1O vinho dá uma falsa coragem e as bebidas alcoólicas provocam rixas;
aqueles que se deixam dominar por elas, não são sábios.
2A ira dum governante mete tanto medo como o rugido dum leão;
dar ocasião a que a sua cólera se acenda é arriscar a própria vida.
3Uma pessoa que sabe evitar brigas, é digna de todo o respeito;
só os tolos se metem em discussões.
4O preguiçoso não quer lavrar a terra na estação própria;
quando chega a época da colheita, não tem o que comer.
5Por mais fundo que se escondam no coração do ser humano os seus pensamentos,
um indivíduo com bom entendimento saberá tirá-los para fora.
6Toda a gente diz que sabe ser um amigo bondoso para os outros,
mas sê-lo-ão mesmo?
7O justo leva uma vida íntegra;
felizes serão os filhos da sua descendência.
8Um governante, quando tem de tomar decisões, pesa todas as informações,
distinguindo cuidadosamente a verdade e a falsidade.
9Quem poderá dizer:
“O meu coração é puro, estou sem pecado!”?
10O Senhor abomina diversos pesos e medidas;
diferentes critérios para aplicar a este ou àquele, conforme as conveniências.
11Até uma criança se revela pela sua maneira de agir;
através da sua conduta pode verificar-se se ela é pura e honesta.
12Saber ouvir e ver pode ser considerado um dom de Deus.
13Se te dás muito ao sono, acabarás por empobrecer;
mantém-te desperto e te fartarás de pão.
14“Isto não é grande coisa, tem pouco valor!”, diz o comprador ao discutir o preço;
mas depois do negócio feito vai-se embora a gabar-se da boa compra que fez.
15Ouro e joias é coisa de alto preço,
mas não se compara ao valor do bom senso e do conhecimento.
16Quem fica por fiador de alguém que não conhece
é como se estivesse já a dar-lhe até a própria roupa que tem.
17Há muita gente que até se sente feliz a mentir e a enganar os outros,
mas mais tarde isso sabe-lhes a um bolo cheio de areia.
18Os projetos que se fazem devem ser amadurecidos com reflexão;
não se vai à guerra sem se ter ponderado no que se faz.
19Nunca te abras com um linguareiro;
evita a gente que fala demais.
20Para quem amaldiçoa o pai ou a mãe,
a sua luz apagar-se-á no meio de densas trevas.
21Uma fortuna rapidamente obtida
não terá um final abençoado.
22Não digas: “Hei de vingar-me!”
Espera e o Senhor se encarregará do assunto.
23O Senhor repudia o uso de balanças falsificadas,
assim como diferentes formas de ajuizar, conforme as pessoas.
24O Senhor é quem dirige a nossa vida;
por isso, as pessoas não entendem o que lhes acontece.
25É perigoso uma pessoa fazer levianamente promessas a Deus
e só depois pensar no que disse.
26O rei sábio afasta de si os homens perversos
e faz passar sobre eles a roda, como se fossem palha.
27A consciência do homem é como uma lâmpada para o Senhor;
ilumina e desvenda tudo o que há de mais secreto no seu íntimo.
28A bondade e a fidelidade protegem o rei;
é com a bondade que ele mantém firme o seu governo.
29Se, por um lado, os jovens têm brio na sua força,
por outro, os velhos sentem-se honrados com os seus cabelos brancos.
30Um castigo que faz mesmo doer é remédio para a maldade;
os açoites tocam no mais íntimo do ser.
1شراب انسان را به كارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌كشی می‌شود؛ چه احمقند افرادی كه خود را اسير مشروب می‌كنند.
2غضب پادشاه همچون غرش شير است. هر كه خشم او را برانگيزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.
3اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط آدمهای احمق هستند كه نزاع به پا می‌كنند.
4آدم تنبل به موقع زمينش را شخم نمی‌زند، بنابراين در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چيزی نمی‌يابد.
5پند نيكو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهميده آن را بيرون می‌كشد.
6بسيارند كسانی كه ادعا می‌كنند خوب و باوفا هستند، ولی كيست كه بتواند آدم واقعاً باوفايی پيدا كند؟
7فرزندان شخص امين و درستكار در زندگی سعادتمند خواهند شد.
8پادشاهی كه بر مسند قضاوت می‌نشيند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخيص می‌دهد.
9كيست كه بتواند بگويد: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»
10خداوند از اشخاصی كه در داد و ستد از وزنه‌ها و پيمانه‌های نادرست استفاده می‌كنند متنفر است.
11حتی كودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهميد كه آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است يا نه.
12گوش شنوا و چشم بينا، هر دو بخشش خداوند هستند.
13اگر خواب را دوست داشته باشی فقير می‌شوی؛ پس بيدار بمان تا سير شوی.
14خريدار به جنس نگاه می‌كند و می‌گويد: «بد است!» اما بعد از اينكه آن را خريد از آن تعريف می‌كند.
15سخنان حكيمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.
16از كسی كه نزد تو ضامن شخص غريبی می‌شود گرو بگير.
17نانی كه از راه كلاهبرداری به دست می‌آيد لذيذ است، اما سرانجام كام را تلخ می‌كند.
18نقشه‌هايت را بدون مشورت با ديگران عملی نكن و بدون تدبير به جنگ نرو.
19آدم سخن‌چين رازها را فاش می‌كند، پس با چنين شخصی معاشرت نكن.
20چراغ زندگی كسی كه پدر و مادر خود را لعنت كند، خاموش خواهد شد.
21مالی كه آسان به دست آمده باشد بركتی نخواهد داشت.
22بدی را با بدی تلافی نكن، بلكه منتظر باش تا خداوند عمل كند.
23خداوند از اشخاصی كه در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌كنند متنفر است.
24خداوند راه زندگی ما را تعيين می‌كند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به كجا ختم می‌شود؟
25هرگز نسنجيده قولی به خداوند نده، زيرا ممكن است گرفتار شوی.
26پادشاه دانا بدكاران را تشخيص می‌دهد و آنها را شديداً مجازات می‌كند.
27وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است كه تمام انگيزه‌های پنهانی او را آشكار می‌سازد.
28هرگاه پادشاهی مهربان و درستكار و دادگستر باشد، سلطنتش پايدار می‌ماند.
29شكوه جوانان، قوت ايشان است و عزت پيران، تجربه ايشان.
30تنبيه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌كند.
