ارزش مثلها
1مثلهای سليمان، پادشاه اسرائيل، كه پسر داوود بود:
2اين مثلها به شما كمک خواهند كرد تا حكمت و ادب بياموزيد و بتوانيد معنی سخنان پرمغز را درک كنيد. 3آنها به شما ياد خواهند داد چگونه رفتار عاقلانه داشته باشيد و با صداقت و عدالت و انصاف عمل كنيد. 4اين مثلها به جاهلان حكمت می‌بخشند و به جوانان فهم و بصيرت. 5-6با شنيدن و درک اين مثلها، حتی دانايان داناتر می‌شوند و دانشمندان چاره انديشی كسب می‌كنند تا بتوانند معانی گفتار پيچيدهٔ حكيمان را بفهمند.
نصيحت به جوانان
7نخستين قدم برای كسب دانش، خداترسی است. كسی كه حكمت و ادب را خوار می‌شمارد، احمق است. 8ای جوان، نصيحت پدرت را بشنو و از تعليم مادرت رويگردان نشو، 9زيرا سخنان ايشان مانند تاج و جواهر، سيرت تو را زيبا خواهند ساخت.
10وقتی گناهكاران تو را وسوسه می‌كنند، تسليم نشو. 11اگر آنها به تو بگويند: «بيا در كمين مردم بنشينيم و آنها را بكشيم 12و مانند قبر، آنها را ببلعيم و از هستی ساقط كنيم؛ 13از اين راه ما اشیا قيمتی فراوان به چنگ خواهيم آورد و خانه‌های خود را از اين غنايم پر خواهيم ساخت؛ 14هر چه به دست بياوريم به تساوی بين خود تقسيم خواهيم كرد؛ پس بيا و با ما همدست شو!» 15پسرم تو با آنها نرو و خود را از چنين افرادی دور نگه دار؛ 16زيرا آنها هميشه در پی گناه و قتل هستند. 17يک پرنده وقتی می‌بيند برايش دام گذاشته‌اند، از آن دوری می‌كند. 18ولی اين افراد اينطور نيستند. آنها خودشان را به دام می‌اندازند و با دست خود گور خود را می‌كنند. 19اين است سرنوشت تمام كسانی كه در پی سود نامشروع هستند. چنين اشخاص خود را نابود می‌كنند.
ندای حكمت
20حكمت در كوچه‌ها ندا می‌دهد. 21مردم را كه در سر چهارراه‌ها و نزد دروازهٔ شهر جمع شده‌اند صدا كرده، می‌گويد: 22«ای احمق‌ها! تا كی می‌خواهيد احمق بمانيد؟ تا كی می‌خواهيد دانايی را مسخره كنيد و از آن متنفر باشيد؟ 23اگر سرزنش مرا می‌پذيرفتيد من روح خود را بر شما نازل می‌كردم و شما را دانا می‌ساختم. 24بارها شما را صدا كردم ولی توجه نكرديد، التماس نمودم اما اعتنا ننموديد. 25شما نصيحت و نكوهش مرا نپذيرفتيد. 26من نيز در روز مصيبتتان به شما خواهم خنديد، و هنگامی كه بلا دامنگيرتان شود شما را مسخره خواهم كرد. 27وقتی بلا مانند طوفان شما را فرا گيرد و مصيبت مثل گردباد شما را احاطه كند، و سختی و بدبختی شما را از پای درآورد، 28به داد شما نخواهم رسيد، و اگرچه با اشتياق به دنبالم بگرديد، مرا نخواهيد يافت؛ 29زيرا از دانايی متنفر بوده‌ايد و از خداوند اطاعت نكرده‌ايد. 30نصيحت مرا گوش نگرفته‌ايد و نكوهش مرا نپذيرفته‌ايد. 31بنابراين ثمرهٔ راهی را كه در پيش گرفته‌ايد خواهيد ديد. 32زيرا سركشی احمقان، ايشان را خواهد كشت و بی‌خيالی نادانان آنها را از پای در خواهد آورد. 33ولی همهٔ كسانی كه به من گوش دهند، از هيچ بلايی نخواهند ترسيد و در امنيت زندگی خواهند كرد.»
Botaeɛ Ne Nsɛmpɔ
1Dawid babarima Salomo, Israelhene, mmɛbusɛm nie:
2Ne botaeɛ ne sɛ ɛbɛkyerɛ nnipa nyansa ne ahohyɛsoɔ;
ne sɛ ɛbɛboa ma wɔate nsɛm a emu dɔ ase;
3sɛ wɔbɛnya ahohyɛsoɔ na wɔabɔ ɔbra pa,
a ɛbɛma wɔayɛ ade pa, deɛ ɛtene na ɛho nni asɛm;
4sɛ ɛbɛma deɛ nʼadwene mu nnɔ anya nyansa
na mmabunu anya nimdeɛ ne adwene.
