Conselho 19
1Não tenhas inveja de tudo o que os pecadores fazem,
nem procures a sua convivência.
2Pois passam o tempo tramando violência e forjando mentiras.
Conselho 20
3A casa tem de ser arquitetada com inteligência
e é por meio de planos bem estudados
que ela se consolida e se faz.
4É por meio do conhecimento
que se pode enriquecer com coisas preciosas e agradáveis.
Conselho 21
5Uma pessoa com bom senso e sabedoria tem muita força.
Uma pessoa inteligente, com uma rica experiência de vida,
redobra a sua própria força natural.
6Pois é justamente com essa sabedoria
que se faz a táctica da guerra,
mais do que com a força.
A vitória é, em geral, para os que lutaram
tendo chefes inteligentes e generais por bons conselheiros.
Conselho 22
7A sabedoria é coisa demasiado inacessível para os loucos; nas assembleias serão incapazes de abrir a boca.
Conselho 23
8Quem está sempre a planear o mal
fica conhecido como malfeitor.
9A intriga do insensato é pecado;
e o escarnecedor é desprezado por todas as pessoas.
Conselho 24
10Se te mostrares fraco, quando chegam as angústias,
é porque a tua energia é realmente pouca!
Conselho 25
11Faz tudo para livrares os que estão condenados à morte;
não fiques indiferente perante o seu destino.
12Não fujas às responsabilidades, dizendo:
“Mas eu não sabia de nada!”
Deus, que conhece os corações,
não saberá bem o que se passa no teu?
Não dará Deus a cada um segundo as suas obras?
Conselho 26
13Come mel, meu filho, porque é um bom alimento
e doce ao paladar.
14Pois assim é também a sabedoria para a tua alma.
Se te encheres dela, terás um futuro feliz, diante de ti,
e as tuas esperanças realizar-se-ão.
Conselho 27
15Não espies a morada do justo, ó homem perverso!
Deixa-o em paz!
16Sabes bem que um justo, ainda que o faças cair sete vezes,
de todas se levantará;
mas tu, basta caíres uma vez, para ficares liquidado.
Conselho 28
17Não te alegres com a queda do teu inimigo,
nem quando vier a ficar em apuros.
18Pois o Senhor, ao verificar a tua atitude,
certamente te desaprova, e até deixará de castigar o teu inimigo.
Conselho 29
19Não tenhas inveja da aparente boa sorte que, por vezes,
parece que têm os malfeitores.
Não te preocupes com isso.
20Porque para os pecadores não há futuro de paz;
a sua lâmpada apagar-se-á.
Conselho 30
21Teme ao Senhor, meu filho.
Honra o chefe da tua nação e nunca te associes com rebeldes.
22Porque, de repente, serás arrastado com eles para a ruína.
E depois? Onde é que tudo isso vai acabar?
Outros provérbios dos sábios
23Eis mais alguns provérbios dos sábios:
Não está certo, num tribunal, fazer-se distinção entre pessoas;
julgar uns diferentemente doutros, segundo a sua categoria social.
24Um juiz que declare inocente um malfeitor
será condenado pela sociedade e repudiado pela nação.
25Mas quem o condenar será louvado e receberá bênçãos.
26É uma honra e uma prova de simpatia24.26 Literalmente, como beijo nos lábios.
o receber-se respostas francas e honestas.
27Arruma primeiro os teus negócios no exterior
e trata bem dos teus campos;
depois, podes edificar a tua casa.
28Não testemunhes sem motivo contra o teu próximo.
Porque havias de mentir contra ele, se está inocente?
29Não digas: “Vou aproveitar para ajustar contas com ele.
Há de pagar-me tudo o que me fez!”
30Passei pelo campo dum preguiçoso,
e pela vinha do insensato.
31Vi-o coberto de mato, espinhos e cardos,
e a cercadura estava derribada.
