Provérbios de Salomão
1Provérbios de Salomão.
Um filho sábio é a alegria do seu pai;
um filho insensato é a tristeza de sua mãe.
2Os ganhos obtidos irregularmente de nada servem,
mas o viver com justiça livra da morte.
3O Senhor não deixa ter fome aquele que anda na justiça,
mas contraria a ambição dos perversos.
4As mãos preguiçosas levam à pobreza;
as mãos diligentes alcançam a riqueza.
5Um moço inteligente saberá juntar durante o verão;
é uma vergonha ver gente nova dormindo quando deveria estar a trabalhar!
6O que anda na justiça cobre-se de bênçãos,
mas os ímpios têm a boca cheia de violência.
7Toda a gente se lembra, com gosto, dos que foram retos,
mas o nome dos perversos fica a cheirar mal, depois deles.
8Uma pessoa inteligente aceita o mandamento,
mas o que só tem conversas insensatas tornar-se-á um inútil.
9Quem anda com integridade, anda seguro na vida,
mas aquele que segue caminhos tortuosos virá a ser descoberto.
10O fechar os olhos ao pecado só traz é tristeza;
o que só tem conversas insensatas tornar-se-á um inútil.
11Há como que uma fonte de vida no que diz um homem reto,
mas a boca dos maus está só cheia de violência.
12O ódio gera contendas,
mas o amor passa por cima das ofensas.
13As pessoas com bom senso são pretendidas como conselheiras,
mas a vara da repreensão cai sobre o insensato.
14As pessoas com entendimento entesouram sabedoria,
mas a boca do insensato anuncia a ruína iminente.
15A riqueza do rico é a fortaleza dentro da qual se protege,
mas a pobreza dos pobres é a sua ruína.
16Os ganhos do que anda com retidão conduzem à vida,
mas a retribuição do perverso é o pecado.
17Aquele que recebe, de boa vontade, a correção está no caminho da vida,
mas o que a recusa desencaminha-se a si mesmo e aos outros.
18O que encobre o ódio é um hipócrita;
o que difama o seu semelhante é um louco.
19No muito falar há sempre grande risco de pecar,
mas quem sabe refrear a sua língua é sensato.
20Aquilo que diz uma pessoa reta é precioso como a prata,
mas o coração dos perversos vale muito pouco.
21Os retos podem dar conselhos a muita gente,
mas os tolos morrem porque lhes falta juízo.
22A bênção do Senhor é que enriquece
e não traz desgosto algum.
23Para o louco, o praticar o mal é uma brincadeira,
mas o homem com entendimento tem alegria na sabedoria.
24Os temores de uma pessoa má vêm a realizar-se;
mas às esperanças do reto é Deus quem lhes dá cumprimento.
25Quando as catástrofes rebentam, o mau é levado;
o que anda com justiça permanece para sempre.
26Um preguiçoso, para quem o emprega,
é como o fumo para os olhos,
como o ácido para os dentes.
27O temor ao Senhor aumenta o tempo da vida;
os anos dos perversos serão abreviados.
28A esperança do homem justo traz alegria,
mas as esperanças dos maus são em vão.
29O caminho do Senhor é o refúgio dos íntegros,
mas será a destruição de todos os que praticam a iniquidade.
30O indivíduo reto nunca será abalado,
mas os maus não ficarão na Terra.
31A boca do que anda com justiça revela sabedoria em abundância,
mas a língua perversa será cortada.
32O que vive na justiça sabe falar do que é agradável,
mas a boca da gente perversa está sempre cheia de maldade.
Ang mga Panultihon ni Solomon
1Mao kini ang mga panultihon ni Solomon:
Ang anak nga maalamon nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan, apan ang anak nga buang-buang nagahatag ug kasubo kanila.
2Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dili makahatag ug kaayohan, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas kanimo gikan sa kamatayon.