5Anyansafoɔ ntie na wɔmfa nka deɛ wɔnim ho,
na deɛ ɔwɔ nhunumu nya akwankyerɛ a
6ɛbɛma woate mmɛ ne akasabɛbuo,
anyansafoɔ nsɛnka ne aborɔme ase.
7Awurade suro yɛ nimdeɛ ahyɛaseɛ,
na nkwaseafoɔ bu nyansa ne ahohyɛsoɔ animtiaa.
Nyansa Pɛ Ho Afutusɛm
Nnaadaa Ho Kɔkɔbɔ
8Me ba, tie wʼagya akwankyerɛ
na mpo wo maame nkyerɛkyerɛ.
9Ɛbɛyɛ wo tiri animuonyam abotire
ne wo kɔn mu ntweaban.
10Me ba, sɛ nnebɔneyɛfoɔ daadaa wo a,
mma wɔn ho ɛkwan.
11Sɛ wɔka sɛ, “Bra ma yɛnkɔ;
ma yɛnkɔtetɛ na yɛnkum obi,
ma yɛnkɔtɛ ntwɛn mmɔborɔni bi;
12ma yɛmmemmene wɔn anikann sɛ ɛda,
yɛmmene wɔn sɛ wɔn a wɔkɔ damena mu;
13yɛbɛnya nneɛma a ɛsom bo ahodoɔ
na yɛde afodeɛ ahyɛ yɛn afie ma;
14enti, fa wo ho bɛhyɛ mu,
na wobɛnya wo kyɛfa wɔ ahonyadeɛ no mu” a,
15Me ba, wo ne wɔn nnante,
mfa wo nan nsi wɔn akwan so;
16Wɔn nan de ntɛmpɛ kɔ bɔne mu,
na wɔde ahoɔherɛ ka mogya gu.
17Ɛho nni mfasoɔ sɛ obi bɛsum nnomaafidie
wɔ ɛberɛ a nnomaa nyinaa hwɛ!
18Saa nnipa yi tetɛ pɛ wɔn ankasa mogya;
wɔtetɛ wɔn ankasa wɔn ho!
19Saa na wɔn a wɔdi korɔnodeɛ akyi no awieeɛ teɛ;
ɛma wɔhwere wɔn nkwa!
Nyansa A Wɔpo Ho Kɔkɔbɔ
20Nyansa team wɔ mmɔntene so,
ɔma ne nne so wɔ adwaberem,
21ɔteaam wɔ afasuo no atifi,
ɔkasa wɔ kuropɔn no apono ano sɛ,
22“Mo adwenemherɛfoɔ, mobɛyɛ adwenemherɛ akɔsi da bɛn?
Fɛdifoɔ bɛdi fɛ akɔsi da bɛn?
Nkwaseafoɔ bɛkyiri nimdeɛ akɔsi da bɛn?
23Sɛ motiee mʼaninka a,
anka mekaa mʼakoma mu nsɛm nyinaa kyerɛɛ mo
maa mo hunuu me nsusuiɛ.
24Nanso, sɛ moyii mo aso ɛberɛ a mefrɛɛ mo
na amfa obiara ho ɛberɛ a metenee me nsa mu,
25sɛ mopoo mʼafotuo,
na moampɛ mʼanimka enti,
26me nso mɛsere mo wɔ mo amanehunu mu;
sɛ abɛbrɛsɛ bi bu fa mo so a, medi mo ho fɛw,
27sɛ abɛbrɛsɛ bi bu fa mo so te sɛ ahum,
na amanehunu bi bɔ fa mo so sɛ twahoframa,
na awerɛhoɔ ne ɔhaw mene mo a,
28“Afei mobɛfrɛ me, nanso meremmua mo;
mobɛhwehwɛ me, nanso morenhunu me.
29Esiane sɛ wɔkyirii nimdeɛ
na wɔampɛ sɛ wobɛsuro Awurade.
30Esiane sɛ w ɔpoo mʼafotuo,
na wɔbuu me ntenesoɔ animtiaa enti,
31wɔbɛdi wɔn akwan so aba
na wɔn nhyehyɛeɛ mu aduane bɛmee wɔn.
32Na ntetekwaafoɔ asoɔden bɛkum wɔn,
na nkwaseafoɔ tirimudɛ bɛsɛe wɔn;
33Nanso, obiara a ɔbɛtie me no, ɔbɛtena ase asomdwoeɛ mu
na ne ho bɛtɔ no a ɔrensuro ɔhaw biara.”