32Perante isto, fiquei a pensar
e tirei para mim esta lição:
33A fazer mais uma soneca agora,
descansando mais um bom pedaço daqui a pouco,
relaxando com os braços cruzados um bocado mais tarde.
34É assim que a pobreza surpreende uma pessoa,
sem se dar por isso, como o assalto dum ladrão,
como o ataque dum homem violento.
1Wees niet jaloers op de boosdoeners en houd je afzijdig van hen,
2in hun hart huist verwoesting en hun woorden klinken onheilspellend.
3Een huisgezin wordt opgebouwd met wijsheid en door verstand in stand gehouden,
4inzicht en bedachtzaamheid vullen het met liefde en kostbaarheden.
5Een verstandig man bezit een sterke geest en inzicht is belangrijker dan brute kracht.
6Want door goed overleg kun je de oorlog in jouw voordeel beslissen, betrouwbare adviseurs zijn de basis van de overwinning.
7Een dwaas gaat alle wijsheid boven de pet, daarom zwijgt hij in besprekingen.
8Wie van plan is iets verkeerds te doen, wordt een uitvinder van schandelijke verzinsels genoemd.
9De gedachten van een dwaas zijn zonde, de mens verafschuwt een spotter.
10Ga je door de knieën wanneer het erop aan komt, dan blijkt je kracht tekort te schieten.
11Bevrijd hen die weggeleid worden om gedood te worden, doe alles om hun leven te redden.
12Als je zegt: ‘Ik kan er ook niets aan doen,’ zal God, die de harten ziet en de diepste beweegredenen kent, dan niet beter weten? Want God zal de mensen vergelden naar wat zij hebben gedaan.
13Eet honing, mijn zoon! Want die is goed en smaakt zoet.
14Net zo zoet is de wijsheid voor jou en als je je die wijsheid eigen maakt, wacht je een beloning, je hoop op God is dan niet tevergeefs.
15Goddeloze! Loer niet op de rechtvaardige! Gebruik geen geweld tegen zijn woonplaats.
16Want de rechtvaardige kan vaak vallen, maar zal net zo vaak weer opstaan. De goddelozen zullen echter over hun eigen wandaden struikelen.
17Wees niet blij wanneer je vijand ten val komt, voel geen vreugde wanneer hij struikelt.
18Want als de Here dat ziet, kan Hij daar boos om worden en zijn toorn van je vijand afnemen.
19Wind je niet op over boosdoeners en word niet jaloers op goddeloze mensen,
20want de boosdoener krijgt geen beloning en het leven van de goddeloze is maar kort.
21Koester ontzag voor de Here en voor de koning, mijn zoon, sluit je niet aan bij rebellen en opstandelingen.
22Want zij zullen onverwacht vernietigd worden en wie weet welke straf hun wacht?
23Ook de volgende spreuken zijn afkomstig van wijzen. Het is verkeerd om in de rechtspraak partijdig te zijn.
24Wie een goddeloze onschuldig verklaart, wordt door de oprechte mensen vervloekt en haalt zich de woede van alle volken op de hals.
25Maar wie hem veroordelen, zal het goed gaan, zij worden gezegend met voorspoed.
26Men kust degene die oprechte antwoorden geeft.
27Zorg eerst voor werk buitenshuis en houdt u bezig met uw akker, voordat u aandacht aan uw woonhuis besteedt.
28Treed niet zomaar op als getuige tegen uw naaste, want een onjuist getuigenis is niet goed.
29Zeg niet: ‘Ik behandel hem net zoals hij mij behandelt, ik vergeld een man naar wat hij doet.’
30Ik liep langs de akker van een luiaard en langs de wijngaard van een onverstandig mens:
31hij stond vol distels en werd overwoekerd door onkruid, de stenen muur er omheen was afgebrokkeld.
32Ik zag dat en nam het ter harte, ik trok daar mijn les uit.
33Nog even slapen, een beetje soezen, nog eventjes lekker liggen,
34uw armoede is in aantocht en de gebrekkige omstandigheden overvallen u.
