Conselho 19
1Não tenhas inveja de tudo o que os pecadores fazem,
nem procures a sua convivência.
2Pois passam o tempo tramando violência e forjando mentiras.
Conselho 20
3A casa tem de ser arquitetada com inteligência
e é por meio de planos bem estudados
que ela se consolida e se faz.
4É por meio do conhecimento
que se pode enriquecer com coisas preciosas e agradáveis.
Conselho 21
5Uma pessoa com bom senso e sabedoria tem muita força.
Uma pessoa inteligente, com uma rica experiência de vida,
redobra a sua própria força natural.
6Pois é justamente com essa sabedoria
que se faz a táctica da guerra,
mais do que com a força.
A vitória é, em geral, para os que lutaram
tendo chefes inteligentes e generais por bons conselheiros.
Conselho 22
7A sabedoria é coisa demasiado inacessível para os loucos; nas assembleias serão incapazes de abrir a boca.
Conselho 23
8Quem está sempre a planear o mal
fica conhecido como malfeitor.
9A intriga do insensato é pecado;
e o escarnecedor é desprezado por todas as pessoas.
Conselho 24
10Se te mostrares fraco, quando chegam as angústias,
é porque a tua energia é realmente pouca!
Conselho 25
11Faz tudo para livrares os que estão condenados à morte;
não fiques indiferente perante o seu destino.
12Não fujas às responsabilidades, dizendo:
“Mas eu não sabia de nada!”
Deus, que conhece os corações,
não saberá bem o que se passa no teu?
Não dará Deus a cada um segundo as suas obras?
Conselho 26
13Come mel, meu filho, porque é um bom alimento
e doce ao paladar.
14Pois assim é também a sabedoria para a tua alma.
Se te encheres dela, terás um futuro feliz, diante de ti,
e as tuas esperanças realizar-se-ão.
Conselho 27
15Não espies a morada do justo, ó homem perverso!
Deixa-o em paz!
16Sabes bem que um justo, ainda que o faças cair sete vezes,
de todas se levantará;
mas tu, basta caíres uma vez, para ficares liquidado.
Conselho 28
17Não te alegres com a queda do teu inimigo,
nem quando vier a ficar em apuros.
18Pois o Senhor, ao verificar a tua atitude,
certamente te desaprova, e até deixará de castigar o teu inimigo.
Conselho 29
19Não tenhas inveja da aparente boa sorte que, por vezes,
parece que têm os malfeitores.
Não te preocupes com isso.
20Porque para os pecadores não há futuro de paz;
a sua lâmpada apagar-se-á.
Conselho 30
21Teme ao Senhor, meu filho.
Honra o chefe da tua nação e nunca te associes com rebeldes.
22Porque, de repente, serás arrastado com eles para a ruína.
E depois? Onde é que tudo isso vai acabar?
Outros provérbios dos sábios
23Eis mais alguns provérbios dos sábios:
Não está certo, num tribunal, fazer-se distinção entre pessoas;
julgar uns diferentemente doutros, segundo a sua categoria social.
24Um juiz que declare inocente um malfeitor
será condenado pela sociedade e repudiado pela nação.
25Mas quem o condenar será louvado e receberá bênçãos.
26É uma honra e uma prova de simpatia24.26 Literalmente, como beijo nos lábios.
o receber-se respostas francas e honestas.
27Arruma primeiro os teus negócios no exterior
e trata bem dos teus campos;
depois, podes edificar a tua casa.
28Não testemunhes sem motivo contra o teu próximo.
Porque havias de mentir contra ele, se está inocente?
29Não digas: “Vou aproveitar para ajustar contas com ele.
Há de pagar-me tudo o que me fez!”
30Passei pelo campo dum preguiçoso,
e pela vinha do insensato.
31Vi-o coberto de mato, espinhos e cardos,
e a cercadura estava derribada.
32Perante isto, fiquei a pensar
e tirei para mim esta lição:
33A fazer mais uma soneca agora,
descansando mais um bom pedaço daqui a pouco,
relaxando com os braços cruzados um bocado mais tarde.
