boże.
19Potem wziął do rąk chleb, podziękował za niego Bogu, połamał go na kawałki, i podał uczniom mówiąc:
—To jest moje ciało, które oddaję za was. Spożywajcie go, pamiętając o Mnie.
20Po posiłku podał im następny kielich z winem i rzekł:
—Ten kielich jest nowym przymierzem. Przypieczętuję je przelewając własną krew, abyście otrzymali przebaczenie grzechów.
21Ten, który Mnie zdradzi—dodał Jezus—siedzi teraz razem ze Mną przy stole. 22Ja, Syn Człowieczy, muszę umrzeć, zgodnie z Bożym planem. Marny jednak los tego, kto Mnie wyda.
23Wtedy uczniowie starali się odgadnąć, który z nich miałby to zrobić. 24W trakcie posiłku zaczęli się również sprzeczać ze sobą o to, kto z nich jest najważniejszy. 25Lecz Jezus powiedział im:
—Wielcy tego świata nadużywają swojej władzy nad ludźmi, a rządzący chcą aby ich uznawano za „dobroczyńców ludu”. 26Lecz wśród was powinno być inaczej. Najważniejszy niech postępuje jak najmniej ważny, a przywódca niech służy innym. 27Kto waszym zdaniem jest ważniejszy: ten, który zasiada przy stole, czy ten, który mu służy? Czy nie ten pierwszy? Ja jestem wśród was tym, który służy. 28Pozostaliście Mi wierni w tych ciężkich dla Mnie dniach. 29Dlatego tak jak Ojciec postanowił dać mi królestwo, tak teraz ja postanawiam, 30że będziecie w nim jeść i pić przy moim stole i zasiądziecie na tronach, sądząc dwanaście rodów Izraela.
31Następnie Jezus rzekł do Szymona Piotra:
—Szymonie, szatan domagał się, aby was przesiać jak pszenicę i odrzucić plewy. 32Ja jednak modliłem się, abyś nie załamał się w wierze. Gdy się więc opamiętasz, umacniaj wiarę innych wierzących we Mnie.
33—Panie, jestem gotów iść z Tobą do więzienia, a nawet na śmierć!—odpowiedział Szymon.
34—Posłuchaj, Piotrze!—odparł Jezus. —Zanim jutro rano zapieje kogut, aż trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz.
35Potem zapytał wszystkich:
—Czy brakowało wam czegoś, gdy bez pieniędzy, bez torby i butów na zmianę wysłałem was, abyście głosili ludziom dobrą nowinę?
—Nie, niczego—odpowiedzieli.
36—Teraz jednak—powiedział—kto z was ma pieniądze lub torbę, niech je weźmie. A kto nie ma pieniędzy, niech sprzeda swój płaszcz i kupi sobie miecz. 37Zapewniam was, że niebawem wypełni się proroctwo: „Zaliczono Go do grona przestępców”. Spełnią się również inne proroctwa o Mnie.
38—Panie!—odpowiedzieli. —Mamy tutaj dwa miecze.
—Wystarczy—odrzekł Jezus.
Jezus modli się na Górze Oliwnej
39Po kolacji, w towarzystwie uczniów, Jezus udał się jak zwykle na Górę Oliwną. 40Gdy tam dotarli, powiedział im:
—Módlcie się, abyście się nie poddali pokusie!
41Potem oddalił się na pewną odległość, ukląkł i tak się modlił:
42—Ojcze! Jeśli chcesz, oddal ode Mnie ten „kielich cierpienia”. Jednak to Twoja wola niech się stanie, a nie to, czego Ja chcę.
43W tym momencie zstąpił z nieba anioł, by podnieść Go na duchu. 44Przeżywając ogromną udrękę, Jezus tak gorliwie się modlił, że Jego pot kapał na ziemię jak wielkie krople krwi. 45W końcu podniósł się, wrócił do uczniów i zastał ich śpiących, byli bowiem bardzo przygnębieni.
46—Dlaczego śpicie?!—zapytał. —Wstańcie i módlcie się, abyście się nie poddali pokusie!
Aresztowanie Jezusa
47Ledwie skończył mówić, nadeszła zgraja ludzi prowadzona przez Judasza, jednego z Dwunastu. Ten zbliżył się do Jezusa i przywitał Go pocałunkiem.
48—Judaszu, pocałunkiem zdradzasz Mnie, Syna Człowieczego?—zapytał Jezus.