3Dili motugot ang Ginoo nga magutman ang mga matarong, apan ang mga daotan dili niya tugotan nga matuman ang ilang daotang mga pangandoy.
4Ang pagkatapolan makapakabos sa tawo, apan ang pagkakugihan makapaadunahan kaniya.
5Ang nagatigom ug pagkaon sa ting-ani maalamon nga tawo,10:5 tawo: sa Hebreo, anak. apan ang magsige lag katulog makauulaw.
6Panalanginan sa Dios ang tawong matarong; ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
7Ang tawong matarong mahimong panalangin ngadto sa uban ug kanunayng mahinumdoman, apan ang mga tawong daotan kalimtan sa dayon.
8Ang tawong maalamon nagatuman sa mga sugo. Ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
9Ang tawong matarong layo sa kadaot, apan ang tawong daotan mabulgar ang sala.
10Ang tawong limbongan makahatag ug kasamok, ug ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
11Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa kinabuhi sa uban,10:11 makahatag… sa uban: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. apan ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
12Ang kasilag makahaling ug kasamok, apan ang gugma makapasaylo sa tanang kasaypanan.
13Ang tawo nga may pagsabot nagalitok sa mga pulong nga may kaalam, apan ang tawo nga walay pagsabot nagasultig mga pulong nga maoy hinungdan nga silotan siya.
14Ang mga maalamon padayon nga nagakat-on, apan ang mga buang-buang nagalitok sa mga pulong nga magpadali sa ilang kalaglagan.
15Ang bahandi sa adunahan makapanalipod kaniya, apan ang kawad-on sa kabos molaglag kaniya.
16Ang ganti sa tawong matarong mao ang maayo ug taas nga kinabuhi, apan silot ang maani sa tawong daotan.
17Ang tawo nga mopatuo sa mga pagbadlong makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi, apan ang tawo nga nagasalikway niini mahisalaag.
18Bakakon ang tawo nga naghambin ug kasuko, ug buang-buang ang tawong manglibak.
19Ang tawong tabian daling makasala. Maalamon ang tawong magpugong sa iyang baba.
20Ang mga pulong sa tawong matarong bililhon sama sa pilak, apan ang hunahuna sa tawong daotan walay pulos.
21Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa daghang mga tawo gawas lang sa mga tawong buang-buang nga mangamatay tungod sa kawalay-pagsabot.
22Maadunahan ang tawo tungod sa pagpanalangin sa Ginoo, ug wala nagahatag ang Ginoo ug kalisod sa iyang pagkabahandianon.
23Ang kalipay sa buang-buang mao ang paghimog daotan, apan ang kalipay sa tawo nga may pagsabot mao ang pagkinabuhing maalamon.
24Maingon nga ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, ang ginahandom sa tawong matarong maangkon niya.
25Kon moabot sa kinabuhi ang pagsulay nga daw sa bagyo, mapukan ang tawong daotan, apan ang tawong matarong pabiling magbarog nga lig-on.
26Maingon nga ang suka makapangilo sa ngipon ug ang aso makapaluha sa mata, ang tapolan nga tawo makapaugtas sa nagsugo kaniya.
27Ang nagatahod sa Ginoo taas ug kinabuhi, apan ang tawong daotan mubo rag kinabuhi.
28Ang paglaom sa mga matarong makahatag kanilag kalipay, apan ang paglaom sa mga daotan walay katumanan.
29Ang pagsunod sa mga matarong sa pamaagi sa Ginoo maoy magpanalipod kanila, apan ang pagsupak niini sa mga tawong daotan makapalaglag kanila.
30Ang mga matarong dili papahawaon niining yutaa, apan ang mga daotan palayason.
31Ang mga pulong sa tawong matarong may kaalam, apan ang mga pulong sa tawong limbongan makapalaglag kaniya.
32Ang tawong matarong nasayod kon unsay angay isulti, apan ang mga tawong daotan walay laing masulti kundi ang sayop.
