1O individualista, que faz tudo sempre sozinho, é um egoísta;
recusa toda a espécie de conselhos.
2Os loucos não querem saber como são as coisas na realidade;
só lhes interessa gritar aos quatro ventos aquilo que pensam.
3Aparecem os malfeitores
e com eles logo vem a infâmia, o desprezo, o insulto.
4As palavras de um homem sábio
exprimem profundas torrentes de pensamento.
5Quem favorece os malfeitores, a fim de poder condenar o inocente,
está a agir com profunda injustiça.
6As palavras do insensato provocam contendas;
a sua língua clama por açoites.
7A boca do insensato traz-lhe dissabores;
os seus lábios armam-lhe ciladas.
8As conversas do caluniador são como saborosos petiscos
que se engolem com muita facilidade.
9O preguiçoso que faz um trabalho com negligência
é como se estivesse a destruir uma obra de valor.
10O nome do Senhor é como uma poderosa fortaleza;
os justos acorrem e acham aí perfeita segurança.
11O rico considera a sua riqueza como uma cidade impenetrável,
como uma muralha perfeitamente segura.
12O orgulho acaba sempre na ruína,
mas a honra vem sempre precedida da humildade.
13Responder antes de ouvir é loucura;
é mesmo uma vergonha para quem o faz.
14A moral duma pessoa pode ajudá-la na doença,
mas para um espírito abatido que esperança haverá?
15Uma pessoa esclarecida está sempre pronta a adquirir novos conhecimentos;
tem o ouvido atento a tudo o que possa enriquecer o seu espírito.
16Os presentes são coisas que, por vezes, até fazem milagres;
conseguem dar acesso a pessoas consideradas muito importantes.
17Quando há um debate, o primeiro a falar parece ter toda a razão;
depois aparecem outros a contestá-lo e a rebater os seus argumentos.
18Tirar à sorte pode decidir o fim de uma discussão
e a posição de gente poderosa.
19Um irmão ofendido torna-se mais impenetrável que uma fortaleza militar;
as querelas fecham-no como se fossem ferrolhos dum velho castelo.
20Para a pessoa que sabe dar bons conselhos,
isso dá-lhe satisfação como um bom prato de comida, quando está com fome.
21A morte e a vida estão à mercê da força da língua;
os que a usam habilmente serão recompensados.
22Um homem que encontra uma esposa acha uma boa coisa;
ela é uma bênção da parte do Senhor.
23O pobre fala suplicando,
mas o rico responde duramente.
24Quem tem muitos amigos pode dar-se por muito satisfeito,
mas há um amigo que é mais chegado do que um irmão.
1Ang tawo nga gusto lang permi mag-isahanon nagahunahuna lang sang iya kaugalingon, kag ginakontra niya ang husto nga ginaisip sang iban.
2Ang buang-buang nga tawo wala gid sing handom nga makatuon; ang iya lang gusto amo ang pagpahayag sang iya kaugalingon nga opinyon.
3Ang paghimo sang malain kag makahuluya nga butang makahatag sang kahuy-anan.
4Ang pulong sang maalamon nga tawo makahatag sang kaalam sa iban; pareho ini sa nagailig nga tubig nga halin sa madalom nga tuburan.
5Indi maayo ang pag-apin sa nakasala kag ang indi paghatag sang hustisya sa wala sing sala.
6Ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makapaumpisa sang inaway kag makahatag sa iya sang kasakitan.
7Ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makahalit sa iya mismo.
8Ang kutsokutso daw pareho sa pagkaon nga namit usapon kag tunlon.
9Ang matamad nga tawo pareho lang kalain sa tawo nga gusto magpanglaglag.
10Ang Ginoo pareho sa mabakod nga tore, kag sa iya nagadangop ang mga matarong agod indi sila maano.
11Nagahunahuna ang mga manggaranon nga ang ila manggad makaprotektar sa ila pareho sa mataas nga mga pader nga nagapalibot sa siyudad.
12Ang pagpabugal sang tawo makalaglag sa iya, pero ang pagpaubos makapadungog sa iya.
13Balingag kag makahuluya ang tawo nga nagasabat nga wala anay nagapamati.
14Ang determinasyon sang tawo nga mabuhi makapabakod sa iya kon nagamasakit siya, pero kon madula ini wala na sing may makabulig pa sa iya.
15Ang tawo nga maalamon kag may pag-intiendi nagatinguha pa gid nga madugangan ang iya kaalam.
16Madali ka nga makapakigkita sa isa ka dungganon nga tawo kon may dala ka nga regalo para sa iya.
17Ang una nga magpamatuod sa korte daw amo na ang husto, hasta nga ang iya kontra naman ang mag-usisa sa iya.
18Ang paggabot-gabot makapauntat sang binaisay, kag makahusay sang kaso sang duha ka gamhanan nga tawo.
19Mabudlayan ka nga magpasag-uli sa imo utod18:19 utod: ukon, paryente; ukon, isigkatawo. nga naglain ang iya buot sa imo. Daw mas mabudlay pa ini himuon sang sa magsalakay sa napaderan nga siyudad.
Subong nga mabudlay gub-on ang mga trangka sang puwertahan sang palasyo, mabudlay man untaton ang pag-inaway sang duha ka tawo.
20Pagaanihon mo ang bunga sang imo mga ginahambal.18:20 ukon, Kon maayo ka maghambal, mabuhi ka.
21Ang imo mga ginahambal makaluwas sang kabuhi ukon makapatay. Gani kon palahambal ka, magbantay ka kay pagaanihon mo ang bunga sang imo mga ginahambal.
22Kon nakapangasawa ka, nakabaton ka sing maayo nga butang, kag nagapakita ina nga maayo ang Ginoo sa imo.
23Nagapakitluoy ang imol, pero nagasabat sing matigdas ang manggaranon.
24May pag-abyanay nga wala nagadugay, pero may pag-abyanay man nga mas mahirop pa sang sa mag-ulutod.