49Widząc, na co się zanosi, pozostali uczniowie krzyknęli:
—Mistrzu, czy mamy użyć miecza?
50W tej samej chwili jeden z nich zamachnął się mieczem i odciął prawe ucho słudze najwyższego kapłana.
51—Nie stawiajcie im oporu!—odpowiedział Jezus, po czym dotknął rany i uleczył ucho.
52Następnie zwrócił się do najwyższych kapłanów, dowódców straży świątynnej oraz starszych, którzy przyszli na to miejsce:
—Czy jestem jakimś groźnym przestępcą, że przyszliście po Mnie aż tak uzbrojeni? 53Dlaczego nie zatrzymaliście Mnie w świątyni? Przecież codziennie byłem tam wśród was! Teraz jednak nadszedł wasz czas—czas władcy ciemności!
Piotr wypiera się Jezusa
54Aresztowano więc Jezusa i zaprowadzono Go do rezydencji najwyższego kapłana. Piotr zaś szedł za Jezusem, trzymając się z daleka. 55Na środku dziedzińca rozpalono ognisko i wszyscy usiedli przy nim. Przysiadł się tam również Piotr. 56Nagle, w blasku płomieni, jakaś służąca dostrzegła jego twarz. Uważnie mu się przyjrzała i powiedziała:
—Ten człowiek był z Jezusem!
57—Kobieto, nawet Go nie znam!—zaprzeczył Piotr.
58Po chwili ktoś inny spojrzał na niego i rzekł:
—Jesteś jednym z jego uczniów!
—Człowieku! Nie jestem!—odparł Piotr.
59Mniej więcej po godzinie ktoś inny stwierdził:
—On jest jednym z nich. Przecież pochodzi z Galilei.
60—Człowieku! Nie wiem, o czym mówisz!—zaprzeczył Piotr.
W tej samej chwili, gdy jeszcze to mówił, zapiał kogut. 61Jezus odwrócił się i spojrzał na Piotra, a on przypomniał sobie Jego słowa: „Zanim jutro rano zapieje kogut, aż trzy razy zaprzeczysz, że Mnie znasz”. 62Natychmiast opuścił dziedziniec i z żalu gorzko zapłakał.
Żołnierze śmieją z Jezusa
63Tymczasem strażnicy, pilnujący Jezusa, śmiali się z Niego. 64Zawiązali Mu oczy i bili Go, pytając:
—Prorokuj! Zgadnij, kto Cię teraz uderzył?
65Obrzucali Go też wieloma wyzwiskami.
Jezus przed Wysoką Radą
66Następnego dnia, wczesnym rankiem, zebrała się Wysoka Rada złożona ze starszych, najwyższych kapłanów i przywódców religijnych. Gdy wprowadzono przed nich Jezusa, 67powiedzieli:
—Jeśli jesteś Mesjaszem, powiedz nam to wprost.
—Jeśli wam to powiem, nie uwierzycie Mi. 68A jeśli zapytam o powód, nie odpowiecie—odrzekł. 69—Lecz nadszedł czas, abym Ja, Syn Człowieczy, zasiadł na tronie z Bogiem.
70—Jesteś więc Synem Bożym?—zapytali.
—Sami to potwierdzacie! Jestem Nim—odpowiedział.
71—Czego więcej trzeba? Po co nam dowody? Sami słyszeliście, co powiedział!—zawołali.
Заговор религиозных вождей против Иисуса
(Мат. 26:2-5; Мк. 14:1-2; Ин. 11:45-53)
1Приближался праздник Пресных хлебов, называемый Пасхой. 2Первосвященники и учители Закона искали способа разделаться с Иисусом так, чтобы не вызвать возмущения народа.
Иуда решает предать Иисуса
(Мат. 26:14-16; Мк. 14:10-11)
3Тогда сатана вошел в Иуду, которого называли Искариотом, одного из числа двенадцати. 4Иуда пошел и сговорился с первосвященниками и с начальниками храмовой стражи, как предать им Иисуса. 5Те обрадовались и обещали заплатить ему. 6Иуда согласился и стал искать удобного случая, когда с Иисусом не будет народа, чтобы предать Его.
Приготовления учеников к Пасхе
(Мат. 26:17-19; Мк. 14:12-16)
7Наступил день Пресных хлебов, когда следовало заколоть пасхального ягненка, 8и Иисус послал Петра и Иоанна с поручением:
– Идите и приготовьте для нас пасхальный ужин.
9– Где Ты хочешь, чтобы мы его приготовили? – спросили они.
10Он ответил:
– Когда вы войдете в город, то встретите человека, несущего кувшин с водой. Идите за ним в дом, куда он войдет, 11и скажите хозяину дома: «Учитель спрашивает тебя: Где комната для гостей, в которой Я буду есть пасхальный ужин с Моими учениками?» 12Он покажет вам большую комнату наверху, в которой уже все подготовлено; там и приготовьте ужин.
13Они пошли, и все произошло так, как им сказал Иисус, и они приготовили пасхальный ужин.
Последний ужин Иисуса с учениками
(Мат. 26:20-29; Мк. 14:17-25; Ин. 13:21-30; 1 Кор. 11:23-25)
14Когда подошло время, Иисус и Его апостолы собрались у стола. 15Иисус сказал им:
– Я очень хотел есть эту Пасху с вами перед Моими страданиями. 16Говорю вам, что Я уже не буду есть ее до тех пор, пока она не совершится в Царстве Божьем.
17Взяв чашу и поблагодарив за нее Бога, Он сказал:
– Возьмите ее и разделите между собой. 18Говорю вам, что Я уже не буду пить от плода виноградного до тех пор, пока не придет Божье Царство.
19Затем, взяв хлеб и поблагодарив за него Бога, Он разломил его и дал им со словами:
– Это Мое тело, отдаваемое за вас. Делайте это в воспоминание обо Мне.
20Также взял и чашу после ужина и сказал:
– Эта чаша – новый завет, скрепленный Моей кровью, которая за вас проливается22:20 Ср. Исх. 24:8; Евр. 9:18-20.. 21Но рука того, кто предает Меня, на одном столе с Моей. 22С Сыном Человеческим все случится так, как было предназначено, но горе тому человеку, который предает Его.
23Тогда ученики начали спрашивать друг друга, кто из них мог бы совершить такое.
Не господствуйте, но служите
(Мат. 20:25-28; 19:28; Мк. 10:42-45)
24Потом они начали спорить, кто из них должен считаться самым великим. 25Иисус тогда сказал им:
– Цари язычников господствуют над ними, правителей народа именуют «благодетелями», 26но вы не будьте, как они. Напротив, пусть самый великий среди вас будет как самый меньший, и начальник – как слуга. 27Ведь кто важнее: тот, кто возлежит за столом, или тот, кто прислуживает? Разве не тот, кто возлежит? Я же среди вас как слуга. 28Вы были со Мной во всех Моих испытаниях, 29и как Мой Отец дал Мне царскую власть, так Я теперь даю ее вам, 30чтобы и вы могли есть и пить за Моим столом в Моем Царстве, и вы сядете на престолах править22:30 Или: «судить». двенадцатью родами Израиля.
Иисус предсказывает отречение Петра
(Мат. 26:33-35; Мк. 14:29-31; Ин. 13:37-38)
31– Симон, Симон, сатана просил, чтобы все вы были рассеяны, как пшеница, 32но Я молился о тебе, чтобы ты не потерял веру. И ты сам, когда обратишься ко Мне, укрепи своих братьев.
33Петр ответил:
– Господи, я готов идти с Тобой и в темницу, и на смерть!
34Но Иисус сказал:
– Говорю тебе, Петр, не успеет и петух пропеть сегодня, как ты трижды отречешься от того, что знаешь Меня.
35Потом Иисус спросил их:
– Когда Я посылал вас без кошелька, без сумки, без сандалий, нуждались ли вы в чем-либо?
– Ни в чем, – ответили они.
36– Сейчас же, если у вас есть кошелек, возьмите его, возьмите и сумку, и если у вас нет меча, то продайте плащ, но купите меч22:36 Скорее всего, смысл сказанных здесь слов заключается в том, что Его последователи должны приготовить себя к предстоящей духовной борьбе, к лишениям и гонениям за веру. Буквальное же понимание вступало бы в противоречие со словами Иисуса (см. Мат. 26:51-53; Лк. 22:49-51; Ин. 18:36; 2 Кор. 10:3-4).. 37Говорю вам, что со Мной должно исполниться сказанное в Писании: «Он был причислен к преступникам»22:37 Ис. 53:12.. Все, что обо Мне было написано, скоро исполнится.