34É assim que a pobreza surpreende uma pessoa,
sem se dar por isso, como o assalto dum ladrão,
como o ataque dum homem violento.
1Nu invidia pe oamenii răi
și nu dori să fii cu ei,
2căci inima lor plăsmuiește violență,
iar buzele lor vorbesc despre cum să aducă necaz.
3Prin înțelepciune este construită o casă
și prin pricepere este consolidată;
4prin cunoștință sunt umplute odăile ei
cu tot felul de bogății prețioase și plăcute.
5Bărbatul înțelept este puternic
și un om priceput își mărește puterea.
6Căci prin îndrumări porți războiul
și prin mulțimea sfetnicilor ai victorie.
7Înțelepciunea este prea înaltă pentru un nebun;
la poarta cetății, el nu va avea nimic de spus.
8Pe cel ce plănuiește să facă rău
îl vor numi stăpânul uneltirilor.
9Planul nesăbuinței este păcat,
și cel batjocoritor este o urâciune pentru oameni.
10Dacă te clatini în ziua necazului,
mică îți este puterea.
11Scapă‑i pe cei duși la moarte
și oprește‑i pe cei ce merg la înjunghiere clătinându‑se!
12Dacă spui: „Iată că n‑am știut lucrul acesta!“
crezi că nu vede Cel Ce cântărește inimile?
Nu va cunoaște Cel Ce veghează asupra vieții tale
și nu‑i va răsplăti El fiecărui om după fapta lui?
13Fiule, mănâncă miere căci este bună,
și mierea din fagure este dulce pentru cerul gurii tale!
14Să știi, de asemenea, că înțelepciunea este dulce pentru sufletul tău;
dacă o găsești, ai un viitor,
iar speranța nu‑ți va fi năruită.
15Răule, nu pândi locuința celui drept
și nu plănui distrugerea sălașului său,
16căci cel drept de șapte ori cade și se ridică iarăși,
dar cei răi vor fi prăbușiți de nenorocire.
17Nu te bucura când cade dușmanul tău
și să nu ți se înveselească inima când se împiedică,
18ca nu cumva să vadă Domnul, să nu‑i placă
și să‑Și întoarcă mânia de la el!
19Nu te tulbura din cauza răufăcătorilor
și nu fi invidios pe cei răi,
20căci cel rău nu are niciun viitor,
iar candela celor răi se va stinge!
21Fiule, teme‑te de Domnul și de rege
și nu te alătura celor rebeli,
22căci distrugerea lor va veni pe neașteptate
și cine poate ști sfârșitul pe care‑l vor aduce cei doi?
Alte proverbe ale înțelepților
23Și acestea sunt spusele înțelepților.
Nu este bine să fii părtinitor la judecată.
24Oricine spune celui vinovat: „Tu ești drept!“,
va fi blestemat de popoare și detestat de neamuri.
25Celor ce mustră pe cel vinovat le va merge bine
și o binecuvântare aleasă va veni peste ei.
26Cine răspunde prin cuvinte drepte
este ca unul care sărută pe buze.
27Termină‑ți munca de afară,
pregătește‑ți terenul,
și după aceea, construiește‑ți casa!
28Nu mărturisi fără motiv împotriva semenului tău.
Oare îl vei înșela cu buzele tale?
29Nu spune: „Îi voi face cum mi‑a făcut și el mie,
îi voi răsplăti după faptele lui!“
30Am trecut pe lângă ogorul unui leneș
și pe lângă via unui om nechibzuit:
31iată că era plină de spini,
pământul era acoperit cu buruieni,
iar zidul de piatră era dărâmat.
32Când m‑am uitat, am pus la inimă;
când am văzut, am primit învățătură:
33să mai dormi puțin, să mai ațipești puțin,
să mai încrucișezi puțin mâinile ca să dormi…,
34și sărăcia vine peste tine ca un hoț,
iar lipsa – ca un om înarmat.34 Vezi nota de la 6:11.