38Ученики сказали:
– Смотри, Господи, у нас есть два меча.
– Достаточно об этом, – ответил Иисус.
Иисус молится на Оливковой горе
(Мат. 26:36-46; Мк. 14:32-42)
39Иисус, как обычно, пошел на Оливковую гору, и Его ученики пошли с Ним. 40Придя на место, Иисус сказал:
– Молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.
41Он отошел от них примерно на расстояние брошенного камня, опустился на колени и начал молиться:
42– Отец, если Ты хочешь, пронеси эту чашу мимо Меня, но пусть все будет не по Моей воле, а по Твоей.
43Тогда с небес Ему явился ангел и укреплял Его. 44В муках Иисус стал молиться еще горячее, и сделался пот Его как капли крови, стекавшие на землю. 45Когда Он поднялся с молитвы и вернулся к ученикам, то нашел их спящими, потому что они были измучены печалью.
46– Почему вы спите? – спросил Иисус. – Вставайте и молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.
Иисус предан и арестован
(Мат. 26:47-56; Мк. 14:43-50; Ин. 18:3-11)
47Он еще говорил, когда приблизилась толпа, во главе которой шел тот, кого звали Иудой, один из двенадцати учеников. Он подошел к Иисусу, чтобы поцеловать Его. 48Иисус сказал:
– Иуда, ты поцелуем предаешь Сына Человеческого?
49Когда же те, кто был с Иисусом, увидели, что происходит, они спросили:
– Господи, а что если нам ударить мечом?
50И один из них ударил слугу первосвященника и отсек ему правое ухо. 51Но Иисус сказал:
– Прекратите, довольно!
Он прикоснулся к уху слуги и исцелил его. 52Затем Иисус сказал первосвященникам, начальникам храмовой стражи и старейшинам, которые пришли за Ним:
– Что Я, разбойник22:52 Или: «мятежник»., что вы пришли с мечами и кольями? 53Я каждый день был с вами в храме, и вы не схватили Меня. Но сейчас ваше время, сейчас власть тьмы.
Отречение Петра
(Мат. 26:67-75; Мк. 14:66-72; Ин. 18:15-18, 25-27)
54Они схватили Его и повели в дом первосвященника. Петр, держась поодаль, следовал за ними. 55Посреди двора первосвященника разожгли костер, и Петр вместе с другими людьми сел к нему греться. 56Одна из служанок, увидев Петра в свете огня, пристально всмотрелась в него и сказала:
– Этот человек тоже был с Ним.
57Но Петр отрицал это.
– Я не знаю Его, женщина, – сказал он.
58Немного позже кто-то другой увидел его и сказал:
– Ты тоже один из них.
– Нет, друг, – ответил Петр.
59Примерно час спустя еще кто-то стал утверждать:
– Точно, этот человек тоже был с Ним, ведь он галилеянин.
60Но Петр сказал:
– Я не знаю, о чем ты говоришь!
И тотчас, когда он еще говорил, пропел петух. 61Господь повернулся и посмотрел на Петра. Тогда Петр вспомнил слова Господа, как Он сказал ему:
– Прежде чем пропоет петух сегодня, ты трижды отречешься от Меня.
62И выйдя наружу, он горько заплакал.
63Люди, охранявшие Иисуса, стали насмехаться над Ним и бить Его. 64Они завязывали Ему глаза и требовали:
– Пророчествуй! Кто Тебя ударил?
65И говорили Ему много других оскорблений.
Совет религиозных вождей осуждает Иисуса
(Мат. 26:59-66; Мк. 14:55-64; Ин. 18:19-24)
66Рано утром старейшины народа, первосвященники и учители Закона собрались вместе на Совет. К ним ввели Иисуса.
67– Если Ты Христос, то скажи нам прямо, – требовали они.
Иисус ответил:
– Если Я скажу вам, вы не поверите, 68и если Я вас спрошу, вы Мне не ответите. 69Однако с этого времени Сын Человеческий будет сидеть по правую руку от Божьей силы22:69 См. Пс. 109:1..
70Они все стали спрашивать:
– Так Ты что, Сын Бога?
Он ответил:
– Вы сами говорите, что это Я.
71Тогда они сказали:
– Какие нам еще нужны свидетельства? Мы слышали это из Его собственных уст!
